31 Aralık 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

; DIŞ İCMAL S1 - 12 - 1937 “Centilmenler,, arasında Bu senenin ikinci kânun ayında İn- giltere ile İtalya arasında imzalanan bir centilmen itilâfiyle, iki devlet Akdeniz de statükoyu muhafazayı ve biribirine karşı gazete ve radyo vasıtasiyle pro- n d KLRA sömnlel di. Bu itilâfın imzası İngiltere ile İtal- Ya arasındaki ihtilâfları halletmemek- le beraber, her halde iki memleket mat- buatı biribiri hakkımda daha “centil- Mmence” bir lisan kullanmaya başlamış ve İngiltere aleyhine neşriyat yapan Bari radyosu arabca neşriyatına niha- Yyet vermişti, Bu itilâfın yarattığı oldukça müsa- id hava içindedir ki ingiliz başvekili Chamberlain ile Mussolini arasında mektublar teati edildi ve İngiltere İtal- ya ile anlaşmaya teşebbüs etti. Fakat sonbahardan beri centilmen itilâfının radyo neşriyatına aid olan tarafı suya düşmüş gibi görünüyor. İtalya radyo- ları tekrar arabca neşriyata başlamış- lar ve anlaşılıyor ki bu neşriyat İngilte- renin ve Fransanın arab sömürgelerin- de ve bu iki devlete tâbi olan arab n di ae ir olbeya BN mıştır. İngiltere hükümetinin Filistin- de karşılaştığı zorluklar civarda izaha lüzum göstermiyecek derecede aşikâr. dır. Filistin mandasına karşı pasif mu- kavemet şeklinde başlayan bir hareket, önce kıyam ve şimdi de şümullü bir ih- tilâl mahiyetini aldı. Fas, Cezair ve Tunus gibi fransı — sömürgelerinde de bazı arablar ayaklanmışlardır. İngilte. re ve Fransa, bu vaziyetten bir derece- Yye kadar İtalya propgandasını da mes- ul ktadırlar. Mussolini, geçenler- de Trablus garba yaptığı seyahatta harbtan evvel ikinci Wilhelm gibi, ken- d Sovyeller birliği saldırmazlık paktını feshetmek isfiyor Bükreş, 30 (A.A) — Diploma- tik mahfillere göre, Sovyetler Birliği orta elçisi, Goga hüküme- tine Sovyetler Birliğinin Roman- ya ile olan saldırmazlık paktını feshetmek tasavvurunda bulun- duğunu bildirmiştir. Aynı mahfillere göre, Roman- yanın Fransa ve Çekoslovakya ile olan silâh imalâtı hakkındaki mukaveleleri de muvakkaten ib- tal edecektir Çek gazetelerinin tefsirleri Prag, 30 (A, A.) — Hükümet gazetesi olan “Lidove Noviny” yeni romen kabinesinden bahs ederek diyor ki ; “Romanyada vuku bulan kabi- ne değişikliği çek noktai naza- rından hususi bir ehemiyeti haiz- dir. Çünkü Goga, hiç bir zaman küçük antanta muarız olmamış- tır. Vakıa Goga, fransız halk ceb- hesinin büyük bir dostu değildir. Fakat bundan Romanyanın Fran- sa ittifakı politikasından uzak- laşacağı neticesini çıkarmamak lâzımdır. Goga, hükümetinin ida- resi altında Romanya siyaseti mecrasını büsbütün değiştiremez. Bununla beraber yeni bazı tabi- ye hareketleri beklenebilir.,, Diğer çek gazeteleri de aşağı DÜNYA HABERLERİ “Romanya romanyalılarındir,, kabinesinin Bükreş, 30 (A.A.) — Rador “— Hükümetin ilk almak niyetin- de bulunduğu tedbirleri, yılbaşı gece- si radyoda vereceğim bir nutukta bil- direceğim. Şimdilik, yeni devlet ida- resinin inkişafında esas teşkil eyli- yecek olan zihniyeti tebarüz ettir- mek isterim, Millt emeller tatbik mevkiine konacaktır. Zira, milletin, devlet hayatının her şubesinde idare- Yeni başvekil B. Goga prensiplerini anlatıyor