2 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4—VAKIT 2 AĞUSTOS 1934 Günün Siyaseti Avusturya hadise- -İerinin tarihçesi ve neticesi Bir zamanlar tarihçiler Avusturya- dan bahsederken onun hakkında “Bah- tyar Avusturya, derlerdi. Avusturya bu bahtiyarkğa çoktan veda etti, Bu- gün ona ancak, betbaht Avusturya de mek yaraşır. Doktor Dolfusun katli, Avusturyanın mukadderatında hiç bir değişiklik vadetmiyor. Bilâkis (onun ufuklarını büsbütün karartıyor. Nazilerin Avusturyada bir darbei hükümetle iş başına geçmeleri zaten ihtimal dahilinde değildi. Böyle bir bharsket boş yere kan dökmekten başka bir metice veremezdi. Netekim oldu, Doktor Dolfus 1932 de Bureşeh ka- inin sukutundan sonra öyle bin: iş başma gelmişti. O zaman Avusturya müflis- b. Ona, istemiye istemiye krediler a- çan devletlerin verdiği para ile geçini- yordu. İktisadi vaziyet, © bozuldukçe fk ihtirasları şiddetleniyördu. Kendisi hristiyan katolik sosyalist mensuptu. Memlekette taraf- m diğer firkalar ri, sosyalistlerle Seöyalistler, Viyana beledi- imdiler, naziler, Hitlerin za; olmuş, gözlerini Viyanaya edi, Avusturya gençlerini ocez- en beşka Almanya ile birleşmeyi © bir zaruret sayanları da kendi- maktadır, Sen Cermen mwahedesi Avus- Almanyanın birleşmesine ma ni olmak için yapılmıştı. Avusturyanın müstakil yaşamasından murat, Alman yadan müstakil yaşaması idi. Onun için 1931 senesinin martında Almanya ile Avusturya bir gümrük ittihadı yap- mak istedikleri zaman bütün büyük dev etler bu projeyi öldürmek için uğrap- mışlar ve muvaffak olmuşlardı. Ayni senenin eylülünde Avusturya ve Al - manya hariciye nazırları da bu proje - dan vazgeçtiklerini ilan ettiler. Fakat bu projeyi ilham eden iktisadi zaruret- İsre karsı bir çare bulunamamıştır. Doktor Dolfus bir aralık parlâmen-| to usuliyle memleketi idareye çalıştı ve muvaffak olamadı. Çünkü muhalif fır. kalardan biri de ona iltihak ederek ek- seriyet temin etmesine yardım etmiyar- .du. Avusturyadaki üç fırka da milli bir hükümet teşekkülüne (| aleyhtardılar. Hepsi de prensiplerinden vazgeçemi - yorlardı. Hepsi de iktidar o mevküni diktatörce idare etmeyi istihdaf ediyor - lardı, Bunun üzerine Dolfus hariçten yar- dımcı öramağa koyuldu. Avusturya ile Almanyanın birleşmesine şiddetle aleyh terlik gösteren devlet, Fransaydı. Fa- ot geçen sene birbiri ardınca (o iktidar mevkiine geçen Fransız kabineleri A- vusturyanın istiklâli yüzünden Hitlerci Almanya ile uğraşıp didişmenin doğru olup olmadığını düşündükleri zaman me selenin değeri olmadığma bülemetmiş. lerdi. Mesele gerce Fransayı alakadar ediyordu. Fakat Aimanya ile Fransa arasmdaki münasebetleri gerginleştir- imeğe değmezdi. Bunun üzering Dolfus da gözlerini Cenuba çevirdi. İtalya hariciye siya- setinin umdelerinden biri Almanya ile hem hudut olmamaktır. Onun için İtal. ya, Avusturyanın istiklâlini, her ne pa- basına olursa olsun müdafaa etmek is- ter. İngilterenin bu işle alâkası, tali bir mahiyettedir. Onun için İngiltere an-| cak diplomasi yolile Avusturya istiklâ-', linin muhafazasını ister. ! Son 12 ay içinde Dolfusun ne de- recöye kadar Sinyor Musolini tarafın-! dan telkin olunan siyasete