5 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11

7NANVLO; Mengen mesuyzy Yuvg zızy JoJYyan | KPOMEJV yeur$ Kabil Sudan yollarının üzerinde Osmanlılar o zamanmda e. Dx Garamantes adını veri- liler Fazınya ve Araplar ku- 2 iy Zuila demişlerdir. üne de Fizan olarak kullandılar. a asırda Araplar zaptederek (çok tin çötrinde bulundurdular. 1dücü ya A seriflerine geçti. Sonra Tu- mişti. Tarabulusgarb'ın zap- “irklere intikal eyledi. ime sayılan siyahi bir sü. a Ür term şimali Afrika'nın bu üe inn ara melik. Bipap uzun ye m mak için şima'i Afrika tabi. slkotim umumuna şarnil ola- elimesi de şehrini değil Fas erir Fas şehir ifade #ehir diye izah oluna- | e yim Afrika arazisi bir vahdet | | | o O Tunus, Cezayir, Fas LEE, 7; en için toptan mükalaası mes “), « memleketleri, e: hu e ga A “Sitrra Navada dağları Ba ay grant. Bu mem. m ld, Me istikamete İN e m ay i 7 LİE Eşi saptama olmuşlardır. Tumüs, Bun, Buji, Cezayir, Oran, Bijet hep böyledir. Atlas dağları Fas'ta (Vasati yahut orta Atlas) (büyük Atlas) (küçük Atlas) yahut (Anti atlas) adlarile üç sıradır. Bu üç büyük sira dağların geçtikleri mıntakalara ufak, büyük kolları, tepeleri, etekleri olup her yerde ayrı adlar verilir. 1) — Vasati yahut orta Atlas dağla rı — Marakeşin şimalinde başlar. Uran cihetlerine kadar bir silsile haline gelir. Oradan kollara ayrılır. Şima'e ve şimati yarbiye de Fas şehri ve Meknez istika- metlerine kağemleriz iner. Ümmülrebin nehri menba'larını bu dağlardan alır. Bu silsile diğerlerinden daha kesif ve daha imtidatlıdır. En yük- sek noktası (Cebeli musa) olup (4000) metre irtifamdadır. 11) — Büyük Atlas dağları — orta Atlasların cenubundadır. Ondan dahı dar fakat daha yükrektir. Guir burnun- dan şarkı şimaliye uzanır. Uran yüksek yaylalarda birdenbire düşer ve yayla. lara karışır biter, Bu dağların ebedi karları ve mevsirı yağmurları epeyce büyük nehirler yapar. Şarkta müthiş uçurumlarla başlıyan bü. yük ve vasati Atlaslar arasında ve 1500 irtifamda dıvar gibi dik uçurumlar orta- sında yukarı moluya nehri yılankavi ya- tağını takip eder, Vavi geniş, mahsuldar ve meskündur. Vadi yükselerek üç dört bin metreye çıkar. Bu en yüksek yerlere dern, cebeli dern, yüksek atlaslar derler. En yüksek noktası Arınyşe 4250 metre- dir. Likourt Tanjourt ve diğer yüksek tepelerde dört bin ve daha ziyade yük- sekliktedir. Yüksek atlasları saf berber kabilelerinin erişilmez £ ilticagâhı ve (Elmuvahhidinin) beşiğidir. İbni Haldu- mun o parlak ifadesiie (kürrenin derin- liklerine kök salmş heybetli cüssesile fezayı doldureyor. Ve yıldızlarla taçlan- miş başını göklere yükseltiyor.) Dediği yer burasıdır. Akdenizin parlak ufuk'»- “apakrp von ev gran» zenbta A — (e) veysi vera; diğ pi ikeşlşy yuri ep ompmez. EN e), İpe skp deceii “appousaşyrim ep Aupsurunyng dasuouz wa yuku oyAyayun “28 Hefiryes uapaV PAPTEA © uepun$np “19 agam vkekezj va ekuedej eypemey #raB pap şaş şpeaö moğyoyu aa$ıg *rafanıdnsusur wp 1g. Sro edeşvang yemi? uepezyee oyuna sar ng “(opuygael uyuşzayaoı sog) öladlumum SA Beğen) “mşöna * do dopoye yaiyoayed Huns mg sözüsg vaspuvun;ng wpwdnlay öjdmameune eysnu “L essay öle ops vp (e108(3) opakezay igmüs> Ç(apuosumyı) OpmA * 829) sejeiee Çyinoan) Ailezaş SA ae) “gere 34 vepe oyayooped) Mjana sop “arpeyiyeramym YEŞY Uipariua emmyeğ SA Tefyeps epeyereğun wiyerej dop “arpzejira yeamg dejet 905 yg zeyuesul uejo ön “oiek opurasp ber Ypuyuzy yeğ (1) Hopoyguy SA FHTeYU EV yeğ 000'9I iMezEAf) 000'Zr b, İİ 000'rrI Hoyesayg 000'09 gede, 000'6E İZBAN 000'1ş ig “aplafaryod usyrusp su “PO ASRAMRİ *aalaşyoğ eveyyne siyod dnjo yuspouz v4 wayop vape » Hr, “ioryedoy İzaumyayı “yegıy 'suğ saapanyok vajsep peoduy - yuk erOZEDTUYAŞ « 3819 “ME SARAYA ASİ njanı İn wpseg “yu sue S761) SP1'szz'» ame “(ep jryep wayer)) reggumu “G9R'p9O'9 :nenŞAN “190'S61'Z :ysakryrer reyeseyy (9761) #49) “SOLİGSL'Z İNSAŞAN “regemı 81 emop) OSI'ŞZI işsekıyaes Feyesayaj (9261) #munu, 000p isumH o Cepri 000'» i»9 000'z ssoumpy 