20 Şubat 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Sayıfa: 4 OSMANLI DEVLE b . Siparişüzerine birsultan MehmetReşat ; b hdi | — ssbir kumanda verilecek . Hiç unutmam. Büyük muhare- bede bir Ramazan gecesiydi. Sad- razam paşanın Yeniköydeki yalı - sına gittik.. Kimseler yok.. Yalnız paşa hazretleri büyük bir telâşla Ressamlar gele dursun, paşa hazretleri bun - ressamları bekliyor.. Tarı uzun boylu methetmekte ,., Bunlar gibisi nadirmiş.. Yer yüzü ne böyle mühim san'atkârlar gel - memiş.. Ve saire.. Bir santtenberi (beklediğimiz ressamlar akibet geldiler. Sadra - zam paşa da onları ilk defa görü yor; ilk defa görüyor, İâkin müte- madiyen şöbretlerini duyarmış. Adetleri sekiz idi. Tekrar edi - yorum, tam sekiz baş ressam... Bunlar üniformalı idiler, kimi ha- yali yüzbaşı, kimi binbası, kimi miralay..... Osmanlı zabitleri, şu kadar ki tek bir kelime Türkçe bil- miyorlar.. Bu beyler Alman ve A- vasturyalı., — Bu zatlar niçin asker?, — Çünkü askere hizmet ediyor- lar.. Müttefik ordulara topçu gibi ressam da lâzım... ss... O günler felâketli gün - lerdi. Mütemadiyen mağlüp olu - yorduk. Babrâlinin yıldızı düşkün. Millet Babrâliye küskün.. Ortalık öllcün.. Bununla beraber sadrazam Paşanın işi büyük.. Ressamlara — Rahatsız etmiyeyim.. — Yok. Otur! Bana yardım et.. — Peki paşa hazretleri.. Almanların Fransızcası çetrefil. Lâkin söylediklerini anlayabiliyo - ruz; onlar da bizi anlıyorlar; hem pekâlâ... — Hani krokiler?, Bu söz üzerine ressamlar masn- nın üzerine otuz, kırk kroki serdi- ler. Zavallı Sultan Reşat... Bu Alman ve Avusturyalı ressamla - rım karşısında on gün, günde bir kaç saat poz yapmış. Sanki görü- cüye çıkmış; Doğrusunu söyliye - yim: Ressamlar hayli mahir, Mer- humun o etli ve düşük “vücudunu, fersiz gözlerini, yorgun suratını muvaffakıyetle tasvir e eimişler .. Almanlar da, Avusturyalılar da artist bir millettir. Müttefiklerin ordumuza ödünç verdikleri bu ressamlar bir çuval etten ibaret olan sondah bir evvel. ki Osmanlı imparâtorunu gayet iyi temsil edebilmişler.. Bu kroki- leri görenler, gerçekten Mehmet Reşat Hanın buzuruna çıkmış o - lurlar.. Krokiler biraz merhemiet celbe- decek haldeydi. Çünkü o günler zatı şahane hastalanmıştı. Hasta- lığı bile tersim etmisler.. Ah! Şu krokilerden bir tanesini edintey - dim... Fotograflar o kadar sadık değil.. Bu kurşun kalemiyle işaret edilmiş surat çizgileri ise en tabii fotograflardan ziyade (o (mizacı hümayun) u ifade etmektedirler. Ben: — Ufacık şaheserler! de - dim.. Küçük sadıazam paşa kaşlarını çattı.. Ressamlara ve bana hita - ben : — Bu krokilerin hiç biri olma lir?. Sadrazam paşa izzetinefelerile oynamış oldu. Lâ- kin ressamlar duygularını belli et- mediler... di; saniyen, fena bile olsa bu muhterem misafirleri böyle boz - mak muvafık değildi. Ressam zabitler şaşırdılar. Ben. frenk lügatinde sordum: — Paşa hazretleriss... Padişah meçhulümüz bir tip değildir.. Ben *) bu krokileri nefis, enfes buluyo - rum.. Zatı şahânenin saffetini pek güzel tasvir ediyorlar.. Kendimi hünkârla konuşuyor, sandım. Sadrazam pasa: — Sen anlamadın! dedi, ve bu sefer, benden ziyade anlamaları lâzım gelen bizzat artistler