19 Mayıs 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8
—8 — VAKIT 19 Mayıs 1933 Kâzım Körabekir Bike eviyle Baştaralı Birinci Sayıfada sa olan ikinci ordu idi ki, Adana civarında bulunuyordu. Yazılı askeri eserlerde gördü- gümüz vesikalara göre Leyman Fon Sanders Paşa, kumandayı tevdi ederken, Mirliva M. Kemal Paşayı ordular grupuna şöyle tak- dim etti: | hede bulunan kıtaatın Suriyede | İ bulunmadığı telâkkisine karşı İns| İ gilizler bu geceki (5 6-16:334)| | raporla tafsilâtı arzedileceği veç- | | hile Suriye kıt'asında bulunuyor | İdiye VİL inci ordunun teslimini teklif eylemişlerdir. İcap ederse bildirileceği irade | buyurulan Kilikya hududunu sor- | tarzda ibrazını idrak ve takdir ne- zaketinden muarra bulunduğumu arzederim.” Yunanistanın sahai faaliyete çıkarılmasını temin ile İngilizlerin İskenderun ve (İskenderun - Ha - ilep) yolu üzerinde yerleşmelerin- deki münasebeti mantıkıyeyi an * layamadığım gibi bu hususta mü - “Yıldırım ordular grupunun €- | maktan maksadı âcizim bu tarihi | samahayı da bilâkis pek mahzurlu mir ve kumandasını bugünden i baren, mefahirle mali bir çok mu- harebatta bulunan M. Kemal Paşa Hazretlerine tevdi ediyorum...” mayüz ctmiş Adana: 31. X - 938 LEYMAN Fon SANDERS Mustafa Kemal Paşa bu ku- mandanlıktan nasıl ayrılmıştır? Yazılı, resmi vesikalardan an- laşıldığına göre, Ordular grupu lâğvolunduğu için açıkta kalarak İstanbula gelmiş değildir. Sadra- zam ve Başkumandan olan Ah- met İzzet Paşa ve erkânı harbiye sile aralarında çıkan ihtilâf üzeri- ne, Mustafa Kemal, Ordular gru- pu kumandanlığından istifa et- miştir. Ancak ondan sonra bu Or- dular grupu bir ordu haline konu- larak Nihat Paşanın emrine veril- miştir, — htilâfın sebebi, İzzet Paşa ka- binesinin yaptığı Mondros müta- rekenamesi muhteviyatı ve bunun takibatı yüzünden çıkmıştır. Vaktile intişar etmiş olan bu vesikaları kim bilmez? Fakat es- ki bir kumandan olan muhterem | Kara Bekir Paşaya bunları hatır- latmak için ruz: yeniden neşrediyo- 1) Toros tünelleri kuvvei işga- liyesinin mikdarı İngiliz kuman- danlığı tarafından bildirilir, bu- yuruluyor; Bu kuvvet meselâ: Ica- bında bütün Anadoluyu tahlı hük- müne geçirecek derecede dahi o- lurss müsaade edilecek midir? 2) Suriyedeki garnizonların tes- limi maddesi ihtiyaten yazılmış bir maddedir buyuruluyor ve mü- tezkıp cümlelerle cephede bulu- nan kıtaatın bu hususla alâkası olmadığı izah ediliyor. Acizleri- nin telâkkiyatrıma göre maddei mezkürenin İngilizler tarafından bizi işgal için yazdırılmış olduğu- na ve hükümeti seniye murahhas- larının #mzalarmı vazettikleri mü- tareke şeraitinin tarafeynce baş- ka telâkki edildiğine şüphe kalma rürştir. Çünkü ayni maddede cep- alirsin bı istikraz Hümileri için de daha müft gö yi Biillerinin esasen 1924 mukavelenamesinde kâ N dereceğe fedakârlık yapmış olduklarını tak dir etmiş bulunmaktan ibarettir Görülüyor ki, diğer istikrazlar tahviilerine veri ek taksit miktari uz e zarlık mevzuu olduğu hi meli dem mt miktarı nakaşa olmam: lr için tayin ettiği miktarla, prensip Tırın”ve nihayet son itMâfnamenin tesbit et tikleri miktarlar hemen hemen büribirlerine yillari olara icnlmışlardır. Tiafiamenin müzakeresi uzun sürmüş, ve| tansteni hir çok çetin müşküllerin iktihar “masma kabil olmuştur. Buna malnbil Hame memleketin Htısadi 've mali kab #ızarı fjbara alınarak ve bu kab ckarak vücuda getirilmiş bulu «dilen muvaffakıyetin sırrı, bü n al Hekim talimatın bârti harfine tatbik'na