kabul eden Başvekil Goga, şu beyanatta bulunmuştur: nasyonalist ajansı bildiriyör: Gazetecileri nunuesasi çerçevesi içinde inkişaf eyliyecektir. Siyasi muhâliflerimizin üstünden Romanyanın bütün şuurlu vatandaş- larına hitap ediyor ve onların yardı- mını taleb eyliyorum. Bu hitabım, romen milletinin tarihi vazifesinin çizmiş olduğu hududlar - içinde na- kâr bir surette yer alan ekalli- ye hâkim bulunmak hakkıdır. Prog- ramımız, başarıları ile, milletlerimiz için yeni bir yaşayış kadrosu yara- tacaktır. Bunu, hemen çok iyi bir sü- künun takib edeceğinden — eminim, Devlet idaresini, “Romanya roman- yalrlarındır” dövizi ilham edecektir. Bu devlet idaresinin esasında hıristi- yanlık akidesi, milli mevcudiyetimi- zin temeli olan kırallık ve yaratıcı küvvetini gösterecek olan millet var- dir. Nasyonal köylü partisinden dört mühim şahsiyetin hükümete iştiraki, köylülerimizin hayat şeraitini kolay- laştırmak üzere büyük yenilikler ya- pılmasını istihdaf eylemektedir. Her türlü yanlış telâkkilere ve düşüncelere mâni olmak üzere şurası- nt tebarüz ettirmek isterim ki ikti- İK e çük mRE g D 9 k 1 P i Mi * n_'_'"ı 5 Ftal d Nn şîn:r ;:g;u Xe mütalçada Dü dar mevkiine gelişimiz, meşruti ka- | tir. ;:m’ * mde:ı::lıu y'nrıL y.îh“ e Ğ di ! nunuesasi şekillerine uygun olarak r ıyeı:lâ—' HKLĞĞ : Ö S tecelli etmiştir ve hükümetimiz, ka- Tain yetlere de raci bulunmaktadır:,, Başbakan demiştir ki: “— Herhalde ana kanuna etmek istiyoruz.,, Diğer taraftan yeni dış bakan B. Micesko, dış politika sahasında tam riayet B. T. R. Arasla B. Micesko arasında telgraflar B. Micesko, Romanya hariciye ba- kanlığına tayini münasebetiyle, Dr. Tevfik Rüştü Aras'a aşağıdaki telgra- fi çekmiştir: Ekselans B. Tevfik Rüştü Aras Hariciye vekili, Ankara Hariciye bakanlığına tayinim müna- sebetiyle, Ekselanslarına, samimi bir dostluk bağlariyle merbut olan iki memleketin müşterek menfaatleri için en iyi bir surette kendileriyle teşriki mesâai edebilmekten mütevellid derin memnuniyetimi arzederim. Yeni vazi- femi nizam ve barışın menfaatine ola- TÜRKİYE BASINI Denizcilere içtimai yardım CUMHURİYET'te Abidin Daver, Hisar vapuru kazasının yetim ve dul bıraktığı yoksul vatandaşların vazi- yetini hatırlatarak, denizçilerin dai- ma türlü kazalara maruz bulunduk- larını, fakat buna rağmen bu gibi hallere karşı içtimai bir sigortaya tâbi olmadıklarını hatırlatarak di- yor ki : “Deniz yolları gibi büyük bir dev« let idaresinin denizçileri dahi - si- gortalı değildir; yalnız denizde ça- lışanların, idarece tekaüd edildikle« ri karadaki memurlara naza- rak götebilmek için Ekselansınızın kıymetli muavenetinize — güvenebil- mekle bahtiyarım, İstrate Micesko. Bu telgrafa, Dr. Tevfik Rüştü Aras aşağıdaki telgrafla cevab vermiştir: Ekselans B. İstrate Micesko  Hariciye nazırı, Bükreş Nazik telgraflarından dolayı Ekse- lanslarına hararetle teşekkür ederken, deruhte ettiği yüksek vazifeden do- layı en hararetli tebriklerimi arz ile bahtiyar bulunuyorum. Bu mü le, çok sağlam dostluk ve hakiki iyle B. Antı ko'- nun halefi olacağını söylemiştir. Üç gazete kapatıldı Bükreş, 30 (A.A.) — Demokratların Dimineatza, Adverul ve Lupta adın- daki gazeteleri