16 Temmuz 1931 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SEKiZiNCi SENE No. 2583 'Başmuharrlrl İOAKFHANESİ: ».ii>ıs:s*ia tUirpi malısasa : İstanbuf Cumfiurivet Posta kutusu: N° 2 4 6 T o l a f n n • Başmuharrtr : 22366 I C l C I U n . Tahrlr mUdürU ,: 23236 20472 tdare müdürü 22365. Matba hurıy Dün iki celse aktedildi Borçlar ve istikraz mes'eleleri hararetle müzakere edildi • PERŞEMBE 16 TEMMUZ 1931 ABONE ŞERAtTf : MÜDDET: JTÜRKİYE İÇİNJ HAçİç İÇİM : Seneliği : 6 Aylığı : 3 Aylığı f 1400 Kr. : 2700 Kr. 750 Kr. | 1450 Kr.. 400 Kr. 800 her yer*fe TIIIIIIIIITIM ] I • U I M ) llll I lllll 11IIIIIII11M11111 i! • • t T < I <! M • i I Mlll llll Mllll Ul IIIMIIII! llf III4II1I lltiM tt IIIIIIIII If (IMIII11 lllll I Dün Sekiz Bütçe Birden Kabul Edildi Bir: "Türk buğdayını müdafaa heyeti,, lâzım! Zahire Borsası umumî kâtibi Nizamettin Ali Beyin fikirleri Başmuharririmiz Yunus Nadi B., dün ortaya mühim bir mes'ele attı: «Ne yapıp yaparak buğday ziraatini kurtarmak lâzım. Bunun için ekmeğin okkast 1012 kuruşa çıkacak surette buğdayt kiymetlendirmek zarureti vardır. Şu şartla ki bu 34 kuruşluk fark köylünün cebine girsin.y> Dün bu hususta Zahire Borsası umumî kâtibi Nizamettin Âli Beyle görüştük. Nizamettin Âli B. diyor ki: < Cumhuriyet gazetesinin başmakalesinde memleketimizin en mühim mes'elesi olan buğday siyaseti hakkında nesredilen şayani dikkat mütaleatını alâka ile okudum. Esasen son derece düşkün olan dünya buğday fiatları önümüzdeki altı ayda bir misli düşecek gibi görülmektedir. Sebebi dünyada fazla buğday bulunması ve geçen senenin buğday fiatını muhafaza eden bir takım malî müesseselerin iflâs veya IMIMIIMMIIIIIIIinilltlllMHII 5 KuruştnT Dünya buhranının Son şekilleri Karsısında... Bugünlerde bütiin dünya cihan buhranının belki en hât şekillerini geçirdi, veya geçirmek üzere bulunuyor. Bu hât şekiller bilhassa Almanya gibi umumî harpten sonra , dahi iktisadî faaliyet ve inkişafile bütiin dünyanm hayretini celbetmiş olan bir memlekette cereyan etti, ve denilebilir ki Alman kabiliyet ve kudreti son günlerde pek büyük bir imtihan geçirdi. Bir gün Londra'da velevki nazarî olarak Rayihşmarkın 20 den 30 a dyştüğü haber verildi. Bir gün hatta İstanbul piyasasında markm 52 den 30 kuruşa indiği yazıldı. Diğer memleketlerde ve bil hassa Almanya'da tabiî daha büyük fekillerinde cereyan eden banka lara tehacüm keyfiyeti tstanBul'daki Alman bankalan gişelerine doğru da vaki oldu. Bu şerait altında Almanya gibi tepeden tırnağa servet, kudret ye kabiliyet ifade eden büyük bir memleketin dehşetli bir gümbürtü ile yıkılmasına ihtimal vererek bu manzaranın azameti önünde gözleri kararanlar çok oldu. Biz bu kanaatte değildik. Muhtelif sebeplerden dolayı: Evvelâ, Almanya'nın dünya hayatında isgal ettiği mevki rast gele her aarsıntı ile, hatta onun bu kadar büyüğü ile dahi yıkılması kolay farzolunabilecek bir varlık olmaktan uzaktı. Saniyen, dünya memleketlerinin şîmdiki adeta girift denilecek kadar yekdiğerlerile kanşmış münasebet • lçrî icmde Almanva gibi büvük bir cısmın yıkılması yalnız kendi »aha sma münhasır kalacak bir is ola mazdı. Eğer Almanya yıkılırsa onunla beraber dünyanın büyük bir kısmı da beraber yıkılır, ve bunu takip edecek içtimaî ve siyasî teşevvüşlerin hududunu ölçmeğe cidden im kân bulunmazdı. Nitekim Alman müşkülâtına karşı o zamana kadar hatır ve hayale gelmiyen, hatta farz ve tasavvur dahi edilemiyen büyük bir hâdise karsısında bulunduk: Şimalî Amerika Cumhuriyetleri İttihadı Reisi Hoover devletler arasındaki borçların bir sene müddetle mütekabilen tevkif ve tehiri teklifile ortaya atıldı. Ondan sonrası malum. Hoover teklifi bir hayli sürüncemelere sebep olduktan sonra nihayet