14 Şubat 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

Sayfa 8 “ Hava Muharebeleri | Verdun Müdafii Navar Yazan: Jac gues Morlane Bu tayyarenin düşmesi ile, Na- var o gün, ilk defa olarak bir gün- de iki tayyare düşürmüş oluy Bu hâdise, sadece Navarın il zaferi değil, fransız tayyarec nin de ilk çift zaferi ol Navar, karargâha dö men sabahleyin kendisini paylıyan | zabiti vardı, Fakat onu alelâcele cephe gerisine göndermişlerdi. Na var gülerek: — Bugün, dedi, çift zafer de - Zil, adeta üç zefer kazandım diye- Navsrm yere inmiye mecbur et tiği ilk alman tayyaresinde bulu-| nan iki Alman esir edilmişti. | | Bir kahramanın | © haleti ruhiyesi | f Navarın kaç tayyare d ğü malüm değildir. Ezasön | bunu hatırlamıyordu, ve bahsettiğim zaman, bana: bl — Ne yapayım? derdi, bizim SEZ de zamanımızda bakkal defteri gibi uçuş defterleri tutulmazdı. Doğ -| rusunu isterseniz, bu, bence, her cibetten iyi idi. Bir gün kendisine, biraz muha- ! rebelerinden bahsetmesini rica ct- miş, hatta ısrar etmiştim. — Ben ,dedi, yaptığım muhâ- | rebelerden bahsetmeyi © sevmem. Beni mazur gör. Esasen nasıl'dö - ğüştüğümü de anlatarzam, Halbu- | ıklarım vardır, ba) e güzel rai r, ziyafe lerde ve düğünlerde büyük mu ei vaffakıyetler kaz. yaptığımız mul zim | ken| i mas ederek etütlerini miyeisiz bir hadisenin hayatır: kurtardığını hatırlamak tetlr . bir) şeydir. Fakat bunun dinliyen üze -| rinde hiçbir eheramiyeti yoktur. ak muharebe! e benzer ve yek | rkadaşlarımın be | yeyim ki, bir ha- i kadar alelâde bir! hâdise olamaz. Bir tanesini gör- mek veya anlatmak, hemen hepsi- i görmek veya dinlemekle müsa Evvelâ, bir muharebe nedir? Bir muharebe, o alelümum, ilânı harpten sonra vaki olan bir hadi- sedir. Sonra.. Havai bir muharebe ne- dir? Havai muharebe havada ya- pılan bir muharebedir. Havada muharebe ederken in- sanın aklına ne gibi düşünceler ge- lir? Şimdi biraz ciddi olalım, ve anlatalım. Önce, düşman görülür görül mez insan sevinir.Bir defa motöre bir defa da mitralyoza bakılır. A- şağıda, sip: de canlarını feda eden askerler, bu askerlerin aşağı dan sizi seyrettiği düşünülür, ve insan bir gurur duyar, kendini gös termek ister. Düşman bu esnada gittikçe yaklaşarak büyür, Müsait , veya gayrimüsait bir © şekildedir. | Derhal bir karar alıp ona göre ha-| reket etmek lâzımdır. Bu aralık fazla düşünmek doğru değildir. O zaman, hayatımda hiçb harebesi yapmamı “Niyetle fiil yanlıştır. Düşman görününce üze- rine hücum edilir. Evvelâ o ateşe hava mu- nczariycsi bir Hiç — i limler bir çok kelime, Nakleden : fa. başlar. Bu zaman, tayyarenin içinde mümkün merte ; be küçülerek beklemektir,bu daki kada gülmek, kimsenin aklından geçmez. Vakıâ bunu iddia edenler varsa da, doğru değildir. Sonra manevra yapılır. Ölüm denilen şe- yi düşnümek doğru değildir. Ni » e nmünasip fırsatla ateş e -İ , Alman düşer, yahut geri dö- ner. Yahut da, mitralyoz bozulur, işte bu vaizyet kötüdür. Belki dü-| zelir diye bir tecrübe edilir. Düzel- | diği pek nadirdir.