13 Aralık 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

Mann emma 13 Kânunuevvel 1932 am üs VAKIT Tasarruf haftası münasebetile Ismet Paşa Hz. nin nutukları (2 inci sayıfadan devam) Vazife ve dava olarak ellerine a- rlarsa bu memleket iki seneye kalmadan yiyecek ve giyecek hu- Sisunda hariçten bir çöp bile al- Mağa mühtaç kalmaz. (Alkışlar) Bütün hanımlarımıza (söyle - Meğe mecburum ki bu hususta kaybedecekleri her günün mes - Peti bizden ziyade kendilerine oMtir. (Alkışlar ve bravo sesleri) ir evin yiyecek ve giyeceği &Vin işlerile en çok uğraşan er- ek bile en ziyade evi ihmal eden dan daha çok bilemez. Yi: ve giyecek şeyler (o evde, asıran hanımın hükmettiği i. Onun için, gerçi bu mü- ihazatım her birimizi evlerimiz » de kısa br münakaşaya sevkede - İr, amma biribirimizi ikna “tikten sonra bu sahada ve be - kanaatimce zaten milli inki- Min her sahasmda hanımlarımı- #M veli birinci dereceyi tutacak - we Türkiyede hanımların gerek ilde, gerek bütün milli te- islerde ifa edecekleri hiz - ler, milletin ilerlemesi için aşi, başına bir vasıtadır. İstiklâl harbinde omuzla a caphane taşıyan ha- İalarımız bu sahada da üzerle- he düşen vazifeyi bihakkin ifa 4 klerdir Opaşa (o hazretleri. Bravo sesleri ve alkışlar). Yerli malı mevzuunda bir nok- 'âyr daha dikkatinize arzetmek teriz. Bu da, bizim yiyecek ve Siyecek kabilinden mallarımız » ni yalnız ihracat malı olarak ünülmemesidir. Bizim kuru Meyva ve yiyecek ihracat malr 0- İnn “syürmüzm münhasıran hariç- in Bey,, Antalya meb'usu: | len alıcı beklemesi, onların kıy- | ye düşürmek için doğru çalış- an mutavassıtlara fırsat olu - İstihsal edenlerimizin sabre - İtmiyecek kadar dar bulunduk - Nİ vaziyetlerde emeklerinin tam İedellerini almalarına imkân bı - i akmıyor. Bu hususta gerek ce - İyet ve gerek milli müessesat a pek çok neşriyat yapmak- | ü“| « Bu neşriyatın hedefi, “en gibi, incir gibi, fındık gibi | inyağı gibi yiyeceğe taallük malları içerde mümkün ol - Şi kadar çok sarfettirmektir . hedefe varmağa çalışmaktır. Arkadaşlar, bu görüşlerde bü- » isabet vardır. Biz, yerli yi- Htek ve giyeceği kendi ülkemiz- ihtiyaçlarımızı temin edecek Nilar kol bol sarfedersek bugün Kaç etmekte olduğumuz gerek ecek ve gerek giyeceği kâmi - ki dahilde sarfedebiliriz ve o va- hariçteki alıcılarımıza bütün fettiklerimizin bir mislini da - & “tihsal edip mal tedarik etme- mecbur olacağız. Yay, örüyor musunuz, dahilde i malının, bu meyanda yerli inn ve yerli san'at mahsulâ - Lİ erilecek gayret, kendi a- diy a mübadeleyi ne kadar ge- ta yerek ve bundan maada hari- Mig mek imkânmdan (dolayı kay e ltmazı ne kadar art- olacaktır, lar, S, larda he- Mey, 'aşlar, Son zamanlarda Me memlekette iktisat yolun- müyazene için alınan ted- igili İnel alış verişi çok td, v6 ır. Bugün bazı müşahe- Sekriy; azariyelere göre dünyanın el en büyük bir se- kin bol mikyasta sarfedilmesi | 3 | erin yekdiğerile alış | müsbet teşebbüslerdir. veriş etmekten çok uzaklaşmış ol- maları ve yollara aşılmaz mânia- lar koymalarıdır. Biz, bu