19 Mayıs 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

e D-, Dutçe Baştaranı Birinci Sayıtada fi Yrupada Ri e teşekkür vap vermeyin etmekle beraber , > olması de ir. Kendilerini u- Handan bekletmemek (ar “erek aid Tetkikata istinat atış , | TÜN vereceğim malü 7“ tay; ü maruzatımı niha - l Mahnı etinde olacaktır. | Har, , mektebi talebesi n Bey Va kaldığma göre Sır - til, rapada veya Amerikada il mu NİN bize kaça mal oldu - ki eke gl ve bunun her eği, © her seneye göre A mini Pk takam arzedeğini söy - Yün lu a tebimizde oku - 'n de 6 sene için bize piduğunu nihayet bütçe- mala talebe adedindeki Şirine nisbetle arlaşı - Bu, iyet olduğunu arzet - fakaş dün de gene rücu ede - eli “mak, | AKamla maruzatta bu - ML , ae İsveçte, Amerikada 1 Yeri * ayda doksan sekiz do- ve ede G3 Berlinde 63 dolar, anyada 60, Avus Yada e, Alm mi Macarntada 51, Çe- 50 ü ” Var veda 57 Belçikada 45 Yara Ma bi 4 ni dn mektebinde i olduğ *enede kaç lira yin de Me hakkında suale ce - dg bir pi Mühendis mekte - ni e ile ifade edil- ayi dey mike aran her sene i- ikta, tarı değiştiğini ka Wi sonra demiştir kiz ağ m talebesi Avrupa hap | * okumali ? teş "CE Söylediği Mi . LO Ylediğim gibi Sır n il, b Tupadaki talebe ma Dai m im mektepteki talebe ny batağa ne olduğunu an- ü e ada mı eyi bizde mi yoksa ” Maki sing Şkutmak lâzım geldi İk aç, aza arıyorsa ben kendi hi Bİ gg Şok dap vpada okumağa ucuzca mal ol - 4 göstermiş ol - N ni noktayı naza- ruz lek terbiyenin Mlarj er, ay “yiyebilirim. Bu dis mektebi - bini, tıbbiye- p Ve na- su işlerinin ka. m, suallerin istih- 45, Pariste 55, Fran | bra ifade ederek, bu- ği meselesi olmadığı i g Tavo sesleri) Bu | muza | rışık hususatını kendi mühendisle- ! A Mektep, talebesinin bizde | rimiz görmektedir, hükümete kaça mal| daki suallerine ken- Geçen sene bütçesinin hesabı sesderken geçen seneki &sarfiyatın | hesabmı istediler. Bunu rakam ile ifade etmek icap ederse mütefer- rikadan, mefruşattan ve buna mü- masil rakamlardan 3-4 bin lira ka İ dar lasarrufumuz vardır. İşe tah - sis edilen kısım tamamile sarfedil miştir. Nafia bütçesi 3 branş üze- rindedir. Sular, yollar, köprüler ve demiryollarıdır. Bir kaç defa he yeti celilenize arzettim. Seneler - tahs'satı almaktayız. Bu, üç dört i sene için mühim işlere ancak kifa- i yet edebilecek bir rakamdır ve ta- ahhüde baslandığı için, bizi yeni iş ler derühte etmekten ve yeni te - sebbüslere girişmekten menetmek i tedir, Bu işlerden birsi çıbık bara- İjidir, 2,300,000 liralık bir taahhüt- tür, ve çok sistematik bir şekilde çalışılıyor, çok yakındır, arkadaş- tavsiye ve rica ederim. Maksat ma lümdur, Çıbıktan itibaren Sıncan köyüne kadar arazıyı iska edebil - mek, Ankaranın teşçirine hizmet | edebilmektir. Ankara şehrinin iç- me suyu haricindeki ihtiyaçları - na cevap verebilmek gayesile Çı- Sı& çayını havuzlandıran bir bent- tir. İnşaat devam etmektedir, bit - i mesi keyfiyeti eğer tahsisatı ile , ölçülecek olursa 934 senesinde ik - i mal edileceğini ümit ediyoruz. İ - kinci mühim işimiz, Bursa ovası - nım ıslahı ameliyesidir, bu da, Ni-| lüfer çayının ıslahı ve fazla suyu- nun yatağından bırakılması dola- yısile yatağın temizlenmesi, : Deli çay ve Serme bataklığının kuru - tul'masını istilzam ediyor. Bu da iki milyon 709 bin liralık