24 Ocak 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

İ 2— VAKIT 24 IKİNCIKANU * Ceridei hâvadisin © İngiliz tarafmdan neşredilen bu tediğini tahmin müşküldür. O- > işaretler: bir makalesi | ÜRKİYE topraklarında çı. kan türkçe ilk hususi ga- ete Ceridef Havadis'tir. Bir gi zetenin neşriyat hayatında ç sadece gazete olarak kalmak 1s- cur yazarı az, cfkârrumumiyesi teşekkül etmemiş bir memle- 6 güzetenin sadece gazete linde kalarak, yani satış yo >luyla kazanç temin edeceğine inanmak bir hayli müşküldür. © Bu gazete ilânlariyle de geçi- inecek bir halde değildir. © Vakıa bu gazetelerde bazı Avrupa eşyası hakkında Hânlar, nâkale şeklinde reklâmlar mev 'cuttur, Fakat bumun bir gazete- yi yaşatacak bir memba olması. “na imkân yoktur. Ancak me- murlarmın bir kısmının okuyup “yazdığı hir memlekette Ceridei Havadisin neşriyatma devam et- “mesini izah edecek sebepleri a- ramak, bulmak lâzımdır. © O zamanki satışlarm gazete sahiplerini memnun edecek bir mahiyette olmadığı da muhak- 'kaktır, © Ceridei Havadis, mahiyet iti- >bariyle memurlara hitap eden ve bu yüzden kütle ile alâkası” “nı muhafaza edemeyen bir ge edir. © Bu gazetenin neşriyatmda, politik bir takım sebepler ara- mak gerektir. Sanyorun ki .Ceridei Havadis neşriyatında gayet şuurin idi. Ne yaptığımı biliyordu. Devletin mukaddera- “dx üzerinde tesir sahibi olan “memur zümresini kendi tefek- “ kür tarzına göre tenvir etmeyi vazife edinmişti, ... ze © İnsan bu gazeteyi okurken “ sistematik bir şekilde Türkiye- ye yapılan ekonomik akının ma- “nasını, hedefini, propaganda “tekniğini daha vazıh bir gokil. » de görebiliyor. Meselâ, bu gazetenin israrla © müdafaa ettiği tezlerden biri, Türkiyenin ham madde memle- © keti olmasmın faydalarını sa- “yıp dökmektir. Türkiyeye ham madde ve zi- raat memleketi olmayı tavsiye “eden Ceridel Havadis Türkiyeyi “ve Hindistanı bir tutmaktadır. 1841 senesinde Türkiyenin (1) “yapacağı bir hareketten endişe ile bahsedilmektedir. Bu endi- $6 Türkiyenin smayileşmesidir. Çeridel Havadis bütün man. — tağını, bütün dirayetini bir nok- tada teksif ederek faaliyete ge- “çiyor: Türkiye sanayi memleketi ol. p N 1939 Ekalliyet okulların- daki ders saatleri Dün Kültür Direktörlü- günde Bir Toplantı Yapıldı Ekalliyet okullarında geçen ders yılı sonuna kadar haftalık ders saati mikdarı Bse ve orta okullar da 36 olarak gösterilmekte idi! Maarif Vekâletinin kararile bu| mikdar haftada 32 saate indiril -! miş bulunmaktadır. , Ekalliyet okulları yeni ders şekl Tini bu ders yılı başından itibaren! tatbik etmektedirler. Azalan dört” saat dersin hangi'ders mikdarla rınğan indirileceği etrafında görü: rektörleri dün Külti İüğünde bir toplantı yapmışlar - dır, Toplantıda bu vaziyet görüşür, müş, ders saatlerini tesbit etmek! ve programda tadilât yapmak üze-| te bir komisyon teşekkül etmiştir." e — Yaş üzümleri- mize rağbet Bu Yüzden Şehirde Sepet İmalâtı Arttı Ege havalisinden bu yıl Av- rupaya mühim miktarda yaş iL! m gönderilmiştir. Avrupada Ü. zümlerimize olan rağbet gittikçe arttığından daha şimdiden gele. | cek söne için hazırlıklara baş. | lanmuştır. Bu arada bilhassa ü. zümlerin ambalâjlarma çok itina edilmesi kararlaşmıştır. fe biçiminde sepet ismarlamışlar- 'dır, Bü sepetlerin mevsime kadar hazırlanması için şimdiden ça -| lıuşmalar b $ J dar sandıklarla yapılan ihracat gelecek seneden itibaren bu se - petler içinde ve daha emniyetli olarak yapılacaktır. 