İşte ozaman hid | detinizi kalbinizde boğarak geri dönmek mecburiyetindesiniz. Ben | kendi hesabıma böyle vaziyetlerle çok karşılaştım. Düşman, karşim - da en müsait vaziyette duruyordu. Fakat ben, ateş edemiyordum. Ve bunun da sebebi, makinelerimizin fenalığında idi, (Devami var) rleme işinde (Haş tarafı 1 inci sayılamızda) salları toplamağa (başlamışlar, i lâtifeler toplıyacak muallimler de| muhitlerinde hoş sohbet ve nükte- ci kimselerle temasa gelerek on *| lardan bir çok lâtifeler istemekte- dirler. Diyebiliriz ki şu sıralarda mu- allimlerin ellerinde çok mühim ve alâkalı masallar, hikâye ve lâ- tifeler bulunmaktadır. Muallimlerin en belli başlı işleri sırasına giren bu iş onları çek kle çalıştırmaktadır. Şarkta aşiretler arasında bulu- nan muallimler aşiret halkı ile te- tamamla - maktadır. Hattâ İstanbul ve civarı muallimleri bile bu işle yakından âkadar olmakta, tanıdıklarına bildiklerine sorarak şark mem- leketlerimizden gelenleri aramak- tadırlar. Onlarla konuşan munl -| hikâye ve masal derlemeğe muvaffak ol - muşlardır. Bu hususta talebeler - | den de istifade edilmektedir. İ Şark memleketlerimizden ge - len bu küçük çocuklar da bile bir çok mevzular bulunmaktadır. Seferberliğin mahiyetini anlı - yan mini mini mektepli yavruları - mız da muallimlerine yardımda bulunmaktadır. o Akşam olunca büyük annelerine, büyük babala «- rına ve akrabalarına misafirliğe giden çocuklarımız onları sıkıştı- rarak hattâ üzerek sualler &or - makta ve malümat toplamakta - dırlar, Geceleri evlerinde ve mahal - lerinde fişlerini dolduran çocuk - lar ertesi gün olup da mektebe! geldikleri zaman âdeta arkadaş « larile müsabaka yapar gibi ha « zırladıkları ve topladıkları şeyle u faaliyet çocuklarımzdan ev- De de, mahallelere de germiştir. Pek az okuma yazma bilenlerden &n münevverlere kadar genç ve ihtiyar var ki temas ettikleri dost larından, ahbaplarından hikâye ve saire toplamaktadır . i Gazimizin reisi bulun öz derleme seferberliğinde! yedisinden yetmişiie (kadar her| vatandaş çalışacaklır. Bir kaç hafta sonra bu çalışma” | nın ilk neticesi maarif müdüriyet - lerine gönderilerek tasnif edile cektir. yapılacak şey, | | dikten ve kanapeye kan mesleki film mocmualarını izmirde bir genç Fazla koşmak yüzünden vapurda öldü İzmirde evvelki gün pasaport - İ tan Karşı yakaya hareket eden | körfez idaresinin Çankaya vapu - runda bir vak'a olmuş, lise ikinci smıf talebesinden 473 numaralı Ali EF. dimağına kan bücumun - İ dan ölmüştür. Vak'a şu suretle ol:| muştur: Liseden talebelerin çıktıkları sırada Karşı yakada bulunanlar « dan bazıları vapura yetişmek için koşarak pasaport vapur iskelesine gelirler, oradan 17,10 da hareket eden şirket vapuruna binerler. i Ali EF. çok hızlı koşmuş ve vapura yetişmişse de vapura gir - oturduktan bir müddet sonra fenalaşmış, gay ri tabii hareketler göstermiş ve sonra: — Ölüyorum, çok fenayım. Diye bağırmıştır. Orada bulu - nan bir doktor derhal muayene €- derek talebeyi ölümden kurtar * mak için sıhht tedbirlerde bulun - muşsa da Ali Ef. bir kaç dakika sonra ölmüştür. Doktorun muayenesine naza - ran talebenin ölümü fazla koşa - rak yorulmasından ve dimağma kan hücumundan olmuştur. Erzincan mebusu Saf- fet Bey Halkevinde Reisicümhur Hazretlerinin re - faketlerinde şehrimizde bulunan | C. H. F. umumi idare heyeti aza smdan Erzincan meb'usu (Saffet Bey dün Halkevini ziyaret et- r. Bütün çalışma komiteleri ve bir çok azalar evde hazır bu “| lunuyorlardı. Saffet Bey döküz şubenin yap- tığı işlere dair verilen izahatı din- | lemiştir. Bu toplantı üç saat kadar sürmüştür, «mm