24 Ocak 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

8 — VAKIT 4 İKİNCIKANUN 1839 Maliye Vekilinin tekaüt ma- aşları hakkında beyanatı Ankara, 23 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bugünkü top- Jantısında Maliye Vekili Fund Ağralı, eski mütekaitlerle yeni kanun mucibince maaş alan va- #.ndaşlar arasındaki müsavat- sızlık hakkında Halil Menteş (İzmir) tarafından verilmiş o- lan sual takririno karşılık ola” rak gu beyanatta bulunmuştur: 1930 senesinde meriyete £i- Ten yeni tekatit kanununun hük- müne tevfikan tahsis olunan te- kaüt maaşları Ne eski tekalt kanunu hükümlerine göre tah- sis edilmiş olan maaşların ara- sındaki büyük fark, yeni ka- nunun hin! tanziminde dahi na- zarı dikkati celbetmiş ve İlk saf» hada bu kabil maaşat eshabına yüzde 10, malüllere de yüzde 25 zam yapılmıştır. Bundan son- ra neşredilen diğer bir kanun i- Je de askeri malüllerin terfi zammına bir misli ilâve yapıl. miş ve bunun, ailelerine de inti. kal etmek üzere lehlerine ka- bull derpiş edilmiştir. Daha şumullü bir şey yapmak imkâ- Dı olup olmadığının tetkiki de vekâletçe takarrür etmişti. Bu- güne kadar bu arzettiğimizden başka bir şey yapmak imkân: elde edilemedi. Bu cihete alt rakamları arzedersem bunun mümkün olup olmadığını heye- ti muhtereme dahi takdir buyu- rur. Bügün tekalit ve yetim maaşı olarak maaş almakta ©- lan vatandaşların ededi 68.694 de baliğ olmaktadır. Şehri veri- Jen maaş miktarı da 1.972.104 Jlradır. Bunun bütçedeki yekü- « nu 18.5 milyon liradır. Bundan mülkiyeye alt olan kismi 23.618 vatandaş, aldıkla- rı para miktarı da 434,026 1. ra, di Askerfde 46.076 zat, Aldıkla. Tı maaş yekünü da 938.076 lira. Mülkiyede arzetiiğim 23.618 Yatandaştan 11.198 sı eski ka- nuna göre almaktadır. Bunun yekünu da 139.783 liradır, 12 bin 423 vatandaş da yeni kanu- na göre almaktadır. Buda 294 bin 244 U bulmaktadır. Askeri» yenin arzettiğim gibi 86.233 zat eski kanuna göre, 9.848 zat da yeni kanuna göre almaktadır. Bunların yokünu 938.076 lira tutuyor demiştim. Bugün 658 bin 663 ra eski kanuna göre muhassas olanlara verilmekte- dir. 384.516 Ilra da yeni kanu- na göre muhassas olanlara ve- rilmektedir. Bugünkü vaziyet budur. Yaptığımız tetkikat ne- ticesinde eğer ki bu vatandaşla- ra yeni kanuna göre maaş ver mek Jâzımgelirmre mülkiyeye ait eytam maaşı 1.051.828 Jira, tokat maaşı da 1.517.586 lira ki yekünu cem'an 2.669.404 1i- ra bütçeye Müâvesi Tüzmegelir, Eytamların da yeni Kanuna ir. car halinde bütçeye 6.091.980 lira, eski kanunla tekaüt edil. miş askeri tekaüllerin yeni ka nuna irca halinde 3.906.264 Ji. ra, malüller için de 431 532 lira KI cem'an 10.429.776 liranın İ- lvesi lâzımgelir. Mülki ve as- kerinin Ikisi birlikte 12.,998.180 Mraya baliğ olmaktadır. Eski kanuna göre tahsis edil. miş olan maaşat eshabından ve. fat ettikleri zaman eytamına tahsis edilen maaşlar da yeni kanuna göre yapılmaktadır. Bi- naenaleyh bü eskilerin! de yeni- lere İrca edersek bu yolda ey- tama tahsis edilmiş olan maaş- ların dahi müstenidünileybi o- lan maaşların da yen! kanuna göre tasbihi icabeder. Bilmem srzedebildim mi? Bugün 