haze - ratına hitap ediyordu: — Padişah, azametli tasvir e - dilmeli.. Bilmiş olunuz, raözyöler ki Sultan Mebmet Reşat Han Fiz. Osman Gazinin, Yıldırım Bâyazi- din, Fatih Sultan Mehmedin, Ya- vuz Sultan Selimin, Kanuni Sul - tan Süleymanın daha bir çok aza- metli Fatihlerin toronudur.. Zatı şaheneyi bir Yavuz, bir Hercule, bir Rüstem gibi tasvir etmelisiniz. Resminizi görenler, baş kuman - danımızı bir ordunun başında bir kale fethe gidiyor sanmalıdırlar . Halbuki sizin muhtelif krokileri - niz zatı şahaneyi bir ihtiyar, bir basta şeklinde gösteriyorlar .. Ben istiyorum ki tasviri hümayun her yerde bir heyecan uyandırsın.. Bilmiş olunuz ki; baş kumandan - lık padişahmdır.. Siz bir kahra - man asker, bir pehlivan tasavvur ediniz ve ona Mehmet Reşadın gözünü, kaşını, sakalını retuş ede- rek veriniz!.. idi. Tasviri hümayunu gören kork malıdır... Halbuki bu krokilere ba- Sizin vazifeniz bu kanlar birer koca karı suratı göre» ceklerdir. Olmadı, ressam beyler.. — Kat'i resim nasıl olacak? At üstünde mi, yoksa hücum halinde mi?. Ressamlar dona kaldılar. Çö «| kük, solak, sarkak, salak bir Meh- met Resattan, bir ihtiyardan nasıl bir esatir kahramanı O yapılabi - artistlerin — Paşa hazretleri, diye biri sö - ze girişti, bu takdirde yaşlı zati şahaneyi böyle günlerce taciz et- memeliydik.. Maksat bir kahra - man resmi yapıp ona şevketli Sul- tan Mehmet Han Hazretleri de - mek mültezem idiyse alelâde bir fotografı bile bize kâfiydi. Hattâ mevcut fotografilere bile ihtiyaç yoktu. Mitologigue bir tablo ya * par; binlerce nüsha bastırırdık; kâfi gelirdi. Sadrazam söz söylüyor; — Siz çok rönlisie insanlarsı - nız, Bakınız geçende na yaptık: Bizim milletimiz şiirden fazla hoşlanır. Düşmanlar Çanakkale cephesinde mağlâp oldular. Bu vak'ayı zihinlerde ahenkli kelime» lerle tesbit etmek için gayet gü - zel bir gazel yazdırdık.. Bu gazeli zatı şahaneye imza ettirdik. Tesiri pek büyük oldu. O manzumeyi bizzat padişaha yaptırsaydık, ta - bii, böyle güzel olmıyacaktı. Bir kanunu, bir iradeyi padişah nasıl imzaladı ise bu şiiri de tıpkı onun gibi imza buyurdu.. Mesele, tesir VAKIT ittifak > | italya - Almanya ve Macaristan ittifak şay.alarını M. Muso- Mini tekzip ediyor ROMA, 17 (Hususi) — Başve- il Musolini, herici vaziyetten bah sederken, Fransız meclisi hariciye »#ncümeninde konuşulan bir İtalya —Almanya ve Macaristan ittifakı hazırlandığına dair haberin, tama mile asılsız olduğunu söylemiştir. “Popolo d'italya,, gazetesinde çıkan bir makalede de, bu mesele- den bahsedilirken şöyle deniliyor: “Hakikat şudur, ki Fransa, $i - lâhlarını bırakmağı istemiyor ve br rakmıyacaktır. Bunun için hayalet ler görüyor ve Ren sahilile Alpler İ ban bir padişahı olamaz. Ben bu- de harp tehlikesi bulunduğu şayi- asmı çıkarıyor, Fransayı tehdit e- den yoktur. Bilâkis fazla silâhlan ması, entrikası ve hırsı ile, hodbin liğile, diğer milletlerin ihtiyaçları! nı idrak etmemekle ve kendisinin yaptığı ittfaklarla Avrupayı ve dünyayı tehdit eden Fransadır.,, m m yapmak değildir. Siz, bütün dün- yaya Osmanlılarm bir kahraman hükümdara malik oldukları hissi - ni vermekle mükellefsiniz.. (Ben öyle bir Mehmet Reşat isterim