26 Kasım 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

ULUS " SAYIFA3I 26' SONTEŞRİN 1935 SALİ Türkiye için ekono - mik bir kaynak: Turizm Fransızca “Ankara,, mizin okur- larından bir fransız dostumuzdan aşağıki mektubü aldık. Bize karşı imi ilgisini yakındı bildiği - miz bu okurumuzun dikkate İayık gördüğü bu y sayfaları- mıza geçiriyoruz: «Turizm», işte, Avrupa'da ve hele Fransa'da binlerce kişi geçindiren bir kaynak. Turizm demek, hareket halinde para demektir. Turizm, konforlu — bir otomobil, âdi ve kıymetsiz, fakat pahali İ şlardan yapıl spor | ümleri giymiş kadınlı erkekli dört beş kişi, her işte kullarılan, fakat en iyi cins deriden yapılmış bavullar demektir. Turist, ya - nındaki dolu cüzdanı dolayısiyle, para kasası taşıyan şen ve neşeli bir adam - dır. Yola çıktığı gün, dünyanın bilin - memiş bir yerinde dinlenmeğe ve bura- dan kımıldanmamağa iyice karar ver - miştir. Yalnız, eğer güzel manzaralı yer- ler görürse, durmadan gezecektir. Onun bu “başıboş,, dolaşmasını yanlız - vakit yeya para durdurabilir. Turist, kendisinin saflığından isti - fade eden otelci, taksi şoforu, seyahat acentaları, kart postal satıcıları gibi kim- selerin çok aradıkları bir adamdır. “Mem- leket hatıraları,, nı yapan ve satanları da unutmıyalım. Bu hatıralar, bazı za - manlar, turistin kendi — memleketinden de getirilmiş olabilirse de bunun ne ehemiyeti vardır! Yabancı veya yerli, turist, ziyaret et: tiği memlekette, paranın alınıp — veril - mesinde bir çeşid aşıdır; kredisi yok - tur, her şeyin değerini peşin olarak öder, durmadan harcar, hiç bir zaman para kazanmaz. Böyle bir adamı memlekete çekmek için ne lâzımdır? Az bir şey. llkönce, harabeler ve güzel manzara- lâr, Sonra, konforlu oteller, Mesele tuhaf görünür ama, harabe - ler otelden daha ehemiyetlidir. Fransa- da da hal böyledir: Bir şehirde iyi bir otel bulunabilir, fakat eski — harabeler buuamayınca, turist de bulunmaz. o otelin tabldotunda, ancak ticaret yolcuları görülür. Harabeler, pitoresk yerler olmayın - ca, otelcilik ölmüş demektir. O zaman otelciliğin kurtulması için bir mucize gerekir. Seyahat — acentaları — bu mucizeyi de tahakkuk ettirirler; ve zi - yaretciler hemen gelmeğe başlarlar. Mu- cize, deniz canavarı, Falan gibi şeylerdir. Fakat bu şekil geçici olduğu gibi, iyi lanse edilmesi de pahalıya mal olur. k “ Sözün kısası, turist içim pek az şey lâzımdır, bununla beraber, onün cüzda - yacak ka Bi Nn L Plf! ğ "| dar çoktur. Avrupa otelcileri bunu - iyi bilirler. Türkiye, turistleri kendine çekmek işine ehemiyet vermiyor mu? İşten anlıyan kimseler: “— Tamtersi diyorlar, mesele ehemiyetle etüd - edil- mektedir. Hakat, bazı şehirlerde olup bi- tenleri, biliyormusunuz? Harabeler yı - kılıyor, yıkıcıların kazmalarının burun- ları asırlık taşlar üzerinde eğriliyor. Av- rupa'da bir oteici kendi kazanç vasıtası olan şato harabesinin yıkıldığını gör - mektense diri diri yanmağa razıdır. Meselâ, Fransa'daki Karkason'dan daha pitoresk, küçük ve çok güzel bir şehir olan