2 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

Seyahat notları: GARBİ TRAKYADA Garbi Trakyada yüzbini hayli aş- kın türk yaşıyor. Bunlar bulunduk- lart yurd icinde intizam ve sây un- surudurlar, iyi müstahsildirler, ciddi sakin insanlardır. 25 yıldanberi türk- Tüğün büyük kütlesinden ayrı düş- Müş olan ırkdaşlar, yunan vatandaş- Tığınm bütün icablarını yapmakta ve bununla beraber türklüğe karşı olan arki bağlılıklarını açık ve temiz bir dille göstermekten - fariğ olmamak- tadırlar. Yıllardanberi gazetelerini bir gün kaçırmadan takib ederim, onlarda i- çinde yaşadıkları yurdun vatandaşlı- ğanın bütün tezahürlerini - görürüm. Mukadderat, onlara - türk ve yunan milletleri arasında ebedileştirmek tediğimiz büyük dostlukta çok ince bir rol vermiştir. büyük bir merkezinde, İskeçede bir gün ve bir gece geçirmek kısmet ol- du. Nuri Conker ve Salih Bozok, gençliklerinin birçok yıllarını burada işlerdir, yol düşmüşken yirmi beş yıldır görmedikleri - bu kasabada bir gün kalmayı arzu ettiler. Ali Kılıç ve ben de bu konaklamaya katıldık. i duygulu evlâdlariyle başbaşa - kaldık. İ tehassürle gençliğe aid hatıralar dinledik. Gaze- teci arkadaşımız Bahri Reşidin aile- ine aid güzel ve temiz bir otelde bizi gerçekten ağırladılar. Ertesi gün gazetelerinde bu sof- rayı, şu birkaç cümlenin hududsuz manâsı içinde anlatmaya - çalıştılar: “Misafirler, Atatürkün kokusundan 've onun yenilik havasından arma - ğan getirdiler... En derin saygı ve minnetlerimize — Atatürk - nezdinde tercüman olmalarını rica ettiğimiz bu büyük misafirlerimizden pek çabuk ayrıldık. Ulu Atanm bu çocuklarını bizden çalan trene hasretle - baktık. Yirmi beş sene sonra da olsa, vatan- larını hatırlayan ziyaretçilerimiz biz- de yeniden yirmi beş sene sürecek derin bir iz ve hatıra bırakarak top- raklarımızdan geçtiler...., Hepsi / sorgularmı Ankaradan, Türkiyeden yeni bir ilerleme haberi, #Xeni bir muvaffakiyet beşareti duy mak üzerinde topladılar. İçlerinde yeni Türkiyeyi bugünkü. çehresiyle fanıyanlar ekseriyeti teşkil ediyordu. Türkiyenin kültür sahasmdaki bü- yük yükselişini dikkatle takib etme - yi, ona ayak uydurmayı hep istiyor- lardı. Yazık ki, Garbi Trakya bu ba- kımından pek yoksuldur. Yüz bini bayli aşan bu toplu, bu varlıklı, Bu malt para eden kütlenin - içinde bu- gün ne bir hekim, ne bir avukat, ne bir eczacı vene de yüksek tahsilli bir meslek adamı var. Geçen 25 yıl için- de eskiler yurdlarından ayrılmış ve yeniler arasında bir teki bile yetişme- ir. Hiç biri bir tek kelime yunan- ilmeyen garbi trakyalılardan yu- 'nan orta mekteblerini bitirenler bir elin beş parmağiyle sayılacak kadar- dır. Okullarda türk alfabesiyle öğre- tim ilerlemektedir, fakat Pomak köy- lerinde yobazların ağır tesiri hâlâ bakidir. Çoğunda fes ve arab yazısı, menfaatperestlerin elinde bir kalkan gibi kullanılmaktadır. Garbi trakyalıların ırki ni başında kültür. işi nan kanunlarının icabi. olarak, mu- ayyen ders saatlerinde okutulan yu- mancadan başka ilk okullarda genç öğretmenlerin elinde ciddi bir öğre- tim başlamıştır. Fakat bu. okullar yüzbini aşan büyük bir kütlenin ih- tiyacına yetmekten çok uzaktırlar. Garbi Trakyada, pek yakın zaman- lara kadar şu veya bu yobazın elinde heba olan cemaat gelirleri ve bu ge- lirlere eklenecek olan teberrularla, ilk okullar ve onları ikmal edecek iki orta okul ve türk dil ve edebiyatına aid Türkiyedeki hareketleri takib e- decek kültür teşekkülleri kurulmalı dır. Yunan