16 Temmuz 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5
Yeni Bulgar kabinesi iktidar mevkiine nasıl geçli? Bulgaristandaki hükümet değişikliğinin Türk - Bulgar münasebatına tesiri Bu tebeddül çoktanberi bekleniyor 8. Hatta geçen nisan ayının sonları- doğru zuhur eden ve on beş gün de ” ettikten sonra parlâmentarizm v- illerine pek de uygun olmıyan bir şe dilde hitam bulan kabine buhranmm günlerinde bu tebeddülün kuvve- file çıkmasına ramak kalmıştı. O yine iktidar mevkiinde kalma- muvaffak olan İzgovor fırkası Vide Loypçef, buhranım hitamın- bir iki gün sonra, zahiri hiçbir uriyet olmaksrzın, liberal fırkasi- *mmm iki hizbinden birinin genç lideri bu Tunan Mâsyö Smilof ile Mösyö Stata- kabinesine almak suretile teşekkülü ü kuvvetlendirmek lüzumunu hisset Rişti. Fakat Mösyö Laypçefin bu ted- birli İzgovdor firkasına intihapta hiç Se yardım etmedi. Çünkü sekiz seneden beri | iktidar wkiinde bulunan İzgovor fırkası yıp Mış ve bütün dünyada olduğu gi- Bulgaristanda da mevcudiyeti pek fazla hissedilen umumi iktisadi buhra Hn neticesi olarak zaiflemişti. Mösyö Laypçek, intihapta zaferin ma mewut olduğunu ve bu imdi nİân Oozaferle çıkacağını san diyordu, Mösyö Liyapcekin İz r fırkasını kuvvetlendir. Ye iktrsadi buhrana karşı koyabil ümidile 1930 senesi mayısında me arkadaşı olarak kabinesine aldığı darülfünun profesörlerinden mösyö ! italyan Başvekili Aleksandr Malinof, şimdiye kadar iki defa icra riyaseti mevklini işgal etmiş bulunan demokrat fırkasının lideridir.) Kabinedeki 9 nezaretten 3 ü de - mokratlar, dü çifteiler, 2 si Görçevist Nberaller ve biri de radikaller tarafım- dan işgal edilmiştir. Bu fırkaların meclisteki kuvvetleri de şöyledir 70 çiftçi, 42 demokrat, 31 Tiberal, ve 7 radikal meb'us, Binaenaleyh bugünkü hükümetin parlâmentodaki ekseriyetini çiftçiler teşkil etmektedir. Malinofun icra riyasetine getiril-| mesi, mumaileyhin şahsen hâiz bulun-| duğu mezaya ve umum mazarmda haiz bulunduğu hürmet ve itimat hislerin. den mütevellittir. Mösyö Malinof başi vekiletten gayri, şimdiye kadar iki de fa işgal ettiği hariciye nâzaretini de uhdesine almıştır. Mecliste meb'us adetlerinin fazla olmasına rağmen kabinede başvekâlet. le beraber üç mühim nezareti demok- ratlara terkeden ve aralarmdaki meb- İus nispetinde mühim fark olduğu hal- de liberallerin de üç nezaret almala ii rina muvafakat eden çiftçilerin bit fe bil ya kâfi geliyordu. En ğe e dnkârlığı mahafili siyasiyede bir his) 0“ İflerden, 0, bir diktatör gibi değil, nü tesir hâsil etmiştir. İbir münekkit, bir şahit gibi soğuk kan- Bir atarşi unsuru ve demagoğ küt. lılıkla bahsediyordu. Tiyatrodan bahse lesi olarak telâkki edilen çiftçi fırkası derken, Musolini, Napolyon hakkında İnin bu hareketi haklarındaki kanaati| Yeni neşredilen kitabı okuyup okumadı tashih etmiştir. ğımı sordu sonra birdenbire dedi ki: Tam bir ahenk içinde teşriki mesai — Bu kitabı okurken, Napolyona Mihaloçef ve Danailof Sankof gibi Bul/eden yeni hükümet erkânının dahili ve| ait bir piyes aklıma geldi. İsmi Campo istanda iktisadi ve maddi