tatil edilmiştir. Bu gaezteler, halihazırda iktidar mevkiinde bulunan sağ cenah münte- hası fıkralarına karşı daima hasmane neşriyatta bulunmuşlardır. Seçimin kati neticeleri Bükreş, 30 (A.A.) — Mebusan se- çimlerinden sekiz gün sonra seçim ko- mitesi kati neticeyi bugün bildirmiş- İsimleri yazılı 4.650.000 müntehib- ten 3.072.000 kişi yani yüzde 70 i reyi- Zavallı arab âlemi! bir zamanlar ikinci Wilhelm bu sıfatı takmarak bir takım politika manevraları çevirmeğe çalış. mıştı. Tebaaları arasında milyonlarla müslüman bulunan bir devlet sıfatiyle, İngiltere bu iddiadadır. Şimdi de rakib olarak Mussolini belirdi. Bu rekabetin münevver arab âleminde bıraktığı inti- ba ayrı bir meseledir, Fakat her halde Italya radyolarının propagandası İngil- tere için bir kaygı teşkil etmeğe başla- mıştır. MİELSUL l » b Eltmamemeca Stf lar bü pro;ı ganda ile ehemiyetli surette meşgul olmuşlardır. Hariciye vekili Eden'den mebuslar sual sordular. Önce hariciyı vekili, sonra da başvekil Chamberlain bu suallere cevab vermişlerdir. Her iki devlet adamı tarafından söylenen söz- ler, ingiliz hükümetinin propaganda meselesine verdiği ehemiyetin derece- sini göstermektedir. Chamberlain, ölçü ile söz söyliyen bir devlet adamı olarak tanınmıştır. Ve İtalya ile anlaşmaya hususi ehemiyet verdiği de malümdur. Buna rağmen Avam K da ital- yan propagandası hakkında çok ağır sözler söylemiştir. Chamberlain, bu propaagndaya nihayet verilmedikçe, İngiltere ile İtalya arasında bir itilâfa varmak için temas bile yapılamıyacağı- nı açık olarak söylemiştir. İtalya radyolarının neşriyatına kar- şı ingiliz radyoları da arabca ve hattâ lüzüum görülürse, italyanca neşriyat yapmaya karar vermişlerdir. Günler - denberi ingiliz radyosu, birkaç gün içinde başlıyacak olan arabca neşriyatın programını neşrediyor. İngiliz radyosu na bakılacak olursa,bu neşriyatın ilk günü, İngiltere ile arab âlemi arasında- ki iyetini tebarüz ettiren bir nümayiş mahiyetini alacak- tır. Arabistan kırallığı, Yemen, Irak, Mısır, Maverayı Erden ve diğer müsta- kil ve yarı müstakil arab leketli rinin sefirleri ve mümessilleri birer nu- tuk söyliyecekler ve arabca radyo ser- visi bu at ile başlamış bul caktır. Bundan sonra da her gün mu- ayyen lerde arab leketleri için neşriyat yapılacaktır. İtalyan radyoları ingilizce de neşri- yat yapmaktadırlar. Fakat bu neşriya- tın matbuatı serbest olan İngiltere ka- Moyu üzerinde bir tesir yaptığı iddia edilemez. Hakikat şudur ki İngiltere de İtalya namına propagandayı, meselâ Observer gibi gazeteler daha mükem- Mel bir surette yapmaktadırlar. Eğer bir italyan gazetesi, İtalyanın İngilte- re'ye karşı takib ettiği siyaseti, Obser- ver inin, İngiltere tarafındı talyaya karşı takib edilen siyaseti ten- kid ettiği şekilde tenkid ve muahaze €tse, o gazetenin muharriri belki de idam edilir. Fakat eğer ingilizler, bazı Mebusların teklif ettiği gibi, Malta'dan İtalya halkıma hitab eden propaganda Yapmaya — başlarlarsa, Mussolini'nin Otoriter rejimi için müşkül bir vaziyet ihdas edilmiş olur. İngiltere şimdilik Arabca neşriyat yapmaya karar vermiş- tir. Ancak öyle anlaşılıyor ki eğer İtal- VA n is C Be leri Filistinin