30 lira maaşı olan bir adam vefat edecek olursa bilfarz üç yetim bırakırsa bugünkü kanuna gö- re birde konisi tiâve edilir, dör do taksim edilir, kendi hissesi olan 7,5 lira tenzil edilir, ka lan 22,5 lira eytamına tevzi 6- dilir. Şimdi eski maaşları yeni kanuna göre tahvil edersek bu eytam dahi diyecek ki bana tahsis edilmiş olan maaştan ben xahrum kaldım, çünkü sahibi sa bir gey değil, fakat gimdiden söz vermiyorum sma rakam bü. yük Iki buçuk milyon kadar tah- min ediyorum. Tetkik ettirelira, Seneden seneye bunlar azalmak. tadır, belki rakam büyüktür. Bu. maaş sağ olsaydı 30 lirası mese- gün neye baliğ olmuştur tetkik lâ 60 liraya çıkacaktı, dörde ettirelim, Ve nitekim kendilerine bölünecekti, yetimlerin hissesi- |takdim edilmek üzere yaptığım no 45 lira #işecekti, şimdi bu|tetkik pusulası cebimde durmak. noktada da tağilAt yapılırsa bir | tad. Fâkat onu kendilerine tak. milyon küsür bin lira da bu iş dime vakit bulmadan sual takri- için tahsis edilmek icabeder ve|ri ile karşılaştım. Bunu kendile. bu suretle 14 milyon lirayı mev.|rine söyledim. Pekâlâ kürsüden cuda yanl 16,5 milyon liraya 1-! söylersiniz dediler. Vaziyet bu. lâve etmek icabedeceği netlee-| dur. sine yarık. Böyle mühim birİ Hakikaten bugün 935 tenberi râkam yekünu önümüzdeki 56-| muntazam olmak Üzere, demin ne bütçesinin vaziyeti devletin | okuduğum veçhile yani ne kada. ihtiyaçları tesbit edilmeksizin,!'rı tekalit maaşidır, ne kadarı ye. tetkik edilmeksizin bütçeye bul|tim maaşıdır, ne kadarı malül kadar külfet tahmil eden bu maaşıdır, ne kadarı mülki ve as- yekün hakkında şimdiden bir) keridir. Bunların hepsi munta vaadda bulunmaktan © kaçin-'zam olarak yürütülmektedir. Ka. mak zarliretini duymaktayım. | yıtlarımız vardır. Oradaki vazi. Bunu muhterem sual sahibinin | yeti arzedersem görülür ki 935 de takdir buyuracağından emi-|te eski tekaüt kannmuna göre ma, nim. Mahaza bunlar hakkında! aş alan arkadaşların miktari mül imkânı tahfif ne bulunursa €sir-| ki 15.409, askeri 49.015 tir, 936 gememeyi esns itibariyle düşü-lda bu yekün mülkide 12081 e, nüyoruz. Maruzatım bundan | askeride 41 bine iniyor. 937 de ibarettir. 12.981 rakamı 11.100 e askeride TAKRİR SAHİBİ NU DİYOR? | #1 bin rakamı 35 bin iniyor, Se- neden seneye azalış vardır ve ke. zalik yeni tekatit kanununa gö. Te maaş alanlar da coğalmakta . dır. 935 te mülkiyeden 9.572, as. süye gelen takrir ririni verişindeki maksadı izah eylemiş ve şunları söylemiştir: Bu mevzu etrafında gerek tah. riri gerek şifahi bir çok acı mü. ! racaatlarla karşılaştyordum. Bun lardan müteessir ve mütcellim| olarak alelfevr bir takriri Mec.! Ws kürsüsüne sevketmiş olsay « dım asıl büyük vazifeyi, menafli umumiyeyi unutmuş olurdum. Çünkü bütçe cihetinden kabili ic. ra olmıyan bir işte, binlerce va - olan bir işte böyle bir teklifte bulunmam bir nevi demogaji olurdu. Onun için bu teossür ve teelliim altında ben ev. velâ bütçe enelimeni reisine mü. racaat ettim. Ve dedim ki: Bu hususta bir teklif yapılmış mı! dır, ve ne miktar bütçeye tesir yapıyor? Bütçe encilmeni reisi - miz bana menfi cevap verdiler ve bu hususla bir