ki onun resmine bakan biraz #arsıl - sm!.. Gözleri fener gibi parlasm.. Yaşlılığma rağmen yüzü genç gö- rünsün.. Çarpık bacak Mehmet Reşat istemem.. Bacakları düzel - tiniz.. Kat'iyyen düşkün Mehmet Reşat istemem.. Yumusak surtalı, bezgin Mehmet Reşat istemem. . . Ben öyle bir padişah isterim ki o- nun resmini görenler, derhal ga - leyana gelsinler.. Asker iseler ileri atılsınlar.. Asker değillerse asker olmak istesinler.. Siz ise büsbütün tersine bir fikre sapmışsınız. Sizin muhtelif krokilerinize bakanlar padişaha alkolik ve bunak diye - cekler,. Hele su çarpık bacaklar .. Bu &adar röaliste olmakta ne fay- da tasavvur buyuruyorsunuz?... Scwra hiç kimse padişahtan kork maz.. Herkes zanneder ki Osman- lıların imparatoru dünyasından vaz geçmiş bir ihtiyardır. Bu kro- kileriniz politikaya dokunur. Kimse duymasın, lâkin, şu kar- tonların içindeki krokileri kaza - en bastıracak olursanız millet er- tesi gün cümbhuriyet istiyecek... Istanbul! Belediyesi: Emin olunuz ki böyle resimler te- kerrür ederse memlekette bir ihti- lâl uyanabilir. Padişaha bir cengâver şekli veriniz.. Padişah ayakta dursun .. Padişah canlı olsun.. Padişah sıh- hatte olsun. Çanakkalede hem İngilizleri, hem Fransızları denize döken bir milletin böyle düz ta - pu kabul etmem.. Padişah bir eliy» le kılicmı çekmeli, diğer eliyle yüksek bir işarette bulunmalı. Evet, sadık krokiler vücuda ps- tirnişsiniz.. Bir diyeceğim yok .. Lâkin bütün bu tasvirleriniz bir koca karıyı andırıyor.. Koca karı- yı değilse her halde dünyasından | geçmis bir şeyh efendiyi.. ! Bu resinleri görenler cenaze namazına kazırlanacaklar. — Olmadı, artist beyefendiler, | beklerim. Gidiniz ve bana yaman bir Mehmet Reşat tabolsu getiri - : uştur, | Posta bin müşkülât ve ate” gele- olmadı.. Sizden azamet tabloları | m B ARMA YJUEANNE tarafından U namındaki pek Bu Perşembe gülürçlü akşamı G Anadoluda kar yağıyor Yolları kapladı, postalar durdu ELAZIZ, 12 (Hususi) — On gündenberi sürekli bir surette de- vam eden kar epeyce kalınlaşmış ve vilâyetimiz dahilindeki hemen bütün yolları kapatmış; ve müna- kalâtı durdurmuştur. Kar Palu, Mazger; Nazmiye havalisinde bir metreyi geçmiş ve merkez ve civar köylerde de yarım metreden fazla bulunmuştur. En yakın köylerden bile kaza merkezlerine gidip geli- nememektedir. Evelki gün Elâzizden çıkan Dı - yarıbekir postası (Gezin) mevki- inde; Dıyarıbekirden gelen posta da (Kelamdan köprüsü) başında kalmıştır. Malatya ile ise otomobil münakalâtı büsbütün durmı bilmiştir. Kar devam ediyor. Deniz hamamları Mevsimi olmamasına rağmen belediye deniz hamamları hakkın da şubelere bir tamim göndermiş - tir. Bunda deniyor ki: “Geçen sene deniz hamamları - nın teftişinde hamamlarda mühim noksanlar görülmüş ve bu noksan- lâr hakkında birer zabıt varaka - sı tutulmakla iktifa edilmiştir. Maksadı temin etmiyen bu zabıt varakalarile iktifa (edilmemesi için deniz hamamlarının mevsim bidayetinde açılırlarken sıkı bir surette teftiş edilmeli ve poksanı görülen hamamların açılma müsa adesi verilmiyecektir. Darülbedayi Şehir Tiyatrosu Temsiileri ; Yarınki sah günü İSTANBUL i TLEDİYES ke ni ENER b) Giyene TN Muallim ve talebe