Almanya'nın müsta hak olduğu yardımın kuvveden file geçirilmesi zarureti tahakkuk et • meğe başladı, ve bu büyük buhran dahi bu suretle bertaraf olmak yolunu tuttu. Almanya'nın memleketimiz nez dindeki Büyük Elçisi Her Nadolni Cenaplarının bu ahval ve hâdisat içinde gayet mühim olacağmı far zederek rica ve istihsal ettiğimiz beyanatını bu nüshamıza aynen geçiriyoruz. Orada dahi görüleceği üzere ittihaz olunan ciddî tedbirler sayesinde dünya buhranının son bü yük şekline artık iktiham olunmuş nazarile bakılabilir. Muhterem misafir ve dostumuz Büyük Elçi Cenaplarının vaziyeti tahlil ve mütaleaları arasında dikkate lâyık olan bazı noktaların gözden kaçmıyacağma şüphe yoktur. Gerçi Şekers mülâkatında bile Alman vaziyetinin mevzuu bahsol muş olduğu şüphesiz addedi lebilirse de son Alman buh ranının malum olan hât sekIinin o zaman dahi tasavvur edil memiş olduğuna hükmedilmekte hata yoktur. Demek olur ki bu büyük buhranın bu kadar büyük şekli adeta nagehzuhnr denilecek f evkalâdelikler içinde zuhur ve sür'atle inkişaf eylemiştir. Bunun yalnız Almanya dahilinde tahaddüs ve tevali et miş tabiî bir hâdise addine ünkân görülememektedir. Alman bankalan mevduat istirdadı itibarile dahilden ve hariçten birdenbire o kadar tehacüme maruz kalmışlardır kî dün • yanın hiç bir malî müessesesi ve bir memleketin bütün malî müesseseleri Maliye, Dahiliye, Hariciye VekâletlerileTapu.Rüsumatve Istatistik Müdiriyeti Umumiyleri, Şurayi Delvet ve Diyanet tşleri bütçeleri dün kabul edildi 1 Mazhar Mufit B. (Denizli) Emin B. iEskişehir) Vasıf B. Ûzmir) Talât B. iÇankm) Süleyman Strrt B. (Yozgat) Rasih B. (Antalya) Ankara 15 (Telefonla) B. M. Meclisi bugün Kâzım Pş. nın riya setinde toplandı ve 1931 bütçesi müzakeratına devam etti. Evvelâ söz alan Halil B. (tzrnh*) oldu. Usul hakkındaki mütaleasmı serdederek muamele vergisinin bütçe ile birlikte bitmesi lâzım geldiğini, binaenaleyh Muhtelit Encümenin muhakkak çıkarmasını söyledi. Meclis Reisi, encümenin muamele vergisi müzakeratını ikmal etmek üzere olduğu cevabını verdi. fr Zahire Borsası Kâtibi Umumisi Nizamettin Ali Bey ŞOray Devlet butçesi Bundan sonra Şurayi Devlet bütçesi müzakeresine geçildi. (Mabadi 4 üneu sahifede) sair suretlerle ortadan çekilmele • ( Mabadi 2 inct sahifede ) Dariilfünun futbol takımı Rusya'ya gidiyor diğer maruf Yeni teşekkül eden bu takımda Zeki ve oyuncular var Sporcular bu ay sonunda gidiyorlar Aldığımız malumata göre maruf sporcularımızdan ve Darül fünunun eski mezunlarından Taip Servet Bey tarafmdan Darül • f ünun spor kulübünün ihyasına teşebbüs edilmiştir. Bu teşebbüs hayli ilerilemiş ve teşkil olunan bir futbol takımmın yakında Rusya'ya gitmesi de takarrür etmiştir. Bu haber karsısında dün bir muharririmiz Taip Servet Beyle görüşmüştür. Taip Servet Bey muharririmizin muhtelif suallerine cevaben demiştir ki: « Eski bir Darülfünun me zunu sıf atile ve gene eski bir sporcu hevesile bir Darülfünun spor kulübünün ihya ve teşkili için şimdiden bir futbol heyti tesisine teşebbüs ettim. Darülfünun Emanetine resmî bir istida ile müracaat ederek muvafakat istihsal et tim. Heyetimizde Darülfünun şua batına mensup ve mezun arka daşlarım da vardır. Ezcümle eskiden Darülfünun takımının kaptanhğını ifa etmiş olan Zeki Bey kardeşimiz de heyetimizin futbol kaptanhğını deruhde etmiştir. Rusya seyahati doğru mu dur? Rusya hükumti hükuoneti Ârif Oruç! Kendine güveniyorsan/ Eskişehr'e bir de sen git bakalım! tğrenç Arif Oruç serserisi ile matbuatımızm yüzkarası olan paçavrası başmuharririmiz Yunus Nadi Beyin mert ve vatanperver Eskişehir'lilerden gör düğü büyük muhabbet ve te veccühü bayağı ve budalaca tezyiflerle, aklınca, küçültmek istiyor. Fakat güneş çamurla