Sinema ve filmeiler arasında yeni çıkan bir mesele Türkiye Sinema ve filmciler bir- | liği heyeti idaresi, dün istifasmı| vermiştir. Buna sebep olan hâdi-| se şudur: Türkiye Sinema © ve filmciler birliği umumi kâtibi olan Halil Kâmil Bey, bundan bir kaç gün ev vel Avrupaya hereket etmiş, ve bu heyetin iddiasına göre hareket ederken yaptırdığı Fransizca bir kartvizitte, kendisine Türkiye si - nema ve filmcileri umumi mümes- sili unvanını vermiş, idare heyeti- ne de haber verip usulen yapıl < ması icabeden omuameleleri de! yapmadan hareket etmiştir. Birlik idare heyeti, Halil Kâmil Beyin birliğin kendisine verdi - ği umumi kâtip sıfatını bu suret - le umumi mümessil şekline koy - duğunu haber alınca kendisine, İ bu unvanı kullanmaması için tel-| graf çekmiş, bundan baska Al. manya, Fransa ve İngiltere de çı « İ birliğin hiç bir kimseye kendisini temsil hakkı vermediği hakkında, birer tebligat göndermiştir. Türkiye sinema ve filmeiler birliği idare heyetini teşkil eden zevat şunlardır: Reis; Kemal, kâtibi umum! Ha- ii Kâmil, veznedar M. Fernando Franko, aza Fahir İpekçi, Kadri, Krisos ve Kastro Bey ve Efendi - ler. Birlik azaları yakında kongre halinde toplanacaklar yeniden bir | dafilerinden olan bir fabrikacı bir İ müthiş harp dolayısile haleldar ol- idare heyeti seçmekle beraber bu mesele etrafında görüşeceklerdir. za Şabat 1933, Büyük harp neden beş sene sürdü Fransiz meclisinde meb'usların mübim ifşaatı Meurs hükümet komiserinin ye- ni bir davada söylediği sözleri ha- tırlryorum. Demişti ki: “Efendiler burada halline mecbur olacağınız bariz bir zıddiyet mevcuttur. Bu zıddiyetin halledilmesi için şunu fikrinize koymanız lâzım gelir ki, etrafınızda, harpten evvel sanayi- lerini vâsi bir beynelmilellik saha- sma koyan adamlar vardır, ve maznunların bu plânları ile adeta tefahür ederler.,, Şimdi size bütün meclisin nef- retini davet edecek bir mektubu okuyacağım. Harp esnasında Al - manyaya (O cyanomide veril - miş olduğu malümdur. Demirla - neler komitesinin en şiddetli mü- ecnebi şirket meclisi idare âzalı - ğrndan istifa ediyor. 13 mart 1915 tarihinde mösyö Jirard Jordan ismindeki Fransız Les Lonzo şirketi müdürü alman Feydele şu mektubu göndermiştir: Bâle 18 mart 1915 Bâlde Lonza elektrik fabrikaları şirketi: Efendim; Mütekabil münasebatımızın bu mıyacağını ümit etmiştim. Fakat bugün de görüyorum ki, hali ha- zırda bütün kuvvetimi ait işlere tahsis ederek şeraiti has | zıra dahilinde intisabım baki ka - Fransaya nüfuzumun temerküzüne mâni olacak olan şirketlerden ay lırsa faaliyetime ve lâzımgelen sahada rılmıya vazifeten mecburum. Lozan idare komitesi ve meclisi idare azalığından istifamı kemali teessürle takdim ediyorum. Emi - nim ki, dokuz sene müddetle şir - ketin tealisine elimden geldiği ka- dar çalıştım. Bozel şirketinin mü « nasebatı sayesinde şirkete mütead- dit defalar kârlı işler tedarik etti- ğime eminim. Arkadaşlarımın bu istifamdaki | hissi sebepleri anlıyacaklarına © | minim ve bana daima göstermiş | oldukları itimattan dolayı teşekkü rümün iblâğına tavassulunuzu ris| ca ederim. Eğer bir gün beynelmilel mü- nasebat tekrar salâh bulursa, sulh üzerine istinat ettirmiş olduğumuz teşriki mezsiyi tekrar temin etme" miz muhtemeldir. Bu ümidi izhar etiek vesilesile ihtiramatı faika-| | mı takdim ediyorum.,, Ayni gün Lonza şirketinden bu | kadar tesesürle istifa eden bu Frau sız; müdürü halis Alman olen ve harbeden Almanya hesabma çalı - şan o şirketin bu meclisi idare â- zası Beru da mösyö Vagt isminde birine şunları yazıyor: Bâle, 13 mart 1915 Betnde Laupenştrase numara 4 te Mösyö A. Vagt “Aziz mösyö, “Doktor Kollerin reyini aldık - tan sonra (Mösyö Koliler bir A - vusturyalıdır) Lonza şirketinde si ze kopyasını gönderdiğim mektu- bumla istifamı verdim. 