Antalya'da, surlar — yıktırı! - maktadır .Yıkıcılar, “Adriyen kapısını, kenuiriyorlar,. Muhteşem bir mezar, çok dikkatle yontulmuş taşlardan yapılma bir abide olan “Fener,, kendi — başına, Kuk kumpanyasının yaptığı grup ha - linde bir seyahatin hedefi olabilir. Fa - kat, Fener tehdid altındadır. Onun ayak- larına bir hızar fabrikası kurulmuştur te taş SAA | dığı lar, yontma taş elde etmek için eskiyi yıkmağa göz yumulabilir. Fakat Antal- ya için böyle bir ihtimal yoktur. Bazıla- rı ijiyeni, bazıları mödernizmi ileri sü - rüyorlar. Otelciler, boyacılar ve kart postal satıcıları ise: “Ne bu ve ne de o, Jiyor, bilgisizlik ve yıkıcılık arzusu...,, Modern bir şehir, yeni bir - toprak üzerine kurulur. Türkiye Cumuriyeti te- mel olarak böyle eski eseleri Koyaun - da sakdıyan şehirleri ele almamış, işe sıfırdan başlamıştır. Atatürk: — başşe- Bo Savada kurulacak, ,, demişti. Önün- Mamlal İÇ HABERLER İSTANBUL TELEFONLARI: İstanbulda buğday ucuzladı, ekmek eski fiatındadır İstanbul, 25 — Bugün İstan- bula yeniden 466 ton buğday, 16 ton un geldi. Sert buğday 7.10 pa- radan, yumuşak 8-8.05 paradan muamele gördü. 155 ton yumuşak 20 ton sert buğday satıldı. Bele- diye fiatlarda esaslı bir fark gör- mediği için narh komisyonunu ya- kın artma zamanlarında yaptığı gibi toplayıp ekmek fiatını indir- medi. İstanbuldaki italyan gemileri İstanbul, 25 — Zeecri tedbirler hakkındaki mufassal izahname il- gililere tebliğ edildi. İstanbulda bulunan italyan vapurları, İtalya- dan hususi mütalea almadıkça hiç bir yük almamaktadırlar. Ve İtal- yadan şimdiye kadar yapılan so- rulardan hiç birine müspet cevab gelmemiştir. ğ Gelen göçmenler İstanbul, 25 — Köstenceden gelen 800 göçmen Geliboluya git- ti. Bu akşam Nazım vapuruyla 1800 göçmen daha geldi. Bayburdlu ciridciler İstanbul, 25 — Bayburdlu ci- ridciler geri döndü. Dün Veliefen- dide çok muvaffak binişler yaptı- lar ve oyunlar gösterdiler. Halk bu oyunlara karşı çok büyük bir ilgi gösterdi. Ciridciler yakında Ankaraya geleceklerdir. Belediyenin aldıgı bina İstanbul, 25 —- Belediye müh- telit mahkemeler umumi ajanın- dan satın aldığı mahkeme binası- nın en geç 1 birinci kânunda tes- limini istedi. Fakat fransız mah- keme başkanının ne vakit gelece- ği ve fransız mahkemesinin elin- deki on sekiz davayı ne zamana kadar bitireceği belli olmadığı i- çin umumi ajanlık hükümetten başka bir bina gösterilmesini i«<- tedi. İstanbula turist gelmiyecek İstanbul, 25 — Birinci teşrinde Nevyorkta toplanan turizm kon- gresi Akdenizdeki gayri tabii va- ziyet dolayısiyle bu yıl Akdeniz memleketlerini ve bu meyanda Türkiyeye turizm seferleri yapma- maya karar vermiştir. Haliçin tarifesi İstanbul, 25 — Haliçin seyrü- sefer tarifesi değiştiriliyor. Sosye- tenin eskiden yalnız 8 vapuru ça- lıştığı halde şimdi 12 vapuru bir- den sefere konacak ve doğru pos- talar yapılacaktır. de bir bataklıktan başka bir şey yoktu fakat onun yaratma azmi galip geldi geçmişi bir kayanın üzerinde bıraktı. * - tice şu oldu ki, bugün iki