tetkik yapma- dık dediler. Sonra Maliye Vekili arkadaşımı buldum, Bu mesele üzerinde bir tetkik yapılmış imi. dır dedim. Şimdi Fuat Beyefen. keride 7.800, 936 da mülkide 10 bin 900 yüz, askeride 8.900, Bu. gün halen mülki 12.422 ye aske- tiden maaş alanlar 9.800 e baliğ olmuştur. Yani bu suretle esas itibarile böylece eski kanundaki. ler azalmakta, yeni kanundaki. le rçoğalmaktadır. Fakat yeni bir imkân bulunursa bunu sevki, zami olduğuna göre bugün için bir şey yapılamaz. İnşallah im. kân bulunursa elbette temin yo. luna gidilir. Bu izahati müteakip ruzname. ye geçilmiştir. İztıraplar yavaş yavaş izale edimelidir Ankara, 23 (Hususi) — Halil Menteg Maliye Vekilinden sonra şöyle dedi: “Cumhurreisi geniş bir teskin dinin uzun tetkikler neticesinde | ve taadül siyasetile harekete geç- elde edip söylediği rakamlara gö- miş bulunuyorlar. Bn güzel siya. re, ya aramızda bir suitefehhiim setin emniyet ve şifa verici ni - vardır veyahut bir anlaşmazlık metlerinin yine binlerce muzta . mevcutur. Bana o vakit sordu . rip yuvaya bir an evvel ulaşması. Zum zaman 2,5 milyon liradan nı teshil etmek istedim. Maliye bahsetraişler ve 500.000, bir mil Vekili arkadaşım ilerisi için kat'i yon lira olursa başım üzerine, bir söz vermemekle beraber büt, yaparım demişlerdi. ise imkânları müsait olduğu dere- « Bu cevabı aldıktan sonra büt, ©0de bu muztarip vatandaşların çe cephesinden iktihamı güç ol. ıztıraplarını ;tahfif edeceklerin! miyan bir iş olduğu zehabma va. söylediler çe bunu bu kürsüden rarak hükümetin müsekkin sesi, söylemiş olmakla da benim için nin bir an evvel bu muztarip o. ,bir haz oldu. lan binlerce yuvaya ulaşması 4.) Binlerce muztarip yuva içinde çin şu sual takririmi sunmuştum. , binlerce, yüz binlerce çocuk var. İkinci sebep te Relsicumhur dır. Bu kanuni müsavatsızlıktan hazretlerinin geniş bir teskin ve çekilen ıztırabın onların fizik ve Zeytin i 2 mahsullerinini yetiştirilmesi kanunu Ankara, 23 (A.A) — Büyük Millet Meclisi bugün Refet Canitez'in baş kanlığında toplanmış ve celsenin &- çılmasını müteakıp Maliye Vekili Fuad Ağralı kürsüye gelerek eski mü. tekaltlerle yeki kanun mucibince man 45 alan yalandaşlar arasındaki mü- savalsızlık hakkında hükümelin ne düşünmekle olduğuna dair Halil Men- teş (İzmir? in sualine cevap vermiş» tir, Maliye Vekilinin tam metnini ay. rıca bildireceğimiz merkez teşkilâ- tı ve vazifeleri hakkındaki kanunda değişiklik yapılmasını gözeten ka- nun lâyihası müslaceliyet kararı ile müzakere ve tasvip edilmiştir. Mabsuldar ve yubusi zeylin ağaç- larının aşılanması ve zeytin mahsul- lerinin iyileştirilmezi hakkındaki ka- nunun mözakeresine geçilmesi üze. ribe Zirant Vekili Valk Kurdoğlu kürsüye gelerek kanunun gözeltiği maksadı izah etmiştir. Ziraat Vekilinin İzahatı Ankara, 33 (A.4.) — Büyük Millet Meclisinin buzünkü toplantısında mahsuldar ve yabani zeytin ağaçla- rının aşılanması ve islahı bakkında- ki kanunun müzakeresi münasebetiy- le Zirsat Vekili Faik Kurdoğlu şu beyanatla bulunmuştur: Yüksek taavihinize arzedilmiş bu- lunan ve kısaca zeytin kanunu deği- imiz bu Jâyiha, mevzuu ve muhtevi. yatı