riayet 4#afş omaklığımdan ibarettir, Osmanlı Bankası müzakeresi Osmani Bankasının mukayelenâmesinin ye yilenmest için yapılan müzaken İn ihtilâf noktatir he tek nokta kalmıştır. Bu müz ğı neticeyi, Mtlâtır nokta mete ürzedecağim. İstikraz meselesi İstikraz meselesinin ne suz. Hükümetle bir fraı le bera gazetelerde bazı Badan na suretle ve malâm olmıyan Du haberler halkında ye- güne diyebileceğiri şey, bunları sadece gaze telerde okumuş olmaklığımdan ibaretlir. mun en büyük sebebi, bu istikraz hâ- | “ İ keriye ve mülkiyemiz (...) her şey İ ismi ve bunun hududunu resmen İ kabul eden hükümeti seniyemizin bu muıntakayı irae eden İngilizçe Atlastan Kilikya mıntakasının şar | kında “Suriye” şimal hududunun i Maraş şimalinden geçtiğini naza- rı dikkate alıp almadığını anla- mak idi. Çünkü âcizlerince Ada- na ismi yerine Kilikya ismi tari: hisini koyan İngiltere hükümeti- nin Suriye hududunu da Kilikya şimal hududunun şarkına temdi- dinden ibaret kabul ettiğinde şüp- he yoktur. İ Bu zanlrak hududunun İngi- i liz kumandanı tarafından VI ncı ordu kumandanına gönderilen ha | İ ritada Siirtten geçtiğinin irae edil- miş olması ile de teeyyüt ediyor. İngilizlerin bir kaç gündenberi İskenderona asker çıkarmaları ve Halepte milyonlarca erzak mev- cut iken oradaki kuvvetlerini iaşe için erzak ihtarından bahsetmele- rı de İşkenderonun Kilikya mın | takasını gösteren haritada Suriye ve Kilikya üzerinde bulunuşun- i dandır. Pek ciddi ve samimi olarak ar- | zederim ki mütareke şera yanında suitelâkkiyati da izale e- decek tedbir ittihaz edilmedikçe otduları terhis edecek ve İngiliz- ! lerin her dediğine boyur kalmı- Yıldırım ordular grupu kuman- danı MUSTAFA KEMAL Harbiye: 5 -11-334 Mütarekename ahkâmınca İn- gilizlerin İskenderunu işgale hak- ve salâhiyetleri yoksa da Halep civarındaki ordularını o beslemek için İskenderundan istifade etmek istemeleri de muhik bir talep ma- hiyetindedir. Mütarekenamede bir hayli mevaddı tadil ederek vak - tin darlığına mebni bize yalnız şi- fahen izahat ve teminat verebilen İngiliz murahhasımın bu centil- menliğine mukabil bir cemile ol- mak ve Yunanistarın sahai faaliye te çıkarılmasını teshil ve temin et- mek üzere İskenderun limanından İngilizlerin erzak ve saire nakli- yatı hususunda istifade ve (İsken- derun - Halep) yolunu tamir ede- bilmelerine müsaadede ve bu bap- ta ordunun vaziyetince de bir mah Zur görmüyorum. Bu limanda ve yoldan istifade- lerini temin etmekle İskenderun | liman ve şehrini kendilerine ter- ketmiş olmuyoruz. Liman ve şehir İ gene bizde kalacak, hükümeti as- gene yerli yerinde bulunacak, on- lar yalnız limandan ve yoldan sırf bir misafir sıfatile istifade edebi- leçeklerdir. Keyfiyetin tarafı âciziden İn giliz ordusu kumandanma da ib- lâğı mülemennadır. Sadrazam Başkumandanlık Erkânı Harbiye Reisi Mustafa Kemal Pş. nın 6-11-334 tarihinde buna verdiği cevapta ez- jte srtibalı bırakar (ne geçirm raZımı mul i kalmak müstebat cümle deniliyor ki: “İngiliz murahhasasının centil- menliğini ve buna mukabil bu görüyorum. Binaenaleyh keyfiyetin tarafı devletlerinden İngiliz Suriye ordu. su kumandanına tebliğinde delâ- lette mazurum. İskenderuna her ne sebep ve bahane ile as ema tese edecek İn ateşle mukabele edilm dinci orduya elyevm. gayet zayıf bir bulunulan (Katma - Islah bittahrik Kiliky: 1i emrettim . İngilizlerin iğfalkâ teklif ve hareketlerini den ziyade muhik ve recek v ukabil cer olacak miri hüsnü tatbika yaradılışım