Ankara var - dır. Güzel sanatları seven bir kimse, merakını biribirinden ayrı iki sahada t-«- min edebilir ve hiç bir engele uğranma- dan yapılmış olan Yenişehir ise dünya- nmm en modern başşehridir, Türkiye medeniyetin beşiğidir, pito- resk manzaralar ve eski eserler bakımın- “dan dünyanın belki en zengin mem- leketidir. Bunu düşünmek gerektir. Eski eserleri, geçmişten kalma hatıraları yı - kanları durdurmak lâzımdır. Yoksa kas- ketli ve külotlu adam, parasını harca - mak için başka yerlere gider, Turistler Türkiye'de gezerek, kıs - kanç bir itina ile muhafaza edilmiş bin- lerce yıllık harabelerin yanmda, yeni Türkiye'nin modernizm yolundaki eşsiz gayretlerini de görebitmelidirler. —— KeŞi Edirne kurtuluşunu heyecanla kutladı (Başı 1. ci sayıfada) bu gençliğin hiç bir ilgisi olmadı- gını söylemiş, Atatürk'ün güttüğü davanın bütün bir milletin kalkın- ma davası olduğuna işaret etmiş ve bütün bu heyecanı milletin A- tatürke borçlu olduğunu söylemiş- tir. Diğer birkaç hatibin güzel ve canlı sözlerinden sonra bir buçuk saat süren bir geçit resmi yapılmış ve bundan sonra Atatürk heykeli- ne çelenkler konmuştur. Gece fener alayları yapılacak, müsamereler ve balolar verilecek- tik, Atatürk anıtı Hakimeti Milliye meyd daki Ata- türk anıtının mermer kısmı havanın ha- rici tesirleri doalyısiyle karardığı için urayın bir kararı üzerine temizlenmesi ne karar verilmiştir. Bu temizleme işi bu hafta içinde bitecektir. Dil, tarih ve coğrafya fakültesi için Ankara Dil, Tarih ve Coğrafya Fa - kültesinde lâtin dersleri verecnk - olan Profesör Ruder de öteygün şehrimize gelmiştir. Bugün fakülteye getiri! >>si- ne karar verildiğini yazdığımız bütün profesörler Ankara'da bulunmaktadırlar Fakültenin açıl gününü ve açılı dolayısiyle yapılacak töreni tesbit et - mek üzere Kültür Bakanlığında hususi bir komisyonun bugünlerde kurulması bekleniyor. İlk okulların yeni müf - redat programı 'Tesbit edilen yeni ilk okullar müf - redat programının tecrübi mahiyette o - larak bazı oküllarda tatbik edileceği söy- lenmekte idi. Bu mesele etrafınida yaptı- ğımız incelemeye göre henüz Kültür Bakanlığınca böyle bir karar verilme - miştir. Esas itibariyle yeni programın tatbiki gelecek yıla bırakılmıştır. Ege bölgesindeki ' — tütünlerimiz Türkofisten gelen haberlere gü- re, bu yıl Ege bölgesinde elde edi- len tütün mahsulünün hemen he- men yüzde doksanı çok iyi bir fi- atla şimdiden satılmıştır. Gümrük baş direktör- lüğü binası İstanbul, 25 — Sirkecide güm- rük baş direktörlüğü binasının te- mellerinde çökmeler - vardır. Te- meller takviye edilmektedir. Talebe birliğinin yeni nizamnamesi İstanbul, 25 — Dün toplanan talebe birliği kongresi yeni nizam- nameyi; hukuk fakültesinden bir talebenin hazırladığı gençlik mar- şını kabuül etti. Bîr_lîğin bir gazete çıkarmasına bir bi edinmesi |- çin para toplanmasıı'na karar ver di. Yeni idare heyeti ve çalışma büroları üyeleri hafta içinde tale- be tarafından tahriri reyle seçile- ceklerdir. İ Radyoloji enstitüsü İstanbul, 25 — Üniversitenin ödünç alacağı 2,5 milyon liradan 210 bin İirasını aldı. Ve bu parayı radyoloji enstitüsünün bitirilmesi- ne ayırdı. * Yerli mallar haftası için ha- zırlık yapılmaktadır. Pazar günü büyük bir geçid resmi yapılacak- Uır. * İstanbuldaki ilk okullarda . 