7 Kasım 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

Krş. Ameli ve tatbikt kambiyo 35 Yeni muhasebe usulü 122,50 Ticari malümat ve bankacılık 105 - İktisad ilmi 87,50 - İhtisas muhasebeleri (Şirket, Sanayi, ziraat, banka) 175 “Ticart ve mali hesap 1.ci kısım — 70 Zihni hesap kaideleri 20 Logaritma cetvelleri (yeni rakam) 56 Yeni hesabr ticari (mufassal €ser) 200 Malit cebir (istikraz ve - Siğorta hesapları.) — 100 Başlıcâ öatış yeri: İkbal Kitapevi “gibi sözler ve manevralar, Amerika'nın . yu, işverene karşı işalanı ve işsizi, bor- -çileri tutmuştur. .,Bunun üzerine Roosevelt'in bütün te- 1 SÖONT SD 1625 CUMARTESİ Yarı - Sıyasal ROOSEVELTİN ZAFERİ - Roosevelt'in zaferi, her şeyden ön- ce, bütün Amerika milleti namına, de- mokrasi'nin bir zaferidir. Dünya namı- na da, barışın ve sosyal davalarda ileri fikirlerin bir zaferidir. Roosevelt için, karşı taraf, her va- sıtaya başvurmaktan çekinmedi. Onun uzaktan akrabası olan ihtiyar bir baya- nı bile onun aleyhine sevketti. Komü- nist olduğunu, komünistlere satılmış olduğunu ileri sürdü. Fakat bütün bu geniş halk yığınlarını sevimli, cesur ve büyük liderlerinden soğutamadı, Çün- kü bu gibi lâflar ve iftiralar, karşı ta- rafın, ancak programsız ve fikirsiz ol- duğumu isbat etmekle kaldı. Ve bu de- mokrasi ile demağoji mücadelesinde, Amerika milleti reyini, demokrasi'ye vermiş oldu. ** & Roosevelt, geçen dört yıl içinde, A- merikan ekonomisini Wall Street'in ve endüstri magnatlarının elinden kurtar- mıya çalışarak, alacaklıya karşı borçlu- sacılara ve spekülatörlere, karşı da çift- “New deal” in manası bu idi. Fakat cümhur reisinin karşısına yüksek mah- keme çıkmış ve onun bu kararlarını a- na yasaya uygunsuz ilân eylemiştir. şebbüsleri kanuni müeyyedesiz kalarak sadece devlet kredisinin kuüvvetiyle devam ettirilmiş fakat ekonomideki sa- lah buna rağmen temin olunabilmiştir. Bugün halbuki, Roosevelt, yüksek mahkemedeki bazı azaları yenilemek a- çık olan yerlere de kendi adamlarını ta- yin etmek hakkını haiz bulunduğun- dan ve bundan başka da her iki kama- rada da Ya 75 i geçen bir çoğunluğa da- yandığından, “new deal”i kanuni bir nizam haline koymak iktidarını elde et- miş bulunuyor. Roosevelt, bunu yap- maktan çekinmiyecektir. Ve bunu ya- parken, bütün memleketi, arkasında bu- lacaktır. Aldığı rey adedi, korkunçtur. Âdeta bütün memleket, coşkun bir se- vinç dalgası halinde, kendisine yeniden sevgisini ve güvenini bildirmiştir. Hat- tâ, cümhuriyetçilerin namzedi Landon bile, keridisine, “demokrasi icabı, her amerikal'nın '“new deal” e yardım et- mek mecburiyetinde bulunduğunu” söy- lemekle, demokratik terbiyenin Ame- rikada ne kadar sağlam olduğunu bir de bu suretle tebarüz ettirmiştir. *A Roosevelt, öyle sanıyoruz ki, bir yı« la kalmadan, Amerikanın iç politikası- nr ana yasada lüzumlu bazı tadilât yap- mak pahasına da olsa, tam bir nizam al- tına almış bulunacaktır. Bunu yaptık- tan sonra asıl gayretlerini milletlerara- S1 