13 Şubat 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

Büyük şehirlerde İŞSİZLİK İktisadi ve içtimat kalkınma parolamız ne olmalıdır? “Bizde işsizlik mesele: 17 milyon kazanç vasatisini yükseltmek meselesidir,, YAZAN Neşet Halil Atay 'on birkaç ay içinde, birkaç defa büyük türk şehirlerindeki işsizler. den vahsedildi. Salâhiyetli makamlar ta- rafından bazı rakamlar verildi. Fakat meselâ üzerinde icab ettiği tarzda durul- madı. Türk işsizleri kimlerdir? Bunlar han- gi çalışma sahalarından hangi sebeblerle uzaklaştırılmışlardır? Türk işçileri mü- tehassıs işçiler midir? Köylü mü, şehir- Hi midirler?. İşsizlik ve Türkiye Üzçizitin. (is sahasıma / üyaçtan fazla iş kuvveti arzedilmesi de Hnek olduğuna ve büyük türk şehirlerin- de de işsizler bulunduğuna göre; Ya Türkiyenin nufusu, memleket me- Rabüyle geçinemiyecek kadar fazladır; Yahut memleketin iş sahalarından bir veya birkaçı şu veya bu sebeble ka- panmıştır, Yahut da; memleket menabii memle ket içindeki nufusa iş verecek tarzda tan- zim edilmemiştir. Tetkikin aynı derecede, mühim diğer bir safhası da; memlekette billil iş ba- gynda bulunanlarla, işsiz yaşadıkları söye enenler arasındaki yaşama/ ve geçim darklarıdır. Mese'â; İstanbulda işsiz di- denciler ve bunların yanında - gelirleri, Gilencininkinden fazla olmıyan bir takım iş adamları vardır. Küleci'er, sandalcı- dar, ayak satıcılarının yüzde yetmişe vas nt ilh.. ilh.. e kazanırlar?. Teyidi oldukça güç bir telakkiye gö- iyük türk şehirlerinde işsizlik âmi- Ji ve bizzat işsizler köylülerdir ve büyük gehirlerde iş emniyetini tesis için köye Terden şehirlere inişi en az büyük şehir- lerin iş ihtiyacına göre tahdid etmek lâ- zımdır. Fakat tahdid; Bir taraftan köylünün para kazanma ihtiyacını imkânsızlaştırarak, » ». Diğer taraftan da şehirlerde iş üc- Tetlerini şehirlinin ve işin ödeme kabi- Jiyetleri üstüne çıkararak; zararlı da o- dabilir. Esasen kazançsız köy yanmnda tam teessüs etmiş bir devlet, mürefleh bü- yük şehirler, emniyetli iş sahaları nasıl tasavvur edilebilir? Tahdid nasıl bir tedbirdir? 1 ahdid bir tedbir, Yakat zararlı ve bir taraflı bir tedbirdir. Sefaleti ortadan kaldırmaz, köye hapseder. Sonra şehirlerin - nasıl bir siyast ve iktısadi rejim ile idare edilirlerse edil- Sinler - nufus ve para iktidar —menba- Jarının şehir dışlarr olduğunu da unut- mamak lâzımdır. Şebir para kazanmak için; yaptığını veya işini mut'aka şehir dişına satmak, Bınai, ticari, mali, idari, harsi bin türlü Mücsseselerini işletmek için muhtaç ol- Guğu iş kuvvetini de mutlaka şehir dı- şından getirmek mecburiyetindedir. Şehir içindeki para, şehir harici yar- dim etmeden kendi kendine artmayaca- & gibi; şehir içindeki nufusu da siyasi, iktısadi, içtimai birçok sebeblerle şehir içinde çoğalamaz. Şehirlerde — doğum köylerden daha az, aynı sebeblerle - ö- Tümler köylerden daha çoktur. . Köyler şehirlerin yiyecek, işliyecek aynı zamanda insan depolarıdır. Şehri köyden tecrid ederek bir şehir- Jer refahi tesis edilemez. Şehirler ve köyler teşriki mesaisi tanzim - edilerek “memleket refahr ideali realize edilebi Köy kalkınması için tedbirler. öylü sâyinin ihtiyaçtan fazla nis- betlerle şehirlere arzımnı önliyecek normal tedbir, şüphe yok ki; köylü mül- kiyeti işlerinin — balli, bir köylü — ailesi için asgari toprak mikdarının - zirai mnıntakanın mahsul imknlarına göre - ta- yini, miras, kredi, alât ve işleme işleri. nin tanzimi, toprak mahsuleri fiatları. 'nin kaymetlendirimesi gibi; köy kası- at için alınacak iktisadı tedbirlerdir. Köylüyü, emir ve idari tedbirler de ül, köyünde hissedeceği emniyet topra- iğinin başında alıkoyabilir. Fakat bunlar tahakkuk edinceye ka- dar da bir şeyler yapılabilir. Meselâ; Büyük şehirlerde biç iş yapmıyan- darla iş gelirleri normalin çok altında o- danlardan; a - Çocuklar terbiye ve sanat mücsse- selerine almarak, b - çalışamıyacak kadar ihtiyar ve malül olanlar bakım müesseselerine yer- leştirilerek, €- Köyü, toprağı bulunmayanlar mu- ayyen istihsal mıntakalarına gönderile- rek (iç kolonizasyon), Büyük şehirlerin bugünkü hayatmma mesud tesirler yapılabilir. ıstırabtı. Bir şey yapmamanın en büyük zararları iç bir şey yapınamanın veya der- hal yapılması mümkün olan şey- deri » tahakkuku güç şartara - bağlıya- Tak - yıllar arkasına bırakmanın en bü- Yük zararı, Memleket nufusunun artma temayül- Terinde, İkinci derecedeki zararları da, Memleketteki gıda ve ihtiyaç mad- deleri fiatlarını ve nevilerini - gösteren “iktısadi istatistiklerle, Kabahatten cinayete kadar muhtelif vatandaş suçlarını gösteren ceza mah- kemeleri istatistiklerinde görülür. Nufus, eşhir hayatının pek inkişaf ettiği, bir de; sosyal emniyetin çocuğu, malülü ihtiyarı, çalışamıyanı himaye et- mediği memleketlerde artma temayülü- 'nü kaybeder. Londra şehri bir günde beher tanesi- 'ne 10 kuruş ödiyerek tam 9 milyon yu- Malaga Etrafında büyük harblar olan ve ajansların bildirdiğine göre ehalisin 'den 150.000 kişisi tarafından terko- lunan Malaga İspanya yarımadasının € eski ve en şöbretli ” şehirlerinden biridir. Deniz kıyısında bulunan Ma- laga, Finike dilinde tuzla demek olan Malch kelimesinden gelmektedir. Şe- bir finikelilerden kartacalıların, ro- malıların, Gotların, arabların, ve ni- hayet ispanyolların eline — geçmiştir. Malaganın şöhretini artıran — şarabı, yeti 've pembe bir nevi üzüm- 'den — şeker mikdarı fazlaca olmak bunlar kurumağa yüz tuttuğu rada — yapılır. Acaba kardeş harbında, Malaga- nın üzüm bağları sağlam kaldı mı? Amerikalı aşkı Bir Avrupa gazetesinin - Nevyork muhabiri / şöyle bir haber - veriyor: *Misuri'de Excelsior Spring şehrin- halk, günlerdenberi, bir gencin a- eaip aşkı ile meşgul olmaktadır. Bir delikanlı, ilk gördüğü anda çıldırasiye sevmeğe başladığı bir kız- dan, evlenme teklifinde bulunmasına lerde radyatörüne kalın ipler ve zincirlerle bağlayarak muvafakat cevabı alma- dıkça bağlarnı çözmiyeceğini bildir. miştir. Bu sevdadan vazgeçmesi hakkın- ULUS 13-2- 1937 İCÇ HABERLERİMİZ Edirnede sular çekiliyor Edirne, 12 (ALA.) — Sular. çe- kilmekte devam ediyor. Hava açtığı için suların yükselme tehlikesi azal- maştır. Felâketzedelere yardım edil- mektedir. Bosnaköye erzak gönde- rilmiştir. Polis büyük gayretlerle çalışm kadı yi kararlaşbımıştır. Zarar - mikdarı henüz belli değildir. Dört enmi de su altında kalmış fakat vaktinde boşal- in eşyaya bir zarer gel- B. Rânâ Tarhanın ziyafeti Gümrük ve İnbisarlar Vekili B. Râ- 'nâ Tarhan gümrük müfettişleri toplan- tısı dolayısiyle şehrimizde bulunmak- ta olan gümrük müfettişlerine dün ak- şam Anadolu kulübünde bir çay ziyafe- ti vermiştir. Ziyafette bütün - gümrük müfettişleri ve Vekâlet erkânı bulun- muşlardır. murta yer. Berlinde en güç senelerde fi- at yedi kuruştan ve satış 4 milyondan aşağı düşmemiştir. Biz hâlâ 30 paralık buğday 10 para- lık yumurta peşinde hayal yoramayız. İyi yiyeceği ve iyi giyeceği pahalı ol- dukları için mi, yoksa pahalı, ucuz iht yaçlarımıza göre kazanamadığımız için mi ödiyemiyoruz?. İkusadi Sefalet A :, kzanan, az ödiyen ve bayat standardını mütemadiyen —düşü- ren bir memfekeğte ayatdk POK 47 çeyter tutunabilir İstanbulda muayyen insanların muay- yen suçları kış mevsimini hapiste geçi mek için işlediklerini söyliyorlar. Ben iki aydan fazla zabıta vakalarını dikkat- de takib ettim, aile ihtilafları dahil, ka- bahatten cinayete kadar bütün suçların yüzde seksenden fazla sebebi iktısadi sefalet Suçu kendine itiyad edinmiş sabıka- Ş iştür. ençler ünvanla fa etmiyor, kendi kendilerini zin- cire vuruyorlar, Yirmi beş yılda eşyanın şekli nasıl değişti? İplik fiatlarındaki ihtikârın nasıl önüne geçilecek ? Fabrikatör ve tüccarm riayete mecbur oldukları hükümler olmak üzere — ilân Geçen temmuzun birinci gün ünden mer n iplik fiatları, fabrika teslimi peşin satış fiatları olarak tes- bit edilmiş olduğu halde topdan cı tüccar bu fiatların çok fevkin- de kâr ve masraf ilâvesiyle satış yaparak piyasada — ihtikâra se- bebiyet vermişlerdi. Ekonomi Bakanlığı, bu ihti - rın önüne geçmek üzere, en- düstriyel mamülâtm maliyet ve satış fiatlarının kontrolu ve tes- hakkımdaki 3003 numaralı kanunun verdiği salâhiyete is - inad ederek toptan satışlarda tüccar ve fabrikatörlerin te mecbur oldukları bükümleri şu süretle formüle etmiştir. 2) Gerek fabrika gerekse ticaret « hane satışlarında bir paket dahi toptan gatış addolunur. b) Fabrikasının bulunduğu şehir derdeki tüccarlar fabrika fiatından aza- mi yüzde bir yükseğine toptan satış yapabilirler. €) Fabrikasının bulunduğu şehir hae ricindeki tüccarlar ilân edilen fiatlara kendi kâr ve masrafları olarak - azami yüzde 3 fiat farkı ilâve edebilirler. d) Fabrikalar başka şehirlerde sa « tışlarını satış mağazası veya büro aç « mak süretiyle bizzat yaptıkları takdir.. de o gehirlerde açacakları satış mağa. azası veya büro masrafı olarak fiatlara aazml yürde 2 fark Hâve edebilirler. İç ticaret umum müdürünün tetkikleri Mersinde kurulacak umumi mağaza- lar işini yerinde tetkike giden İktısad Vekâleti iç ticaret umum müdürü B. Mümtaz oradan İzmire geçmiştir. İzmir- de bilhassa üzüm ve palamut işleri üze- rinde tetkikler yapmakta bulunan umum müdürün önümüzdeki hafta içinde An- karaya döneceği haber verilmektedir. hmlar nasıl islâh edilebilirler?. — Şüpbe yok ki, onlara iş, iş ve ha- yat sevgisi verecekt İktısadi ve içtimai kalkınma parolamız ktısadi, içtimai kalkınma parola. mnız ve tedbirlerimiz şu olmalıdı 1 — Köyde, şehirde asgariden aşa, kazanç yoktur. 2 — İş mutlaka iyi ödenir. 3 — Müstahsil mutlaka iyi kazanır. Bunları imkânlarımız / mevcud oldu- w için yalnız biz böyle yapabiliriz. yonal acayalistler, iş başina » geldikteni! sonra Almanyada milyonlarca işsizi iş başındakilerin kazancına teşrik ederek terfihe çalışmışlardı. İşsizlik sebeble ri her memlekette biribirinin aynı olma- Gığı için, almacak tedbirler de biribirle- rine benzemez. Bundan fahrikalar u Hatlardan — daha vcuz satış yaptıkları takdirde yukarki fiatlarda yazılı tüccar kâr ve masraf « Jarının azami fiat üzerinden hesab edil. meyip fabrikaların bu ucuz satışr üzee rinden hesab edilmesi meşruttur. £) Fabrikasının bulunduğu şehir ha ricindeki satışlarda toptan fiatlara ay- rıca nakliye ücreti zammedilir. £) Paket ambalaj masrafı fabrika « Jara, balya ambalaj masrafr müşteriye aiddir. Balya ambalaj masrafr hakikf masrafı tecavüz edemez. h) Gerek tüccar ve gerekse fabrikar jar depolarında iplik olduğu halde mü. bayaa için müracaat eden müşterilere satış yapmaktan istinkâf ettikleri talik dirde kanuna mugayir harekette bulun mauş olacaklarından kanunun cezai hü « kümlerine tâbi tutulacaklardır. Bizde işsizlik meselesi: 17 milyonun kazanç vasatisini yükseltmek meselesi dir. Fransız gazeteleri | *Sözlü kitablar, ve gramofon plâğı, yahud mni haline getirilmiş kitablardır. O - kur, busuretle dinler vaziye- tine girmektedir. — Gürültü —asrında bir bu eksikti. Çeklerle müşterek bir şirket İstanbul, 12 (Telefonla) — Merke- zi Ankarada olmak üzere 100 bin lira sermayeli bir meyva ihracat şirketi kurulmuştur. — Şirketin - sermayesinin yarısını İş Bankası, yarısını Çekoslor vakyalılar vermiştir. Şirket işe - başlar başlamaz ilk olarak bir meyva kurutma mnüessesesi tesis edecektir. Kamutay Çağrıları * Dahiliye Encümeni bugün sast 15 de toplanacaktır. tiği seri / konferansların 'on birincisini Ankara Hukuk Fa- kültesi / profesörlerinden B. Nusrat/ Metya 1321937 cumartesi günü saat on beşte Ankara Halkevinde verecektir. Mevzu Bcnebilerin hukuku — Yeni te- dekkiler