gecesi Nakleden leğ: Osmanlı Bankası İLAN *6 3 Faizli, 1886 ve 1903 ta- ribli Mısır Credit Foncier tahvil- lerinin 1 Mart 1933 tarihinde icra edilecek itfa keşidesi #ze- rine başa baş tediyesi tehlikesi- ne katşı Osmanlı Bankası Gala- ta Merkezi ile Yenicami ve Bey- oğlu Şubeleri tarafından pek müsait şeraitle sigorta edileceği tahvilât hamillerinin ma- — kre » komik BOL emsil edilen ve. neşeli komedi müzikal LORYA siüemasndi Büyük bir sinema hadisesi seşkil edevektir. FRANSIZKA GAAL ümüz ve pp“ la Aj arz : | F A PR wia R : (Ateşin gençlik) i i mevsimin €n sevimli filminde seyircileri nihayetsiz güldürecek K : ve meşe saçacaktr. Aİ Pek yakında ART İF TAKVIM | Pazartesi Salı İ 20 Şubat 21 Şubat 25 Şevval o 26 Şevval İ| Gün doğuşu 650 650 148 1748 &0r 601 İl Öğle namaz 128 1224 Tkiadi namap Isa 13,26 Akşom namazı 17MM 1748 Va sı namazı 18409 1919 İmsak s.10 510 Yılın geçen gürler © $1 «Um 413 314 HAVA — Yeşilkby Asi m verilen malömata mekte devam edecektir. Bugün ISTANBUL — 15 den | kadar Orkestra, 19,30 dan 206 ilanını ve arkadaşlari, kadar Orkestra, Ajans saat ayar, VİYANA (51841 m) LEİPZİG (389,6 m.) 7,15 Jimnastik BÜKREŞ (4913 m) 13 Plâk — M Piâk 22,05 Oda müsikisi — ROMA (Hiz m) ber. BUDAPEŞTE (580,5 m.) MOSKOVA (1804 m) 18,39 Mozart, Beethoven, parçalar — 15 Münakaşalar — neşriyat “22,55 Kızıl meydan vadia. VARŞOVA (1413 m) Yarın VİYANA (5181 m.) 1230 Konser — 13,40 Plâk — 1410 1 Das 20,35 Orkestro konseri — 2185 Kul İ ve minareler ve bir drum — 24,10 Bar Mi İ konseri — 16,20 Taganni — sikisi, l LrİPZİG (380,6 m.) 745 Junnastik — BÜKREŞ (5913 m.) İ 13 Piâk — 18 Konser Konser, ROMA (41,2 m) 31.16 Plak — 21,45 Oparet, BUDATYEŞTE (550,5 w.) 10,15 Orkestre — 13,05 Pâk Plâk Keser — 20,30 Opera #onra Çiyan müsüklet, MOSKOVA (104 m.) 19,25 Opera — 22 Fransizca gegriyi 22/88 Kızıl meydan — 28,05 Havadis VARŞOVA (1413 m.) İ 1310 P1âk — 16,50 Piâk — 18 se | konser — 1925 Musiki — 2030 Mani 21 Operet — 23,15 Dans suşikisi Dans, i 20 “90 Şubat 1983 üyük ve eğlendirici | ND BERNARD * " hhar ildiz P 8 s6! B y ' TEL CANIN iSTERSE... iSTiK. sinemasında kapal olacak ve rüzgâr Karayelden çö Dün en fazla sıcaklık 6, cn a2 2 Ö ve hava tazyikli de T56 milimetre idi. 1S, saz (Vedia Rizn Hanım), 1845 ten 10,30” #zo dern o (Müptedilere mahsus), l İ 20,50 & kadar Dertibedayt artistleri tarafı” , | dan temeli, 20,80 dan 21,30 4 kadar İ 2130 dan ve Vena F 1220 Konser — 1340 Plâk — 1 Konser — 15 Konser — 19,80 20,36 Opera — 28,05 Dans müstkiei, — 785 Konser — Konser — 17 Plâk — 20 Harmonika kof ser — 3i Senfonük konser — 2805 Kı * 18 Ramen mi kisi — 19,25 Komser — 21 Oda musileisi 3145 Taguhnit NİNA Aurelina tarafından 25 Tar, 21 Plâk — 21,45 Konser — 28,55 10,15 Balon orkestresi — 18.05 Orki — 18,30 Pik — 10 Könser — 28 Mu eğlenceler — 2430 Çigun orkestresi, — 205 vi. 1419 Plâk — 16,50 plâk — 18 Ki — 19 Hanif konser — 71 Halk konseri 72,10 Kozser — 23,15 Dans musikisi, 7/35 Konser — 18 ) ser — 14,15 Plak — 1730 Konser — Pik — 2130 Konser — 23,15 Oda im — 19,25 Kons 20,40 Pihk — 31 Senfonik konser — o esrasessemseresamasesserres se büğtün b >. kadar Fr# v Mar ir Musiki Schubert 27 İngil ja —