ekonomi ve politika meselelerine barcıyacaktır. Belki ilk ağızda yukarı Aemrika ile aşağı Amerika münasebetlerini ve Pan- amerika davasını bir hal formülüne bağ- Jamağa muvaffak olarak Monroe pren- sipine bir yeni ve ikinci kat ilâve ede- cek ve Avrupa ile, bundan sonra görüş- melere başlıyacaktır. S Prof. K. KÖMÜRCANIN . Modern ve herkese elzem kitapları İstanbul. Avrupa ile görüşeceği meseleler, şunlardır: 1. Harb borçları, 2. Hususi krediler, 3. Para esası ve yeni milletlerarası ticaret, 4. Barış. İngiltere dış bakanı Bay Eden'in bu sefer söylediği magistral nutuktan da anlıyoruz ki, “yeni para esası” ile “ye- ni ticaret”, yalnız amerikalıları değil, ingilizleri ve fransızları da şu ö deki yıllarda birinci plân faaliyetleri- ne sevkedecektir, Dolar « sterling - frank anlaşmasının “yeni bir serbest tica- ret” e temel ve hareket noktası teşkil yelemesi, öyle anlaşılıyor ki, bu üç büyük devletin barış programlarına esas teşkil eylemektedir. Dünyanın pasifikasyon'u ancak bu sayede kabil olacaktır. Edeti'- in Almanyı';vı karşı sarfettiği sözlerin satır araları iyice gözden geçirilecek olursa, bu hususta en küçük bir tered- düd ve şüphenin bile yersiz olduğu gö- rülür. kaldı ki, dolar - sterling - frank demek, dünya ticaretinin 94 80 inden fazlasını - kontrol eden bir para bloku demektir. Buna karşı bunun dışında kalan hiç bir menfaat yahud devletler zümresi devamlı bir mukavemet göste- remez. Roosevelt, asıl bu hususta, borçlu Avrupa devletlerine, bir yandan bir “borç ödeme plânı” bir yandan da ayni borçlu devletlere bir “pazar kolaylık- ları gösterme plânı” teklif edecek ve birinci plân ikincinin şartını teşkil e- decektir. Buna muvazi olarak, İngilte- re'nin Otsawa'nın kapılarını açması muhtemeldir. Ve cihan krizinden sonra Avam Kamarasın daki konuşmalar Londra, 6 (A. A.) — Dün Avam Kamarasında B. Edenin nutku bit- tikten sonra mu- halefet işçi parti- sinden B. Dalton söz alarak, B. E- denin sözlerinin daima filiyata in- kilâb — etmemesi nin teessüfe şayan olduğunu, hükümetin dış siyasasının müstakâar olduğuna, nutukta Lokarno ve batı Avrupasının pek fazla, umumiyetle Avrupadan pek az bahsolunduğunu söylemiştir. Bundan sonra liberal B. Mander, . Milletler Cemiye- tine emniyetin ba- ki olduğunu, top- lanacak Lokarno konferansı. n ın Âlmanyaya, sovyetler birliği ve Çekoslovakya gibi memleketle- B, Vinston Çörçil re bir hücum vesilesi olarak kullandı- rıl B. Dalton lâzım geldiğini söylemiştir. ilk büyük reprİse, eğer mukadderse, do- lar - sterling - frank sahasında başlıya- cak ve inkişaf eyliyecektir. Roosevelt'in zaferi, asıl şu bakım- dan mühimdir ki, bu “yeni free trade”, eskisi gibi başıboş bir liberalizmin ve başıboş paraların değil de, devletlerin kontrolunda yürüyen ticaretlerin ve devletlerin kontroluna verilmiş parala- rın bir ifadesi olacaktır. Böyle bir “yeni serbest ticaret” in yürüyebilmesi ise buna katılaca': olan memleketlerin yalnız muvazeneli bir e- konomik