devleti de, kendisinin çok sadık ve emin vatandaşlarının kültür seviyesi bakımından geri ve karan- lıklar içinde kalmasını, kendi yük- sek menfaatlerine de uygun görmez kanaatindeyim. Bu dileklerimle, büt rını açık bir yürekle iyi hisli insanlarm zaten kafalarında yaşayan milli ihtiyaçlarını - hatırlat- mak ve Ankaradan sevgi ve selâm- larımızı bize gösterdikleri - misafir - perverliğe karşı teşekkürlerimizi yol- İamak istiyorum. Naşid ULUĞ e eÜ b N AVUSTURYA'DA: Viyanada yakalanan tahrikçiler Viyana, 1 (A.A.) — Son günlerde, lis bir çok siyasi tahrikciyi tevkif ve ehemiyetli miktarda propagan- da evrakı yaklamıştır. Son günlerde keşfedilen bir çok nasyonal sosyalist ve ihtilâlci sosyalist merkezleri kapa- tılmış ve çoğu nasyonal sosyalist olmak üzere 130 kişi mahkemeye verilmiştir. Necatinin kabri başında Dün hazin bir Maarif Vekili Necatinin ölümünün 9 uncu yrlr olmas dolayısiyle, dün, merhumun kabri başında hazin bir ihti. fal yapıldı. İhtifalde Millt Müdafaa Veki General Kâzım Özalp, birçok mebus- dar, Kültür. bakanlığı ileri gelenleri, muallimler, sporcular, Ankaradaki iz- Mnirliler, Beden Terbiyesi Enstitü tale- ihtifal yapıldı gesi, Gazi Enstitüsü ve Ankara spor kulübleri adına çelenkler konmuştur. 'Türk Spor Kurumu Ankara bölgesi reisi B. Ziya Ateş, Ankara Gücü Ulmu- mi Kâtibi B. Hikmet, Nalbandoğlu Hıfzı, Necatinin temiz hatırasını can- dandıran konuşmalar yaptılar; İzmir tarihi müellifi B. Raif Nezihi — doku- zuncu yıl için yazdığı hazin bir şii Besi bulunmuşlardır. Soğuğa rağmen ihti.| kudu. Beden Enstitüsü talebesinden bir falde bulunanların sayısı 200 den fazla e Kabre Millt Müdafaa Bakanı, Kül- tür Bakanı, Türk Maarif Cemiyeti, 'Türk Spor Kurumu, Ankara spor böl- gencin irticalen söylediği sözler; ihti- falde bulunanları çok mütehassis etti. Bayazıd mebusu - B. Halid Bayrak, ailesi adına, gelenlere teşekkür etmiş dir. Maaasinin kahrini ziyaret edenler merkumu sayer ile anmışlardır. İspany: (Başı 1. inci sayfada) cek ve bu mesele hakkında bundan ev- velki beyanatını hatırlatacaktır. Yarı resmi mahfiller diplomatik mü- tarekenin 11 birinci kânuna kadar de- vam edeceğini bildirmiş olduğundan von Nöyrath'ın yabancı elçilerini davet et- miş olması burada hayret uyandırmıştır. General Von Zekt"'in cenaze törenine iştirak etmek için iznini yarıda bırakmış 'olan Von Nöyrath'ın, resmi alman nota- sasın verilmesine kadar elçilerin sabret- mesini temin için bu suretle hareket et- tiğine ihtimal vermektedir. Almanyanın, İspanyaya karşı vazi- yetini değiştirmesinden endişe ediliyor Berlin, 1 (A.A.) — Havas ajansı muhabirinden Alman gazeteleri sövyet ” Rüsyaya şiddetle hücumda devam etmetkedir. Diplomatik mahfiller bu hareket tar- zını hayra yormamakta ve Almanyanın İspanyaya karşı vaziyetini değiştirme- sinden endişe edilmektedir. Ayni mah- filler burada nasyonal sosyalist ileri ge- denleri ile sıkı temasta bulunan bir çok ispanyol falanjistlerinin mevcud bulun- duğunu kaydetmektedir. “Amerikan bitaraflığı ve İngil- terenin memnuniyeti Londra, 1 (A.A.) — İyi malümat al- makta olan bir kaynaktan öğrenildiğine göre İngiltere hükümeti, Amerikanın bitaraflık kanununu iç harblara da teşmil edeceği hakkındaki beyanatından & hükümetine memnuni- yetini bildirmiştir. Alman cevabının esasları Londra, 1 (A.A.) — Nev Kroniki ga- zetesi B. Van Nöyrath'ın B. Fransnıva Ponseye şunları söylemiş olduğunu yaz- maktadı *1 — Almanya, diğer devletlerle ay- ı veçhile hareket ettikleri ve İspanya- da bulunan kuvvetlerini geri aldıkları ve Madrid hükümeti lehinde gazetelerle ve diğer vasıtalarla yapmakta - olduk- alrı propagandalara son vermeleri - şar. tiyle İspanyaya gönüllü göndermek ha- reketini durduracaktır. 