180,000 sepet 10,800,000 kilo| üzüm alabilecektir. İ Bu büyük sipariş üzerine şeh. rimizdeki sepet ve küfe imalât. hanelerinde çalışmalar artmıştır. Bir sepet 50—60 kuruş arasmra yapılmaktadır. iii Kurban Derileri Hakkında Kurban derilerinin Türk Hava Kurumuna verilmesini temin için belediye memurlarının kurum me' murlarma yardım etmeleri dün belediye relsliğince şubelere ta.' mim edilmiştir. o mamalır, Bu yüzden ziyan €- oder. Tanzimat zamanmın ferda © sında mevzuubahsedilen bu me. — sele Türkiyenin koloniler hadu- - du içinde telâkkisi hususunda Meri sürülmüş bir hamledir de- — mebilir, “Türkiye açık pazar olmalı. dır, tezi Türkiyeye pahalı mal satmak isteyen Avrupalıya her tarafı açmak demektir. Ep — Ceridei Havadis sahibinin gayet dirayetli, davasını vuzuh- la bilen bir adam olduğuna şüp- © he yoktur. 1841 senesinde Türkiyenin sanâyileşmesini kötü telâkki e- © den maknle sanki 1932 senesin. “de Londrndn toplanan ve Tür- kiyenin sanayileşmesi aleyhine sözler söylenmesine müsait dav- Tanan iktısat kongresindeki ba “zı âzanın esbabı mucibelerini yazmıştır. Ayni zamana bizi ham madde memleketi olarak! görmek istiyenlerin piri olan Çörçil ayni senelerde bütün “Şark memleketlerine söyleni- © len sözleri tekrar etmiştir. SADRİ ERTEM (ay Geride Havadis: 11 Nİ san- 1841, ii HAVA TAKVİME Yeşilköy Metcoroloji istasyonun. dan alınan malümata göre yurtta ha- va Cenubi Anadolunun garp kısım- lariyle Ege bölgesinde kapalı ve yer yer yağışlı, Trakya, Kocseil ve Kara- deniz kıyılariyle Orta Anadolunun garp taraflarında kapalı, diğer yer- lerde umumiyetle bulutlu geçmiş, rüzgirlar Doğu Anadoluda sakin kal. miş, Egede cenubi istikabetten orta kuvvette, diğer bölgelerde şimalden İhafif olarak esmiştir. Dün İstanbulda hava kapalı geç- miş, rüzgâr şimali şarkiden, saniyede 244 metre hızla esmişir. Saat 14 de hava tazyiki 759.8 milimetre idi, Sü- bumet en yüksek 10.2 ve en düşük 74 santigrat kaydedilmiştir. 15 Yıl Evvel Bugün ANKARA — Maliye encümeni dün Gireson Mebusu Hakkı Tarık Beyin un ve buğday resimleri nisbeliniz ta- dili hakkındaki teklifini müzakere etti, Maliye Veklii Abdülhalik Bey bu teklifin haztneyt doğrudan doğruya tezylt edeceğini söylemiştir. Teklif kabul edilmiştir. Köy 200 Okulun in Eğitmen ku Müarif Vekâletinin köylü ço - cuğunun yetişmesi ve bilgilenme- i için birçok tedbirler aldığını yaz mıştık. Bu arada ilk plânda köy öğretmeni yetiştirmek ve yeni ©- kullar inşası gelmekte idi, Maâarif Vekâletinin kararile ge çen yaz tatilinde inşasına başla - nan 500 köy okulunun muhtelif vilâyetlerde olmak üzere 200 den fazlasının İnşaatı bitmiştir. Diğer ya kadar ikmal edilecektir. Y. den yapılacak köy ökullarınm yer leri ve köyleri de ilk tedrisat u - mum müdürlüğü tarafından tesbit edilmektedir. Önümüzdeki ders yılı başından İ itibaren 500 köy okulu mevcutide hazırlanmaktadır. Şeker sarfiyatımız Nüfus Başına Senede 6 Kilo Şeker Yiyoruz Memleketimizde şeker sarfiya- tı gittikçe artmaktadır, Üç sene evvel yapılan bir istatistikte, Tür kiye, senede nüfus başına düşen 3,5 kilo istihlâk ile dünya mem. leketleri arasında sonuncu geli . yordu. En az şeker sarfeden Ar. havutluk dahi bizden daha fazla şeker sarfediyprdu. Fakat bugün bu vaziyet değişmiş, Türkiye se. Dünyada en fazla şeker sarfi. yatı olan memleket İngilteredir. İngilterede bir #erelik şeker sar- fiyatı nüfus Daşma 72“kilodür. Almanya * ile ikinci gel - İmektedir. 