mü. sait olmadığından ve halbuki Baş- kumandanlık ânı Harbiye Ri- muamele, İngilizler- bulunduğundan kumandayı hemen teslim etmek ü- rime tayin buyur: r'ati emir ve te "ham ederim. MUSTAFA KEMAL Gene 12:11-334 tarihinde sada- rete çektiği bir telgrafnamede $u mütalealar vardır: İ diğim i te Mirliva Mustafa Kemal ibu suretle grupun başından ayrı- yaseti celilesinin içtihadma tatbi- | ki hareket tabii mekliğimi istirham ederim. Akibe- ti vatanla endişenak olmaktan mü İ teyellit ve samimi olduğuna şüphe edilmemek lâzım gelen işbu mü- taleatımın münakaşa mahiyetinde telâkkisine temayül buyurulmama- sını hassaten rica ederim. Bilhassa | zatı samilerince yakinen malüm | bulunmuştur ki acizleri ber ne hal ve vaziyette bulunursam buluna- yım doğru olduğuna kani bulun» duğum ve icap edenlere arzeyle-| içtihadatıma tebeiyyeten meninefse kadir değilim.,, MUSTAFA KEMAL # La # Bu vesikalardan anlaşılıyor ki, elinde henüz kuvvet ve az çok le- vazımatı harbiye mevcutken mem | leketi, parça parça düşmana ken: di elile teslim etmeyi ve İstanbul hükümetinin bu yoldaki emirleri - ni tatbik ve icra etmeyi şıarına ya- | kıştırmamıştır. En nihayet Ahmet İzzet Paşa ve arkadaşları, kabine- den ayrılacaklarmı hissedince, doğrudan doğruya telgraf başın - - İda görüşerek, müdavelei efkâr et- mek üzere, Mustafa Kemal Paşa- yı İstanbula davet etmişlerdi. İş- Paşa, larak İstanbula gitmiştir. Onun, hiç bir vakit açık muamelesine ta- bi tutulduğu vâki olmamıştır. O ”Z | halde, kolordu ve ordu kumandan- lıklarında bulunan ber zat gibi, bu hakikati bilmesi lâzım gelen Kâ- zım Kara Bekir Paşanın mektu- bundaki “11 nisan 335 — Leyman Paşanın hatası yüzünden mahvo- lan ve 75 bin esir ve 360 top zayi “ — Mütaleatı mesrudeden mak | ederek 14 günde 600 kilometrelik sadı âcizanem şudur'ki her ne se- bebe binaen olursa olsun İngiliz- lerle aktolunan mütarekenin imza | | bir ric'at neticesi kadro haline in- pkılâp eden Yıldırım orduları gru- tahtına giren şekil mazbutu dev-| leti âliyei Osmaniyenin hayat ve selâmetini kâfi mâna ve mahi- yette değildir. Mevaddı mezküre- nin mübim ve şamil medlülleri- nin bir an evvel tesbiti lâzımdır. Yoksa İngilizlerin tekâlifine bü- güne kadar olduğu tarzda muka- belede devam edildiği (o takdirde bugün (Payas - Kilis) hattına ka- dar olan mıntakayı istiyen İngiliz- lerin teklifini yarın “Toros” a ka- dar olan “Kilikya,, mımntakası ve daha sonra “Konya - İzmir,, hat- tm lüzumu işgali tekâlifinin yek- i diğeğini velyedeceğine ve binne- tice ordumuzun kendileri tarafın- dan sevk ve idaresi hattâ heyeti vükelâyı Osmaniyenin Britanya hükümeti tarafından lüzumu inti- habı gibi tekâlifin karşısında da değildir. Aciz ve zâfımız derecesini pek iyi bi- lirim, Bununla beraber. devletin yapmağa mecbur olduğu fedakâr: ! Iğın di ini de tayin ve tahdi a Kın derecesini'de tayin ve tahdit İ leketimizde altın araştırma ve iş- etmek lâzım geleceği kanaatini muhafaza ederim. Yoksa Alman - ya ile müttefikan sonuna Okadar harbe devam etmek halinde büs- bütün mürhezim olunduğuna na- zaran İngilizlerin istihsal eyliye- bilecekleri neticeyi onlara kendi muavenetimizle bahşetmek tarih- te Osmanlılık için ve bilhassa hü- kümeti hazıramız bir sahife vücude getirir. pu lâğvedilmiş ve bu suretle açık- ta kalmış olan Mirliva Mustafa Kemal Paşa Hazretleri” sözleri - ni, imalarını hangi kelime ile ifa- de etmeli? Parlamentolar birliği kon- feransına gidecek murahhaslarımız ANKARA, 18 (Hususi) Madritte