3000 yoksul çocuğa kızılay ay ba- |şından itibaren yemek - vermeye . Parti kongreleri C. H. Partisi nahiye kongrele- rinden birçoğu pazar günü yapıl- mıştır. Bugün de belediye salonun- da İmalâtıharbiye ocağının kon- gresi vardır. İlyönkurul üyeleri bu kongrelerde bulunmuşlar ve görüşmelerde verilen kararları ya- kından takib etmişlerdir. Türk tiftikleri ne kadar satılıyor ? Yapılan istatistiklere göre Tür- kiyeden İngiltereye, ikincikânun - ağustos devresinde, (bs hesabile), 1933 yılında 643 bin, 1934 de 987 bin ve bu yıl da 242 bin kilo tiftik gönderilmiştir. Bu yıl türk tiftiklerinin İngiltereye olan ihra- catındaki azlık, Almanya tara- fından fazla taleb ve alış ol- masından dolayı fiatların yüksel- mesinden ileri gelmiştir. Sağlık Bakanlığında atanmalar Açıkta Dr. B. Ali Naci Alucra hükümet doktorluğuna, Afyon u- rayı eski doktoru B. Hasib Hen- dek hükümet doktorluğuna, Ünye urayı doktoru B. Fuad Manavgat hükümet doktorluğuna, Viranşe- hir hükümet doktoru B. Celâl İs- tanbul zührevi hastalıklar hasta- hanesi asistanlığma, leyli tıb tale- be yurdundan 1935 yılında çıkan B. Zeki Cizre hükümet doktor- luğuna, Antalya sıtma mücadele- sinden B. Necmeddin Nusaybin hükümet doktorluğuna, gene aynı mücadele kurulundan B. Celâl Mardin hükümet doktorluğuna, Seyhan sıtma mücadelesinden B. Cafer Siird hükümet doktorluğu- na atanmışlardır. Ankaradaki Galatasaray- İrların toplantısı Ankarada bulunan galatasa- raylılar bugün saat 18 de halke- vinde toplanacaklardır. Ankara- da 300-400 kadar Galatasaraylı bulunduğu sanılmaktadır. Bunlar arasında yüksek ödevleri olan bir- çok tanınmış kimseler vardır. Ga- latasaraylılar aralarında bir cemi- yet kurmak istemektedirler. Yeni mezarlık yapılıyor Cebeci mezarlığı için yapılan su tesi- satı ihalesi bitmiştir. Bahçe ve dıvarla - rın yapılmasına devam ediliyor. Mezar- lık bütün tesisatı ile önümüzdeki yaz içinde bitmiş olacaktır. Tütün bölgelerinde ya - pılan incelemeler Türkofis tarafından, tütün du- rumunu incelemek üzere Artvin, Tokad ve havalisine gönderilen o- fis tütün raportörü B. Sezai Müm- taz Kavalcıoğlu pazar günü şehri- mize dönmüs ve dün incelemeleri hakkında bakanlığa izahat ver- miştir. Denizyollarının vapurları: » Deniz yolları idaresi için yeni- den yaptırılacak vapurların proje- lerinin uzman bir kurul tarafın- dan Ankarada incelendikten son- ra deniz yolları idaresine gönde- rildiğini bundan bir müddet önce yazmıştık. Deniz yolları idaresi, uzman kurulun düzeltmelerine gö- re, plânlarını hazırladıktan sonra aşantiyelere tekliflerini yapmak üzere gönderecektir. Tiyatro mütehassısı getiriliyor Memleketimizdeki tiyatro sanatının ilerlemesi için Avrupa'dan bir mütehas- sıs getirileceğini yazmıştık, Öğrendiği - mize