yüzünden İngiliz kabinesinde fikir ayrılığı var Askerlerle araplar arasında gene çarpışma oldu Londra, 30 (A. —— A,) — Daily He- © rald — gazetesinin | bildirdiğine göre, Filistin hakkında- ki siyaset bahsin- de kabinede kuv- vetli fikir muhale- fetleri — çıkmıştır . Sir Samuel Hoare, Lord —Winterton, Lord Zetland ve Lord Halifaks, baş vekili — Filistinin taksimi plânından vaz geçirmeğe ça- lışmaktadır. Bun- ların isteği, Bal- four — beyanname - sine rağmen, ya- hudileri, Filistin- de bir arab devleti Çerçevesi dahilin- de ekalliyet halin- de birakmaktır. Bu noktai nazar, kıs- men — müstemleke nazırı. Ormsbygo- re'un da aleyhin- dedir. Müstemle- ke nazırının istifa etmesine dahi ihtimal verilmektedir. Filistin sokaklarında ingiliz tevkif edilen bir arab polisi tarafından ştır. Muhtelif partilerin elde ettiği nisbetler şunlardır: Liberaller: yüzde 35,92 Nasyonal köylüler: yüzde 20,40 Demir muhafızlar: yüzde 15.58 Nasyonal hıristiyanlar (Goğga) : yüz- de 9,15 Macarlar; yüzde 4,43 'G. Bratianu: yüzde 3,49 Diğer partiler, alman grupu, Arge- teianu grupu, yahudi partisi, sosya- listler, Averesco grupu, amele grupu ve diğer 53 grup 60.000 den daha az rey aldıklarından mecliste temsil edilemi- yeceklerdir. ; Bu hesaba nazaran partilerden her birinin mecliste şu kadar azâlığı ola- caktır; Liberaller; 152, nasyonal köylüler: 86, Demir muhafızlar: 66, Nasyonal hıristiyanlar: 39 (goga), Macarlar; 19, G. Bratianu; 16, Junian: 9. B. Çemberlay'nin bir Eski sene iyi bir hava içinde bitiyor Londra, 30 (A.A.) — Başvekil B. Çemberlayn imparatorluk ahalisine hi- taben neşrettiği bir mesajda ezcümle diyor ki: “ Dış politika bakımından, bitmek- te olan sene, bir çok güçlükler ve endi- şeler getirmiş, fakat halen, uzun za- mandanberi gelip geçen senelerin hep- sinden daha iyi bir hava içinde bitmek- Askerlerle çeteler arasında İ bir çarpışma Kudüs, 30 (A.A.) — Evelki gece Nablus'ta askerlerle harabelere sığin- mış olan silâhlı arablar arasında ya- te bulunmuştur, Millt hükümet, bütün Peruda şiddetli bir zelzele Şima (Peru) 30, (A.A.) — Huachon, t Dir rım Saat devam etmiş olan bir çarpış- ma olmuştur. Kendilerine bir tayyare tarafın- dan yardım edilmekte olan askerler, Okapampa ve H bamba dağlık mıntakalarında bir zelzele olmuştur. Bir çok kasabalar tamamen harab ol - muştüur. 25 kişi ölmüş, elli kişi yara- ıuîmı! ve binlerce kişi yersiz yurdsuz mitralyözler kull rızları dağıtmışlardır. Mutaarrızlar, — karanlık — içinde kaçmağa muvaffak olmuşlardır. Ak- kâ ve Kudüs mıntakasında yeniden bazı tevkifler yapılmıştır. Sık sık tecavüzlere uğramakta 0- lan Yafa - Kudüs yolunun nezaret ve kontrolü mühim surette takviye edilmiştir. şlar ve 3 Küçük Dış Haberler X Moskova — Dün, Hariciye Halk Komiser muavini Stomoniakov ile ja- 'pon büyük elçisi Sigimitsu, 1938 için balıkçılık muvakkat rejimini tespit eden bir protokol imzalamışlardır. X Moskova — Krapinvinzev, Sov- K ; y.'ın:um ılu A propag. sına nihayet vermezse, ingilizler, bu mılîc_ı:leloyi bir adım daha ileri götüre- rek italyanca da neşriyat yapmaya bş- lıyı.cışlırdır. Centilmenler ıruıııd!