bünyeye değil, ayni zamanda geniş sosyal reformları tatbik etmiş ol- malarına bağlı kalacaktır. Yani, bu yeni ticarete katılacak olan memleketlerde “hayat standard” ı ile “alım kabiliyeti” gibi âmiller yalnız üstte yaşıyan bir kaç yüz bine inhisar etmiyerek halkın ge- niş yığınlarına da şamil olacaktır. Öy- le ki, milletlerarası ticaretin hacmini ve inkişafını her memleketteki halk milyonlarının refah derecesitayin ede- cektir. Esasen önümüzdeki tarih devresinin karanlık ve felâketli bir devre olması- nı, ne kimse beklemekte ne de herhan- gi bir insan arzu eylemektedir. Geçir- mekte olduğumuz şu kriz seneleri, im- tihan ve ceza devresi olarak, kâfidir. Dünyanın hangi tarafına bakarsak, dava, geniş halk yığınlarını ileri gö- türmek, terbiye etmek, refaha ve bahti- yarlığa kavuşturmak davasıdır. Roosevelt, bunu, Amerikada böylece ortaya koyan adamdır. Başka I ketlerde, halk yığınları, aralarından, başka şefler çıkarmışlardır ve hakları- nın yerine getirilmesi uğrunda, bu baş- ka şeflerin peşleri sıra yürümektedir- ler. Meselâ bizde ve bütün Önasya'yı ışıklandırmak üzere bu davanın asil bayrakdarı özbeöz halk çocuğu Ata- türk'tür, Önümüzdeki tarih devresi, yalnız dünya ekonomisi ile dünya ticaretinin normal bir mecraya girmelerini değil dünyadaki insan milyonlarının ve in- san milyarlarının kültüre yani manevi refaha ve refaha yani maddi " kültüre- | kavuştuklarını müjdeliyecek olan de- virdir. Roosevelt'in zaferini biz asıl, bu bakrmdan, Ametika ve düüya için ha- yırlı ve kutlu bir hâdise sayıyoruz. Burhan BELGE B. Çörçil Akdenizde sulh ve hürri- yeti temin lüzumuna işaret ederek, sov- yetler birliğinin, sulhun idamesinde rol oynıyacağı ümidiyle, inkişafını bekle- mek gerektiğini, fakat bütün kuvvetle Milletler Cemiyetini islâha ve takviye- ye ralısmalr lâzım geldiğini anlatmıştr. ö * — Bayan d' Att- hol, Romanya ve Çekotlovak- ya y ı her hangi bir taarruza karşt korumak husu- sundaki te- P ahhüdlere İngilte- B. N. Çemberleyn — renin saygı gös- termesi lüzumunu anlatmıştır. Konuşmaları hulâsa eden B. Nevil Çemberleyn, Avam kamarasının bütün partilerinin, B. Eden'in izah ettiği ana hatlar üzerinde uyuşmuş olduklarını “ müzakerelerin isbat etmiş bulunduğunu sâyliyerek İngilterenin bütün teahhüd- lerini, yalnız hayati menfaatlerini alâ- kalandıran mıntaka anlaşmalarına inhi- sar ettirdiğini anlatmıştır. Konuşmalar, reye müracaat edilme- den sona ermiştir. Avam Kamarasının bütün partileri, B. Edenin hatlarını çizdiği siyaset üzerinde anlaşmış bulunuyorlar Nutkun akisleri B.Eden'in avam kamarasında verdiği nutuk her tarafta büyük tefsirlere yol açmıştır, İngiliz gazeteleri bilhassa ingiliz . al- man dostluğu meselesiyle meşgül olmak- tadırlar.Deyli harlad gazetesi B. Eden' nin bu husustaki sözlerini tasvib etmek- tedir. Bazı gazeteler de nazi devlet adam- larınınbazı nutukları dolayısiyle ingiliz - alman dosluğunun karşılamakta olduğu güçlükleri ahemiyetle kaydediyorlar. B. eden