19 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Bugün dört bine yakın kız ve erkek talebe Fenerbahçe stadında idman şenliği ya- pacaklar. FİATI 5 KURUŞTUR Sahip ve Başmuharriri: Siirt meb'usu MAHMUT 8 inci sene No. 2610 | Hanlı imparatorluğunun dahili | Hanzarasını Gazi Hazretleri, bü- Yük nutuklarında çok veciz ifade anlatmışlardır:: o Osmanlı | devletinin dahil olduğu grup mağ- kip olmuş, Osmanlı ordusu her ta- "fta zedelenmiş, ağır şartlı bir Mütareke imzalanmış, millet yor. | Bun ve fakir, memleketin mukad. tını idare edenler kaçmış, Vahdettin şahsmı ve tahtını mu Mfaza edebilmek için deni ted- r araştırıyor. Hükümet âciz, İaysiyetsiz ve korkak, ordunun giinden silâhları alınmış, itilâf İ çyletleri donanmaları ve asker- Ba İstanbulda, Adana iyi İ da, Urfa, Maraş, Ayıntap İngi- | lizlerde, Antalya ve Konya İtak | larda, Oİzmir Yunanlılarda, yarikhaneler faaliyette. Hiç bir i i tihşinasım kalemi, hercü merç kde bulunan bir memleketin ve vaziyetini bu kadar iyi tas- etmemiştir. Bu vaziyetten kurtuluş çareleri “ayanlar, ne yapacaklarını şaşır- : Edirne havalisinde “Trak- ya cemiyeti teşkil edildi. | Merkezi Istanbulda olmak üzere Pekin “Vilâyatı şarkiye müda- ği hukuku milliye, cemiyeti ya- İ Pıldı. Trabzonda “Müdafani hu- İ kle. isminde başka hir. cemiyet Maliyete geçti. Bunlarm her biri kendi mıntakakıne safeşteni İ Katarmak gayesini istihdaf edi- İYor. Vaziyeti ancak kendi dar N görü- Düşü idi. Dışarıdan vaziyeti daha | Süthişti, Versailles konferansı a» | Sılmış müzakerelerine devam edi- Yordu, Galip devletler bu konfe- Tansm 30 Kânunusani 1919 tarih- Ni celsesinde Osmanlı imparator. Yuğumun idam hükmünü imzala - Muşlardı. Kararda deniliyordu ki: İtilâf devletleri, Ermenistanm, Suriyenin, İrakın, Kürdistan, Filistinin ve Arabistanın ayrılma” İ na karar vermişlerdir. Mütebaki kısımlar hakkındaki karar sonra Verilecektir.,, , Osmanlı imparatorluğunun “ya. "isleri, Parise akm etmişlerdi. unlar birer birer, konferansın İni çıktılar. 3 ea Trakyayı, Garbi Anado. luyu ve adaları istedi. 6 Şubatta 27 Şubatta Yahudiler namına i , tarihi bir takım iddialar (ileri sürerek Filistinin Yahudi olmasını talep etti, Yurdu Sonra Harak İ Sovyet Rusya ile Başan ma ita sulh imza edildiği halde, Be. Yaz Ruslar namına Luov ve Saza. nov gibi bazı çarlık Rusyası rica. li, konferansa boğazlar ve İstan bul hakkında iddialar ileri süren ir muhtra vermişlerdi. “Hasta adam,, artık ölmüş gö- vünüyordu. Mirasçıları da Pariste toplanmışlardı. ni, 24 dahili hercü merç ve ha- içte ei ize toplanan kuv- 19 MAYIS 1933 Hitlerin son nutku Avrupa ve Amerikada memnuniyet uyandırıcı bir intiba hasıl Müdür 24318, Yazı müdürü 24319 İdare ve Matbaa 24310 Roosevelt'in bevannamesine hükümetimiz dün cevabını bildirdi a MAMİ AMININ Nafia ve İkusatvekâletle- ri bütçeleri kabul edildi Celâl B. İktısat programımızın anahatlarını, Hilmi B.de nafia işlerini “anlattılar Nafia vekili Hilmi ve İktisat vekili Celâl Beyler ANKARA, 18 (Telefonla) — Bu- gün mecliste bütçe müzakeresine