İtibariyle çok mühim esasları ih. #lva etmektedir. Esaslar: Mevcut zeytinliğimizin ıslaha, Yabani zeytin ağaçlarının kıymet- lendirilmesi ve kıymetlendireceklere malediln. Ziraat ve hususi bazı salâhiyetler İtası, cü” lelerinin içinde toplanabilir. Bunlara alt maddelerin müzakere. si sırasında, mevzuun, ber hülmün ehemmiyeti ve portesi nedir? Bu na sit esaslara toplu bir halde bir kere daha gözden geçirmekte fayda mülâbara buyuracağınız ve vekâleti dinlemek istiyeceğiniz kansatidir ki, beni hüzurunuza sevketmiş bulunu- yor, Bunu kisaca #nahatlariyle örzet- Hepimizin imalâmudur ki, tarihin kaydetliği en eski ağaç olan ve içle- rinde 700 seneye kadar yaşıyanlar da bulunduğu gene bu kitaplarda zik- redilmekte olun zeytin ağacının va- tanı, Akdeniz sahilinin muayyen metuleketleridir. 19 uncu asır son- larında cenahi Afrikaya, Kaliforniya, ya, Avustralyayü da nakledilmiştir. Ve fakat Akdeniz memleketlerinin tabii imtiyazası haleldar edecek Yüs- alla tevsi ve teksir edilmemiştir. Memleketimiz, Deliceler de dahil edilirse, zeytin ağacı itibariyle zeytin yetiştirmek ta- bil imtiyasına molik memleketlerin en başında gelir, Zeytin tanesi ve zeytin yağı istih- salâlı itibariyle dördüncü derecede gelir, Fakat arsuulusal piyasa İtiba- riyle bu piyasalarda rol ve devamlı mevkii olan meinlekellere ait licari edebiyatı ve neşriyatı arasanız, Tür- kiyenin bu faal vaziyetine rağmen sadece asl ve) ci memleketlere zeylin ve ham yağ halinde iptidal madde yetiştiren memleketler arasın. da kaybolduğunu görürüz. Bugün ağaç başına: 9,2 kilo tane alıyoruz, bü pek azdır. Bu mikları ıslahat, kontrol ve mürakahe tesis ederek artırabiliriz. Bugün ağaç başına 0,960 kilo tey- Wan yöğı döşüyor ki, pek azdır. Mel. kın eline, keyif ve arzusuna, bü İşi bırakacak olursak, durduğumuz yer de saymaklan başka bir şey yüpme | Limaş oluruz, Vildyet Antalya Muğla İçel İzmir Çanakkale Balıkesir Bursa Diğer vilâyetler Yabani zeytin adedi 28.000.000 6.500.000 5.500.000 5.000.000 4.000.000 1.000.000 1.000.000 3.000.000 ZEYTİNDEN Miktar | Kıymd Lis 1933 1834 1955 1906 1937 158816 114108 168.978 6897i Kıymeti Lirt 343 yazi 1 and 1.052 Mı b) ZEYTİNYAĞI Miktar Ton 14148 7042 6.668 783 3491 Bu rakamların gösterdiği rakteristikler şunlardır: 1 — Diğer memleekilerdeki VE te rağmen bizde zeytincilik # beli ve büyük ibtizezlı bir gösleriyor, 2 — Bu yüzden ihracatımı£ kiymetindeki payı yüzde 24 18 3 arasında değişiyor. Elde vasati fiyatlar 24 kuruşla dö arasında ihtizaz ediliyor. Bİ ve ziraat kongresi münasebsi li başlı zirai mahsullerin düNÜA sihsal ve tcarel vaziyetini bir istitestik etülünün &- kus 4 işaretle tevzi elm elüdün 107 nel sayfasındaki “ij ları tetkik edersek Türkiyeni$j başlı memleketler arasında X yağı bakımından istihsal İİ üçüncü, İhracat itibariyle di derecede geldiğini görürüz. Fransanın Katalonyaya yardı Yektin 54.000.000 Du rakamlar yanyana getirilirse şu neticeye varılır; Bugün mevcut imkânın ancak yara sından ve çok noksan şekilde istifa. de ediyoruz. Diğer yarısı aşılanma” imiş, yabani ve Unutulmuş bir sere vel halinde çürüyüp gitmektedir. Mevcut zeytinliklerden