27 Haziran 1936 Tarihli Ağaç Dergisi Sayfa 15

DÜZENSİZ Büyük savaşlan sonra Avrupada iki büyük cereyan yol aldı. | — Masyonalısi 2 — Enler nasyonalisi cereyanlar... Tarihin derinliklerindenberi seyir ve Lekâmül- lerini yapan bu iki fikir harekeli nihayet genel savaşla sonraki Avrupayı inkişala müsaji bir mulhi olarak gördüler.Bunlardan masyonalizmayı laşizma gayel güzel senbolize ettiği gibi öleki fikrin mümessilliğini de komünizma gördü. Fa şizm İtalyada kemale gelirken daha uzun bir tekâmülün mahsulü komünizmayı Rusya da gör- wüşlü. Denilebilir ki 919 danberi düzenini kay” belmiş, savaşmış. boğuşmuş ve eyemenlik dı vasına kalkonış Avrupada bu iki cereyan hâli bütüm şiddetile mücadeleye devam etmekledir. İalyayı daha üstedene taki ederek meydana çıkan Alman nasyonal sosyalizması kuvvetli bir İnşizma hareketinden başka bir şey olamadığı gi: bi son inlihapla adamakıllı sola dünen Lama. men değilse de belki Sovyeilere benzeyeceği tahmin olunan İspanyayı kömünizmanın bir tak- hdi olarak görüyoruz. Avrupanın bu iki lde rile iki taklilcisini geçliklen sonra karşımıza Fransa çıkmakiadir. Fansa mülarekeden buğüne kanlar İaşistlik ile komünisilik arasımla bocala- muş, bazan sağa, bazanda sola temayül etmişlir. Sen inlilap onun sulda karar kıldığın gösleriyorsa da Pransanın tarihi Okarakleri ileri bir masyonalizma olduğunu güre tam bir İaşinma hiç bir zaman ümit elmemekle beraber her hale ir komünisi âlem de tahakkuk edemiyeceklir, © hakde islikrar henüz hasıl olmamış sayılı” bilir. Kapilalisi Fransa için uzun mwüdilei Sor yal demükralları veya sosyalisileri lulmak, komü- nistlerle çarpışmak mukalderdir. İngillerede ise ananevi muhafazakârlık bugünkü İırkaya kuvvet vermekledir. “Yalnız tam bir parlemanlarizmin bugünkü şarai dahilinde yürümesi orada da mümkün gürülememiş olacak ki epey zamam danberi o fırkaların mülekabil İedakirliklarına dayanan Koalisyon O hükümeilerini karşımıza çıkarmaktadır. Üç fırkanın Himal elmiş kabine AVRUPA İeri şüplee yek ki mecliste bir İirka ekseriye- line dayanan parlamenla sislemini kallelmiş bülumimaklardır. Avrupanın adela sulu senbolize eden şi: mal bitaral memlekellerinde tam bir parlamen. do sislemi görülmektedir. Orada hükümdarlar hakikalen icrayı sallana! ederek icrayı hükü- melon mencdilmiş bulunuyur.kwrupanm en ka rışık, cn düzensiz yeri elbelle orlasıdır. Bir sürü devletlerin depo edildiği bir parçada komü- mizma ile faşizma hâlâ savaşıyor, büyük meydan harbi burda oluyor. Tam sağdan ileri bir sola kadar bülün idare şekilleri buruda İacrübe olu nuyor. Mütlarekenin karanlık günlerinbe (Bel- lakon)j un O Macarislandaki komünisi kükümeli ile bir kaç sene evvel (Dollus) un Avuslurya: daki İaşisi idaresi, mülevella Mareşal Pilsuds” kinin şalısi idaresinden sonra Polonyada gö- rülen komünisi demayüller ile Çekoslovakya: da (Beneş) in kudretli elinde toplanan nasyona- isi bükümel zaman zaman değişen bu şekil lere birer misal teşkil elmekledir. İlalkan memlekeilerim o gelince bunlarda parlamenla sislemi allösi edilerek Lüklümdlar diklalörlükleri meydana çıkmışlır. Bulyarislan- da Sobranyanın kıralım bir zümreye dayanan idaresi karşısında sesi çıkmadığı gibi, Yugus- İaeyala sik sik feshe uğramakia beraber mü- tevella Kral AÂleksamirn bağlayıcı ve yapıcı elinde süküne kavuşmuş bu #memlekellerde de parlamenlo sisleminin bhitlabi yeri kalmamışlır. Komanyala biraz zayıl saltanat sislemi bile ormla da yillükce kuvvellenen İaşisi bir cereya- na yol vermekledir. Bugün İimaye allına yiren Arnavulluğun yapacak bir şeyi yoklur. Tuna- nislan mihayeli komünizma ile İaşizma arasında çok bocalamış ve mihayel Osallanala boyun eğimişlir. İşte düzensiz Avrupa. Arlık düzen ve ima” nı oradan ummak sallıklır. Samih Hallizr TAMSU 14