2 — Almanya, İspanyada - komünis bir hükümetin - kuruluşuna / müsar etmiyecektir. 3 —Almanyaya giden yolllar sahil- Jer boyunca harb gemileri tarafından ve #ransız bududunda italyan ve alman me- murları tarafından kontrol edilmelidir. 4 — İspanya meselesi, Avrupaya aid iğer meselelerden ayrılmalıdır. $ — Almanya, İngiltere ile Fransa- 'nın İspanyada komünist bir hükümetin teşekkülüne mani olmak için ne gibi tedbirler almış olduklarını sormaktadır. 6 — Almanya kendisinin “mütecavi- zin tarifine dair olan formülünün Fran- a tarafından kabulü takdirinde fransız - sövyet misakını kabule hazır bulunmak- tadır. Morning Post gazetesi Almanyanın İspanyadaki düşüncelerinden vaz geç- mmesi için bir takım tavizler isteyeceğini yazıyor İtalyan cevabının mahiyeti Londra, 1 (A.A.) — İtalyanın İspan- yaya gönüllü gönderilmesi. meselesi hakkında fransız ve ingilizler tarafın. dan verilmiş olan notaya karşı vermiş olduğu cevab ademi müdahale komitesi Lord Plymouth'a tevdi edilmiştir. Röyter ajansının - öğrendiğine göre İtalya bu notasında gönüllü meselesine tekaddüm hakkı vermeğe hazır olduğu- 'nu bildirmekte, ancak dolayısiyle mü- dahalenin türlü şekillerinin de aynı za- manda komite tarafından dikkate alın- mast şartını ileri sürmektedir. isyanının cnleı'nusyonal tarafı Alman cevabınm ana hatları nihayet belli oldu Karışmazlık komisyonu tali komitesi -toplandı (Başr 1. inci sayfada) İngiliz delegesi bugün bir milyon ingi- dizin yabancr memlekette yolculukta bulunduğunu ve binaenaleyh hususi vi. zelerin zorlukla karşılaşacağını söyle- miştir. Malr yardım komitesi Tspanyadaki /düşman tarafada sermaye verilmesi. 'nin men olunması hususunu görüşmüş. tür, İtalyan ve alman delegeleri İspan. 'ya bankası tarafından yabancı memle: ketlerinde mevduat halinde bırakılmış olan altının kontrolize edilmesi husu- rar eylemişlerdir. Sovyet delegesi bu teklifin aleyhin. de bulunmuştur. İngiliz delegesi bu meselenin —Git komite selâhiyeti dışmda olduğunu lemiş ancak italyan mürahhassr sundı ile Salr sabahr etraflı bir proje vermesini istemiştir. Bazı murahhas heyetlerin etrafında bulunan kimseler bu meselenin — halli kabil olduğunu, çünkü kontrolize et- mek hususunun ibtidaf maddeler ve trampayla alâkalı eşyaya - teşmil edil- mesi icab edeceğini söylemektedirler. Filvaki ispanyollar almanların gönder- dikleri eşyaya mukabil bakır madeni vermektedirler. Denizden ve karadan kontrol Lortdra, 1 (A.A.) — Lord Plimut B. Eden'e İspanyanın denizden ve karar dan. kontrol altında bulundurulması projesiyle alâkalı teferruatı bildirmiş ve kendisinden bunları Valensiya ve Bur- gos hükümetlerine bildirmesini rica et miştir. İspanya hükümeti ile âsilerin hükü- met komitesinden bu projenin alınma. #sından sonra on gün içinde cevab ve- rilmesi istenilmektedir. İhtimale göre bu. tekliller bugün gönderilecek ve Hendey'deki elçi ile Madriddeki ingiliz iş güderi tarafından gereken makamlara bildirecektir. İzvestiyanın bir yazısı Moskova, 1 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: İspanya askeri hareketlerine iştirak etmek istiyen vatandaşların mem- deketten çıkmasının fransız ve ingiliz hükümetleri tarafından yasak edilmesi meselesini bahis mevzuu