ittiba ettiği,! henüz devlet esrarı arasındadır. Fakat söylendiğine göre Dolfus, A-| vusturya sosyal demokratlarını o imha hususunda İtalyanm tavsiyeleri daire“ sinde hareket etti. Bununla beraber bunu ispat edecek hiç bir delil yoktur. Bilâkis Dolfusun bu işte, muavini bin- başı Fey ile Prens Staremberg'in tesiri altında hareket etmiş olması da müm- köndür. Viyana sokaklarında devam eden dört günlük kanlı mücadeleler sosyal demokratların kuvvetini imhaya (kâfi »e bu suretle bu tehlike bertaraf Geride naziler kalmıştı. © sefer bunlar Dolfus hükümetine) Fransız m al mali teşkilâtını tetkik edecek Fransız maliye mütehassısı M Alphand şehrimize gelmiştir. M. Alphand, gazetecilere, hükümeti. mize henüz raporunu vermediğin- den bu hususta beyanatta buluna: mıyacağını söylemiş ve şöyle de- miştir; — Türkiye hükümeti tarafın dan memleket maliyesini reorga- nize, daha doğrusu organize et- mek için davet edildim. Bu vazi fenin ifası hususunda Fransadak' maliye sistemini dikkat nazarındi bulundurmuş değilim, Her mem- leketin kendisine has olan ve muh telif telâkkilere istinat < eden bir sistemi vardır. Bu sebeple hatadar salim olmak üzere iki ve yahut da- Maarifte : Yurttaki kimsesiz talebe Maarif cemiyetinin Kadırgada- ki talebe yurdunun tamiratı dola- yısiyle kapanması üzerine yurtta oturmakta olan on beş kadar fakir ve kimsesiz (talebenin şimdilik! halkevi misafirhanesinde © otur- maları münasip görülmüştür. Bu talebe dün eşyalarını halkevi mi- safirhanesine nakletmişlerdir. Münhal muallimlik kalmadı Bu sene İstanbul mmtakası da- hilinde bulunan ilk (o mekteplerin kadroları tamamiyle dolmuş ve hiç bir münhal muallimlik kalmamış- tır. Yüzseksen bir muallimin de di- ğer vilâyetlere gönderileceği söy - lenmektedir. Mektepler kayit muamelesi Orta mektep ve liseler yirmi a- ğustostan itibaren kayıt ve kabul muamelesine başlıyacaklardır. Bu sene hiç bir çocuğun o mektepsiz kalmaması icin vekâlet icap eden tedbirleri almaktadır, Maarif müdürü Ankaraya gidiyor Maarif müdürü Haydar Bey ba- zı meseleler hakkında vekâletle görüşmek üzere bugün Ankaraya gidecektir. AR Cami merdivoxinde kumar Dün gece Karnik, Cemal ve 1s- Piro isminde üç sabrkalı Bayazit camii merdivenlerinde kumar 0y- narlarken yakalanmışlardır. am. orun karşı ilânı harp Avrupa devletleri Avusturyanın is tiklâline riayet lâzım geldiğini o söyle- dikçe Almanya da bu istiklâl sleyhinde bir harekette bulunmak fikrinde olma- İ dığını ileri sürüyordu. Fakat Hitlerci. lerin prensiplerinden biri, almanca ko. nuşulan her yerin, Almanyaya tâbi sa- yılmasıdır. Onun için Alınanyann A- vaşturyaya karşı lâkayt kalmasına im- kân yoktu. Bilâkis Hitlerciliğin ikbal yıldızı Almanya içinde parladıkça, A- vusturyada da naziliğin sönmesine im- kân yoktu. Dolfus bu vaziyet karşısında parlâr mento usulünü idameye imkân bulma- dı. Nihayet son hâdiseler vuku buldu ve Dolfus nazilerin eliyle katlolundu. ev ha ziyade memleketler için bir dare sistemi tesis (o edilmesi kabi! değildir. Yalnız ve büyük bir ka- yıt altında idare tarzı tetkik olu - nabilir. k Ankaradaki vazifem henüz bit- medi. Orada geçirdiğim iki ay zarfında yalnız vazifemin esasla