bir iş mevzu udür, Bunlar haricinde, Tarsusta ! büyücek bir bataklık kurutulmuş - | i tur. Marmara gölü ve Manisa için 116 bin lira sarfı ile bir kanal açıl muştır, Üç dört güne kadar hesabi | kat'isi rüyet edilecektir, buna, bit- i miş nazarı ile bakılabilir. Bütçeye mevzu tahsisat fevkin - de elimizde bulunan elemanlarla şu mevzuu üzerinde gördüğümüz işler, sularımızın umumi etütleri » | dir. Bu işler üzerinde bizde bir e - saslı bir etüt yapılmamıştır. Bu e- saslı etüt her hangi bir su işine gi- | vebilmek için çok lâzımdır. amı yapılması! in rakam mese | Su işleri Bir seendenberi Nafıa vekâle - tiniz, bilümum sular hakkında men baıdan denize döküldüğü yere ka dar iptidai etütünü hazırlamakla meşguldür. Mühendislerimizi ara - zt üzerinde çalışabilecekleri müd- det zarfında etütler yapılmış ve kı şın arazi üzerinde çalışılmayan an- larda da burada olarak tersimata çalışmıştır, ve etüt dosyaları elimi- ze gelmeye başlamıştır. Merkezde bunlar tetkik edilmek 1Z-İ tedir. Her nehrin her suyun ayrı ayrı dosyası teşkil edilmektedir. Yu üzerinde hemen harekete ge - | cek hususi vagonların bizde bulun | kuz kilometre kadardır. Fakat bu- i lan 80 milovn vergiyi bir tecile ta- mamasıdır. Şark şimendiferleri | nun üzerinde bir kaç ay kader dur- | bi tutmak veya taksitlendirmek çilmemişsise bu suların ehemmiye- | i nisbeten kısa bir yol olduğu için bes lâzımdır. Çünkü arada dokuz! hakkındaki mütaleaya cevaben de ti ve menbalarından işe başlanma sr şeklinde tutulan usulden ileri gel Sırrı Bey, Nafıa bütçesinden bah İ denberi bir milyon liraya yakın su larımın gidip görmelerini bilhassa | kereleri pazar günü miştir. Etütümüzü şu veya bu ar - İ zuya göre şu mevzu daha mühim » İ dir, bu mevzu daha mühimdir diye | değiştirmek imkânsızdır. Bataklıkları kurutmak Çarşanba bataklığı Ceyhan, Sey handa mühimdir. o Kızılırmağın i yaptığı, bataklıklar da keza mü - İhimdir. Huzurunuza takdim etti - imiz lâyihalardan birisi de bu gi bi bataklıkların kurutulmasına ait (tir. Cellât gölünün yaptığı batak - lığa münhasır olmak ve başta bu i göl bulunmak üzere 5-6 mühim gö lün kurutulması meselesi üzerinde | uğraşılmaktadır. Yol yapma faaliyeti Nafıa vekâletinizin iş mevzuu i olmak üzere iştigal ettiği hususat- tan birisi de yollar ve köprülerdir. i Arkadaşlarım, bütçedeki yol işi ü- | zerinde konulmuş mütevazi rakamı görmüşlerdir. Bu 200 küsur bin li vadır. Bu 200 küsur bin lira 20 ki- lometrelik bir yolun tahsisatı, ya- hut mühim bir köprünün imal mas rafıdır. Biz bu tahsisata vilâyet ida rei hususiyelerinden aldığımız yüz | de 15 lerin tutarını da ilâve ede -| rek yol işlerile uğraşmaktayız. Eli- | mizde olan işler Kütahya - Balıke- | i sir - Çanakkale yoludur. Bu bir iki | | j aya kadar tamamen açılmış bulu- | nacak yepyeni bir yoldur. | İkinci mevzu Hopa-Borçka yo- | ludur. 