hususta ticareti temin etmek için elimiz- den gelen her kalaylığı yapmıya çalışıyoruz. Kazandığımızdan fazla almak iktidarımız dahilinde olmadığından satabildiğimiz ka - | dar mal almak için her türlü mü- zakerata giriyoruz. Bizim milli ik- tısatta belli başlı gayemiz dahil de mümkün olduğu kadar çok zengin olmağa çalışmak ve bu sa- yede hariçten © ihtiyaçlarımızın cinsine göre bol bol mal alma müktedir olmaktır. Görüyorsunuz ki, aldığımız tedbirler, dahilden lâzım ve faydalı olduğu gibi bey- nelmilel alış verişte mübadeleyi arttırmak için de başlıca vasıta - lardır. Eğer biz kendi pamukları- mızı kendi fabrikalarımıza sata - mazsak, ne reçber ne fabrikada çalışan hiç bir şey alamıyacaktır. Milli iktisadın. esasları halkı - mızda refah ve imkânı arttırdıkça bizim dışarıda satın almak kabi- liyetimiz o nisbette artacaktır. (Alkışlar) Her sahada bir çok işler yap - mak mecburiyetinde olan bir mil- letin diğer milletlerden ve mem - leketlerden almağa mecbur oldu- ğu şeyler pek çoktur.Pek çok para sarfedip pek çok malzeme almak istiyoruz. Bunu alabilmek için bu memleketin temin ettiği yiyecek, giyecek gibi basit şeyleri bir defa kendi aramızda tedarik edip on- dan sonra dışarıdan alacağız. Bi» zim noktai nazarımızda milli ta: | sarruf ve iktisat beynelmilel ti rl careti temin edecek, bunu arttı” | racak olan bir vasıtadır. Bunu, | kendi tedbirlerimizi bir başka yü zünden anlatmak için söyledim. | Beynelmilel sahada tuttuğumuz yel bütün milletlerin mümkün ol- duğu kadar yekdiğerile alış veriş ederek bugünkü buhranm dertle- rini izale edecek yolu bulmaları- na samimı olarak yardım etmek- tir. Bizim anladığımıza göre, ci - handa alınabilecek büyük tedbir- ler her milletin refah içinde ya - şaması hakkını teslim etmeğe müstenit olmalıdır. Türk milleti - nün refah içinde yaşamak hakkını temin eden her beynelmilel teşek- külde elimizden geldiği kadar ça- lışacağız. Beynelmilel çare bul - mak temennilerinin muvaffak ol- masını candan temenni (ederiz. Her sene milli tasarruf ve iktisat hayatı olarak bu memlekette vü - cuda getirilen hareket, sözümün başında söylediğim gibi bu mem - leket için büyük faaliyet ve em - niyeti istikbalin güzel ihtimalle - rine bizi bir derece daha yaklaş - tıran yi bir teşebbüstür. Iktısadi teşebbüslerde, ikti - sadi inkişaflarda her şeyden ev - vel lâzım olan şey, emniyet ha - vası, vatandaşın hayatında, aile- sinde bahusuş memleketin dahili ve harici siyasetinde emniyet ve istikrar (o görmesidir. Türkiye bu noktai nazardan dahi, dahili em - niyeti, harici emniyeti, mali pa - raya itimat ve iktısatta milli mü - vazene fikrinin bütün memlekette anlaşılması itibarile de ileri gitti- ği açıkca görülecek bir memle- | kettir. (Alkışlar) Arkadaşlar, elimizde olan iktı- sadi teşebbüsler, yani bu memle - kette bankacılığı bir an evvel tesis etmek, kolay ve en lâzım san'atla- rı sür'atle meydana getirmek fi - kirleri bizim için bir tasavvur de- gil bugün elde takip ettiğimiz Ümit e - ! deriz ki gelecek seneki içtima günleri sanayi noktai