6 Eylül 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

ŞA Jimi münakaşalar GÜRÜLTÜ İngilterede mühim bir mesele ve mevzudur Dünkü nüshamızda İngiltere- nin York şehrinde toplanan il- mi yükseltme cemiyetinin ilik celsesinde mevzuubahsettiği ilk mühim mesele hakkında malü- mat vermiştik. Mevzu, insan ve makina idi Cemiyetin ikinci celsesinde ( konuştuğu mesele, gürültü o meselesi idi. Çünkü devrimiz, belkide tarihin en gü- rültülü devridir. Bu gürültüyü azaltmak, gürültünün tesirlerin- den kurtulmak meselesi büyük bir ehemmiyeti ibraz etmiştir. “Gürültü,, mevzuu üzerinde en büyük mütebahhıs olan doktor Kaye, ilmi yükseltme cemiyeti karşısında gürültüyü azaltmak çarelerinden bahsederken, her şeyden evvel bütün eski motör- lerin, motörlü vasıtaların toplat- tırılarak imba olunmasını tavsiye etti. Çünkü ortalığı gürültüye boğan bunlardır. Gerçi Ingiite- rede gürültü aleyhinde bir ka- Bun yapılmış, gürüllü çıkaran motörleri susturmak için polise salâbiyetler verilmiş, fakat bun- lardan istifade edilemediği gö- rülmüştür. Bir taraftan molörlü vasıtalar ve bunların kornaları ortalığı velveleye vermekte de vam ediyor. Halbuki bugünkü gürültünün . yüzde ellisini berta- raf etmek mümkündür. Bunların Susturulmaması yüzünden, yalnız Ingilizler senede iki milyon Ister- lin zarara uğriyorlar. Çünkü bu gürültü yüzünden sinirleri bozu- lanların hesabı yokmuş! Ingiliz âlimi, İogiltere hükü- metini “gürültü, ye karşı şiddet- li bir mücadele açmıya davet ediyor. —ğ—ğ—ğ—-—-?ğşşZ— Ingiliz kıralı ve bir cümle Londra gazetelerinin verdiği malümata göre müstemlekât nazırı Mister Tomas birkaç gün evvel beyanatta bulurak logil- tere kıralının Oltava konferansı hakkındaki noktai nazarına ter. ceman olmuş ve “kıral, konfe- rausın neticelerinden memnun- dur,, demişti. Halbuki Ingiltere- de herhangi bir kimsenin kıral namına söz söylemesi caiz de- ğildir. Mister Tomas, beyanatını derhal tekzip etmiş ise de ga- zetelerin yaptığı dedikodu üze- rine Mister Tomas tekzibini te- kide mecbur olmuştur. yy Fg yg yy Tarihten ikmale ka- lan gençlere müjde Bu sene lise ve orta mektep- lerde, muallim mekteplerinde ta- rihten ikmale kalmış olan genç- ler için kolayca sınıftan geçme- nin bir çaresi vardır. O çare şudur : (Vakıt) m neşrettiği tarih el kitabından bir tane tedarik ede- rek imtihana hazırlanmaktır. m İ YAKIT 0 Wi 6 Eylü! ? i Almanya Mektubu Kabinenin değişmesi muhtemel... Fakat mevkie bu günkü harbiye nazırı gelecek — Kanlı vakalar devam ediyor — İdam cezası nasıl verildi? Berlin 1 eylâl (Von Papen) kabinesi birkaç gündenberi hemen, hemen dai - mi içtima halinde, Bu hudutsuz faaliyete sebep yeni kabine prog ramının tesbitidir. Bu programın iktisadi kısımlarına mühim ehem miyet atfediliyor ve hariçte, yeni iktisat programmın bundan evvel kilerden bambaşka esasat üzeri - ne kurulacağı zannediliyor. Zannediliyor, diyorum; çün - kü bu saate kadar kabinenin bu husustaki mesaisi ve hedeflerine dair hiçbir kimse doğru bir şey bilmiyor. Ve en açık göz