sahalar. harici siyasette ittihat ettikleri anlaşıl| di Magrio, Birçok notlar tuttum. Ya: Şöhret sahibi ve mümtaz şahsiyetle. maktadır. Mösyö Malinof gazetecilere) IR size gösteririm, okuyunuz ve bana İzgovora vermeğe muvaffak olama| demiştir ki: fikrinizi söyleyiniz. pen Aşk usaresini| o — Dahilde makul ve mazbut birsi| (© Ertesi gün büyücek bir zarf aldım. oy en ei ırkasının genç Mİ yaseti iktısadiye ve maliye tatbikıma) İçinde birçok notlar ve el yazısı bir e edas , uğundan İzgovor çalışacağımız gibi harici (sahada da| mektup vardı. Birçokları arasında mek ) ğe ptihabında kat'i bir he komşu hükümetlerle mevcut samimi ra| tup, tiyatro dehası halkında şu kıymet ema brtaların kuvvetlendirilmesine ve ei sözleri ihtiva ediyordu: diz m bir gün evvel tesek-İtekabil bir itimat havası dahilinde mi- e halkın reyile. bugün-ikti. mevkiine geçmiş bulunan muhale- bloku dört siyasi fırkadan müte ildir; Çiftçi, demokrat, Görçef taraftarı N iler ve Kostorkof taraftarı radi- ler. | Bu blok, intihap mıntakalarmda latbik edilen şiddet ve tazyike rağmen pta tam bir muvaffakiyet kaza 80 ve 80 mesai fırkası meb'usla Yna karşı 150 meb'us çıkarmağa mu- Budüpeştede (Campo di Maggio) isminde bir piyes oynandı, Bu İtalyan piyesi, İtalyada, meşhur dram muhar- riri Forzanonun © imzesile oynandı. Budapeştede ise hem onun hem de Mu solininin imzası vardı. Budapeştede çi- han (Pesti Napla) gaztesi, müellif For zano ile konuşmuş ve şu izahat: almış- tır, N | j — Size bir itirafta bulunmak mec- buriyetindeyim, Hepsini söyliyeceğim. hikâyeme 6 temmuz 1929 dan başlıyaca- ğım. O gün Mösyö Musolini tarafmdan kabul edilmek şerefine nail olmuş- tum. Ben girerken, hariciye mazirı di- şarıya çıkıyordu, Bu itibarla kendisini el'an harici meselelrle meşgul bulaca- Bumı zanediyordum. Hiç de öyle olma. dı, M. Musolini telefonla, dahiliye ve kâletinden küçük bir (memurdan, bir köyün bağcılık inkişafı hakkmda me- lümat istiyordu. Birkaç dakika onun, hariçi, dahili, mali ve bedi işleri Kayra 1 b ğımızı hulâsa etmek lâzımgelirse, Av-| lari söyletip vak'ayı yaratmaktır... rupa ümumi sulhünün muhafazası fik Son: bakarak Sonra, Musolini, notlara rinden mülhem olarak dahil ve hariç:| hemen işe balik yazıyordu. Ben te hali hazırdaki şeraiti umumiye velbir korkak değilim. Fakat bu mektubu edeceğimizi beyan ederim demiştir. Türk » Bulgar münasebeti moktai|tedim. Çünkü, mevcut (100 gün) olan mazarmdan yeni Bulgar kabinesi bize| bir dram yazmağı gayri kabil zanne- kuvvetli ümitler vermektedir. Bize bu diyordum. Fakat, sakin bir Okafa ile ümidi veren saikler meyahında ezciim-| notları okuduktan sonra ilk fikrim de le: Zişti. Musolininin notlar dediği şayan beyanatta Tiyatronun örddiği deha, şahsiyet tekabil menfaatlerin teminine çalışıca| ler be şihsiyellere hareket vermek, on ikimmdiyeye dertikan:ile siyasi takip okuduktan sonra çok korktum. Bir an, iz bırakmadan, ortadan yok olmamı is şey, — VAKİT 16 Temmuz 1931 —— | Dünyada Olan Biten Meraklı Şeyler | M. Musolininin yazdığı piyes büyük muvaffakıyet kazandı nin yazı arkadaşı fevkalâde