nutkundâ daima milletler cemiye- tine takılı olduğu cihetle, Deyli meyil nutküu tazimkâr bulmaktadır. Deyli tel- graf, deniz anlaşmasını ve ekonomik an laşmayı zikrederek, dünya — ticaretinin ıslahı için almanya ile iş birliği yapmanın temenniye değer olduğunu yazmaktadır. Marning post, almanya ile iş birliği de- ğil fransa ile ittifak lâzım olduğunu ile- Ti sürmektedir. Deyli meyil ise ingiliz « italyan yakınlaşmasına taraflar görünmek tedir. Paris gazeteleri nutku çok iyi karşı- lamışlardır. Lö Jur, ingiliz fransız mü- nasebetleri hakkındaki sözleri bilhassa memnuniyete şayan görmektedir. Pöti Parizyen ise B. Eden'in İngiltere'nin İtalya'ya karşı olan vaziyetini fevkalâ- de bir surette izah ettiğini yazmaktadır. İtalyan mahfilleri ise nutku ihtiyat- la karşılamaktadır. İtalya hakknıdaki fikirlerin sarih olmadığını ve nutkun ingiliz - italyan münasebetlerine esas teşkil edecek noktalardan mahrüm bu- lunduğunu ileri sürmektedirler. kd d . Denizciler grevi Kaygı uyandırmaya başladı Nevyork, 6 (A. A.) — Denizciler grevi, devam etmektedir. Vaziyet, kay- gt uyandırmıya başlamıştır. Söylendi- ğine göre, San Fransisko grevcileri, sebze ve taze meyve münakalâtına en- gel olmamağa karar vermişlerdir. Nev Orlean'da 56 grevci yaklaşmıştır. Gal- veston'da karışıklıklar olmuş ve 18 ki- şi yakalanmıştır. Boston grevcilerinin şefi yakalan- mıştır Havaydan Amerika otoritelerine gelen bir telgrafta bildirildiğine göre, deniz grevi Havay adalarını da tehdid etmektedir. Çünkü bu adaların gerek ticareti, gerekse iaşesi doğrudan doğ- ruya gemi faaliyetine bağlı bulunmak- tadır. SON DAKİKA: Londra, 6 (A. A.) — Denizaltı har- bının insanileştirilmesi hakkındaki pro- tokol imzalanmı:ş ve bu hususta bugün bir beyaz kitab neşredilmiştir. Bu protokolda iki esaslı hüküm mev- tuddur: 1 — Denizaltı gemileri, bir ticaret gemisini tevkif ettikleri zaman, deniz üstü gemilerinin tâbi olduğu milletler- arası hükümlerle hareket edeceklerdir. 2 — Denizaltı veya denizüstü gemisi olsun, hiç bir harb gemisi, bir ticaret gemisini, yolcular; mürettebat ve sefi- Nevyork, 6 (A. A.) — Seçimlerin - kati neticesi alınmıştır. Bu neticelere -| göre, -parlamentoda 334 der Deniz harbının insanileştirilmesi hakkındaki protokol dün imzalandı nenin evrakr salim bir mahalle nakledil- | Amerika seçimlerinin kati neticeleri meden batıramıyacak ve yahud tahrib edemiyecektir, *İhtar yapıldığı halde stoper etmek- ten imtina eden ve yahud araştırmıya mukavemet eyliyen ticaret gemileri hakkında bu hükümler cari olmıyacak- tır. Bir ticaret gemisinin tahlisiye san- dalları, sahilin ve yahud başka gemile- rin yakınlığı ve hava vaziyeti, yolcula- rın veya mürettebatın emniyetini ga- ranti etmediği takdirde salim mahal o- larak telakki edilemez. ğ parlamentoda 1855 denberi ve senatoda da 1869 danberi hiç bir parti tarafından al :ş bir ekseriyettir. | cümhuriyetçi, 7 terakkiperver ve 5 Çift- çi mümessili mebus olacaktır. Senatoda da 75 demokrat, 17 cümhu- Tiyetçi, 1 terakkiperver, 1 bitaraf ve 2 çiftçi mümessili bulunacaktır. Demokratların aldıkları ekseriyet, krat, 89 -;imdiye |kadar 25.465893 ve B. Landon, B. Rüzvelt 25.465.893 rey aldı Nevyork, 6 (A A.) — B. Rüuzvelt, | 15.615,489 rey kazanmışlardır. 