nazarından gelecek seneye kadar yeni müsbet neler yapılmış olduğunu ifade et- mek için bize çok firsat verecek - tir. Bu sözlerle bilhassa bugün kolaylıkla temini mümkün olan ilk ve mübrem sayılanları murat ediyorum. Bu istikamette her se- nemiz yeni senelere tehakkuk et- tirmekle mümtaz olacaktır. Bizim iktisat noktai nazarından bütün is- tiraplara, beynelmilel müşkülâta karşı takınmamız lâzım gelen ta- vır şudur: Nefsimize, ememleke - tin iktrsadi kudret ve istikbaline itimat ederek çok hevesle çalış- mak (alkışlar) kat'i bir itimatla mücehhez olarak çok çalışmak. Sarfettiğimiz gayretlerin mut- lak ve mutlak müsbet semere ve- receğine inanarak çalışmak.Bizim şiarımız işte bu olacaktır. Arkadaşlar, ben kat'iyyen e - minim ki, milli tasarruf hareke « tinde vatandaşların milli müesse- selerimize itimatları, milli para - nın gösterdiği kudret, vatandaşla- rı büyük mali teşebbüslere sevke- decek sermayeye malik olacak - tır, Bu istikamette yürüyoruz. Her vasıta ile milli tasarrufu teşçi et- meliyiz. İsraf, lüzumsuz masraf zararlıdır. Bir vatandaşın biriktir- diği bir tek lira, vatandaşların li- raları bir araya gelince memleket için büyük kudret ve büyük buv- vettir. Bununla beraber milli iktisat yolunda bir sözümü tekrar ediyo - rum, hanımlarımız hiç olmazsa bize yerli malı yedirmeği ve giy- dirmeği temin ederlerse az za - manda memleketin varacağı yük- sek ve ileri hedefleri “düşünmek insanın gözünü'simdideh kamaş - tırıyor. (Şiddetli ve devamlı al- kışlar). Kâzız Paşa Hazret- lerinin nutukları Ankara, 12 (A.A) B.M. Meclisi Reisi Kâzım Paşa Haz- retleri, bu akşam saat 19-30 da radyo ile Türk vatandaşlarına hitaben aşağıdaki nutku irat buyurmuşlardır : Vatandaşlar; Geçen yıl aynı gün, ayni sa- alte ve gene Ankara radyosunda size hitap etmiştim. Aradan bir yıl geçti; bugün “ üçüncü tasar- ruf ve yerli malı haftası,, nın ilk gününü yaşıyoruz. Büyük Reisimiz Gazi Mustafa Kemal Hazretlerinin irşatlariyle bundan üç sene evvel kurulan İ Milli iktisat ve Tasarruf cemiye- tinin Reisliğini deruhte etmiş- tim. Bugün size o sıfatı haiz olarak hitap etmekle müftehi- rim. O zaman milletimizi yerli malı kuilanmıya ve tasarruf etmiye alıştırmak için başladığımız mü- cadele ile me kadar isabetli bir karar almış olduğumuzu aradan geçen bu yıl bize bir kere daha teyit etti. Üç yıl önce tuttuğumuz bu yolda hemen hemen tek başımı- za yürürken şimdi görüyoruz ki dünyanın bütün milletleri bizim yolumuza kalmışlardır. Her millet, “dâima ve herşey- den önce, benim memleketimin malhı,, diyor. İogiltere gibi, dün- yada serbest ticaret yolunun ta- rafları olan bir memleket bile hudutlarını gümrük siperlerile örerek, ayni zamanda diğer im- paratorluk memleketlerile Olta- vada uzlaşarak Büyük Britenya imparatorluğu budutları içinde Bay Britiş şiarını haykırıyor. Bu ne demektir? Britanya mah sa: tn alınız demektir, İngiltere gi- bi cihan iktısadiyatında hakim yer tutan bir memleket bile milletine yerli malı satın almanın lüzumunu aşılamak zaruretinde kalırsa iktisat ve