dikkate bulunuyor dı. Ikinci perde sonunda çocuklarını © ve gönderdi. Çünkü vakit geçti, çocuk- lar sabah erken kalkucaklardı. Kendi- si gece suat bire kadar kaldı. İlk tem- sil gecesi, tiyatroya ancak birinci perde nin sonunda geldi. Vaktini, sinirlerini yatışlırmak için başka bir yerde ge çirmişti, ve piyesini, ancak muvaffak olduğunu haber aldıktan sonra görme- ğe cesnret edebilmişti. Halk, ecnebi güzetelerin sık sik Musoliniye olan ziyaretlerime telmi- hen yaptıkları neşriyat ile, piyesin a- sıl sahibi hakkında meraka düşmüştü. Ben de, piyesin muvaffakiyeti Üzer'ne hakikati ilân etmek istedim. Buna, ay. ni zamanda maddi teklifler de «ssbep oluyordu. Her gün Amerikadan ve ec nebi memleketlerden piyesi oynamala rt İçin teklifler alıyordum. Esasen, bu tekliflerin benden ziyade Musoliniye ait olduğunu da biliyordum. Binaena- leyh bir mülükat rica ettim ve dedim İtalyan tiyatro muharrirlerinden ki; M. Benito Müsolini — Hayatımı namuslu vasıtalarla ve tablolarm taksimatını haiz tam bir kazanmak adetimdir. Eğer piyesin tem eserdi. Senaryo o kadar mükemmeldi! ilinden kazanılacak paraları hep ben ki, bir sene süren müşterek mesaimiz | arsam kendimi dürüst bir adam ola» içinde bir şey değiştirmedi. Musolini,| rak telâkki edemem. Bütün Italya bi- repenisyonlara ancak son günlerde £el| iyor ki siz zengin değilsiniz ve mesni- di. İlk ziyarette senâtodan çıkmış ve o|niz şahsi değil, İtalyanın menfaatine gün İtalyanın mali vaziyeti hakkında! matuftur. Bunun için zatıdlinizden his iki saat süren bir nutuk vermişti. Ya-| senizi kabul etmenizi ve ecnebi memle. nında çocukları da vardı. Ün sıralar-jketlerde yapılacak mukavelelerde &i- dan birisine oturdu ve dikkatle repetisİzin de imzanızım bulunmasma müsaa- Tik perdenin sonunda, denizi rica ediyorum. Dudaklarında bir tebessümle Mu- limi kabul etti. Ve işte bu sebepter- eştedek* ilânlarda ikimi- ı yan yana görüyorsunuz. İyonu tetkik etti. ! Napolyon rolünü oynuyan artiste fazla sinirli oynadığını ve daha fasih konuş .. | ması lâzimgeldiğini söyledi. Fakat tak'dir ki Budap dirlerinde ibzal etmekten geri kalma-izin imzaların m Malül kafalı insanlar, çocuk getiremiyecek Temmuz ayınm 21 inci günü İngil Takrir ile beraber hazırlanan lâyi- tere avam kamarasına son derece şaya | hâYA göre akli bir hastalığa maruz bir nı dikkat bir takrir verilecektir. Tak;jkimse bir doktora müracaat eder ve iri verecek olan zat, kamara azasın-;takim edilmesini isterse doktor onu ta — in başı Çurçtur. Takrirde istene- kim eder, Evli adamların zevceleri de an m . i , .İkocaları için ayni şeyi istiyebilir. Be- lar? lik çil kârlar namma ebeveyn, yahut vasiler, rm ya kendi talepleri, yahut zeverle.! böyle bir talepte bulunabilirler. Yal rinin veya ana ve babanın veya vasile| yız böyle bir talebin bir hâkim tarafın rin talebi üzerine #kamete uğratılma:| gan verilecek hükme iktiran etmesi Vi Yaffak olmuştur, un bu zaferinden memnun ol- bazı müfrit sağcılar, millt mu- dderatın Malinof idaresine teslim i ve diktatörlük tesisini kıra- Ya tavsiye etmişlerse de kıral, bu tav- #İyelere ehemmiyet vermemiştir. Bulgaristandaki bu son meb'us İn tihabımm neticesi çok mühim ve ma midardır, Çünkü iki seneden beri, meb Miyan ka, 5 İntihaplarında muhalefetin hilküme! 