600 küsur bin Jiraya mal o- lan bu yol da bu söhe'açılacaktır. Üçüncü büyük' Mövzüumüz' “Sırrı | B.in de tevakkuf ettikleri İran tran sitini bizim cihete çevirecek olan Trabzon-Karaköse yoludur. Bu yol üç milyon liraya yakın bir tahsisa- tımızı almıştır. Fakat takdir buyu- rursunuz ki aleminüt yol yapmak imkânı yoktur. İki sene evvel ihale dildiği halde el'an yol yapılma - maktadır, Çok şiddetli çalışmalar | la kıymetli esasatı sınaiye sayesin- de mühim bir eser meydana gel -| mektedir. İran transitine vermekli ğimizi icabeden ehemmiyete rağ - men bu yol 934 de sari bir vazi- yette devam edecektir. Sırrı Bey İran transitinin oehemmiyetinden bihakkin bahsettiler. Biz de bunu istiskal ediyor değiliz. Trabzon yolu —Arzetiğim gibi Trabzon yoluna İ verdiğimiz ehemmiyet İran ticare- tini Trabzon yoluna çekmek gaye- siyldeir. Fakat Sırrı Bey transit meselesini ele alarak orta asyayı da ticaret noktai nazarından bize bağlamak gibi yüksek bir emel gösterdiler. Bu, nihayet bir emel o labilir. Lâkin huzurunuzda Tür - kiye cümhuriyetinin Yol siyasetini izah etmekliğim için icabederse derim ki: Yol siyasetinden daha evvel memleket birliğini temin et- mek, oxdan sonra orta asyaya ka- dar yol yapmak sırası gelecektir, (Doğru sesleri). Yaş meyva ticaretimiz için Yaş meyva meselesi de ehemmi- | yet veregeldiğimiz hususattanda - | dır. Geçen sene Şark şimendifer - ! lerile bir iki vagon taze üzüm gön- ! çeniiimimei 9 rın bir menfaat temin etmedi leri sürüldü ve hususi bir müteşeb- bis bu emteayı Avrupaya gönder - mek için müracaat cderse onu sa- mimiyet ve memnuniyetle kabul ve nakledileceği söylendi. Fakat dar bir çerçeve içerisinde masrafına! karşılık büyük bir menfaat temin etmediği için bizzat yaş meyva naklini yerinde bulmadı. Avdupa- ya kadar irsali faydalı meyvaları- mız vardır. Onun için biz devlet demiryollarile şark şimendifer ida resini anlaştırarak feribot Lesisatı- nı vücude getirmek ve Haydarpa- şa ile Sirkeciyi birbirine bağlamak istiyoruz. Bu suretle frigorifik va- gonlarla Adanadan, Dörtyoldan, Mersinden çıkan meyvalarımızı Avrupanın ortalarına ve hattâ Lon draya göndermeğe imkân olacak - tar, Demiryolu inşaatı Nafıa vekâletinizin üçüncü faali yet sahasını demir yolu inşaatı teş- kil eder. Heyeti celilenizin malü - mudur ki, senelerdenberi Nafia bütçesinin en büyük vasfı demir yo luna büyük mikyasta tahsisat ayır mış olması keyfiyetidir. Bütçemi - ze mevzu ve son kabul buyurdu - ğunuz dahili istikraz selâhiyetile temin edilen mebalığın ilâvesile meydana gelen parayı yapacağı - mız işlere, elimizde bulunan işlere şimal, cenup hattı dediğimiz Fil yos-İrmak hattı ile Feyzipaşa-Di- yarbekir kısmıdır. Filyos - Ereğli demiryolu Filyos-Ereğli hattı üzerindeki bu seneki faaliyetimiz Balıkısıktan itibaren Eski Pazara gidecek olan kısmı ikmal ederek ferşiyatını yap- mış bulunmamızdır. O halde sahilden itibaren 146 kilometrelik bir yeri işletmeye ça- lışacak vaziyete gelmiştir. Arada kalan 92 kilometrelik yerin iş- letilmesi için de İsveçlilerle uzun zamandanberi devam etmekte o- lan müzakere neticesinde muta - bık kaldık ve programımızda 934 senesi nihayetine kadar bitirmek esasını temin ettik, Cenup haltı Fıratla Şefkatlı arasında çalışı) - maktadır. Bundan başka Şefkatlı ile Ergani arasındaki 87 kilomet - relik üç büyük kısımın ihalesini ic- ra ettik. Geriye kalan iki büyük kısımdan birisini 23 mayısta diğe- rini de 4 haziranda ihale edecek ve bu suretle Şefkatir ile Ergani ara - sında ihale edilmiş bulunarak 935 senesinde bitmesi tahtı temine alınmış olacatkır. Dahili istikraza zamimeten ihalelerin emsaline na- zaran çok daha ucuz yapılması, bi zi İsveçlilerle bağlı bulunduğumuz | 55 milyon dolarla Dıyarbekire ka- dar götürmek fırsatmı