16 Ekim 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 5

HAFTANIN İÇİNDEN Yeni Bir Dünya arafsız memleketlerin iihe bu festivalindsn sonra, T bu hafta Tahranda , İran ve Pakistan arasın- daki üçlü Bölge Kalkınma atti Bakanlar seviyesin- deki toplantısı açılıyor. Bu toplantının dikkat çekmesi için çok sebep vardır. Mesele, üç memleket idarecilerinin bir takım gerçeklere cesaretle el koymaları ve bunların ge- reğini yapmalarıdır. Çombenin şenlendirdiği Kahire fes- “"Tarafsızlar" adı altında bilinen memleketlerin aralarında müsbet hiç bir işbirliği kuramadıkla- rının delilini teşkil etmiştir. Mutabakat noktaları hep menfi işlerle ilgilidir ve bu baki “Arap Zir tıl , kalkınmasını kolaylaştıracak bir formül ortaya koyamamışlardır. Her seferinde bir takım platonik lâflar- dan sonra söylenilen. İsrailin Filistinden çıkarılması şarkısı olmuştur Araplar bunu nasıl yapacakları hususunda dahi bir karara varamamışlardır. Ama Nasır bu toplantıları daima Batıya karşı bir politik şantaj vasıtası olarak kul- lanmıştır. Simdi de "Tarafsızlar" Kahirede bu çeşit bir bildiri ya ayarak dünyanın büt eslelerini kendi akıllarınca çözmüşlerdir. Bu par rak ilen gerçekleş- irmek için ellerindeki bütün kuv iki blo para tir otan sızdırmaktaki meharetlerinden a bir şey değildir. Bu halin, bildirinin altında imzası dahi bulunsa, pek memnun bırak- e onun başındaki Nasırın, dünyadaki saptai politikasının bu 1 numaralı şampiyonunun kendi memleketinde amerikan yardımı sa- yesinde ayakta durabildiği düşünülürse yaptığı: propagan danın bedelini dolayısıyla, Amerikaya ödettiğii hesapla- nırsa yeni bir dünyanın doğmakta olduğu şu sırada Batı blokluna ll görevler Kali Kolay Ala anlağlır. tarafları al bir yarlıkk haline getireceklerdir. Üç mem- ine e litika bu temelin ina olacaktır. Tahran toplantısını Kahire festivalinden ayıran büyük fark budur. Kahirede toplananlar arasında ne iktisadi, ne mali ne sosyal hiç bir işbirliği yoktur Hiç bir müs- bet çalışmaya girişilmemiştir. Ortaya hiç bir eser çıkarıl- mamıştır. Bir masanın etrafında toplanmak büyük lâf- lar etmek yüksek politika yapmak ve bildiri imzalamak.. “Tarafsızlar" pu noktadan ileriye gidememişlerdir. Eğer biz kendi bölgemizde kökü politikadan daha de- rinlere inen bir işbirliğinin her göz tarafından görülebi- lecek eserlerini süratle verebilirsek bunun çok millet üze- rindeki cazibesi inanılmaz kuvvette olacaktır. Bunu sağ- AKİS, 16 EKİM 1964 Metin TOKER lamanın çaresi işbirliğini spektaküler hale getirmek, or- taklıktan bir takım politikacıların değil, üç memleket halkının faydalandığını göstermektir. Türkiye, İran Pakistan şüphesiz Avrupadakine enzer bir Müşterek Pazar karmak imkânlarına sahip değildir. Ama o zihni- yet içinde Yarali amli çok sanayi ve ticaret, ulaş- tırma dalı vardır. B pılabilirse, herkes samimiyetle bu hedefte birlesirse meyva alına zamanı çabuk gelecektir. Dünya milletleri bugün afaki politika meselelerinden çok karınlarının daha iyi doymasına önem vermektedir- ler. Aslında Türkiye de. İran da, Pakistan da çok fakir memleketler değildir. Bir çok kaynak müştereken işleti- lirse ve herkes ötekine destek olursa verim artacaktır. Üç memleket büyük politika meselelerinde zaten aynı görüşe sahiptir. Bizler için dünyanın iki blokuyla "dü- rüst münasebetye sahip olmak esastır. Bugün Pakistan, Batının kendisine karşı olan gerçekten haksız tutumu yüzünden belki de hepimizden' fazla hassasiyet göster- mektedir. Ama İran ve Türkiye Batıya pek mi fazla gü- venmektedirler? Ancak bu İran ile Türkiyeyi her tarafla ancak ihtiyatlı bir yakınlaşma politikasının ötesine gö- türmemiştir İran ve Türkiyenin Üçlü Andlaşma içindeki tesirleri Pakistan da aynı yolda tutabilecek güçtedir. Bu itibarla Bölge Paktı aynı zamanda bir siyasi kuvvet ola- rak da kendisini hissettirmekten geri kalmayacaktır. Ama politika sahasındaki bu işbirliği muallâkta durma- yacak daha gündelik hayatla ilgili çeşitli sahalardaki iş- birliğnin üzerine oturacaktır. Tıpkı insanlar gibi millet- Şimdi, bir yandan Nâsır ruhi sandalcıların mehareti diğer taraftan Amerikanın saflığı sayesinde hisse senedi prim yapan ortaklık <«Tarafsızlar" ortaklığı gibi görün- mektedir Ama bu prim bir ciddi temellin değil , politik bir santaim eseridir. Amerika bu blöfü görmediği, şan- tait kabul etmediği gün bütün abide bir iskambil kartın- gibi yıkılcaktır ve en altta kalan Nasırın olacaktır.Şimdi garip bir tezat ihtiyaç içinde olanlar muhtaç bulundukları kimseler üzerinde baskı yapmaktadırlar. "Tarafs i kararlarında birer oya ler erika bu yüzden rumdadır. Halbuki Amerka bu muzir cereyanın bir kaç elabasısının canının yanımasna imkan bıraksa onların maddi ve manevi yardımına hemen koşmasa dünyadaki Batı aleyhtarlığı revacta olmaktan kalkacaktır.Yazık li Washington bunu görmemekte ve herkesin işini güçleştir- ktedir. Her halde Tahran toplantısında üç memleketin Ba- kanları geniş ufuklara sahip olarak masanın başına otur- malıdırlar ve girişilen hareketin dünyanın kaderine müs- bet tesir edecek bir hareket olma şansını taşıdığını ha- tırlarından (o hiç çıkartmamalıdırlar.