gazete- ler bile bir pot kırmak endişesile tahmin ettikleri şeyleri söylemek te gayet ihtiyatkâr davranıyorlar, Kabine işini ikmal etmeden ev vel harice hiçbir şey söylemek is- t * öyor. Bu programı ancak bu - gün Almanya öğreniyor. Çünkü (Von Papen) in bu gün öğleden sonra irat edeceği nutuk telsiz te- lefon vasıtasile bütün Almanya - da dinlenecek. Gazeteler ve siyasi mahafilde söylenilen ihtimallere göre yapı - lacak iktisadi değişiklikler ve ye- nilikler şunlardır. Faizler düşecek, medyunlara azami sühulet gösterilecek. Bahsi servetlerden yüzde cüz'i bir şey almarak işsizlere iş halkedilecek. Gümrükte esaslı tadilât, ziraatı azami himaye ve ilh.. Fakat bu ibtimalâtın hiçbirinin yüzde elli derecesini bile hakika - te yakın olduğunu kimse söyliye- miyor, Siyasi tahminlerde ne derece- ye kadar doğru. Bir Schleicher — Brüning — Strasser kabinesi mev zuu bahsolmaktadır. (Strasser) le (Brüning) bera - ber bir kabinede nasıl çalışırlar bu kabine yalnız sol fırkalara karşı yapılmış bir mücadele kabi- nesi olur. Fakat ayni prensip üzerine ha reket eden ayni mefküre için ça « lışan her veçhile müttehit bir ka- bine değil, Hitlerciler Nasyonal sosyalit (Strasser) için merkez fırkasıma mensup ve bilhassa (sosyal (odemokratlara meyyal bir (Brüning) ile çalış'- mak imkânsız bir şeydir. Hitler (Brüning) kabinesinin en fazla harici siyasetinin aleyhinde iki halbuki bu kabinede o Hitlerist Strasser dahiliye vekili ve (Brü « ning) hariciye vekili olacak de » niliyor. Bundan beş ay evvel böy le bir şey bir rüya telâkki edilir- di bu şey bugün nasıl mevzuu bahsoluyor akıl erecek bir şey de- ğildir. Von Papen ilk şiddetli icraa - tma başladığı zaman (Strasser) ile (Schleicher) in ayni kabinede teşriki mesai edecekleri çok da - ha tabii ve muhakkak görünüyor- du. Halbuki o da şimdi bir az u- zak görünmiye başlıyor, Başlangıçta zevahir büsbütün başka idi, (Von Papen) in ikti - dar mevkiine geçmesine (Hitler) büyük âmil olmuştu. Von Papen kabinesi de bu yardıma mukabil vermişti, Bütün $ol fırkalar açık bir su- rette ezilmekte ve yeni kabine Prusya komiseri (Von Papen) Hitleristlere gayetle açık bir te - mayül göstermekte idi. O zamana kadar yasak olan (Nasyonal sosyalist) askeri teşki lâtınm faaliyetine müsaade edil - mişti. Kapalı olan kışlaları açtı - rılmış ve İtalyan askeri ünifor - masına benziyen resmi üniforma" ları ile tabur, tabur şehirlerde do laşmalarına izin verildi. Halbuki mutedil ve cezri 80s- yalistlere nefret ettikleri bu üni - formaya adım başında rasgelmek pek hoş gelmiyordu. o Üniforma giymek için verilen müsaadenin mahzurları pek çabuk kendini gösterdi. Bilhassa komünistler bu üniformayı adeta kendilerine kar şı bir meydan okumak kıyas edi- yorlar ve fena asabileşiyorlardı. Böyle bir üniformanın tek ba- şma açlarla meskün mahalleler - den geçmesine imkân yok gi - biydi. Fakir halkım tahkirinden çekinerek muhakkak öyle bir yer den geçerken (o hitleristler grüp halinde geçiyorlardı. Ve grup halinde bulunan hitleristler eğer biraz