sıvanmaz, çamurun sıvıyabileceği şey, Arif Oruc'un müstekreh suratıdır. Muhterem ve asil Eskişehir halkının Yunus Nadi Beye karj şı gösterdiği sa<mimî muhabbetil ve ona verdiği fahrî hemşehrilikj unvanını pek ehemmiyetsiz gibi göstermeğe çalışan bu ser seri, eğer kendine güveniyorsa] Eskişeh're gitsin de başmuharrimizin orada gördüğü candan hüsnü kabulün binde birine nail olsun! Alman sefiri buhranın sebebini izah ediyor Bu hal siyasî maksatla çıkarılmış bir kredi fıkdanı vaziyetidir Dün Berlin'den Alman sefaretine gelen telgraf Almanya'nın vaziyeti maliyesi hakkında gelen birbirini mütenakız haberler üzerine elyevm Tarabya'da ikamet etmekte olan Alman Büyük Elçisine bir muharrir gönderdik. Fikrü mütaleasını sorduk. Büyük Elçi Her Nadolni Cenapları muharririmizi nezaketle kabul ve sorulan suallere atideki cevapları ita eyle mek lutfunda bulunmuştur: « Elyevm Almanya'nın bazı malî müşkülât içinde bulunduğu tabiî inkâr edilemez. Bugünkü beynel milel muamelâtı iktisadiyede her Alman sefiri Her Nadolni yerde büyük miktarda mevcut bu • Iunan kısa vadelî kredilerin bir mak( Mabadi 2 inci sahifede ) lllllllllllllllllllllllinilllltllllllllllllllllinillllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIiniHI Bankalarda tehacüm Şehrirnizdeki Alman bankalan önünde dün de kesif bir kalabalık vardı Heyetı teşkil eden eski ve maruf sporculardan Taip Servet B. Haydi, Arif Oruç, Eskişeh're' git bakalım, muhterem Eskişe( hir'liler, seni nasıl karşılıyacaklar, bir görelim. Yunus Nadi Bey gibi mi, yoksa Ali Kemal gibi mi? mize müracaatle bir Türk futbol takımının Rusya'yı ziyaret leri çok şayani arzu ve temenni olduğunu bildirmişti. Ben evvel ce de millî takımla Rusya'ya gitmiş olduğum için Darülfünun takımı namına bu davti kabul edebileceğimizi arzederek müsaade rîca ttim. Hükumet te muvafakat etti. Bu vaziyet üzerine heyetimize dahil olmıyan maruf ve kıy • mettar bazı futbolcu arkadaşlara da müracaat ederek iştiraklerini temine çalışmaktayım. (Mabadi 3 üncü sahifede) Irak petrolları Hissemize isabet eden ilk taksit tesviye edildi Yaz tatilini Lübnanda geçhreceğini yaz dığımız Irak sef irimiz Ta hir Lutfi Bey dün şehrimiz den Suriye'ye hareket et • miştir. llllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllılllllllllllllinillllllllMIIIIIIIIIIIIII kabil değil bu kadar büyük bir te tulmak istenilmesi idi. Buhranın zâhiri ve muazzam şekli arkasında ohacümü muvaffakiyetle karşılıya nun kadar büyük diğer bir cidalin mazlardı. Alman malî müesseselerîiçin için musaraa ve müsademeleri nin göstermiş oldukları mukavemet farkolunuyordu. derecesi bu noktai nazardan takdir Şimdi akıl ve mantığın galebesi ve hayretle karşılanacak bir dere • mukaddemesile sulann durulmağa cede bile görülmektedir. Alman buhranında göze çarpan en yüz tuttuğu artık meydandadır, ve bundan sonra işlerin tabiî cereyan mühim nokta vaziyetin beynelmilel larına avdet etmemesine artık se münasebat itibarile siyasî mülâha bep kalmamıştır, denilebilir. zalarla karşılanması ve hatta adeta YUNUS NADt siyasî mülâhazaların tesirine tâbi tu Yukanda Doyçe Oryent Bank önünde dünkü tehacüm, aşağıda Osmanh Bankasvndan polis ve memur refakatinde Alman Bankasına para getirüirken Almanya'da malî vaziyetin çok müşkül bir vaziyet aldığını ve hüTahir Lutfi kumetin iflâs tehlikesi karsısında Bey bir mu bulunduğunu gazetelerde okuyan halk evvelki gün şehrimizdeki Alharririmize şu man bankalarına müracaat ederek beyanatta bu Irak sefirimiz Tahir bankalardaki mevduatını istirdada Lut lunmuştur: ^ Bbaşlamışlardi. Bu talep dün de sa • « Irak ile aramızda münabahtan saat üçe kadar devam et( Mabadi 2 inci sahifede ) nîiş, hatta gazeteleri yeni okuyan Lutfen Sayfeyi çevlrinlz