ı yeni bir mücadele safhası başlıyor de- A, Ş. ESMER yet Rusy Litvanya sefirliğine ta - yin edilmiştir. X Arles — Komünist fırkası kon - gresi, dün akşam B. Gitton ile B. Tho- rez'in son nutuklarından sonra Mar - seyyez ve enternasyonal marşları çalın mak suretiyle kapanmıştır X Paris — Ayân meclisi, sömürge- enerjisini, müdafaa kuvvetlerinin kal- kınmasına sarfetmiş vebu sahada bir aydan öbür aya mühim terakkiler elde olunmuştur. Diğer taraftan silâhlanma programına başladığı günden itibaren, hükümet, milletlerarasında daha iyi bir işbirliği ve dahatam bir anlaşma için durmadan çalışmıştır. Hükümet, diğer hükümetler ile iş - birliği halinde İspanya işinde muvaffa- kiyetli başarılar elde etmişler. İngilte- re, demokrat devletler ile diktatörlük- leri, biribirlerine düşman iki taraf lehi- ne koyabilecek her türlü düşüncelere karşı koymuştur. Zira, sulh eserine, an- cak karşılrklı emniyet ve itimad ile hiz- met olunabilir, n En samimi temennim, 1938 senesi- nin milletler arasında muhasamatın kalkn_ınx yolunda devamlı terakkiler ;'e:ıe: oln_ıaıı ve milletlerin hakiki refa- a. ni bağlariyle birleşmiş olan memleketle- rimiz menfaatlerinin en büyük nefi i- çin kendilerile teşriki mesai etmekle en derin zevki duyacağımı Ekselansla- rına beyan ve kendilerine beynelmilel nizam ve barış için olan gayretlerinin ifasında tekmil müzaharetimin muhak- kak olduğunu temin ederim, Dr. T.R. Aras (A.A.) GAĞ Di UBERGÜEİLİAEİZTAUAA LO Sovyetler Birliğinde iki komiser azledildi Moskova, 30 (A.A.) — Sovyetler Birliği merkezi icra komitesi, dahiliye komiser muavini Rijov'u, orman işleri halk komiserliğine tayin etmiştir. Mer- kezi icra komitesi, orman işleri halk komiser muavinleri Gantman ve Ko- gan'ı da azlederek Rodin'i orman işleri hal kkomiseri birinci muavinliğine ta- yin eylemiştir , Muğla'da şiddetli yağmurlar Muğla, 30 (A.A.) — Üç gündür de- vam eden yağmurlar gece tufanı andı- rır bir dereceye varmış ve sabahâa ka- dar bardaktan boşanırcasına yağmıştır. Sokaklardan, derelerden seller gelmiş, her taraf su içinde kalmıştır. Yağmur bu sabah durmuşsa da hava kapalıdır. ran, bir senelik hizmetleri üç sene sayılmak gibi, bir mazhariyetleri vardır. Deniz yolları idaresinde ça- lışanlar da, bir kazaya uğradıkları vakit tekaüd sandığındaki vaziyet « lerine göre muamele görürler. Bu iti- barla yeni hi te girmiş gençler, kaza neticesinde sakat kaldıkları zaman kendileri, öldükleri takdirde ise aileleri bir şey alamıyacaklardır. Demek ki sigorta onlar için de çok lüzumlu bir tedbirdir. Gene alâkadarlardan öğrendiği. mize göre, hususi ırmııuıtörloıin gemi- erinde çalışan denizcilerin vaziyet - :eri dahî.îlîmdir. Bunların hakları - nı koruyacak hiç bir teşekkülleri ve cemiyetleri yoktur. İşçilerin de, iş verenlerin de haklarını ko.-ıın_ ağı, memleketin iş hayatını tanzim bakı » mından en büyük bir prensip olu-.k kabul eden parti ve hükümetimizin, kendi başlarına bı'rııkıld_ıklırı_ tak- dirde, daima acınacak bir '“'Y“f. kalmağa mahküm olan bu denizci - leri de himaye edecek kanunlar yap- masımı temenni ederiz. v Denizçiliğin himaye ve terakkisi hakkında büyük şefin kamutayı aç- ma nutuklarında çok i ve çok güzel direktifler vırc!.