3 Nisan 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

Avrupa uluslarında ,deniz silahları L5 Tan, Paris « 26. 3. 1938 — / manyanın Versay andlaşmasının #skori şartlarına karşı gösterdiği istih- fla bahri şartlarını da bozmak için cağı yeni bir kararla Avrupanın ve İlbassa Fransanın bahri durumunun . *«i, çekinmeğe değer bir nokta. Berlinden gelen duyuklara gö « Almanya deniz kuvvetlerini de ka. ve hava kuvvetleri seviyesine çıkar- düşüncesindedir ve kısa bir za . n içinde 400.000 tonluk bir denanıma nağa karar vermiştir. Bu sayının hakikate uygun olmıyan Bir tarafı yoktur. Almanların, andlaş. panın eski gemilerin yenilenmesi hak- (kanda olan maddelerini ne kadar çabuk ye mantıki bir tarzda tatbik ettiklerini Biliyoruz. Almanya son samanlarda en büyük gayretini, Doyçland tipin- ge zırhlılar yapmağa hasretmiştir, Bun dan, bitirilmek üzere olan ilk üç ta- pesinin tonajı 10.000 tonu aşkın olmu » aktır. Tezgâha konulan — öteki ikl Şanesi ise bu tonajı epeyce geçecektir. Almanya, yalnız kendi isteğiyle do. ının — tonajını — 108,000 den 400 gıkarmağa karar vermiş görünmek le olduğuna göre Vaşington konferan- tesbit edilen 6& Şak 35.000 tonluk, 50.000 tonluk gemiler de yapma- uluslararası bakımından hiç bir en l yoktur; çünkü Almanya deniz vi « ları anlaşmalarının hiç birisini im- d n başka, andlaşmalara ne Aaldırış ettiğini de epey göster. ir. Buna göre, Avrupa sularındaki Uz- lüğünü korumağa çok alakalı olan tere bundan birkaç yıl sonra Al nyanın, hattıharb gemileriyle, veri zörleriyle, destroyer ve torpido - le, bir çok denizaltı gemileriyle ük bir donanmaya sahib olduğunu ecektir, /" Fransa her şeye rağmen — bir kara leti olduğu için, İngiltere — kadar üya düşmesine hiç bir sebeb yok. » Fransanın denizaşırı menafii ne adar büyük olursa olsun, İngiltere Bibi bir adanın hayatf ihtiyaçlarına ben e. Çünkü İngiltere birkaç hafta nını doyurmak için bile, emin, mun. a ve her türlü tehdidten masun nakliyatına güvenmek mecburi « yetindedir. — Bununla beraber son alman tahriki İkemizi, Akdeniz ve dünya ihtiyaçla- tanı karşılıyabilecek yeni bir donan « yapmak için 1922 denberi güttüğü sıyasada devam ettirmekten baş. bir sonuç veremez, — Deniz kuvvetlerimizin yenileştiril . ine, hafil gemilerden başlanmıştır. nın savaş gemileri altı tane- ve eskidir, Bunlardan Provans, Lor- en ve Brütany adlı ve 1913 de yapıl « tuş olan üç tanesinin, mühim bir ye. İleştirmeyi gerekleştirecek — değerde İ verilmiştir. 22 Şger bin tonluk olup 340 milimetre ça- imda altışar tane büyük topu olan bu kazanları mazotla tılacağı için süratleri epey artacak- . Bu gemilerin toplarında da, bil .« 'yareye karşı korum bakımın « n, büyük değişiklikler yapılmıştır, n.Bar, Kurbe ve Paris adlı öteki üç ü değerce ötekilerden aşağı olduk- lan tamirlerine lüzum görülme - ir, Jan-Bar ve Kurbe denize in - İlrileli 25 yıl olmuştur. Parlamento, batan Frans'la eskimiş n Jan.Bar'ın yerini tutmak Üzere 2932 ve 1934 de Dönkerk ve Strasburg 25.000 er tonluk iki savaş kruva- dün tezgâha konulmasını kararlaş- ır. Gerek bu karar, gerek deniz bakan- finın 35,000 tonluk bir savaş gemisi « dn tezgâha konulmasını parlamenta . istemek için verdiği karar tama - | mantıki ve Vaşington andlaşma - uygundur. İleride yaptırılması düşünülen to- âj, yapılmasına başlanılmış olan iki mınkine göre daha üstündür, Fa- at o zamındanberi, fransız bahriyesi. ” cual olmadığı ve mesuliyetlerini K kay iklarına — karar ük gemilerin Meseleyi izah edelim J1 Corriere della Sera 28 mart 1938 İtalya ve diğer memleketlerin