toplanacak olan beynel- İ milel parlamentolar birliği konfe- ransına Türkiye Büyük Millet Meclisi parlamentolar birliği gru- pu namına Elâziz meb'usu Fazıl! Ahmet ve Tokat.meb'usu Nazım İzzet Beyler iştirak edeceklerdir. Yakup Kadri Bey ANKARA, 18 (Hususi) Mardin meb'usu Yakup Kadri B. bu akşamki trenle İstanbula hare- ! ket etmiştir. Altın araştırmak için ANKARA 18 (Hususi) — Mem | letme hakkındaki kanun lâyihası- | nı bütçe encümeni kabul etmiştir. Encümen lâyihada şu tadilleri | yapmıştır; İdareye ayrılacak tah- için pek kara | Şayet hükümeti seniyece İngi- | lizlerin ciddiyet ve samimiyetine itimat olunabilecek bir ittifakı hafi yapılmış veya yapılması ihti- mali kavi derecesinde bulunmuş ise bu hususun meçhulümüz kal- ması biltabi yanlış muhakemata sevkedebileceğinden (mümkünse bu bapta İmaen olsun tenvir edil- Le İğ sisat hazinece makbuz mukabilin- de verilezektir. İdarenin (senelik bilânço ve mürakıp raporu umu - | mi heyet tarafından değil bütçe ve iktisat encümenleri tarafından tas- dik edilecektir. Borçlar mukavelesinin tasdiki ANKARA, 18 (Hususi) — Pa- riste hâmillerle aktedilen itilâfna- namenin tasdiki hakkındaki ka- nun lâyihası B. M. meclisine ve rilmiştir, Lâyiha bu devrede mec- Üste müzakere edilecektir. Mensup olduğu mezhep, P' mezhebidir. Nişanlılar, dokuz ay kadaf raber yaşamışlar, bir de ç0” bi | olmuştur. Zaharya Efendi, raftan da evlenme la yapılmasile meşguldür. Usul lediyeye müracaat ediyor. ov Tam bu sırada, işe pat karışıyor. Zaharya Efendinit tedoks olmayıp protestan | masını, Amerikada orto© aleyhine yazı yazmış olma ri sürerek, papas efendiye, nın bu adamla evlenmesin? ol. Mezhebimizin ahkâmt, emrediyor!,, diyor. Ve aksi de, baba, kız, ikisinin de af0” dilececklerini bildiriyor. P4 fendi de, kızından doğan 6” babasız olarak vaftiz etmek nu takip ediyor. Diğer taraftan, iddiaya götü pas efendi, torunun malü # babasını meçhul gösterdik” ka, kızları için ayrıca vat ğıtları hazırlamış, bunlar! nüfus kâğıtları çıkarttım suretle muhtelit mübadele “4 yonundan etabli vesikalar!X geçirmiştir. g9 Papas Konstantin Haçopii) fendi, şimdi damadı olan gabi | harya Berjanof Efendinin ni kabul etmemiş, şu izahs” mşitir: — Zaharya Efendi, vie İan kızımı aç bıraktı. O da ; bana iltica etti. Bu evlenm©| ir iresmen tescil edilmiş ol dan, torunumun babası! “İtayin edemedim. Çaresi? İ yaparken, babasını meçhul dim. Hakikati yalnız bizi miz, kâfi değildi. Dolay” gi suretle harekete mecbur *” Muhakeme, müddei yi dosyayı gözden geçirr” başka güne kalmıştır. Diğer taraftan, Zahary# dinin anlattığına göre, cuğunun babasız vaftiz & itirazla bu vaftizin va yılması hususunda 16 lunmuş, isteği, patrikhan*” dolunmuştur. Zaharya Efendi, ço ilmesini is isminin verilme: g ve e isteğinin reddedilmesi, ide patrikhane erkânımdar | manoc, Milon Polikarp©? ipolid Maksimos ve patrik Efendileri dava etmeğe diğini söylemektedir: Fransız hududu” lerciler manevr? METZ, 18 (A. A” siye rain gazetesi, kep bir Hitlerci lunan burg hududuna Şale deki küçük bir $€ oldu manevralar yapmı? 9 maktadır. Hitlerciler, gönü da yüzlerce Sarre wi sai etmektedirler: Müsaadesiz . nikâhtö' | © muhakeme ediliyo” İstanbul birinci ceza m8 ve | sinde, dün Konstantin Hs$ Efendi isminde bir Rum İ muhakeme edilmiştir. Mahkemede dinlenilen Zab. | Berjanof Efendi ismindeki a ifadesine göre, papas Efen©' na ve Marika isimlerindeki zından Matmazel Annayı yo Efendiye nişanlamıştır. disi Amerikadan yeni gel