de- vam edildi. Nafia ve İktisat vekâlet- leri bütçeleri kabul olundu. Nafia bütçesinin müzakeresinde Sırı Bey (Kocaeli) in Yüksek Mühendis mek- tebi talebesine sarfedilen ve bu para mukabilinde alman randman, kara | yolları, trenlerle yapılan yaş meyva Fransızlarla nakliyatı tarifel çen seneki mesai rine ayni za re Nafia vekil ü ne dair mecilis tarafından alkışlar! tasvip edilen kıymetli beyanatta bı kundu. i İktısat vekâletinin bütçesinin mü- zakeresinde ilk sözü Hüsnü Bey (İz- mir) aldı. Ve bütçe heyeti umumiyesi- nin müzakeresi sırasmdaki beyanatmı tefsir ve izah etti, Buna bütçe encü- meni reisi Hasan Fehmi Bey cevap verdi. Şeker, kahve ve çay bir elden idaresi hakkındaki kanunun müzake- resinde kendisinin Hüsnü Beyin hatı- rında kaldığı tarzda beyanatta bulun- kında bu tarzda bir karar &lmanm i rakam ve mukayeselerle Yozgat kredi bankasının faaliyetine temas etti ve memlekette bir tiftik ip- lik fabrikası tesisi lüzumuna işaret (Devamı 4'üncü sahifede) itilafımızın ana hatları nedir? Dün Paristengelen Saracoğlu Şükrü B. gazetemize izahat verdi Eski ve yeni mukavele arasındaki farklar ANKARA, 18 (Milliyet) — Paris- te imzalanan borçlar itilâfnamesi ve ilişiklerinin tasdiki hakkındaki lâyi hayı hükümet Meclise verdi. Bu lâyi- ha gelecek hafta heyeti umumiyeye gelmiş olacaktır. o... Saraçoğlu Şükrü B. le Maliye Ve- kâleti Nakit işleri müdürü Sırrı B. dün sabah Paristen şehrimize gelmiş lerdir bu akşamki trenle ve Türk da yinler vekili Zekâi B. le birlikte Am- kara'ya gideceklerdir. Pariste Osmanlı Bankasınm imti- yaz müddetinin temdidi bakkında ce- Feyan etmekte olan müzakerat şimdi lik tehir edilmiştir. Şimdiye kadar Sa raçoğlu Şükrü B. le Banka mümessil arasmda cereyan eden müzake- relerde esaslı bir çok noktalar halle- dilmiş, halledilmeyen yalnız bir nok- ta kalmıştır. Saraçoğlu Şükrü B. bu nokta hak» yonda hükümete izahat verecektir. — iğ pe liye. fe Saraçoğlu Şükrü Bey | Şükrü B. tekrar Parise gidebileceği | mümessillerinin Ankara gibi, Banka ya gelmeleri de muhtemeldir. Şükrü Bey Pariste imza edilen fnamesinin esaslı hatları muştur: — Pariste imzalanan itilâfname- (Devamı 2 inci sahifede) idir Tarih maallimleri dün bir toplantı yaptı lar. . Yazım kısmı mahsusumuzdadır. Samsuna gitti, İşte bugün Samsu- na ayak bastığı günün inci yıldönümüdür” seni gitti, Fakat le müfettişi sıfatile Edi veren bir milli hider vazifesini yapmağa başladı. Yer yer, mın taka mmtaka beliren. hareketleri birleştiren, onlara müsbet bir be. defe doğru ikamet © veren Gazi'dir. Bunu filen tahakkuk et, | tirmeğe 19 Mayıs 1919 tarihinde başlamış bulunuyordu. Fakat bü- gün gazetemizin diğer bir sülu. nunda çıkan vesikalardan da va- zıh surette anlaşılacağı gibi, or. dunun başında iken bile mağlü- biyeti kabul etmemiş ve silâhı tes lim etmek istemediği zamandan hedefi tayin etmiş bulunuyordu. KAKA Çünkü o milletteki kabiliyeti sez- | miş ve o büyük milletinin öyle bir salasıne sığdıramamıştı. barladır ki Gazi Samsuna a- yak bastığı bugün inkılâp tarihi- prizin 'en ehemmiyetli bir günü 0- larak hatırlanmak lâzımdır. AHMET ŞUKRU | Gazi'nin kendisinden dinleyiniz: Mustafa Kemal nasıl ınilli reis oldu? Erzurum kongresi kimin eseridir? Milli nü. veyi kim ve nasıl hazırlamıştır? 