efkâ. rı ümümiyesi, Berlinde Saymen ile Hitler arasında yapılan konuşmalardan hasıl olan neticeyi anlamak istemekte - dirler. Bu konuşmalarda, Almanyanın silahlanması bakkında —hiç bir karar ittihaz edilmedi. Çünkü, Sir Con Say- menin Berlini ziyareti, Almanyanın si- Jahlanma hakkındaki karardan evel ten bit edilmişdir. Büyük Britanya hükü- meti, Almanyanın son kararına rağmen, Bay Saymenin Hitler ile görüşmesini daha münasib görmüştür. Sir Say . menin Berline gitmesinin doğru olup olmadığını ancak saman gösterecek « tir. Bu, ingilir hükümetinin bir te « şebbüsüdür ve bu teşebbüs ne İtalya ve me de Fransayı bağlıyacak bir hareket değildir. Sir Saymenin seyahati, sade- €e zemini yoklama hareketidir. Asıl ka rar, bilahare, Streza toplantısında İn » giltere, Fransa ve İtalya devletleri ta. rafından alınacaktır. Bu toplantıda, Musolininin tesiri görülecektir. Bütün acun matbuatırın gözleri, 11 nisanda Streza toplantısına çevril « miştir. Bugünden Streza toplantısının #onucundan bahsetmek mümkün değil- dir. Sonuç ancak toplantıdan sonra bel- N olacaktır, Saymen — Hitler görüşmesi hak - kında neşredilen tebliğ fevkalade mü. himdir. Ve Saymenin bu hususta mat- buata verdiği beyanatı dahi pek Ihti. yatlıdır. Bildiğimize göre, Berlin konuşma- larında Hitler, Almanyanın noktai na- garımnda ısrar etmiştir. Yan! Almanya hükümetinin aldığı &on karar mevzuu baht olmamıştır. Hitler ancak diğer meselelerden bahsetmek İstemiştir. Lord Edenin Moskovaya seyahati, Sir Saymenin seyahatine bağlıdır. Sir Saymen demiştir ki; Ben yal . nız batı devletleri için bir barış değil, bütün Avrüpa barışını İstiyorum, İtalya, İngiltere ulusunun takib et- tiği taktiklerin çokluğu —ile tebarüz eden menfaatlerinin fazlalığını bildiği için, ingiliz ricalinin yaptıkları ziya » retleri soğukkanlılık ile takib etmekte- dir. Bundan dolayı Streza toplantı « sında bütün bu mevzular araştırılacak ve İtalyanın tecrübelerinden istifade edilecektir. Bununla beraber, genel durum ger. gindir. Ve Saymenin Berline yaptığı seyahat bu vaziyeti düzelimemiştir. Meselenin özü şudur ki, bütün dip- lomatik mesai Streza eleğinden geçirie lecektir. Bu eleklemenin — nasıl bir sonuç vereceğini ileride göreceğiz. ————————-———— müdrik olan bir hükümetin en likten gelemiyoceği yeni bir takım hâ- diseler çıkmıştır. Feansız deniz bakanlığı 25.000 tonu geçmiyerek, tonaj ve çap azaltılması yoluna girmek için beslediği — isteği göstermek istemişti. Bu noktada ol duğu gibi başka bir çok noktalarda da deniz bakanlığımız, İngiltere ile - tabıktır. . İtalyanın bahri gayretleci de büyü - mektedir. Buna delil olarak da saylav- lardan biri tarafından — parlamentoya verilen raporu gösterebiliriz. Yeniden Vittoryo-Veneto ve Littoryo 35 şer bin tonluk iki zırhlı, 1. 00 er tonluk iki torpido, 615 er tonluk iki küçük tor. pido, 2000 tonluk bir avizo, 908 er tonluk dört refakat gemisi, 935 er tonluk iki tane denizaltı gemisi ve bir motörbot yapılacaktır. Bitmek Üzere bulunan veya yapılmasına başlanmış olan 6000 ile 8000 arasında 6 kruvazür, 7000 er tonluk 6 torpido ve 7 tane denizaltı ge- misi vardır. İtalyan hükümetini bu tedbirleri al- mağa sevkeden sebebleri münakaşa ede cek değiliz. Fakat bu nokta üzerinde— yapılması çok arzuya değer — bir an- lJaşma yapılmazsa, itatyan dostlarımız Fransanın da kendisi için böyle geml. ler yaptırmasını şüphesiz tabil göre - ceklerdir. Berlin konuşmaları 28 mart tarihli Nevs Kronikl gaze. tesi “Berlim konuşmalerı,, başlığı altın da yazınış olduğu bir başyazıda diyor ki: Bu gazetede önceden