istiklâline yeni kavuşan ve iktısatça istiklâlinin temellerini atan Türk milletinin “yerli malı kullan, şıarına ne büyük bir imanla, ne sarsılmaz bir inanışla sarılması lâzımgeldiği derhal anlaşılır. Büyük sanayi memleketlerinde “yerli malı kullan,, sözü, milli fabrikaların satılmıyan fazla is- tibsalâtına iç pazarlarda sürüm sahası temin etmek içindir. Yani | bir buhranın ifadesidir. Bizde ise “yerli malı kullan,, şıarı sanayi ve ziraatımızın inkişafı için bir teş- vik vasıtası olmuştur. Yani bir iktisadi yükselişin remzidir. ç senedenberi bu maksatla çalışan Türkiyede milli sanayii- miz şimdiye kadar görülmedik | bir inkişafa nail olmuş ve yeni yeni inkişaflar için de imkânlar hazırlanmıştır. Bugün dünyanın hiç bir yerin de gece gündüz çalışabilecek kadar iş ve sürüm sahası bulan sanayi şubeleri mevcut değilken, Tür- kiyedeki fabrikaların bir çoğu günün 24 saatinde çalışıyorlar ve gene memleketin ihtiyaçlarını doyuramıyorlar. Türkiye bir buhran memleketi değil bir kuruluş memleketi bir | inkişaf ve imar memleketi bir yükseliş o memlekelidir. Büyük sanayi memleketlerinde yeni bir fabrika kurmak kimsenin aklına gelmezken Türkiyede her sene yeni yeni fabrikaların bacaları tütmeğe başlıyor. Bu hayırlı in- kişaf daha senelerce böyle de- vam edecektir ve neticede Tür- kiye bir ham madde memleketi olmaktan kurtulup, ileri teknikli, yüksek verimli bir iş ve san'at memleketi haline girecektir. Vatandaşlar; bu yüksek gaye- nin tahakkuku için bütün millet efradı elele, baş başa vererek seferber olmalıdırlar. İşte vatan- daşlar, “ yerli malı kullan ,, şi- arını böyle yüksek bir idealin remzi olarak kullanıyoruz. Benim alacağım üç metro yabancı ku- maştan ne çıkar? Denilebilmeli- dir ki, benim, senin, onun ve he- pimizin alacağımız üç metre yerli kumaştan bir fabrika doğar. Böy- | lelikle memleketimizde iş saha- ları genişledikçe milletin de yü- zü güler. Vatandaşlur; bu yıl cemiyeti- miz yerli toprak mabsullerimizin iç pazarlarını genişletmek için de geniş bir propaganda faali- yetine girişti. Güzel yurdumuzun çalışkan köylüleri bütün bir yıl- lık didinmeleri neticesinde elde ettikleri mahsulü yok pahasına satmak ve bazanda yok paha- sına bile satamamak vaziyetinde iken onların haline karşı da ka- yıtsız kalmamızın imkânı yoktu. Bütün medeni memleketlerde doktorlar, üzüm, incir, fındık, portakal gibi memleketimizin bol bol yetiştirdiği yemişlerin yenilmesini tavsiye edip durur- larken bu mabsullerimizin yok pahasına satılmasına rıza göste- remeyiz. Bu şifalı yemişlerimizi lokantalarda, (Okahvelerde ve evlerimizde bol (o bol yi- yerek bir taraftan (kendi sıhhatimize, kendi sağlığımıza, diğer taraftan memleket müs tahsillerine yardım etmekte han- gi Türk biran tereddüt eder. işte onun için bu seneki tasar- ruf ve yerli malı haftasını ayni zamanda üzüm, incir, portakal, kısaca kuru ve yaş yemişlerimiz haftası olarak kabul ettik ve kararımız Türkiyenin her tara- fında canlı bir akis uyandırdı. Bütün şehirlerimizdeki hahvçle- rimizde, 