10 temmuz tarihli idare heyeti içtimaıda Müdafaai Hukuk Merkezinin karar defterine geçen satirlardan aceba Karabekir Milli mücadele ve İstiklâl tarihinin | ilk günlerine sit bütün vesikalar eli- mizedir. Onun için mevzu 'etrafmda bütün yazdıklarımız, hakikatin tam ifadeleridir. Bu hakikatleri kuru söz- lerle tekzibe yeltenmek vey olur. Milli nüveyi kim yarattı? Erzurum kongresine kimler karar verdi ve ni- | bayet kim yaptı? Bu sorguların ceva- bri; kuru iddialarla değil, vesikalar | üzerinde araştıracağız: | Umumi merkezi İstanbulda — olan | “Vilâyatı Şarkiye Müdafaai Hukuk, Cemiyeti var. Bu cemiyetin Erzurum Şubesi idars heyetinin karar defteri, bugün elimizdedir. Erzurum Şubesi | 335 senesi martınm üçünde teşekkül ediyor, ayın onunda vilâyetten ruhsat- Damesini aliyor. Ondan sonra dı | lışmıya başlıyor. Cemiyetin aldığı bü» | tün kararlar; bu defterde yazılıdır. Cemiyet; ilkönce mülhakatla yor, sonraları Sıvas, Harput, Bi - İâyetlerile teması temin ediyor. Mart nihayetinde mülhakat ve bazı | civar; vilâyetlerle temas ve anlaşma olmuş- tur, Erzurum; şubesi, faaliyete geçtikten taşı DAH Sİ gli car Köken Kani bekir Paja Trabzona çıkıyor (19 ni- san). O tarihte Trabzonda da cemiyetin teessüs 'etmiiş bir şubesi vardı. Gazi'Müstafa Kemal; mayısın on dokuzunda Samsuna çıkıyor. Arada bir aylık fâsıla var. Bu fasılada “mil. li nüveyi hazırlamak, yolunda Kâzım Karabekir Paşanm ne gibi müspet fa- liyetlerde bulunduğunu — bilmiyoruz. Onun dediğine bakılırsa, teşkilât işle-, rile doğrudan doğruya meşgul olma- dığı, bilvamta, perde arkasından vazi- yeti idare ettiği anlaşılıyor. Muhakkak olan şu ki, ilk aylarda cemiyetin ka- rarlarında müspet, hareketli, şümüllü bir teşebbüs görülmiyor. Halbuki; Mirliva Mustafa Kemal Paşa, Anadoluya çıktığının ilk günün- den itibaren yalnız cemiyet teşkilâtı. nm değil, askeri ve mülki bütün saha- larda sıkı bir faaliyet başlıyor, emri altında olan on beşinci ve üçüncü kö- lordularla müfettişlik mıntakası hari. cindeki sair kıt'a kumandanlarile, va» lilerle muhabereye girişiyor, vilâyet- İİ Reisicimhur Hiz. M. Roosevelt Hiz. e, beyannameleri hakkında Tür- kiye Cümhüriyetinin görüş ve mok- tai nazarını ihtiva eden cevabı bu ak- İ şam telgrafla bildirmişlerdir. Ceva İ İİ bomız yarın matbuata tevdi oluna" caktır. | Haber aldığımıza göre M. Roose- İ velt Hiz. nin beyannamesinde serde- (| uzak olmadığı ve bilâkis pek yakım bulunduğu cevabımızda kaydedil- miştir. Gerek iktisat ve gerek silâhları bı. rakama cephesinden, - Vaşingtonda | verdiğimiz muhtıra ve Cenevrede i- zah edilen Türk tezi Roosevelt be- yannamesi ile tearoz edecek hiç bir esası muhtevi bulumadığı da bu ce- vaptn tebarüz. ettirilmiştir. Haftalık Siyasi İcmai Ahmet Şükrü Beyin haftalık yazısı bugün ve bundan sonraki Cuma günleri dördüncü sayıfanın başmda