15.000 na- İTALYADA: Kıralın Budapeşteye gitmesi muhtemel Roma, 6 (A.A.) — Resmi mahfil- ler, — Macaristan naibi — Hortinin Romayı — ziyare« tinden sonra İtal- ya kıralının Bu- daveşteye bir zi« yaret yapmasının mümzün olduğu « nu kaydetmekte. Viktor Emanuel I1? dirler, — İRANDA: Şahinşah, Serdar Mahmud Hanı kabul eti Tahran, 6 (A.A.) — Şahinşah, dül Afgan Hariciye Nazırt Serdar Şah Mahmudu öğle yemeğine kabul etmi» ve kendisine altın bir kılıç hediye et miştir. Serdar şerefine atşam verilen ziyafette bütün nazırlar v« diplomatlar hazır bulunmuştur. —-. İNGİLTEREDE: Umumi nizamı koruma kanunu sıkı hükümleri ihtiva edecek Londra, 6 (A.A.) — Siyasi mahfiller, parlamentoya yakında verilecek olan u- * mumi nizamın muhafazasına müteallik kanunun siyasi cürümlerin ve suçların önüne geçmek ve vukuunda bunları ce- zalandırmak için çok şiddetli hüküm: leri ihtiva edeceği bildirmektedir. İNGİLTEREDE: ... Alman büyük elçiliği taşa tutuldu Londra, 6 (A.A.) — Bazı müfritler alman büyük elçiliği önünde tezahürler de bulunarak polis müdahale edinceye kadar birkaç cam kırmaya muvaffak ol- muşlardır. Üç kişi tevkif edilmiştir., ROMANYADA: Ley kıymetinin düşürüleceği sanılıyor Bükreş, 6 (A.A.) — Finans bakanı, ticaret bakanı ve milli banka genel di- rektörü arasında bugün müzakereler ol- muş bilahare başbakana bu müzakereler neticesi hakkında izahat verilmiştir. Sanıldığına göre, Romanya, ley kıy« metini değiştirecek ve leyin yeni kıy- meti bugünkü kıymetniden yüzde 40 noksan olacaktır. FRANSADA: Parlamentonun toplantısı Paris, 6 (A.A.) — Mebüsan meclisi, nahiyeler ve eyaletler maliyelerinin 1s- lahı hakkındaki kanun projelerini ka- bul ettikten sonra, salr günü tekrar toplanmak üzere içtimamnı tadil etmiş- tir. * Roma — Altı hafta süren konuş- malardan sonra ingiliz - italyan ticaret anlaşmaları ikmal edilmiştir. Bu akşam imza edilecek olan bu anlaşmalar, 16 teşrini saniden itibaren meriyet mevki- ine geçecektir. * Londra — Deniz altı harbının in- sanileştirilmesine aid mazbata, bugün Hariciye nezaretinde B. Eden ile Ame- rika, Fransa, İtalya ve Japonya sefirle- Ti arasında imza edilmiştir. * Moskova, — B. Stalin, bir tonluk bir ağırlrkla Sovyet Rusya yükselme rekorunu kıran tayyareci Alekevi tebe rik etmiştir. * Paris — Radikal - sosyalist partisi icra - komitesi 3 reye karşiı 25 rey ile halkçı cephe hükümetine itimad göster- miştir. - -* Hamburg — Kont Zeplin balonu - bu sabah Pernanbuko'daki Resife var- mıştır; -| z * Londra — Amirallik dairesi Arms.- trong - Vikers.şirketine “Unity,, tipin- de üç denizaltı yapmasını emretmiştir. Bunların inşası 1936 deniz programına hiyedeki neticeler henüz belli değildir. dahildir.