'okantalarda, mekteple- rimizde, ordularımızda, evleri- mizde bu yemişlerimizi seve seve yiyoruz. istihsal metkezlerinde memleketimizin içine doğru vagon Sayfıa 7 vagon üzüm, incir, fındık sevk olu- nuyor, Bu güzel başlangıçta devam edeceğiz. (o Yalınız tasarruf ve i yerli malı baftası içinde değil her zaman üzüm, incir, fındık, portakal Ogibi memleketimizin kuru ve yaş yemişlerini yeme- liyiz, Vatandaşlar; Birkaç sözde tasarruf faali- yetimiz hakkında söylemek is- terim. 1920 senesinde bankalarda tasarruf hesaplarının yekünu bir küsur milyon lira idi. 1931 senesi sonunda bu bir milyon lira, otuz sekiz milyon mak kabil değildir. Bu otuz sekiz milyon lira pek kısa bir zamanda elli milyon lira olmalıdır. Bunun için “Adam sende benim biriktireceğim birkaç pa- radan ne çıkar,, diyenleri kendi mücadele saflarımıza katmak için çalışacağız. Her Türk vatandaşı- nın mubakkak milli bankaları- mızın birinde bir kumbarası ve bir tasarruf hesabi olmalıdır. Otuz sekiz milyon liranm elli İ milyon liraya bir senede yükse- İ lebilmesi için her Türkün senede bir tek lira biriktirmesi kâfidir. On beş milyon Türk vatandaşı bir biri üstüne senede birer lira biriktirirlerse on beş milyon lira toplanır ki bu suretle 38 milyon lira derhal bir senede 53 mil- yon liraya yükselebilir. Para bi- riktirebilmek için muhakkak su- rett çok kazanmak icap etmez, Az az biriktirmek fakat el bir- liği ile milletçe biriktirmek saye- sinde bu hedefimize kolaylıkla varabiliriz. Milli bankalarda bi- riken para'ar memlekette yeni yeni iş sahaları ayni zamanda para biriktiren de faiz yolu ile kâr temin eder. Evde saklanan para çalınabilir, yanabilir, kay- bolabilir, Çalınmasa, kaybolmasa, yan- masa bile sahibine faiz getirmez. Milli bankalarımıza itimat ede- lim. Ve tasarruflarımızı onlara yatırarak bir taraftan memleket iktisadiyatının genişlemesine di- | ğer taraftan da alacağımız faizle tasarruf paralarımızın artmasına hizmet edelim. işte vatendaşlarım, görüyor- sunuz ki, bu yıl üçüncü tasarruf ve yerli malı haftasına geçen yıllardan daha büyük bir inanış ve bızla atılıyoruz. Gelecek sene ayni gün ayni saatte size daha parlak netice- lerle ve daha büyük ümitlerle hitap edeceğime kaniim. Istanbulda tasar- ruf ve iktısat Milli tasarruf ve iktısat hafta- sının dün ilk günü idi Bu münasebetle şehrin mubtelif taraflarında bulunan mağazalar- da yerli mallar teşhir edilmiştir. Esasen milli iktısat ve tasarruf cemiyeti vitrinler arasında bir müsabaka açmıştır. Vitrin müsabakasına iştirâk eden müesseseler de isimlerini cemiyete kaydettirmişlerdir. Dün milli tasarruf ve iktisadın ebhmmiyeti hakkında mektepler- de muallimler tarafından talebe- lere ve Halkevinde, radyoda bir konferans verilmiştir. Vilâyetlerde tasarruf haftası Dün gece aldığımız telgraflar- dan milli tasarruf ve iktısat hafta- sı münasebetile memleketin her şehrinde, her tarafında harekete geçildiği anlaşılmaktadır. Bu arada İzmirde büyük bir yerli malı alay: yapılmış, tayyare- ler tasarruf beyannameleri atmış- lar, incir ve üzüm pazarları ku- rulmuştur,