ı: _Ulıı ön- der gibi denizi ve :le;i:cılıiıd ;;:ı sayın Başvekil Çelâ yar da prog- ram nutkunda, Atatürkün .dıı:e'ktıfı lerinden ilham alarak denııcıl_ıktıı ehemiyetle bahsetmiş, kıymetli va - idlerde bulunmuştu. M“ilüi,’üh Itmek için denizcil i kor bu kahr lık leği irenl daha iyi hayat şartları tıııuıı etmek lâzım olduğunu söylemeyi zaid bulu- ruz, Celâl Bayar hükümetinin, Deniz- bank kan idan sonra, deuııcılel'l koruyacak diğer kll_'_“"l"" d" bir an evel, çıkararak türk denizcili: ğinde, daha büyük ve bir i temelini atmasını te- lalâk Bu yıl, misli görülmemiş d de yağ murlar yağmıştır. menni ederiz.,, İsyanın başından men üstünlük frankistlerde idi. reciler, milislerin umumi bir ge- rileme hareketlerini haber ver- mektedirler. Bütün yollar, cenu- bu şarkiye doğru giden malzeme kafileleriyle doludur. Şiddetli bir muharebe başladı Saint - Jean - de Luz, 30 (A.A.) — general Franko tarafından ihzar edil- miş olan büyük Teruel muharebesi, dün sabah başlamış ve harbın başlangıcın - danberi görülmemiş bir şiddet kesbet- miştir, Esas muharebe, cenubu garbide Vi- Ilastar kasabasına yakın tepelerde cere- yan etmektedir. Şimali garbide yapılmakta olan öte- ki harekât da bu muharebenin mütem- mimidir. Evvelâ frankistlerin batar - yaları, üç motörlü 100 tayyarenin yar- dımiyle, şiddetli bir topçu hazırlığı yapmıştır. Düşmanın mukavemeti, ko- laylıkla kırılmıştır. Yalnız Lapedriza dağı üzerindeki harekâtta biraz güçlük çekilmiş olup frankistlerin burayı da Ş en önde gelmesidir.” —— sonra işgal etmiş oldukları söylenmek - Adriyatik kıyıla; ü ; | tedir. Ş KEKla dİddetli | irküabel bu sabak da devmek cE fırtınalar iietiz - Roma, 30 (A.A.) — Bütün Adriya-| T Stir. a B tik sahillerinde fevkalâde şiddetli kar| — Franko nezdindeki japon fırtimnaları hüküm sürmektedir, Tir- maslahatgüzarı yeste ve civarında rüzgârın sürati sa- Saint - Sebastien, 30 (A.A.) — Ge- ler büdcesini kabul etmiştir. atte 100 kilometreyi bulmuştur. Diğer taraftan frankist tayya - ' neral Franko nezdindeki japon masla - Âsiler teruel'de şiddetli bir taarruza geçtiler beri görülmemiş kanlı bir harb oluyor Caudete, 30 (A.A.) — “Teruel şehri ral vetlerle beraber bulunan Havas ajansı muhabiri bildiriyor: Tayyareler tarafından kuvvetle müzaharet Davila'nın frankist kıtaları, cumhuriyetçilerin ve Albarracin'e giden yolun dörtyol ağzında kâin ©! rmı işgale muvaffak olmuşlardır. Muharebe, dün gece ge kadar devam etmiştir. Milislerin anudane mukavemetlerine rağ- önünde” Frankist kuv- olunan geni Teruel'den Darka lan ilk hatla- geç vakte Teruel'de hükümetçilerin lîldr- ruz istikametini ve ıı.ılu_:rı vaziyetini gösterir harita hatgüzarı B. Takasta, dün beraberinde dokuz kişi olduğu halde buraya gelmiş tir. Kendisi bugün Salamanka'ya gide- cek ve resmen, vazifesine başlıyacaktır. B. Takasta, diğer ecnebi diplomatlar gibi Saint - Sebastiende oturmak niye- tindedir. Amerikada infirad politikası aleyhinde bir nutuk Vaşington, 30 (A.A.) — Mumeı - siller meclisi hariciye reisi B. Reynolds, radyo ile neşredilen bir nut- kunda infirad siyasetini takbih etmiştir Hatibe göre, Amerika infirad politika- sını terkettiği ve sulhu arayan millet - lerin başına geçtiği zaman dünya, şifa yoluna girmiş olacaktır,