'Bu arada Çinde bir se. nelik şeker sarfiyatı nüfus başı. na İl kilo düşmektedir. Dünyada en ucuz şeker yiyen memleket Fransadır, İngiltere ise pahalı şeker yiyen memleketler arasındadır, Sinemalar Hakkında Bir Tamim Baz; sinemalarda fosur fosur #igara içildiği ve pazar günleri haddi istiabiden fazla müşteri a. lındığı yapılan teftiglerden anla - şılmış, dün belediye reisliğince şube müdürlerine bu hususta ye. ni emirler verilmiştir. Kontrolü yapmıyan memurlar da cezalan - İdırılacaktır. na ve Bugün Doğanlar! 25 Kdnunnsani De gecesi doğanlar: Kamer » Cedi - Zühre bugüne bi- kimdir. Bugün doğanlar her yerde müşkülüt görmeğe, vaktinda karar veresnemeğe, ve hiç bir gayelerine vasıl olamamağa mahkümdur. Hayatları ihtiyaç içinde ve çok eti- yetli geçer. Hiç mesut ve bahtiyar olamazlar, 1:6) 7nılı225 1500 048/500) 948 1715/120011716/1200 İse 18n1 bse)1222' ösalızt | ulları şası bitti; on iki rsu açılıyor köy okullarına katılarak tedrisata başlamış bulunacaktır. Diğer taraftan köy eğitmeni ye” tiştirmek Üzere bu yıl on iki e - gitmen Okursu açılacaktır. Bu kursların yeni faaliyeti ve yerleri Vekâlet tarafından kararlaştırıla- caktır. Köy öğretmeninin köylerle da- ha yakından meşgul olmasını te « min için haftanın muayyen gün * lerinde köydeki okul salonunda toplantılar yapılacak, ziraat ve sağ lık bakımından konferanslar ve - rilecektir. Köy çocuğu için tedris bakı - mundan ve köyler için muhtelif bakımlardan iyi neticeler verecek olan duvar levhaları ve grafikler Muhtelif memleket- lerde motörleşme Türkiyede 800 kişiye bir motörlü vasıta düşüyor Muhtelif memleketler ve bilhas sa büyük devletler gerek iktısadi gerekse askeri bakımdan motör - leşmiye gittikçe daha büyük bir ehemmiyet atfetmektedirler. Bu I Zam görecek öğretmenler ilk Tedrisatta 6 Bin, Ortada Bin Öğretmen Var Geçen ders yılı içinde zam gör. meye hak kespetmiş olan ilk ve orta tedrisat o milesseselerindeki öğretmenlerden zam görmi lerin dilekçeleri Maarif Vekâleti tarafmdan tetkik edilmektedir. Zam görmeye hak kâzanıp her. hangi bir seböple alamıyan öğret metlerin bu zamları derhal öde. necektir, İlk tedrisatta muhtelif vilâyet. lerde 6000 orta tedrisatta da bin kadar öğretmen zam görecektir. Yeni İnşa Edilecek Okullar Yeni inşa edilecek ilkokullarla tamire muhtaç olanların vaziye. tini görüşmek Üzere dün kültür direktörlüğünde kültür direktörü ve mimarların iştirakile bir top. antı yapılmıştır. Toplantıda mimar Prosta veri. lecek okulların haritalarının da tesbit işi görüşülmüştür. Mesleki Konferasnlar Şimdiye kadar ders yılı içinde i verilmekte olan ilk tedrisat mu- allimlerine mesleki konferanslar bu yıl yaz tatiline bırakılmıştır. Şehir Stadı Dolmabahçede yarilacak şehir stadı için eski hayvan ahırları. nın bulunduğu sahanın belediye. ye