da içmişlerse bir parça taş- kınlık yapıyorlar. Sonra ufak bir tavırdan, bir hareketten bir sözden ve ya ima- dan mühim bir vak'a çıkıyor ve bu vak'a kanlı bir neticeye vari - yordu. üniforma yasak mı? Hükümet için üniformayı yeni den yasak etmiye ve bugün Al - manyanın en kuvvetli bir fırkası olan nasyonal sosyalistleri gücen dirmiye hiç niyeti yoktu. Memle- ketin muhtelif yerlerinde bu gibi kanlı vak'alar yalnız kavga neti- cesi değil başka şekilde de ken - dini gösterdi. Sujkastler, bomba - lar, baskınlar biribirini takip et - ti, buna mâni olmak lâzımgeldiği için hükümet gayet şedit bir ted- bire baş vurdu. Hemen fevkalâde acele muhakemeler açıldı. Ve hükümeb bir beyanname neşrederek ilân etti ki: Umumi yerlerde siyasi sebep - lerden dolayı kavga çıkaranlar, böyle arbedelerde silâh teşhir e - denler ağır hapis cezalarına. Si - yasi bir arbede ve ya münakaşa neticesi aharı katleden öldürecek kadar döğen ve yaralıyanlar i » dam cezasına mahküm olacaklar- dır. Bu beyanname Hitleri kuşku - landırmadı. Bilâkis bunun adam larına karşı resmi bir himaye te- lâkki etti, Fakat beyanname mevaddı mevkii icraya geçip fevkalâde mahkemeler faaliyete başlar baş- lamaz ilk idam cezası nasyonal sosyalistlerin aleyhinde verildi. Beş nasyonal sosyalist bir gün de idama mahküm oldular. Bunlar beyanname mevaddının mevkii icraya geçtiği tarihten bir saat sonra bir köyde uyuyan bir köylünün kulübesini basmışlar za yallıyı yatağından çıkararak evve- lâ birçok döğmüşler, sonra yere düşünce gırtlağını e çizmelemiye ezmişler ve en sonra başıma kur şun sıkarak öldürmüşler. Bu vah- şi cinayete sebep ne vahşi bir ada vet ne de menfaattir. Bu cinayet siyasi bir cinayettir. Çünkü mu - hakeme neticesi meydana çıkarıl- mıştır ki, bu cinayete yegâne se- bep köylünün komünist oluşu - dur. Fevkulâde mahkeme Yeni kanun mevaddı pek sarih olduğu için muhakeme reisi bu vak'ada idam cezası vermiye mec bur oldu. Fakat tabii bu karar neticesi fırka ile hükümetin arası açıldı. Fırka gazeteleri ateşin müdafaa- İarla partizanlarının idam edilme mesini talep ettiler, Bu gibi şaya- nı nefret hadisata sebebiyet veren taraftarlarına hiç bir zaman mü- zahir ogörünmiyen Hitler bu mahkümların herbirine ayrı, ayrı telgraflar çekerek onlara fırka - nım kendilerini terketmiyeceğini bildirdi. Halbuki hükümet nezdin de idam kararmın kaldırılması için yapılan bütün teşebbüsler ne- ticesiz kaldı. Hükümetin bu kara- | rı geri alması demek bir aciz iti- | raf etmek demektir. Nasyonal sosyalistlerin taraftarlarından be- şini idama mahküm eden bir kuv vetle birleşmesi bütün başka ta - raftarlarını kaybetmeleri demek- tir. (Hitler) de (Von Papen( hü- kümeti de bu hususta fevkalâde müşkül bir vaziyettedirler, Fevkalâde mahkemeler o tarih ten beri daha bir çok kabahatleri mahküm etmiştir bunların içinde birçok komünistler vardır. Hatta bunlardan bir kaçının #mahkümiyeti Berlinde kızıl cep - henin nümayiş yapmasına sebep olmuştur. Fakat bu nümayişin po- lis tarafından hemen önüne ge - çilmiştir. Salı günü açılacak olan Reick- tağın resmi küşadının çok heye - canlı olacağı tahmin ediliyor. Bugün (Von Papen) in irat edeceği nutuk şimdiden (bunun nasıl olacağını bize öğretecektir. Ben kendi hesabıma bu nut - kun ve bilhassa Reichtağ ilk cel- sesinin (surprise) lerle dolu ola- cağını ve bütün tahminlerin hiçbi- rine benzemiyeceğini zannediyo - rum, Suat Derviş eee GENE GA Ses s6 sanane Kuyruksuz bir tay- yare Kassel, 5 (A.A) — Alman tayyarecisi Gerhard Fieseler, kendi imal etmiş olduğu kuyruk- suz tayyare ile Kassel üzerinde muvaffakiyetli bir uçuş yapmış- tır. Tayyare saatte 250 kilometre süratle uçmuş ve takriben 1000 metre yükselmiştir. Fioseler, kendi iddiasına göre tam bir emniyet bahşeden tay- yaresinin tarzı imalinden dolayı beyanı memnuniyet etmiştir. rağmen Belçika madencileri Brüksel, 5 (A.A) — Maden- ciler merkez komitesi, grev vak'- alarından dolayı mahküm edil miş bulunanlar lehinde acil ve tam bir af kazarı ittihaz edilme- sini talep eden takrir suretini kabul ve tasvip eylemiştir, Esir müslüman maaemarsernran eeersenesı ARAPL/ Kıyamcılar Ha* te bir karak0 uçurdular Adana, 4 (Hususi) — galeyan fevkalâde artmış” yecanın önüne geçmek bi | mümkün olamıyor. Halebi yük karakollarından biri 9 ma pazarı karakolu bomlu. çurulmuştur. Karakol tar? : haldedir. Dükkânlar kâzil palı bulunuyor. Vatanilerin reisi Hana” hâdiseden sonra dağa çek” Çete teşkilâtı mütemadiy©” yetine devam ediyor. Mevaşi aşireti reisinin * üzerine bütün bedeviler İ silâh başma geçmişlerdir. şalık esnasında Türk teba Sabri namında biri katledi Yapılan nümayişler es” Türk bayrağı altında t© Vataniler: — Adalet isteriz!, Diye bağırıyorlar, Adana, 4 (Hususi) — dün sabah herkes uykud# bir kaç yüz Fransız askerilt kişilik polis ve jandarm& dağılarak, Vatanilerin basmış, bunlardan bir | ç0 uykudan kaldırarak tevkif © tir. İ Halepliler namına bir liyi görerek mevkufların ii sini istemiş, aksi takdirde # lilerin hicret edeceklerini"'4 miş ve hükümeti protesto Beyrut, 4 (Hususi) — galeyan bütün şiddetile †diyor. Greve iştirak etmi” rozdibak vitrinleri Vat” fından tamemile kırılmış Buna sebep Vatanileri# '; edilmesi olmuştur. Tevkif z Vatanilerin adedi 600 ü 4“ Dağa çekilen Vatanilerifi rahim Hananonun çete teş mukabil harekete geçece”. . leniyor. Halk dehşet iç€ dir. Yer yer toplanan hall ş mak için polis kuvvetleri kıntı çekiyor. pall zar. Kaçak bir moli, Sofya, 4 (Hususi) — V#. bildiriliyor: y Dün gece buradan 15 ii müddet evvel satın almaly de tâdilât yapılan bir m©' nize açılarak bir daha lim memişlerdir. Polisin yap kikata göre bunlar kor9' kası mensuplarından olu? ya kaçmışlardır. sid Kaçak motörü takip ği ; müddet sonra zabıta ui” denize açılmış ise de Y? ğa muvaffak olamamışt"” e. Mareşal Hinde”” Berlin, 5 (A-A) — Veli sından: Gazetelerin $9*” £ da Nüdek'ten vaki olan * ün tına nazaran, Mareşal il burg, geçen Cum ne tarafından tasvip ©“ di iktisatçılığa kadir bir lil kuvvet vermeğe matuf / ? “l İ za etmiştir. tedabiri muhtevi karar?” vi