1 — Malinofun riyasetindeki demek! rat fırkası, itidal ve sulh taraftarlığıl, ile tanınmış bir fırkadır. Bu fırkanm i bir eserdi, addi zatında nottan daha çok kıymet)... yani çocuk getiremiyecek hale Ze) ydı, am ani ali tirilmelidir. Takririn hedefi, akli her) © yiğkim tarafından verilecek karar en nafiz azasından olup son intihapta meb'us çıkan darülfünun profesörlerir|fında toplanan bulgar köylüsü, Gari den Mösyö Tikvaşoyanof uzun zaman) hazretlerine karşı samimt hürmet ve dan beri Türk - Bulgar muhadenet ce-İmuhabbet hissi taşımaktadır. Bulgar miyetinin riyasetini ifa etmektedir. İköylüsü, Türk köylüsünü kendisine en ? — Liberal fırkası ise bidayeti te|sadık ve vefakâr bir kardaş telâkki et essüsünden beri Türk - Bulgar müna-İmektedir. Binaenaleyh iki komşu men sebatının takviyesine taraftar olan velleket arasındaki mevcut samimi müna bunun tahakkukuna çalışan bir teşek: sebatın hiçbir suretle ihlâl edilmiye İmiş ve muvaffak olmuştur. bir arızaya uğramıyan adamların, ka) üzerine doktor takim ameliyatımı ya- fası salt çocuklar çetirmelerine münilpar ve bundan dolayı ona her hangi olmaktır. bir mes'aliyet teveccüh etmez. Mister Çurç takririni vermeden €”-| gayet malül olanın anası, babası, karı vel birçok taraftar kazanmağa Calış| çı, yahut vasisi bulunamaz veyahut İn p 4 giltere haricinde olurlar, yahut kendi Takrir avam kamarasına teklif olu:| si mecnun veya mahbus bulunursa hâ nuyorken Lord Monjinhum tarafmdan) kim tarafından verilecek karar, bunla Tortlar kamarasma da teklif oluna-İra müracaat etmeden tatbik olunabi- caktır. lir, an bu saylınları iki üç oda uzaktan|Fakut umumhane * bile duyulur. İna bu gelmiyor, O, bu kıymettar ser- Rivayete bakılırsa Paşa umunha.) mayeyi sıkı bir tarassut altımda bu neye ne ihtiyacından ne de kandırıldı. landuruyor. gındân düşmüştür. O, müthiş hislerini Kızın lâtif yüzünde, yarı Okapalı teskin etmek için arzusu İle buraya) gözlerinde, mest tebessilmünde, yor. irmiştir. Mama ve iki vekilharç ona|gun ıslak yı şak dudaklarında cin- yüz verirler ve azgınlığını teşdie çültjnet asart gü © sağarak sırlar. Bundan istifade etmektedirler.'lı gülüşünde delilik hissolunu. Paşayı istiyenler çok olur. O, diğer ser;yor. mayelerden dört beş defa farla çalışır. ü Hilkatin bu kürbasiililklazn en Hatta o kadar çalışır ki şenlik gün-| fedakârıdır. Seyyiatından untanır, İerinde onu geçici müşterilere gösters| mimidir. Öpmeyi, belden tutmayı, çift mezler. Hasta olduğunu ileri sürerek| ayumağı sever fakat bütün arkadaş saklarlar ve evin kıdemli müşterileri-İlarr onun okşamasından gayri ihtiya ne takdim ederler, İri tiksinirler. Bu müşteriler arasında bile Paşa: Paşa, Mankanın elinden tutarak nın Jüzumundan fazla talibi vardır.