verilmesi için Vekiller Heyet! memleketlerde yüzlerce fabrika tarafından ber gün yüzlerce mo * Eğe ihracat tacirleri İstanbul! nede nifus başma 6 kilo şeker | törlü vesait imal eclunmaktadır. imalâthanelerine 180,000 adet kü | sarfeden bir memleket olmuştur. Ancak, motörleşme her. memle - kette tablatile aynı derecede inki- şaf etmemiştir. Yapılan on bir araştırmaya göre, 14 mühim mem” leket meyanmda en başta Birleşik Amerika devletleri ve en sonda da Çekoslovakya (gelmektedir. Zu memleketlerde otomobil ve kam . yon gibi motörlü vasıtaların nüfu sa nisbetleri aşağıda gösterildiği gibidir ; Birleşik Amerika 4 nüfus başı- na 1 motörlü vasrta, İngiltere 18 - 19 nüfus başına 1 metörlü vası - ta, Fransa 18 - 19 nüfus-başma 1 motörlü vasıta, Almanya #4 nü * fus başına bir motörlü vasıta, İ. talya takriben 100 nüfus bağına 1 İ motörlü vasıta, Çekoslovakya tak riben 143 nüfus başına | motörlü vasıta. En az motörlü vasıtaya malik memleketler Avrupada Balkan ve Baltik devletleri ile Asya devlet - leri ve diğer denizaşırı ülkelerdir. Bu meyanda Macaristanda 438 nüfus başına, Romanyada 797 nü- İfus başıma, ve Polonyada battâ 1034 nüfuş başına yalnız bir mo- törlü vasıta düşmektedir. Memleketimizin 18 milyona yak laşan nüfusuna mukabil son Za - manlarda yılda ancak 3,000 tane tutan otomobil vesaire ithalât; gö“ zönüne alınırsa, bu nisbetin: çok daha gayrimlenit olduğu, yani takriben 1.800 nüfus başa ancak bir motörlü vamta isabet ettiği kararı lâzımdı. Belediye bu kara. rn, alınması için Dahiliye Vekâ. Tetine müracaat etmiştir. Diğer taraftan Taksimle Har- biye arasmdaki sahada bulunan ve Milli Emlâk idaresine âit ba. 2 binaların da istimlâki için lü. zumu, istimlâk mazbatası hazır - lanmaktadır. yarma Trak ve Sus vapurları Heyet Bu Vapurlar Üze- rinde Tetkike Başladı Hususi bir komisyon tarafın . İdun makineleri ve kazanları göz. den geçirilen Etrüsk vapuru, ve- rilen müsaade üzerine bugün sa. caktşr, Komisyon Sus. Trak ve Marakaz vapurları üzerinde tet. kikler yapmaktadır. Bu vapur . lar için iki sene evvel Alman tez. gühlarile yapılan sipariş müza- kerelerine ait zabıtlar da gözden geçirilmektedir. Bu vapurların sipariş kıymetleri ile yapılış şart. ları mukayese edilmektedir. Va. purların kazanlarının ve çift us. kurlu olmalsrınm mahzurları bu. lanup bulunmadığı da araştırıl. maktadır, Türkçe Terimler Geçen dera yılı başından itiba - müesneselerin tatbik oedilmeğe başlanan fen dersleri terimlerinin talebeye güç geldiği, bunların de. giştirileceği ve yeni bir talimat- teestürle görülür. Almanya Kon. İjunktur tetkik dairenin sön bir araştırmasına göre, 6 güneydoğu devletinin motörleşme vaziyeti #- yağıda gösterildiği gibidir: Bulgaristan 2500 binek otomo - İ bili 658 omnibus 1.342 yük ota - İ mobili 4,580 birlikte 1.344 nüfus başına vasıta, Yunanistan 7.000 binek otomobili 2,080 omnibüs 8.149 yük otomobili, 14.500 Yirlile- te 472 nüfus başma vasıta, Yugos lavya 8.876 binek otomobili 745 İ amnibus 2.777 yük otomobili 12. İ 768 birlikte 1.172 nüfus başına vasıt7, Romanya 17,500 binek oto” mobili 3.000 ormnibus 3.500 yük o. tomobili 24.020 birlikte 797 nü - fus başına vasıta, Türkiye 3.850 binek (otomobili 800 omnibus 4.450 yük