istihsalâtı- müz, vâsali bir rakam olarak; Tane bulinde 230 bin ton; yağ ha. linde 24 bin ton; salamura hulinde 13 bin ton olarak ifade edilebilir. İstihsalânmızdan: İl bin tonunu yemeklik olarak tane halinde kulin. mıyoruz. Yağ istihsalâtımızın ise: 7 - 8 bin İ tonu yemeklik için, 11 bin tonu sanar | yide kullanmaktayız. Gerisini ihraç | ediyoruz. Nerelere ne miktar ve ne balde ib- raç ediyoruz? Zeytinciliğimizin birçok karakte- ristiklerini ifade eltiği için boş sene. senenin rakamlarını örzetmeye müsa- ade etmenizi rica ederim. j zel ii Bilbao, 23 (A.A.) — Fransa. İlettiği haberi burada büyük bir heyecan uyandırmıştır. Alâka - dar mabaftilde bu yardımın hâ. İdiseler üzerinde müessir olamıya cağı ve fakat nasyonülist İspan- İyanm Fransanm bu düşmanca hareketini aslâ unutmıyacağı kay dolunmaktadır, Bilbao, 23 (A.A.) — Barselo. madan bildirildiğine göre Kata . lonya hükümeti Barselonanm sa. hil mahallelerinin yirmi dört sa. at içinde sivil halktan tahliyesini İ emretmişir, Vaşington, 23 (A.A.) — Bar. selonadaki Amerika maslahatgü- zarı aKtalonyada bulunan Ameri İkaltlara mezkür mmtakayı der - *hal tahliye etmelerini tavsiye ey. Jemiş, aksi takdirde Amerika hü, kümetinin hiç bir mesuliyet k&- bul etmiyeceğini bildirmiştir. Katalonya cephesi, 23 (A.A.) — Havas: mevziler zaptemişlerdir. Ne 1 letinize bu hususlarda nm Katalonyaya silâhça yardım İnalist tajyareler Valansiyü dia, Denia ve Barselon 1i# rmda askeri hedefleri b0 tutmuşlardır. İTALYAN FIRKASININ HİŞ TAARRUZU Barselon, 23 (A.A.) — “ jajansının muhabiri bildiriy'ij Frankistlerin tayyard&” sonkânunda saat 23 te 11! arak Barselonu yeniği bardıman etmişlerdir. BO rın infilâkı, hava müdafi, taryalarının şiddetli gürü" ne karışmakta idi. Sükünet anlarında, al gan tayyarölerin motöf duyulmaktadır . Prankistler dün Ka hesinin bütün mmtaka; kt ilerlemeğe devam ederek © #f riyet hatlarmı üç nol mağa teşebbüs (etmişle! noktalara gu suretle tanır mişlerdir: 1— İguslda'nm cenubufi pellades'ten başlıyan hü“ la. 2 — Villa Franca del PX ten Martorell'e yapılan € larla, 3 — Villameva Gel pılan hücumlarla, ğ Capelndes mmtak ii lü Frankist kıtaları önler vi kadar tank olduğu halde”) rek Hostalets kasabasın! “fi mişlerdir. Cephenin her tarafından bu. gün muharebe bütün şiddetile de. vam etmiştir. Fakat nasyonülist. ler kayda değer bir terakki gös İtermemişlerdir. Curhuriyeteile - rin müdafaa hatlarında gedik a. * gılamamıştır. BARSELONANIN BOM. BARDIMANI Barselona, 25 (A.A) — Saat 15 te altı Franko tayyaresi geh . şrin liman mıntakasını bombar - dıman etmiştir. Bir saat sonra dört tayyare ayni mıntakayı tek. rar hücumla bombalamıştır. Bu taarruz saat 16.20 da üç Cumhuriye ef tank dafii topları dur? aliyette bulunmuşlars$ N cede ateşlerini kesmeğ? şi tayyare tarafmdan tekrarlanmış moral ruhları üzerinde yapacağı tesiri zannederim ki nazarı itiba- ra almak lâzımdır, memleketin taadül siyasetiyle harekete geç. miş bulunuyorlar. Bu güzel siya setin emniyet ve şifa verici ni . metlerinin yine binlerce muzta - sükün ve atisi hamma, tip yuvaya bir an evvel ulaşma.) Bunun birdenbire