000'z ize z 000'PI tepe asap spare amşöoyağ “000'095 :nsaşmu unu, “reggeznuz ”000'pg 'nsngnu değ arpaguza zara “davdeningerey, e! “gear saamojo 000'0bZ :rsskryes Toy “İN “000'0E1 insajnu iğesues şze3ug muf) “000'0E msnJAN :ze3uig rraşamur * yıkeuaniç * pray amyek “ezgi (1261) darBenşngese, ama » okypapkuy ukığele nunanymu papel, wejo 1yepkey soarurığ aykrekryes reg » eso uejo öyle (appogsı ywuy pyeowunyosyeg wpuress Koyiz. MELANOŞA., UZAMA a 14, eşe İNİ opsapalaap yıpaygnız ep saupyoumenyez Ç9 SOPA 000'0Zb sesokpyass yeyesayy MOpÂşyyes (8261) veye rgraayaj — ve “r#gesam 34 syn — Iı ——— m 9. rma alışan Yunan gemicileri. uzaktan karaların ortasında başı bahri muhitin sis bulutlarına kâmilen gömülmüş bu yalleri abe: semayı omuzlarında taşıdığı efsanesini meydana çıkardı. 111) — Küçük atlas yahut Anti atlas dağları Noun burnundan başlar şark'a doğru 1500:2000 metre yüksekliğinde yaylalar halinde gider. Cezayir'in sahr» atlas'larile birleşir. Küçük atlas dağları 3300 metre yük- sek Siroua boynundan bir kolla büyük etlas'a merbuttur. Bu dağların suları de. rin dereler yaparak tufeylat, fikik tarafla» rına inerler. Küçük atlas'ın şimal ver. sanları ormanlık ve sulaktır. Cenup ver- sanları kayalıktır. Bu dağlar Fas'ın hah- rimubhite crar kısmını (bu kısma bahri- muhit Fas'ı diye isim vermiştir.) Büyük sahranın yakıcı öldürücü — tesirlerine karşı muhafaza eden bir settir. Büyük ve orta atlas'lar ise garpten gelen yağ- murların Cezayir'e doğru gitmemesine müâni olurlar, Bu sebeple bir tabii mınta- ka hası! olur; bahrimuhit Fas'ı müsennem ve arazinin bâli cihetinden Cezayir'den pekaz farklı iken yağmuru ve kar suları itibarile Cezayir'e çok faiktir. 1V.) — Rif dağları — İspanya'nın <enup kıyılarını kuşatan kurdilyer dağ- ları denizi atlıyarak Rif dağları ile de vam ederler, Kurdilyer ve rif silsileleri âdeta bir nısıf daire şeklinde akdenizir garp nihayetini kuşatmşlar ve bahrimu- hit'e cebelüttarık gediğini bırakmışlar- dır. Bu dağların tetvan civarındaki en yüksek noktası (2500)metredir. Rif dağ- ları bu yüksek noktadan yelpaze gibi et- rafa dağılır, ve birer burunla denizde ni- hayet bulurlar. Şark'a doğru devam eden kısmı sena- sen (1420 M;) yahut İznasen nâmile Nemour civarına kader gelir. Rif dağları da her yerde türlü isimler alır, Rif dağ- larının garp kısımları babrimuhit'in yağ- murlu rüzgârlarına karşı olduklarından rutubetli ve yeşilliktir. Şark kısımları kuru, sarp, geçilmesi zordur. Şimaldeki Rif dağlarile bunların cenu- bundaki atlas dağları arasında bulunan sahadan bütün istilâ ve ititmar.. yolar. geçmiştir. Hep istilâlar Tlemsen geçidin- den sonra Taza ve (Fas şehri)yolunu tutmuştur. Yolun üzeri Roma harabeleri ile doludur. V.) — Cezayir atlas'ları yahut tel at- lasları — Büyük atlas dağları birdenbire alçalır ve Fas yüksek yaylaları yahut O- ran yüksek yaylaları denilen mahalde ye- şil ovalara karışır. Orta atlas ve küçük atlas ise biraz alçalmakla beraber Ceza yir'in içine girerler, Birisi şimalden birisi cenuptan devam ederler, İkisinin orta- larında yüksek yaylalar vardır. Orta atlas dağlarmın Taza ve Tlesman kısmı yüksek yaylalardan şimale gider: sahil dağlarını teşkil ve tel atlas'ları adı” ne alır. Tel atlas'ları Bougarroun, edoug vol- kanik kayalıklarında biter. Küçük atlas ise yüksek yaylaların cenubundan geçer ve sahra atlas'ları namile şimali şarkiye “doğru çıkar, (Aures ores dağlarına ka- rışır. Tunus'un belkemiği denilen dağlar halinde Bon burnuna gider ve Tunus içine yayılır. VI.) — Tel atlas'ları — garptan şar. ka doğru (1840m.) Tlensen dağları, (1985m.) Aursenis, Şelif vadisinin şima- linde (Dahbra) ve büyük kabili, küçük kabili curcura ve tabar ve ilk baharda bile tepeleri karlı Lalla Hadidia, ve Hod- garptan şarka doğru gittikçe ziyadeleşen bir sivrilik arzederler. Garp muntakasır- da dağların meyilleri yatıktır. Nukalı hâkime pekaz fark olunur. Cezayir'in sarlıında ise meyillerin kırıklığı çok şi- V11.) — Sahra atlas'ları) Oran yük-