eden İzvestiya gazetesi diyor ki “General Franko, Madrid kapıların- da, bozguna uğradı ve ordusu eridi. Şimdi Franko, faşizmden nefret eden a- haliyi silâh altına / çağırmaktan kork- maktadır. Askeri hareketin ikinci kısmı Almanya ve İtalya tarafından yapılan 'askeri müdahaleler şeklinde tecelli et- mektedir. Sözde karışmazlığın tatbiki için al- ti aylık bir iç harb devresi lâzımgeldi. Faşistlerin İspanyada ne yaptıklarının büyük fransız ve ingiliz demokrasileri tarafından anlaşılması için de Almar ya ve İtalyanın kanuni yollarla seçil- miş olan ispanyol demokrasi devletine karşı altı aylık müdahalesi lâzımgele Sovyet hükümeti bu sefer de saril ve kaçamaksız bir cevab vermiştir. Der- hal anlaşmanın yapılması ve karışmaz. lığa iştirak eden devletlerin İspanyada bulunan resmi ve resmi olmayan ajan- Jart vasıtasiyle derhal bir kontrol teşe kilâtı yaratılması lâzımdır. İngiliz ve fransız politika mahfilleri, B. bir fedakârlıkta bulunmak lüzumu hak- kında ikna edebileceklerini ümid et- mektedirler. Halbuki B. Hitler İspan- Dünyanın her tarafıı gelen binlerce mektu teşekkür ediyor Viyana, 1 (ALA.) — Altes dük « Vindsor'a dünyanın her tarafından den binlerce mektub hakkında Ro jansırın muhabirine aşağıdaki yapılmıştır “Dük, hakkındaki bu nazik celerden dolayı pek mütehassistir. Bur Jara şahsen ayrı ayrı cevab vermek ime kânımı bulamamaktan müteessif — ola ük, kendisine yazmak nezaketini terenlere karşı teşekkürlerini bil te ve kendileri için mesut bir yıl ni etmektedir.” Çankayşek Çangsuliang'ın affını ve hizmete — alınmasını istiyor — Nankin, 1 (A.A.) — Çankayşek, hü- kümetten Çangsuliang'ın — affını ister ken, kendisine yeniden - çalışma verildiği takdirde Çangeuliang'ın dalı hizmetlerde bulunabileceği fikr israr etmiştir. Japonyanın kadro yapacağı gemiler Londra, 1 (AA.) — Diş mahfillerin haber aldığına göre Ja kadro dışına çıkarılmak icab eden tonluk denizaltı gemilerinin muhafa için Vaşington deniz muaheder hükümlerini ileri sürmüştür. da olduğu veçhile Amerika baliğ olan hacminin bir kısımını: t sınıfına geçirmesine muarız yordu. FRANSA'DA: Senato büdçe projesini kabuletti Paris , 1 ÇALA. — Senato, dün maddeleri ayırdıktan sonra büdçe pi İesini kabul etmiştir. B. Lebrün elçiler heyetini kabul eti Ş Paris, 1 (A.A.) — Cumhur reisi elçi- ler heyetini kabül etmiştir. Elçiler he- — i, cumhur reisi B. Lebrün'e yeni sev — yet ne için tebrik ve temennilerini bilidir. — miştir. Parlamento, mecburi hakem — kanununu kabul etti Paris, 1 (A.A.) — Meclis mecburt bakemlik projesi etmiştir. İNGİLTERE'DE : Yalanlanan bir haber Londra, 1 ÇA.A.) — Salâhiyetli ma- kamlar Fransanın İngiltere ve Amerika ya frank, ingiliz lirası ve doların aynır zamanda kiymetten düşürülmesi hak- kında bir teklifte bulunmuş olduğu ha- yaya olan müdahale hareketini şiddet. lendirmek niyetindedir. Hitlerci mü- gavirler, İspanyanın tabil - zenginlikle- rini, meşhur “dört senelik plânlarına,, şimdiden sokmuş bulunmaktadırlar. B. Hitlerin avını bugünden eline geçmiş saydığı muhakkaktır. Bu itibarla İs- panyadaki kanlı harbın sona ermesi i- çin müdahaleye nihayet vermeye baka- Tum razı olacak mıdir? Faşist kampına mensub olmuyan deve letler, ya faşist devletlerin kanlı müda- halelerini durdurmak hut da kendilerinde bö te bulunmak cesaretini görmet Londra komitesi şimdiye kadar hiçbir tesirli karar almamıştır.,, , senatodan geldiği — gekilde, 67 reya karşı 490 reyle/ kabül — N7 ğ ğ 3 z ahati BÖK ĞLDe