4aamafih mösyö Vakerden sonra en büyük hissedar olduğum Lonza şirketile şiddetle alâkadar olacağım. Mös yö Vakere yazdım. Bana sizin va», | Beyoğlunda sıtanızla meclisi idarenin zabrtls Tı, raporlar ve şehriye icmallefk gibi vesaiki gönderecektir. Lât fen evvelden olduğu veçhile bu saiki alınız ve vesilesini bulun bana gönderiniz. Ayni ozamanö size Bozel fabrikasınm üç nüsh? halinde vesikalarmı gönderece “ ğim. Bunlardan ikisini lâtfen Lof zaya gönderiniz. Biri, kumpanyâ * mızın işleri hakkında gi vermemi rica etmiş olan od Kollere mahsustur. İbtiramatı fat kamın Jütfen kabulü.,, 15 mart tarihinde mösyö Vağf bu ricayı is'af edeceğini bildirdi. Görüyorsunuz ki bu Frans” hem istifasını veriyor, hem de bif İsviçreliye yazdığı mektupta: “Be kendimi mes'uliyetten kurtarma” içindir. Diyor, ben gene gizlice vasıtanızla bizim işimizi alâkadi €den vesikaları göndereceğim. 58 suretle hem Almanya hem Avus turya hem biz vaziyeti tamami bilelim.,, Bir de Alzas Loren meselesi dır. Alzas Lorenin Fransa tarafı" dan istirdadı aleyhinde bir prop ganda başladığını : hayretle gör dük. (Bağrışmalar ve gürültüler) Alzas Loren tekrar Fransan!”) | olursa şimdiki hududumuzda ikti sadi noktai nazardan bir gümrü hattı bırakmak lâzımdır. Diyorlar" dı. (Gürültüler) Mösyö dö Vendel sözümü kesmeden cvvol müsaadi ediniz de şu vesikayı okuyalın* 'Betki'onün Kırsetinden sonra gü: dahalen zum kelmaz, Vesiks sudur: (Devamı var) Nis şehrinde Bir Türk hatıası yapılacak Türk - Fransız Turizm komiti si Mart içinde Fransada Nis şeh “ rinde bir “Türk haftası,, yapma ” ğa karar vermiştir. Bu hafta Martm on dördünde?! yirmisine kadar sürecek ve b” müddet zarfında Türkiyeye se * hat için propaganda yapılacağ” İ gibi Rubi otelinde de bir sergi tel | tip edilecektir. Sergide Türk ref samlarının Hilâliahmer Kadınla * rı çalıştırma yurdunun eserleri “* Türk halıları teşhir edilecektir. Ist, 5 inci Hukuk mahkemesinden” Yetvant Pekmezyan efendinin Beyoğlu” da Feriiöyünde Tstavla caddesinde Numaralı hanede oturan Arım Karaksf £. aleyhine ikame eylediği alacak dav?” İsis ilinen tenjiğar icrdnna rağmef <ahkikat hakimliği huzurunda ispatı vü” cit etmeyirek dava mahkemeye seys€” muhatemenin 11.3 098 cömartesi günü scat |$'de tayin kılı” »ğundan yevm ve vakti mezkü” ahkemede hazır Dulunması veyahdf taralından musaddak bir senetle bir v£ kil göndermesi lüzumu beşin ve #i halde hatlarda giraden muamele ie olunacağı tebliğ makamına kaim olma üzere davetiyenin bir nüshası mahkersf şurıldığı gibi eve” nur. dilmiş ve em Bir borç” 1 bapre alınan balı mass ** icrasırdan dolayı tah ma saat ve sair eşyeyi Deytiye 20 # 540 On ikiden iter Suriye aralı dâite önünde 48 . den “talip | olanlst" memutuna mürcast eemeleri ilân Ol Tur, Pazartesi günü stiklal caddesinde hanında 9 nu pa'aya çe