de kestirilip söylendiği gibi Sir Con Saymenin Ber linde Bay Hitlerle yapmış olduğu kö- nuşmalar esaslı bir sonuca varmamış. tız, Her iki taraf da karşısındakinin dilek ve düşüncelerini açıktan açığa bildiği halde iki gün sürdürülen danış- malardan ve konuşmalardan çıka çıka bu çıkabilirdi. Şimdi Con Saymenin ingiliz kabi- nesinc Avrupanın genel sıyasal dürü- mu karşısında Almanyanın ne yapmak istediği konusu üzerinde enine boyu. na bilgi verebileceğine kanığ olmamak için sebeb yoktur, Fakat Üstündeki örtü kaldırıldık « * tân sonra alman sıyasasının şubat a « yında yapılan fransız — ingiliz konuş- malarında onarılmak istenen genel Av. yupa yatıştırılması işiae pek az umut vereceğini umabiliriz. »« Bugün için artık Almanyanın herhangi bir genel andlaşmada elbir- liği ve doğu andlaşmasına yardım göt- tereceğini ummak asığsızdır. Bu durum karşısızıda kendi batı sı- nırlarına olan güvensizliği artacak o . lan Rusya, kızılordunun gücünü ço - galtacak ve Fransa, Küçükanlaşma, Rusya ve konuşmalar dilediği gibi bir sonuç verirse, Büyük Britanya ile bir. likte büyük bir blok yapmak İstiye- cektir, Böyle bir blok kurulacak - olursa, her ne kadar kuranlar tarafından bu . nun, barışı pekiştirmek için kuruldu- ğu ileri sürülecekse de Almanya, bu- nu, daha ziyade, kendisini bir çember içine almak anlamında alacak ve as « kerce olan gücünü biraz daha artırma. a savaşacak, bunu ona bir bahane ola- rak gösterecektir. Bütün bunlar, İşleri bozulmağa gö - türür. Doğu Avrupasında barış başa - rılmadıkça Avrupanın barışı kurulamı. yacağı gibi, içinde Rusya ve yahut Al- manya bulunmuyan bir kollektif Avru- pa güven sistemi kurulamaz. Biz, İngilterenin — almanlara karşı kurulacak bir bloka, yahut 1914 yılın- dan önce yapılanlara benziyen herhan Bi bir birleşme veya anlaşmaya girme - sini istiyenlerden değiliz. Şu halde, bundan sonra atılacak o . lan adım nedir, ne olacaktır? Berlin konuşmalarından çıkan açık sonucun şü oldüğü anlaşılıyor: Bay Hitler, ya hep birlikte pusatlanmayı, yahut gene öteki uluslarla denk olarak pusat bırakmayı istemektedir. Bundan başka Almanya, Uluslar yeniden dönmeyi de pek aykırı bulmamaktadır. Burada ufacık bir umud parıltısı kendisini göstermek- tedir, Rakamlar ve nisbetler üzerinde uz- laşmak herhalde © kadar kolay olmi- yacaktır. Fakat bu kadar çetin ve kar. ma karışık bir durum içinde en ufak bir umud kaynağının bile arkasından gitmek gerektir. Derneğine Yabancı gazetelerde okuduklarımız; Almanyanın istedikleri 26 mart tarihli Nevs Kronikl gaze - tesinin Berlin bildirmeni Almanyanın sıyasal dilekleri hakkında şunları ya- zıyort Berlindeki ingiliz elçiliğinin büyük salonuna toplanmış olan 200 ü aşkın gazeteciye okunmuş olan bildiri, her « hangi bir duyuktan daha fazla bir şey Öğretmekte değildi. Yalnız bunun u « mut verici olduğu söyleniyordu. Bu « günkü günde Ingiliz delegeleri Hit « | derin, ve bu sebeble Almanyanın kol « | lektif sistem, doğu lokarnosu ve Rus. ya korkusu hakkında neler düşündüğü- nü güzelce biliyorlar, Dün öğleden sonra yapılan konuş- malarda Sir Con Saymen, B. Hitlerin yükümsel askerlik ve ordu kurmak iş- lerinde daha aşağı bir tempo ile dav - ranmaya ve bunda pek az da olsa, fe. dakârlık yapmaya yanaşacağını da an- lamış olduğunu öğrendim. Barış zamanında alman ordusunun sayısı S00 bin asker olacaktır. B. Hit- ler, konuşup anlaşmak — süretiyle 450 bine ve yahut daha aşağıya indirmeyi onayacaktır. Bundan başka alman ön- deri, büyük tanklarla ağır topları kal- dırmak için konuşmalara girişebilece . ğini de