bulunacaktır. | A m Paşa tegafül gülünç bir | © I mü ediyorlar?. ! iştirak edecek âzânın intihabile meş gul oluyor. Erzurum © kongresinin; mahalli bir gaye ile toplanması kara rma rağmen, Mustafa Kemal Paşa; bu teşekkülü kendi programına imale edeceğinden emin bulunuyor. Kongrenin, 10 temmuzda toplanma- İ sı kararlaşmış, fakat işler ağır gittiği Gazi Hazretlerinin Sıvas kongresi esnasında çekilmiş bir resimleri... lerdeki Müdafnaai Hukuk Merkezleri: le temasa geliyor. Bu temas ve tetkik; ona; daha Anadoluya gelmeden evvel düşündüğü, karalaştırdığı programm doğruluğunu teyit etti: Türk vatanını dağınık, mahalli teşekküllerle değil; bütün memlekete şamil teşkilât ile, i- kongre toplanması; böyle bir karar ve hükmün neticesi olmuştu. Müdafani Hukuk Cemiyeti Erzurum Merkezi; 29/30 mayısta Erzurumda bir kongre toplanması kararını alıyor, Mustafa Kemal Paşa; bu tarihte çok- tan işe başlamış, bu cemiyet te dahil olduğu halde, her türlü teşekki leri teşvikten geri kalmıyor. Hattâ A- masyada, Tokatta iken bile kongreye “2... için o tarihte toplanamı; Gazi Mustafa Kemal Paşa; temmu- sun üçünde Erzuruma gidiyor. O ta- rihten sonra cemiyetin mesaisinde bir canlılık başlıyor, İdare Heyeti her gün içtima ediyor. Kongre hazırlıkları ha- raretleniyor. Bunu, yalnız o günleri yaşıyanların sözlerinden değil, defter. deki kararlardan anlıyoruz. Gazi Mustafa Kemal, 8/9 temmuz- da askerlikten istifa ediyor. 10 temmuz Müdafani Hukuk Merkezinin bir içtimar oluyor, bu içti- man zaptında şöyle bir karar var: — “Silki celili askeriden istifa ederek sinei millette bir ferdi mü- cahit sıfatile çalışmıya karar veren Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin Hey'eti Fd'ale Riyasetine intihabı hararlaşmıştır.,, Daha evvel o havalide en büyük ku- mandan ve milli şef vaziyetinde olan Mustafa Kemal; (o bu tarihten sonra Müdafaai Hukuk teşkilâtının filen U- mumi Reisi oldu. Vaktinde toplanamı- yan kongreyi on üç gün bir teahhurla kendisi topladı, kendisi riyaset etti, büyük gayesinin ilham ettiği ilk karar- ları kendisi bu kongreye aldırdı. > z fedakârlığı izah ettim. Pişva olacak adamların, her ne olursa olsun, gayeden dönmemesi, memleket- te barınabilecekleri son noktada, son nefeslerini verinciye kadar gaye uğ- runda fedakârlık edeceklerine karar (Devamı 4 üncü sahifede) Macarlarla ilk maçımız Neticede üç kategoriyi kazandık ve dördünü bele etti ve bayraklar teati edildi. Nihayet İlhâmi Bey tarafından Macar ve Türk şüreşçileri halka taktim edildi. Ber iki takan biribirlerinin yaşa diye bağırdıktan sonra sahaya girdikleri kaybettik gıra ile çekildiler ve gene çek alkışlandı: Ona yirmi kala ilk güreş başladı. Bu Macar Banyoz ile Kâmil arasmda ve filiz siklet için yapılıyordu. Kâmil yeni yetişen güreşçilerimizden. dir. Macar güreşçi ilk dakikalarda has inin bir âz yokladıktan sonra daha ser. best güreşmeğe başladı. Bu arada Ban yoz bir kafa kol ile Kü indirdi, fa kat Kâmil iki defa köprü yaparak kur tardı, Maamafih Macar çok faik güre (Devamı $ inci sahifede)