göre bunun için Karl Ebert seçil- | miş ve Kültür Bakanlığınca verilen bu. karar mektubla kendisine bildirilmiştir. — Dil hakkında Etimolojik ve Morfolojik VIİ inci Anket I — Ter 2 — Tez 38 —Tek 4 — Tel 5 — Tül I) Yukardaki kelimelerin ilk ve asıl kökleri nelerdir? ID) Bu kelimeler nasıl teşekkül etmişlerdir? Bu kelimeleri teşkil etmek için köke ilâve olunan ekler nelerdir ve eklerin her biri- nin mana ve farkları bakı- mından rolleri ne olmuştur? Bu araştırma neticesinde: A - Türkdili kökleri ve, B - Türk dili ekleri, ve, C- Türk sözlerinin teşekkü- lü hakkında bir kaide çı- karmak mümkün müdür? Yukardaki yedinci dil anketimi- ze okurlarımızın verecekleri ce- vablar, gazetemiz yazı işleri di- rektörlüğüne göndermelerini rica ederiz. Şimdiye kadar aldığımız cevabları sırasiyle koyduğumuz gibi bundan böyle de hoyacağız. HD) IV) DEVLET VE ANITLAR (Başı I. inci Sayıfada) mizin mahvedilmesine nasıl razı olabiliriz? Tarihimiz, Anadolu- nun bütün medeniyet ezserlerini benimsemektedir. Bugün bunlar- dan bir kısmını, güya başka bir ha- kimiyetin eserlerini ortadan kal- dırmak fikri ile, silmek istiyenler, sade zevkten mahrum değillerdir; tarih de bilmiyorlar demektir. Sur yıkmak, peyzaj bozmak, anıt mahvetmek bu lekette ci nayet olmalıdır. Fransa'da kültür bakanlığımın adı milli terbiye ve güzel sanatlar nazırlığı'dır. Bizde de güzel sa - natlar kültür bakanlığının emrin- dedir. Fakat Kültür Bakanlığının bu husustaki vazife ve salâhiyet « lerini genişletmek, kendisine milli anıdlar üzerinde kayıdsız şartsız bir nüfuz vermek lâzım gelir. Kül- tür Bakanlığının ilk işi, milli anıd olarak tasnif olunan her eseri, her peyzajı, her evi, her tavanı, her kapıyı onun izni olmaksızın tah - rib değil, tamiri bile meneden bir kanun çıkartmak olmalıdır. Bu kanunda milli anıdlar listesinim tanzimi Kültür Bakanlığına bıra- kılmalıdır. Kültür Bakanlığı, şehir şehir, taraf taraf milli anıdları aratır ve buldurur. İlk kısa liste - ye, her sene yeni İisteler ilâve eder. Bu kanunda ağır ceza teh - ditleri bulunmalıdır. Milli anıdlarımızı, - zenginleş - tikçe, büdce kudretimiz arttıkça, onaracağız. Fakat şimdiden her türlü tahribin önüne geçmeliyiz. F.R. ATAY Olgunluk imtihanları bugün başlıyor Liselerde bu yıl yapılmış olan olgün- hek imtihanlarında bir gruptan sınıfta Kalmiş N edile. cekleri hakkındaki Kültür Bakanlığının verdiği karar üzerine tesbit edilen imti « CEĞEAÇ | d SenBeke n y han günleri okul direktörleri tarafından ilgili taelbelere bildirilmişti. İmtihanla- ra bugün ilk olarak başlanacaktır. Ders grupları için ayrı ayrı günler ayrılmıştır. Bütün grupların imtihanları perşemhe günü bitecektir. Düzeltme Ötey günkü sayımızın emniyet umum direktörlüğündeki tayinleri bildiren fıkrasında küçük bir yanlışı lik olmuştur. Erzurum ikinci sınıf emniyet memurluğuna tayin edildi- ğini yazmış olduğumuz İstanbul üni- formalı “merkez memurlarından B. Nazım hakikatte Erzurum üçüncü « di 'nif emniyet müdürlüğüne tayitı' edil- miştir. Düzeltiriz. — e Mti K