12 Haziran 1964 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 23

DUNYADA OLUP BiTENLER A.B.D. Yaydan çıkan ok (Geride biraktığımız hafta içinde bütün amerikalıların aklını kurs calayan tek bir önemli soru vardi: Bütün siyasi hayatı boyunca gerici Ve tepkici bir politikacı olarak tani- nan Arizona senatörü Goldwater, na sıl olup da birdenbire Cumhuriyetçi Partinin başkan adaylığına en kuv- Vetli aday olarak belirivermişti?, Gerçekten, AKİS'in şimdiye kadar birkaç kefe de belirttiği gibi, Arizona Senatörü Goldwater seçim kampanya sı açıldığı günden başlayarak ortaya kuvvetli bir aday olarak çıkmıştı ama, hemen herkes, günün birinde daha kuvvetli bir Cumhuriyetgi adayın be- lireceğini, Goldwaterin © eninde Sso- nunda ikinci plâna düşeceğini düşü- nüyordu, Oysa bu düşüncelerin hepsi Cumhuriyetçi Parti kurultayında baş kan; adayı. seçilebilmek “için görekli 655 oyun en az altıyüzünü, şimdi çan tada keklik saymaktadır. «Amerikan iç politika sahnesini ya kından izleyen gözlemciler, Goldwa- ter'in 'geri' kalan elli kadar oyu da büyük bir güçlükle karşılaşmadan ka ayrılığının kaldırılmasına, aç Ve 1şsiz amerikalıların devletten yardım gör- mesine imkân kalmıyacaktır. Dış po- litikada (se komünist bloka karşı da- ha sert bir tavır takımlmasını, ge- rekli yerlerde Ve gerektiği zaman &- tom silâhları kullanılmasını istemek- tedir. Böyle bir politika izlendiği za- man da dünyadaki bugünkü gevşe- menin ortâdan kalkacağı, silâhlanma nın hızlanacağı ve hergün bir atom savaşı tehdidinin belireceği — açıktır. Bu düşünceleri gözönünde tutu- lunca, böylesine tuhaf bir insanın na- sıl olup da Cumhuriyetçi Parti için de en kuvvetli başkan adayı olarak Goldwater Sağda belirdiği sorusu, büyük bir önem Ka- . “Tarafsız gözlemcilerin söylediğine bakılırsa, bunun iki sebe- bi olmak gerekir. Birincisi, oCumhu- rTiyetci Parti liderlerinin, bu eski başkan Eisenhower'in taktik ha- tasıdır Bu İWderlerin hiçbiri, Goldwa ter'in giderek parlayan yıldızına ba- kip da bü gidişe bir son Vermek için ortaya yeni ve ılımlı bir aday sür- mek basiretini gösterememiştir. o Li- bera) Rockefeller, karısından boşanıp yehiden dul bir kadınla evlenmiş ol- manın gün ödeyememiş, oCum- huriyetçi Partinin hârika çocuğu diye adlandırılan Seranton ise yeteri ka- dar 'tanınmadığı için oy toplayama- mıştır. Eğer Bisenhower büyük iti- bar ve ağırlığını zamanında bunla- rın arkasına koyabilseydi, şimdi du- Tum bambaşka olurdu. Eskinin çekiciliği "Parafsız gözlemtilerin, Göldwâter'in başarılarını açıklamakta (göster- dikleri ikinci sebep de, amerikan top- lumunun bugün içinde bulunduğu ruh haletidir. Alabildiğine endüstrileşmiş Ve bunun sonucunda bütün değer yar gıları bir çeyrek yüzyu içinde kökün- den sarsılmış, ya da değişmiş olan bir toplumda, eski güzel ve kolay günle- re dönüş özlemi hergün biraz daha büyümektedir. Goldwater, gerici ame rikalıların çoğuna bu eskiye dönüşü sağlayacak adem gibi görünmektedir. Onun sayesinde beyaz adam Amerika da eskisi gibi siyahı düşünmeden ya- şayabilecek, onun sayesinde devle* müdahalesinden bunalmış iş adamı kendi bildiğini en kuvvetli ve korkulan devleti ola- caktır, Cumhuriyetçi liderlerin yavaşlığı Ve eskiye dönüşün çekiciliği yüzünden ortaya çıkan Goldwater'i artık dur- durmak mümkün müdür? Bu konuda olumlu bir söz söylemek çok güçtür. Gerçi Eisenhower işlediği hatayı an lamış ve son dakikada Scrantonn Or taya sürmek için bir kampanya aç- mak istemiştir ama, Pennsilvanla Ve lisi bu tehlikeli yarışa (gitmektense Goldwater'in başkan (o yardımcılığıyla yetinmeyi daha uygun görmekteddir. Şimdiki halde Arizona senatörüne kar şı açıktan açığa cephe alan tek kim- Se, Michigan Valisi Romney'dir. PFa- kat onun da kısa bir zamanda büyük bir destek kazanabileceğini söylemek çok güçtür. Cumhuriyetçi Partinin kendine rağmen düştüğü bu acıklı durum, par ti iiderlerinin gözlerini (iyice açmış olsa gerektir Cumhuriyetçi Parti bugün Birleşik Amerikada her alan da azınlıkta kalmıştır. Eyalet valilik lerinin çoğu Demokratların elinde- âir, Senato Ve Temsilciler Meclisin- de çoğunluk Demokratların elindedir. Goldwâter aday olarak ortaya çıkar sa, başkanlık Seçimlerinde de şimdiye kadar topladığı oyların çok altına dü şecektir. Cumhuriyetçi <— Partinin bu durumunu, amerikan siyasi bilimcileri endişe ile izlemektedirler. Çünkü bu gidiş devam ederse Birleşik Amerika daki iki parti düzeni büyük bir den- gesizlikle karşı karşıya kalacaktır,