rmı kurabildim. Bundan sonra da İstanbula gelerek burada vazi- feme devamı mübrem bir lüzum saydım. Burada İstanbul şehri » nin mali teşkilâtımı tetkik edece - ğim; zira, İstanbulda, memle ketin diğer şehirlerindeki mali i- dare tarzmdan çok farklı bir idr re tarzı vardir. Bunun için salâ- hiyettar kimselerle temas edebil - mek ve yazifemin yerine getirilme Barut inhisarı kadrosu tasdik edildi l i hisar, inhisarlar umum müdürlü- üne ilhak olunmuştu. Yeni kad ro hazırlanmış ve şehrimizde bü - Tunan gümrük ve inhisarlar “ekil Rana bey tarafından tasdik olun- muştur, Bu kadroya nazaran barut ve infilük maddeleri inhisarı da di “ger inhisarlar gibi umum müdürlü- ğe merbut bir kısım haline © kon muştur. Eski memurların büyük birkısmı yeni kadroya dahil edil- inişlerdir. İ iii | Galatasaraylıların deniz balosu Galatasaraylılar Cemiyetinden: Se- nelik ziyafetimizde izhar edilen umumi arzu üzerine Cemiyetimiz 23 Ağustor perşembe akşamı mehtapta bir deniz balosu tertip etmiştir. Arkadaşların davetiyelerini Cemiyet merkezinden al- dırmaları tebliğ olunur. o Belediyede Ağustos maaşı Belediye bütçesi henüz tasdik ten gelmemiştir. Bununla beraber belediye memurlarının maaşı avans hesabından verilecek- tir. Ağustos maaşının bu ay gene birkaç gün geç verilmesi O muhte weldir. ağuslor ie Araba kazası! Dün Rauf isminde birinin idare ettiği su arabasr Balattan geçer- ken Etem isminde bir çocuğa çarp mış, ağırca yaralamıştır. Arabacı yakalanmıştır. a EEE ENER AAERNEEENIEN Bügün Dolfusun rejimi ayakta dur- İ makta ve Dolfusun halefleri o vaziyete bakim olacaklarını söylemektedirler. Bu sisteme hariçten, ve meselâ İtal- ya gibi bir devlet müsellâh bir müda- baleye kalkarsa, hiç şüphe yok ki or. ta Avrupanın sulhu tehlikeye o düşer. Fakat işin bu safhaya girmesi pek muh- temel değildir. Çünkü şayet Doçe: — Avusturyayı müdafaa edeceğim! ğim! Diyecek olursa buna mukabil Fuh- rer ben de: — Avusturyayı müdafan ğim? Diyecek ve vaziyet olduğu gibi ka lacaktır. edece” ömer Rıza Barut ve infilâk maddeleri in-| i Feridun Efendi idaresindeki 2417 Maliye mütehassisı, buradaki tetkiklerinden sonra diğer bazı şehirlerimize de giderek tetkikat yapacak si hususunda lâzım olan malümat edinmek üzere burada birkaç haf ta kalmak mecburiyetindeyim. İstanbuldan sonra Türkiyenin| daha bazı büyük şehirlerini ziya- ret edeceğim. Fakat nerelere gi - deceğimi henüz bilmiyorum. Et keyfiyet buradaki o çalışmama ve Ankaradan alacağım talimata ta bidir. Bu dolaşmadan sonra işimi ta- mamlamak ve hükümete verme taahhüt ettiğim raporumu yazmak için Ankaraya döneceğim. Fransız mütehassisı Türkiyenir güzelliklerinden ve mazhar oldu - ğu misafirperverlikten sitayişlerle ! bahsetmektedir. Polis haberleri Ortaköyde bir adam çiğnendi | Dün saat on ikide Ortaköyde| bir kaza olmuş, Hasan Efendi is minde birine Eminönüne gitmek- te olan vatman Ekrem Efendinin idaresindeki tramvay çarparak a- ğir suretle yaralamıştır. Ya Gümüşsuyu basi . ne «aidırılmıştır. Naza csuhinuu 7 ni müddetumumi muavinlerinden| Kâmil Bey yapmaktadır. Otomobil Kazası Şişhane caddesinden inen şoför numaralı otomobil Okçu Musa | caddesinden © geçerken