otomobili B.926 birlik) te 1.815 nüfus başına vasıta, Ma- | name ile tesbit edileceği dün Çi - kan akşam gazetelerinden birinde yazılmaktaydı. Kültür sahasında Son yıllarda yapılan €x mühim de- ğişmelerden biri de talebenin öz türkçe ısulahları öğrenme — işidir. Maarif Vekâleti bunu uzun bir tetkik ve hazırlamadan sonra te- rimleri vücude getirmek suretile tatbika başlamıştır. Bu itibarla terimlerin kaldırılacağı etrafında yapılan neşriyat tamamen amılsız” dır, Öğretmenler yeri şekle göre derslerine devam edecekelrdir. Terimler sira ile ve dersle alâkası olduğu nisbette yavaş yavaş öğ retilecektir, caristan 13,986 binek ötömobili 428 omnibus 3,980 yük etomobili 18.574 birlikte 482 nüfus başına vasıta, at 10 da Mersin postasını yapa -İ. ren bütün lise, orta ve ilk tahsil) Bükreş |. Konferansında Neler konuşulac& Yugoslavya Başvekili do Stoyadinoviçle, İtalya haris Yugoslavyö” esi maksadı, Avrupanın doğu © buna doğru Alman yayılmasi EN mani olinak ve Belgratl& Bu peşte arasında bir yakınlaşm& 9 masmı temine çalışmaktadır. nadolu Ajansının verdiği bü rinin neticesi hakkı tebliğ neşredilmediği malümat almamamıştır. Maamafih, Yugoslavyada yet h yan Macar ekalliyeti çok bir halde olduğu için hi daki hudutların yerlerinin de? mesine imkân brrâkılmadığı talyan gazeteleri yazıyor. YUZE lav gazeteleri isa, Stoyadl0'. hükümetinin her iki mih* dost kalmak ve Balkan me ketleri blokuna her zamank” si bildi yad vig — Ciano görüşmesi (BS de) devam ederken aym yi gecesi Belgrat radyosu çok Çi him bir havadis verdi. Bir devlet müessesesi 583 (Belgrat radyosunun ve haber, şubattan on beş gük ra Bükreşte toplanacak kan Antantı hariciye p konferansına dairdi, Bazı gazetelerimizde nesil! nan bu habere göre, “Dört ciye vekili Bükreş toplanti! Bulgaristanm Balkan sini konuşacaklardır. kü, Selânik anlaşması ile Kofi Yarma daha çok yakımnlaşs” garistanm antant devletler & gmdaki mevkii hazırdır v8 garistan bu mutena Mev yık olduğu ehemmiyetle İS debilecekir.,, Bundan maada, Belgrat kan Vreme gazetesi , susi muhabirinden aldığı V4) lefon haberinde, Bulgari” Balkan Paktma girmesin? olan meseleler Bükreşte X* larak dostça bir hal gekli ” nacaktır. Ve bilhassa Ro ile Bulgaristan arasmdaki zünlı meselelere kat'i bir bal verilirse bundan en çök manya devleti memnun © tır, deniyordu. ş Bütün bu söylenen ve Y” ardan evvel Bulgar S0! sında Başvekil BulgaristaBij si siyaseti hakkındaki da, komşu memleketle! sederken, Yugoslavya 1€ ye ve Bulgaristan ai i ât dostluk ve ademi teni , ları mevcut bulunduğunu harla, bu iki devletle Bul arasmda münazaalı hiç e Te bulunmadığını, diğer Xi kan devleti ile olan anl gök lara ve Bulgaristan wi e lerine müsbet bir çarel PE gifi nacağının ümit edildiği rigti, G Köse organı Dnes gazetesi > hir başmakale ve Mir » Bulgaristanm Bal& Verile anlasmak niyeti. u ve hiyük devletleri ye ğu rajhverlere Mtihak etm” 4g yete kuvvtlere göre müsa' let çerçevesi dahilinde ği arlasma zamanmın ge ediliyordu. Si Balkanlılar sulhü # çevel taya atılan bütün bü ve arzularm bir gün © kuk sahasma girm. / bizim gazetelerimizde İğ 7 zadıya yazılar yal oi miz başmuharriri i * olmak Üzere Tür 1 en salâhiyetli kalemle! di 'Balkanlılarmdam,, * ii