yapılacak sını teshil etmek istedim, Maliye bir tedbir olmadığı anlaşılıyor. Vekili arkadaşım ilerisi için kat'i Fakat nasıl ki malülin hakkmda #öz vermemekle beraber bütçe im geçen sene eski ve yeni malüller kânları müsalt olduğu derecede bir dereceye kadar birleştirilmek bu muztarip vatandaşların ıztı. üzere bir tedbir almışızdır. Bun. raplarin da tahfif edeceklerini lar hakkmân bana verilen raslü. söylediler ve bunu bu kürsüden mata nazaran bunların bir ço - söylettirmiş olmak ta benim için Şunda eski ve yeniler arasında viedant bir hâz oldu. itaadül hasıl olmustur. Fakat tam Maliye Vekili Fuat Ağralı tek. olmasa dahi onların da aldıkları rar söz alarak demiştir ki: zamla nisbeten müreffeh bir ha. Orta yerde ufacık bir noktayı le geçmiş olmasıdır. Meseleyi bu tasrih etmek İsterim, Halil Men. cephelerden Meclisin ve hüküme. 1 — Üç büyük zeslin mıntakasın. tır. Büüiş taartuz neticesinde 25 daki mahsuldar ve delice halindeki kişi ölmüş ve yüz kişi de yara. zeytin ağaçlarının rdedi 80 milyon yanmiştir. dur. Bunun: Mahsuldar zeytini Delice Lerida, 23 (A-A.) — Havas a. adedi dedi jJansı muhabirinden: 20.000.000 54.000.000 Franko kıtaları, dün akşam sa. İşgal eyiedikleri saha hil minlakasındaki Par alar Barselona 19 kiolmetne mesafe. 2 ye kadar (o yaklaştırmışlardır. 191000 Belli değil Zeytincilikte ileri giden yerle. rimiz: Barselon, 23 (A.A.) — Düşman Kocaeli, Bursa, Bahkesir, Çonak- tayyareleri, öğleden evvel İlç ke. İGazisntep vilâyetlerinde mahsuldar zeytin çoktur, Mevcut ağaçlardan 362.000 i Evkafın elindedir. SALAMANKANIN TEBLİĞİ ) 3 — Yabani zeytinlikleri kesif olan yerlerimiz: Salamanka, 23 (A.A.) — Umu İ Muğla, Antalya, İçel “Birinci dere Mİ karargâhm tebliğinde, Ka . cede”, talonya cephesinde nasyonalist- mişlerdir. kale, İzinir, Manisa, Aydın, Muğla ve re Barselonu bombardıman et .! teş arkadaşımız şurada, koridor. da dediler ki, Maliye Vekili şöy. le bir dert vardır, acaba buna bir çare bulmağa imkân vok mu? Benim de söylediğim bunun mik. tarı 100 bin, 500 bin, bir milyon. tin nazarı dikkatine arzediyor . dum, Bu yardımı mümkün oldu. ğu ve bu ıstırapları tadil edici derereder baalıyarak yavaş va - yaş İzaleye varılmesını rica ede. rim, Bursa, Balıkesir, Çanakkele, İzmir ve Aydın vilâyelleri “İkinci dero- cede”, Bu kanunla nsı ve hakım mukabili tellki mevzüubabis olin yabani ağaç: ların tovzileri şu şekilde tesbit edil. miştir; lerin şimal, merkez ve cenup böl- gelerinde yeni bir takım köy ve mevzileri işgal ettikleri bildiril mettedir. Estramadure cephesinde, nas . yenalistler ilerlemişler ve bazı İolmuşlar ve tankların öö! İnrz kalan askerler geri İ zarüretinde kalmışlar” Villafranca del panadfi takasmda altı sast li muharebeler olmuş V* 4 hk lr gi cephelerini | KR denele geçmiştir . i Neticede cumburiye"2. gf ra Montoan istihki İlerek mukavemete dev#”” lerdir. Villameva Geltrü da Frankistler Sitges'? kulmağa muvaffak ol9 buradan tardedilmişie” “ huriyetçiler akşama © Ordal'in sol sahiline lerdir. ai Littorio ismindeki © g0 kası, Garraf dağında * himayesile iç kere p miştir, Tanrruzlar günü detli taarruzları olmu. N