söylemiştir. Konuşma konularının en çetini o - lan doğu lokarnosuna söz sırası gel « diği zaman B, Hitler, Almanyanın fran sız — sovyet anlaşmasına, hep birden, düşmanca bir gözle baktığını anlat - mıştır. Önder, burada Rusyadaki ördu gü- cünden bütün yurddaşlara yükümsel talimden kuşku ile söz aç . yüklenen maştir. Bundan başka B. Hitler, Rusya kay- nağından çıkan duyuklar ve rakamlar- İa yalnız Almanyanm değil, bütün Av rupanın kendi amırları dışında bulu - nan bir ülkeden gelen bir tehlike ile nası) karşı karşıya bırakıldığını da söy lemiş, rus önderlerinin söylevlerinden parçalar naklederek rusların askerlik gücünü artırdıklarını ve bu gücü bir dünya devrimi yapmak uğrunda kul - lanmak istediğini —Isbata uğraşmıştır. Bundan sonra B. Hitler, Almanyanın bütün bolşevik köklerini kazıdığı için şimdi doğu sınırmı Rusya tahdidine karşı apaçık bırakamıyacağını anlatmış tr. B. Hitler, dağu lokarnosunun ta - mamiyle alman dış sıyasası içinde bu. hanmıyan bir proje olduğunu bildir - miş ve içinde Rusyanın da bulunduğu bir Avrupa kollektif güven sisteminin a'manlarca onanamıyacağını söylemiş - tir. Alman önderi, bundan — başka, bu 3 NİSAN 1935 ÇA ı _Geneı'al Lııd;*.udorf V Yeniden iş başına geliyor — ve mareşal oluyor. Berlinden Nevs Kronikl gasetsvi e 26 mart tarihiyle bildiriliyor: Ötekl Ülkelerde bulunduğu şekilde yüksek bir savaş gürası kurulması bu « Cenersl Ludendorf rada karar altına alınmak Üzeredir. Gene B. Hitlerin başkanlığı altında bulunacak olan bu kurumda kara, deniz, hava ve münakalat bakanlıklarının mü- messilleri yer alacaktır. Bu kurumun, B. Hitlerden sonra gelen başkanı gene- ral Ludendorf olacak, bu süretle eski kumandan uzun bir çekilmeden sonra yeniden bir iş başına gelmiş buluna - caktır. Duyduğumuza göre B. Hitler, ge- neral Ludendorfu doğum günü olan © nisanda Fild Mareşallığa yükseltecek. tir. ——— —— —— andlaşmada karşılıklı askerce yardım maddesinin bütün andlaşmayı — berbat eden bir taraf olduğuna işaret etmiş, Almanyanın — hiç bir vesile ile ister İransız, ister rus olsun, hiç bir askerin kendi topraklarına girmesine göz yum mıyacağını söylemiştir. B. Hitlere göre Almanya zaten Na- polyon zamanında böyle davranışların bir çok sıkıntısını çekmiştir ve bunun tekrarlanmasına yanaşmıyacaktır. Öndet, bütün askerlik taraftarı o . Tanıarın Üzerinde ayak diredikleri bir nokta üzerinde ayak diremiş ve alman ordusunun ancak alman — topraklarını korumak için kullanılacağını söylemiş, ileride kopacak büyük bir Avrupa sa- vaşında Almanyanın bir savaş alanı ol- masına yol veremiyeceğini anlatmıştır. B. Hitler, doğu andlaşmasına karşı Almanyanın ötedenteri tutmuş olduğu menfi durumu değiştirmediğini söyle- miş, fransız ve ingilizlerin ileriye sür. dükleri saldırmayış (ademi tecavürz) andlaşmalarına girmek yolunda Al « manyanın gösterdiği istekliliğin, do - ğu andlaşmasını da onamak anlamına gelmiyeceğini ve böyle bir köstekle bağlı olamryacağını ortaya koymuştur. Hitlerin uzun uzadıya söylemiş ol- duğu bu sözlerden anlaşılan şudur ki Almanyanın doğu andlaşmasına karşı gütmek kararını verdiği sıyasa, böyle kösteklere kendini kaptıdmamak ve do ğu yönüne doğru günün birinde ge « nişliyebilmek için kapıyı dalma açık bulundurmaktır, Benim anladığım şudur ki Hitleğin ve Almanyanım amacı İngiltereyi ve Pransayı, kendisinin batı tarafına Sak dırmak gibi hiç bir düşüncesi olmadı. ğına ve biricik kuşkusunun doğuda ol duğuna kandırmaktır. Bu sıyasanın İngiltereyi kandıra « cağını ve diplomatlarımızın Rusyayı bir kollektif sistem dışında bırakacak