İdiyor ki: Çoğu kendisine hayvancasına fakat — Mank İ i samimane âşıktırlar. Daha az zamun acığım ruhum. haydi ca mukaddem ikisi onu hususi metres e ler; maskara ederler ve bütün şermaidinmek iştediler. Biri Kafkasya şara- ise nım fala bak. Manka çocukça somurtuyor; — Daha oynıyalım... te Kalebesi bununla üçüncü defa ola- Tak kaydedilmektedir. küldür. ceği hatta daha ziyade inkişaf ve tak Yeni kabine reis! bulunan mösyü) (3 — Nihayet çiftçi fırkasının etra-;viye edileceği ümit edilebilir, a Ga e ml la ve .. .. düz kâğıtları elinden bırakmıyacak. ızlar çukura düşünce ... | ipi van e ün ii o m ae Iskambiller, dizleri arasına ADE ES Ny 2 REZ kre arı bir sandalye üzeri . Yazan : Aleksandg Kuprin —a— Çeviren : M. Gayur |lar, ve iövelerini a ht imi e hye sene müddetle! Odasına baksana. Bir köşeye Meryem içine topluyorlar. Mankanm arkas Simeon: ie vahşi ve canavar ana tavsirini koymuş gece gündüz ö:da kestane rengi siyah sade bir mel ne hergele şeydi. Bir görseydin vücu-nünde kandil yakar. Çok sofudur. Mut! tepli elbisesi ve önü kırmalı bir siyah düm çürük içinde idi hem de sehepsiz|laka vicdanı üzerinde büyük bir kaha|önlük var. Bu elbise kısa boyuna ve yere döğerdi. Sabahleyin odama gizer|hetin azabı olacak. Zaten herif katil. kumral haşına tamamen uyuyor, O ka kapıyı kilitler ve işkence etmeye baş. dir. dar gençleşiyor ki gören henüz liseye Yardı. Kollarımı bacaklarımı çimdikler — Ne diyorsun! devam eden bir kız zannedecek. boynumu boğacak gibi sıkar sonra be-| | — Liupkacığım artık ondan bahset) © Karşısında oynıyan Paşa en garip nl öpmeye başlardı. Tam beklemediğim) miyelim.. Ne hali varsa görsün. Biraz| ve en betbaht kızlardan biridir. O çok sırada dudağımdan isiriverirdi. Duda- şarkı söyliyelim daha iyi. tan umumhanede değil bir sıhhat yer ğrm kanar ben ağlardım. O bilâkis; (o Ve nahif sedasile başladı; dunda kapatılmış olmalı idi, Müthis memnun olurdu. Ah ne canavardı bil) (o Sezaneye giderek .gbir sinir hastalığı ile malâldür. Ken sen onun titriye titriye, üzerime atıl) © Zehir satın alacağım jdisini istiyen bir erkek ne kadar müs | masını bir görmeliydin. Son meteliği-| | Ölrağim; Dtlyerek tekreh olsa haris bir mecnunlukla tes” me kadar bütün paralarmı alırd.) (o Sön şarkımı çalrcağım İlim olur, Arkadaşları onunla eğlen'i» Bana bir cigara parası bile kalmaz. dı. Bilirsin ya hasisin biridir. Emniyet sandığında parası var. 1000 rublesi o- Janet bir manastıra girecekmiş. — İmkânı yok! — Bırak canım! burası muhakkak. Jenya salonda dolaşıyor. Aynalai da endamını seyrederek kırıtıyor. Porjnefrete iştirak etmediğinden takal rengi kısa etekliğinin plileri yü. kendisini âdi ve zelil görürler. rüyüşünün ahengine uyarak etrafta Niyura, Paşanın hırsa geldiği da-ji mevceleniyor, kikalarda | İskambil oyunu meftunu olan kü- elerin erkeklere karşı duydukları;bı satan bir tücenr kâtibi diğeri dolay! hir şimendifer memurü idi, !çok fakir fakat çok muğrur bir gerçi, ruhum Maneçkam. iç çekmesini, inlemesini başka bir derdi olmadığından kendisi! bağırmasını taklit eder. Betbaht krjni ilk davet eden erkeği takip ederdi.) Memur — Mankacığım.. Ah güzelim, c& di. Paşa menhus şehvet çılgınlarmdan Manka fala bakmağa razı olüyor. Kâğttları dizleri üzerine açıyor:
