16 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

ULUS ULUS 4 Ekonomik hayat Başbetke Şeker resmi hakkında yeni kanun a Daima beklenilmiyen sürprizlerle karşılaşması “mümkün bir endüstri şubesi olan şeker için gösterilen alâka ve hassasiyet çok yerindedir Ekonomik bünyemizde hareket ve varlık yaratan şeker endüstrisinin yur- dumuzda kurulmasındaki isabet, yıllar geçtikçe tebarüz ediyor. Bilhassa bi - zim gibi milli servetini toprağın üstün- den ve altından temin eden memleket- lerde bu endüstriye verilen kıymet ve ehemiyeti takdir eden İnönü hükümetinin 1926 danberi bu yolda aldığı koruyucu tçdbirlerin ne kadar yerinde olduğu da her gün bıraz daha iyi anlaşılıyor. Şeker endüstrimizin rasiyonel bir çalışma tarzına kavuşmasını temin için 1935 haziranında verilen fabrikaların bir elden idaresi kararı ve bu — kararı derhal takibeden ucuz şeker davasının tahakkuku, müstehlikleri sevindirdiği kadar bu büyük ve millr endüstri şu - besinde esaslı bir inkişaf temin etmiş bulunuyor. Şeker ucuzlamadan evvel bir aralık yurdun istihlâk yekfinu 55.000 tona kadar düşmüşken, bugün 72.000 to- nu dahi geçtiğini görmekteyiz. Fakat el- de edilmiş olan bu merhale ile de ikti- fa etmiyerek 72.006 tonu daha da geç- mek temennisini izhar, ekonomik bakım- dan olduğu kadar sıhat bakımından da temenniye değer. Zira uzun zamandan- beri şeker istihsal eden bir çok mem - leketlere nisbetle, bizdeki bugünkü şe- ker fiatı hiç te yüksek olmadığına ba- kılırsa, adam başına — istihlâk edilen şekerin 5 kiloyu dahi bulmadığını gör- mek; üzerinde durulmaya değer acı bir hakikattir. Almanya'da şekerin kilosu 38 kuruşa satılıyorken adam başına is- tihlâk nisbeti 23,7 dir. Çekoslovakya'da 32 kuruşa satılan şekerden adam başına düşen nisbet 25 dir. Avusturya'da 32 kuruştan biraz daha pahalı olan şeker, gene adam başına nisbeti 25,8 den aşağı düşürmemekte, Macaristan'da bile 47 kuruşa olan şekere karşı'bu — nisbet 10,8 i bulmaktadır. Bu münasebetle dün Büyük Millet Meclisinde görüşülerek kabul edilen ve şeker endüstrimizi yakından alâkadar eden bir kanuna temas etmek isteriz. Bu kanun fabrikaların istihsalleri art- tığından şekerden alınacak olan istih- lâk resminin yeni hadler dahilinde tan- zimini istihdaf etmekte idi. Ayni kanun, İş, Sümer ve Ziraat Bankalarının işti- rakiyle teşekkül eden ve sermayesi 22 milyon lira gibi mühim bir yekün ifa- de eden “Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi” tarafından idare olu- nan şeker endüstrimizi yalnız korumak noktasından değil, bugünkü şeker fiat- larını da değiştirmeyerek ucuz şeker davasının muhafaza ve idamesini de temin edeceğinden; yurddaş lehine alın- mış mühim bir tedbir olmak vasfını da haiz bulunmaktadır. Sırası gelmişken şunu da söylemek lâzımdır ki, her zaman beklenilmeyen hâdiseler ve sürprizlerle karşılaşması mümkün bir endüstri şubesi olan şeker için hükümet her daim yakın bir alâka ve hassasiyet göstermekle beraber, bu endüstriyi her fırsatta mürakabe et - mekten geri durmamaktadır. Bu arada dünya şeker endüstrisi araştırmaların- da bugünün en tanınmış şahsiyetlerin- den biri olan Alman şeker enstitüsü di- rektörü Pr. Spengler ile gene tanınmış şahsiyetlerden olan Direktör Mayer ge- çen yaz aylarında şeker fabrikalarımı- zın çalışma vaziyetlerini yakından tet- kik etmişlerdi. Bu endüstrimizin gerek kuruluşu ve gerek bugünkü çok modern vaziyetleri hakkında raporlarında ifa- de ettikleri kanaat göğüs kabartacak mahiyettedir. Fakat duyduğumuz doğru ise, da- vet edilen mütehassıslar, fabrikaları - mızın vaziyetlerini birçok memleketler için gıpta edilecek bir seviyede bul- makla beraber; pancar ziraatinin bu - gün olduğu gibi üzerinde daha pek çok emek sarfetmeğe ihtiyaç gösterdiğini işaret etmişler ve şeker endüstrimizin daha on, onbeş yıl bir çocuk gibi hükü- metimizin müzaheret ve — dikkatine muhtaç olduğu noktasında durmuşlar; ihtiyat ve amortismanlarının tezyidine lüzum göstermişlerdir. Bundan da an- laşılıyor ki, alınmış bir çok tedbirler yanında daha da alınacak tedbirler var- dır. Netekim bu yıl pancar ziraatinin yepyeni bir hastalıkla karşılaştığı we bu yüzden fabrikaların biraz müşkülâ- ta uğradığı da malümdur. Pancar zira- atinin zirat kalkınmamızdaki mühim ve büyük rolü göz önünde tutulacak o- lursa, pancar istihsal vaziyetini tam bir emniyet altına almak için ziraat işle - rinde şeker şirketinin yeni tedbirler a- lacağını takdir etmek lâzımdır . Henüz on yaşını doldurmuş ve bu müddet zarfında yurt ihtiyacını tama- men karşılayabilecek bir vaziyete da - hil olmuş bulunan şeker endüstrimizin kısa zamanda elde ettiği muvaffakiyet, daha çok genişlemiye müsaid olan bu endüstri şubesi için ümit ve emniyet vermektedir. Aksiyon frânsez gazetesinin Fransanın cenub hududundaki hâdiseler haklında ifşaları Paris, 15 (A.A.) — Aksiyon Fran- sez, dün cenub hududu mıntakasındaki hâdiselerin inkişafıyla alâkalı bir ta- kım ifşaatta bulunmuştu. Bugün aynı mevzua dönen bu gazete diyor ki: “Halkçılar cephesi gazetelerinin Al- bütün hücumları- alman gazetelerinin manya aleyhindeki nın mesuliyetini üizerine atmak fırsatını kaçırmıyacak- ları bedihidir. Ve bizim fikrimize göre fenalık, sözlerde değil, yapılan işler- dedir. Rlum hükümeti, halkçılar cep- hesine ve sosyalist ve komünist müt- tefiklerine karşı göstermiş olduğu çir- kin zaafla kızılvlikin Fransanın cenub eyaletlerine ve bilhassa Roussillon e- yaletine hâkim olmasına müsaade et- ımiştir. Biz bu hükümetin hattâ ecnebi memleketlere hitab ettiği zamanlarda da yalan söylemeğe hakkı olduğunu kabulden imtina ediyoruz. Bu mınta- kaların bazı ufak tefek politikacıları- nın yapmış oldukları tekzibler, hiç bir şeyi değiştirmemektedir. Şurasını bil- mek gerektir ki şarkt Prene ahalisi, mahallf memurların İspanyanın halk- çılar cephesi ile teşriki mesai etmeleri karsısında son derece şaşırmışlardır. Monpeilliyer'de çıkan Ekler gazetesi ile Lö Jurnal, Eko dö Pari ve Entransi- jant ispanyol halkçılar cephesinin Fran- sa hududunda birçok dalaveralar çevir- mekte olduklarını meydana çıkarmış ol- dukları söylenilmektedir. ğ Aksiyon Fransez, netice olarak, di- yor ki: Perpignan'da neler olup bitmekte ol- duğunu fransızlara söylemek suretiyle memlekete hizmet etmeğe devam edece- ğiz. Zira orada her gün bitaraflık itilâf- ları ihlâl ve komünistlerin diktatörlüğü daha şimdiden izhar edilmektedir. Kaydı silinecek hazine alacakları Maliye vekâleti 1929 senesi sonuna kadar hazine alacağı olarak muhtelif he- sablara kaydolunan paralardan bazıları- nın kaydının terkinine dair olan 2269 No. lu kanuna tevfikan silinmesi lâzım gelen zimmetlerin ne suretle silinecek- leri hakkında alâkalılara bir tamim yapmıştır, ŞAŞMAZ BİR ESAS (Başı 1. inci sayfada) yeti olmıyacağını biliriz. Barış i- çin, kollektif emniyet — için, bölge paktları için, bütün dost- luklarımız için, esas tuttuğumuz nokta, teahhüdlerimizi yerine ge- tirmek hususundaki kuvvetimize inanmak ve buna inandırmış olmak kanaatidir... Kimsenin yükü ol- madık ve olmayız: Eğer mü- dafaa edilecek menfaatier pren- siplerimize uyğunsa, onun bü- tün yükümlerini vazife ve me- suliyetlerini herkesle paylaşmak- tan çekinmedik ve çekinmeyiz. Ancak bu menfaatin, barış ve in- sanların saadeti hayırına olmasına dikkat ederiz. Eğer bizim her han- ği bir teşebbüsümüzü, emniyet korkusuna atfedenler bulunmuş- sa, gaflet etmişlerdir: Böyle bir saik ile, müşterek emniyetlerin her taraflı veya bir kaç taraflı el- birlikleri ile müdafaa edilmesi ter- tibi arasında, bütün kıymet ölçü- lerini ait üst eden bir fark vardır. Dostlukları ve teahhüdleri tam pa- hası ile ödemek kudretinde ve an- anesinde bir millet olduğumuz i- çindir ki hakkımız ve şerefimize taalluk eden teahhüdlerin, mutlâ- ka, yerine getirilmesi hususuna ri- ayet edilmesini, gerektiğinde her türlü fedakârlığı göze aldırır. bir prensip olarak isteriz. Falih Rıfkı ATAY Nureddin Arzumanı kaybettik (Başı I. inci sayfada) Ankara Halkevinin açıldığı gün- denberi sosyal yardım, halk dershane- leri ve tertibktomitlerinde yorulmak bil- mez bir fedakârlık ve feragatle çalışmış olan Arzuman'ın ölümü, muhitte büyük bir teessür uyandırmıştır. Henüz, memlekete değerli hizmet- leri dokunacak bir çağda olan Arzu- man Ankarada muhtelif hayır müessa: selerinde ” belediye meclisi, Tayyare gerler cemiyeti azâsı idi, Arzuman 1302 de doğmuş, askeri ec- zacı ve kimyagerler mektebinden çık- mış, Balkan, Yemen, Trablüsgarb, U- mumi harb ve Anadolu mücadelelerine iştirâk etmiş ve binbaşılığa kadar terfi ettikten sonra gönlü ile tekaüd olmuş ve Ankara eczanesini açarak çalışma- ya başlamıştır. Arzuman son derece hayırsever ve memleket ve millet işlerinde canını ve- rircesine çalışır, halksever bir insandı. bilhassa Ankara Halkevi içinde gördü- gü hizmet bütün arkadaşlarına örnek olacak kadar değerli idi. ve Kimya- dokak Arzumanın cenazesi bugün mera- simle 12 de Hacıbayramdan kaldırıla- rak Cebeciye defnedilecektir. Ankara Halkevinden Değerli arakadaşımız Arzuman'ın bu- gün saat on ikide cenazesi Hacrbayram dan kaldırılacaktır. Evimize bağlı üye- lerin bu saatte Hacıbayramda bulun- malarını Ankara Halkevi Başkanlığı rica eder. Harç pullarının basıl- ması için getirilecek kâğıtlar Harç pullarının tabında kullanılmak üzere Viyanadan getirilecek olan 10845 kilo ağırlığındaki kâğıdın şimdilik mem- leket içinden tedariki mümkün olmadı- ğından kontenjan dışında memlekete so- kulması icra vekilleri heyetince kararlaş- tırılmıştır. Gümrük ve inhisarlar umum müdürlüğü Yenişehire taşınıyor Yenişehirdeki İnhisarlar Umum mü- dürlüğü binasına taşınacağını evelce bildirdiğimiz. Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti dün bu binaya taçınmaya baş: lamıştır. 16/17/ 1937 — Umumi meclis toplandı (Başı 1. inci sayfada) yeni seçim yapılıncaya kadar daimi encümen azâlarına salâhiyet verilmiş- tir. Umumi meçlis toplantı münasebe« tiyle Atatürke ve diğer büyüklerimi- ze tazimlerinin arzedilmesini alkışlar- la kararlaştırmış ve perşembe günü toplanılmak Üüzere itçimaa son ver- miştir. Vilâyetin umum? meclise arzettiği izahname Ankaranın bir senelik çalış- ma faaliyetini göstermesi itibariyle e- hemiyetli bulunmaktadır. İnşaat işleri: Geçen sene yarış yerinde birinci sınıf tribün tevsi ve ikinci sınıf tri- bün inşa olunmuştur. Manialı koşu pistinin yapılması suretiyle yarış ye- rinde noksan kalan bina ve tesisat ik- mal edlimiştir. Stadyom kısmında da iknci ve üçüncü mevki tribünleri in. şa edilmiş, stadyom müdürlüğü binası, ser, depo ve atölye binaları ile radyo tesisatı yapılmış, Maarif vekâletinin - önünde İdarei hususiyeye altı dükân inşi olunmuştur. aid yere, Tamirler: Hususi idareye aid bilümum gelir- ler ile mekteb binalarının mevcut tah- sisat içinde esaslı tamirleri tamamen yaptırılmış yeniden tamirlerine lüzum görülen akar ve mektep binalarının ta- mirleri için icab eden tedbirler alına- rak mevcud binalarının hüsnü muha- fazaları ehemiyetle dikkate alınmakta bulunmuştur. Yol işleri: Ankara - Ayaş - Beypazarı - Nallı han - Mudurnu yolunda 19 kilometre- lik esaslr tamirat ve 52,40 metre tu- lünde 55 menfez ve köprü yapılmıştır. Bu mali yılın sonunda Ankara - İstan- bul yolu her mevsimde geliş ve gidişe müsaid bir hale sokulacaktır. Ankara - Balâ - Kırşehir yolunda yirmi kilometrelik bir yolda esaslı ta- mirat yapılmış ve 13 buçuk metre u- zunlukta 16 menfez inşa olunmuştur. Ankara - Kalecik - Çankırı hududu yolunda bütün yol üzerinde tamirat İi — dilmiştir, Ankara - Kızılcahamam - Gerede yolunda yeniden 19 köprü yapılmıştır. Ankara civarı yollarında mütema- di tamirat ve kumlama yapılmış ayrıca 1945 metre esaslı tamirat yapılmıştır. Polatlı , Haymana - Sarıcalar - Çubuk yolunda esaslı tamirat yapılmış ve Sa- rıcalar - Çubuk yolu geliş ve gidişe el- verişli bir hale getirilmiştir. İkinci de- recedeki yollar da mütemadiyen tamir edilmiş ve bu yollar için taş ve kum ihzar edilmiştir. Vilâyetimizin ana yollarında mev- cud olan ahşap sınai imalâtı beton ar- meye çevrilmiş ve bu suretle büyük köprüler hariç olmak üzere 233 metre tulünde 114 köprü ve menfez bitirilmiş bulunmaktadır. 600 kilometrelik toprak tesviye €- Maarif işleri: Sene içerisinde maarif işlerine lâ- zım gelen ehemiyet verilmiş ve 40 köy- de yeni mekteb inşasına mevcud mek- teblerin tamirine ve yeni mekteblerin inşasına muvaffak olunmuştur. Bu se- ne Eskişehirde Çifteler çiftliğinde 4 ay kurs gören orduda küçük zabitlik, çavuşluk, onbaşılık yaparak terhis e- dilen yurddaşlar 80 köye tevzi edilmiş. ve bunlardan müsbet faydalar temin e- dilmeğe başlanmıştır. Ziraat işleri: Sene içerisinde çiftçiye 1.500.000 kilo tohumluk buğday 150 pulluk, 210 araba tevzi edilmiş, 10000 pulluk ve sa- ir alâtı ziraiye alınarak çiftçiye dağı- tılmak üzere Ziraat bankasından bir is- tikraz yapmağa girişilmiştir. Bunlardan başka buğday ve arpa mahsulleri için toprak veriminin artı- rılması ve tohumların ıslahı için çalı- şılmış, ağaçlara musallat olan muzur böceklerle ve yabani hayvanlarla esas- lr mücadele yapılmıştır. Vilâyetin muh- telif mıntakalarında bulunan yabani ağaçların aşrlanmasına başlanmış, Nal- lıhan ve Beypazarı kazalarında yapılan ipek böcekçiliği faaliyetinden müsbet neticeler alınmıştır. Kazalarda köylüye peynir yapılma- sı öğretilmesine devam edilmiş ve se- neden seneye artan damızlık hayvan tedariki etrafında lâzım gelen tedbir- ler alınarak 800 ze yakın mıştır. sıfat yapılx Stadyom ve hipodrom işleri: 19 hafta devam eden at koşularına 25687 seyirci gelmiş ve yarışlardan ce- man 20527 lira gelir temin edilmiştir; Stadyom yalnız 15, 16, 17 birinci kânun ayında açılmış ve bugünlerde spor ve gençliği teşvik maksadiyle yapılan maç- ları 30,000 seyirci parasız seyretmiştir. Sıhat işleri: Merkez ve kazalarda mevcud sıhhf teşkilâtla halkın ahvali sıhhiyesi yakınen takib edilerek alınan tedbirlerle vilâyet halkının sıhhi durumu mucibi memnu4 niyet bulunmuştur. Dispanserlerin kısmen mühim ihti- yaçları temin olunmuş halkın sıhi du« rumlarının icab ettirdiği bütün tedbir- leri almağa müsaid bir şekle konulmuş- tur. Bilhassa bu sene de mübayaa edil- miş olan 5 tane seyyar etüv makinesiy« le tekmil kazaların bu mühim sıhi ihti- yaçları temin ve itmam edilmiştir. 936 başındanberi mevcud dispanser- lere 19628 hasta müracaat etmiş ve muh- telif mıntakalarda meccanen ilâç veril- mesi, hasta kabul edilmesi basit lâbora- tuvar muayeneleri yapılması gibi hiz« metlerin derhal ifa edilmesi halkın mem- nuniyetini mucib olmuştur. Bu sene muhtaçlara 83 buçuk kilogram kinin da« gitılmıştir. Hulâsa: Vilâyetin umumi ihtiyaçlarının temi- ni için mahalli hizmetlerin icab ettirdiği bütün tedbirler alınmış, vilâyetin um- ranı, halkın refahr, maarifin tamimi, zi< raat ve iktisadi durumun inkişafı husu- sunda elden geldiği kadar çalışılmıştır. Adanadaki felâketzedelere yardım için Ankara futbolcuları bir turnuva tertip edı'î;w,__a e) i ibir futbol turnuvası hazırlamıştır. Önümü zar günü başlıyacak olan bu turnuvanın bütün hasılâtı Adanada su basmasından zarar gören yoksulların yardımına tah«< sis edilecektir. Fikstürünü yarın neşredeceğimiz turnuva, Ankara sporcuları arasında büyük bir alâka ile karşılanmış ve ku- lübler şimdiden hazırlıklarına başlamış« lardır. Bilindiği üzere, Ankara Gücü lik maçlarının puvan itibariyle en başında bulunan Gençler Birliği ile beraber şam * piyonluğun en kuvvetli namzedi idi. Fakat eski kuvvetli vaziyetini alan Mu< hafız Gücü, Ankara Gücünü 2 - 3 yen< di, Gençler Birliği hiç yenilmeden ve güzel oyunlar çıkararak bölge şampiyo- nu oldu. Takım her hangi bir maç için hazır vaziyettedir. Demir Spor pazartesi sayımızda da yazdığımız gibi kulübe son zamanlarda iltihak eden yeni elemanlarla kuvvetli bir şekil almıştır. Altınordunun geçen senelerde kazani dığı şöhreti muhafaza için bu turnus vada iyi bir netice almağa çalışacağı şüphesizdir. Çankaya kulübümüz ise enerji, ve gayret ile bu turnuvanın en mühim unsurlarından olacaktır. Bu sebeblerle mıntaka şampiyonlus ğunun neticesi belli olduktan sonra ten tib edilen bu müsabaka, hem kulübleri« mizin kuvvet ve kudretlerini ölçmeğe vesile olacak, hem de bir hayır işi için türk sporculuğunun gösterdiği ve gös- tereceği iyi hislerin tecellisine vesilıe._ verecektir. Ziraat Vekâleti teşkilâl inüz aai kanunu projesi Ziraat Vekâleti teşkilat kanun pros jesi dün meclise verilmiştir. .e eyeye İpek bücekçiliği kanunu projesi Kamutay ziraat encümeni dün ipek böcekçiliği kanun projesinin müzake« resine başlamıştır.