vermiştir. Binaenaleyh programımıza göre 935 senesinde Dıyarbekire var - mak fırsatını elde etmiş bulunuyo- ruz (Bravo sesleri, alkışlar). İsveç | lilerin derühte ettiği hatların hari- cinde hali inşada bulunan hat U - İukışla kısmıdır. Vakıa Köprü ile Ulukışla ara - | sında bütün kış hemen hemen ça- TN EE TV İİ “balim — VAKIT 19 Mayıs 1933 — itiriliyor Yün Nafıa ve iktısat vekâletlerinin yeni bütçeleri kabul edildi Nafıa ve iktısat vekilleri tenkitlere cevap verdiler a4 0 0000101 asma ANONS GA nara nasa sp sr | yakları yapılmıştır. Fakat montaj- ları devam edecektir. Bir iki aya kadar muvakkat köprülerle hattı bağlamak kabil olacaktır. Fransızlardan aldığımız demiryolu Demir yolları üzerinde hüküme- imizin son yaptığı işlerden biri de Fransızlarla cehup hattı üzerinde yapılan itilâftır. Bu suretle 142 ki- lometreden ibaret Adana-Fevzi - paşa hattı kısmı da devlet demir yolları şebekesine ilâve edilmiş ve 27 nisandan itibaren idare tara- fından işletilmeye başlanmıştır. (Alkışlar). Hükümetimizle Fransa hüküme ti arasında münakit protokol mu » cibince geriye kalan bir kısım ara- zimizde işleyen Toprakkale ile Pa- yaz ve Fevzipaşa ile Meydanıak- bez ve Nusaybin ile Çobanbey ara sındaki kısımların da bir Türk a - nonim şirketi teşekkül edecektir. Bunun teşekkülü hakkındaki esba- bı üzerinde çalışılmaktadır. Yeni işlerimizde, müteaddit de- falar hali müzakeredeyiz. Vazi- yette tebeddül yoktur. Şeklinde ar zetiğim esasir hatlarımızdan Sivas “Erzurum hattı üzerinde çok daha musbet bir vaziyete girmiştir. He- yeti celilenize bir lâyiha takdim ettik. Eğer o lâyiha kabul buyuru- lursa ümit ediyoruz ki, meclisi âli tatil devresine girmezden evvel bu hat için müteahhide bağlanmış o- lacağız. Arkadaşlar, başka bir iza” “ bat arzu buyururlarsa arzedeyim (kâfi sesleri, alkışlar). p Nafra bütçesi 10,046,000 lira o- larak kabul edilmiştir. Iktısat vekâleti bütçesi ve bazı tenkitler Bundan sonra İktisat vekâleti bütçesinin müzakeresine geçilmiş» tir. Reis Kâzım Paşa Hz. bütçenin heyeti umumiyesi üzerinde söz is- teyen olup olmadığını sormuş, müstakil mebuslardan Hüsnü Bey (İzmir) söz alarak kürsüye gelmiş- tir. Hüsnü Bey kontenjan usulünün / aleyhinde olduğunu, kendi tetkik- leri neticesinde bu usulün çok fe- na neticeler verdiği kanaatini edin diğini söylemiş, bazı tenkitlerde bulunduktan sonra: “— Bankalara olan borçların te cili meselesinde bana “siz mesele- yi bir taraflı düşünüyorsunuz,, de- nilmişti. Hayır, ben bir taraflı dü- şünmüyorum.,, Demiştir. İktısat vekâleti büt - çesi münasebetile diğer bazı me - buslar da söz söylemişler. Bütçe encümeni reisinin cevabı Söz alan bütçe encümeni reisi, hatiplerden birisi tarafından ken- disine atfedilen bazı sözlere ce - vap vererek şeker ve kahvenin bir elden idaresi hakkımdaki kanunun müzakeresinde ne kendisinden ne de encümen aazlarından her han- İ gi birinin söz söylemediğini kay- detmiş bununla beraber encüme - nin mezkür kanuna iştirak ettiğini derdik. Fakat muvaffak olunama - | lışılmış ve fersiyata devam edil «| ilâve eylemiştir. Sırrı Beyin bahsettiği müdürnü $u- ! dr. Sebebi yaş meyvayı sevkede - | mşitir. Bugün aradaki acıklık do - İ kendi hayatı üzerinde a- tane betonarma köprü vardır. A- Hasan Fehmi Bey, bakaya ka - (Lütfen.sayıfayı çeviriniz)