balıkçı Hayriye çarparak ayağından ağır surette yaralamıştır. Şoför yaka” lanmıştır. Yüz lirası çalınmış Dün Sirkecide Balıkesir otelin- de oturan Hasan Efendinin çebin-| den yüz lirasını çalan arkadaşı Hamdi yakalanmış ve üzeri aran- dığı zaman çalınan para bulun - muştur. Hamdi hakkında tahki - kata başlanmıştır. Sakanın 158 kuruşu.. Vali konağı caddesinde oturan Tursun Efendi Hamidiye çeşmesinde su doldururken yan - kesici Baruh, pantolonun cebin - den 138 kurusunu almağa teşeb - büs etmiş, görülerek yakalanmış - tr, saka pp | e may) (Be yecisi, Istanbul İ | Dil kurultayın Hazırlık f (Başmakaleden devi İ sonra nasıl çalışmak lâzım ği hakkında yeni kararlar ş İ cektir. Ancak şimdiden bizim | edebileceğimiz nokta şuduf ! rinci Türk dili kurultayınıf! zakereleri neticesinde verdi rarlardan biri halk dilinde cut olan sözlerle eski kitaf bulunan sözlerin derlenmefi| selesi idi. Ve denilebilir Dili Tetkik Cemiyetinin aldığı vazifenin en karışık: | geniş ciheti de bu derleme") Cemiyet bu vazifesini, öni kan bir takım maddi zor! rağmen muvaffakiyetle b tır. Osmanlıcadan Türkç karşılığı olarak basilıp Tarama dergisi bu muval tin canlı bir delilidir. Şimdi Tarama Dergisinf lerin cinslerine ve mabi göre esaslı bir karar verm ediyor. Türk Dili Tetkik * yetinin mesaisinde istihd dil inkılâbınm manası ve bedir İstenilen ve özlen Türkçe dilin mahiyeti lâzım gelir? Tarama E i deki kelimelerin hangi ne' günkü Türk camiası içini halk sözleri sırasına gire? Meselâ: “âdet,, keli | sında Görenek, .Türe, & Yön gibi bugün az çok hs? de yaşamakta olan sözlef gibi acur, coba, orak tura, yoruk gibi bittabi re çokluk tanmrmamış # vardir. i Sonra gene dergi içind iy almaz olan “Bir ge vardır ki bunların mans sında az çok fark olduğü bu farklar da tesbit edil Meselâ: öciz kelimesin sında şu sözleri buluyof” şık, beceriksiz, güçsüğ vi tı, pisirik, sünepe... DE lirse bu muhtelif sözl hepsi neticeleri itirabi ile münasebattar olm birbirlerinden farklı v# kullanılır şeylerdir. B* ranılması, tesbit edilmi” dır. Demek istiyoruz ki T | gisi Türk Dili Tetkik “2 delâletiyle vücude gel””$i him bir eserdir. Bu si ) 4 esti kılâbna çok kıymetli bir / hazırlamıştır. Fakst ile yeni dil binasını yi bilmek için daha bir “5 ve gayret sarfı lâzı. gi dir, Bilhassa bu d rindeki tetkiklerle neticeleri gösterir bir “4 na ihtiyaç vardır. Yangın başlangıcı Dün Galatada Necatibey cad - desinde Miltiyadinin terzihanesin-| İ de tahtalar tutuşmuş, yetişen itfa-! iye ateşi, genişlemesine meydan| vermeden söndürmüştür. Ateşin yere atılan bir sigaradan çıktığı! anlaşılmıştır. | . Tevkif edilen hırsız İ Bir müdet evvel hırsızlık yaptı- | ğı iddiasile hakkında takibat ya- pılan Mehmet dün tevkif edilerek birinci istintak dairesine sevke - dilmiştir. Mehmede, İsmail isminde birile Zehra Hanr-m yataklık ettiği an- laşılmış, çalman eşya bulunmuş - tayı bu çalışma takip” y Mehm il üçü nunun tat k san'atl#” bikat' ediyo! fi Küçük sanatların ke İ tandaş'larına hası nunun tatbikata yor. i Şoförlük, berberli , lık, tercümanlık “şi işler yapan ecnebi 4 beri birinci parti “24 bırakmaktıdırlar” “al baren işlerini bal. ecnebilere de tebii