3 Nisan 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 4 sahife ilâvesile MemJeketımizin en canlı v« en yerleşmiş gazetesidir. 7,5 kuruftur Bfîvük sahife çıkmıştır J Mn Q Q n 7 İSTANBUL CAĞALOĞLU 3 NlSSn 1935 NO. u a U l Tel&raf ve mektup adresl: Cumhuriyet. Istanbuj . Posta lcutusu: Istanbul. No. 246 Teıeîon: Başmunarriı ve evl: 22366. rahrir üeyeti: 24298. Idare ve matbaa tosmile MatbaacıüJt ve Neşrlyat Şırımi 24285 24290. umhurr dün baSİlVan Ve bugÜn bİtecek oîan * Hayat Ansiklopedisi Büyük bir küfuphaneyl bir arada evinize gefiren en faydaîı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. Her köyde bir Sandığa dayanan Bir köylii bankası • 1 ^ I K öy kanunu hep köylünün iyiliğini gözönünde tutan birçok işleri kendi kucağına almış bulunmaktadır. Bu kanunun işletilebildiği yerlerde köylerin ondan sosyal faydalar elde etmeğe başlamış olacaklan kuşkusuzdur. Köyü kaldırmak için ne yapılsa çok görülmez. Onun için bu yolda yapılabilecek başka ve yeni işler bulunursa onlan ileri sürmekten çekinmeğe yer yoktur. Biz ergec köylünün ekonomik hayatını kaldırmak için kuvveth bir para kurumuna ihtiyac bulunduğunu oranlanmaktayız. Kredi kooperatifleri pek tutmadı, daha doğrusu bu kooperatifler köylünün kalkınmasına yaramadı, olsa olsa şunun bunun rasgele her yerde, hatta ticarette kullanabildiği para bulmalanna yaradı. Burada bir daha görmüş olduk ki böyle kurumlar köylünün işine yarayabilmek için köyün ıçinden ve köylünün gönlünden doğmalıdır. Tepeden inen ve yukarıdan gelen kurumlara köylü pek akıl erdiremiyot. Ekonomik kurumları köyde köylünün kendisine kurdurmak gerekliğile karşı karşıya bulunuyoruz. Acaba kökleri köyde olacak ve köylünün kalkınmasına yarayacak bir köylü bankasmı nasıl kurabiliriz? Budununun (halkının) üçte ikisi köylü olan Türkiye Cumhuriyeti bu soruyu (meseleyi) olanca özenile gözönüne almak yükümündedir. Bu iş için ortada işte Ziraat Bankası var ya denilebilir. Gerçek ortada Ziraat Bankası vardır, ve bu banka da Türk köylüsünün kurduğu bır bankadır. Fakat an'aneleşmiş çalışma usullerine göre köylüye daha yakından bakacak yeni bir kurum yaratmak ihtiyacından kurtulmuş bulunmuyoruz. Yeni kurumu ortaya çıkarırken eldeki Ziraat Bankasından birçok yardımlar gbrebiliriz. Kırklareli saylavı doktor Fuad köylerde imece usulile sonuncu her yıl bütün köyün malı olacak bir para elde edilmesini düşünmüş ve bu yolda bir de kanun tasan (lâyihası) hazırlamış. Sayın doktorun her yıl her köyde bütün köylünün elbirliğile elde edilecek bu parayı nerelerde kullanmak istediğini bilmiyoruz. Bizce üzerinde pek çok özenle durulacak olan bu para, köyün payı olarak genel bir köylü bankasının temelini kuracaktır. Her köy, para eder *bir veya birçok ürünler yetiştirmektedir. Her köy her yıl bu ürünler içinden elbirliğile köyün malı olacak bir bölük (kısım) yetiştirecektir. Bunun tutan ne ise ileride kurulacak köylü bankasına sermaye olmak üzere en yakın ziraat bankalarına yatırılacaktır. Işin büyük değeri anlaşıldıktan sonra uluş (devlet) bir yandan bu para birikmelerine çok özen vermekle birlikte, diğer yandan bankanın biran önce kurulması için kendisi de ayrıca yardım etmeği düşünecektir. Bu anlayışa göre köylü bankasına özel ortaklıklara engel yoktur. Fakat bankanın ilk ve asıl ortaklan köyler olacaktır, ve bankanın asıl işi köylülerin derdlerine merhem bulınak olacaktır. Bu çok geniş bir alandır. Bizim akhmızın erebildiği kadarını söylersek böyle bir kurum Türkiye kalkınmasmın en sağlam baslangıcını verebilir. Köylünün imece yolu ile toplıyabileceği parayı az görmek doğru değildir. Ondan başka banka dü şüncesi kesinleştirildikten sonra' onun biran önce gerçeklenmesi için yalnız imecelerin vereceği sonunclarla kalınacak ta değildir. Bankanın biran önce kurulmasını olağan kılacak başka birçok çaralar da bulunabilir. Elverir ki bir kere düşüncenin doğruluğu anlaşılsm, ve bir kere de işe başlanmış olsun. Eğer böyle bir başl&ngıcla çalışılarak bugünden on yıl sonra dediğimiz bankayı kurabilirsek bu bizim için çok bir kazanç şayılma Lehistan, Almanya ile mi Fransa ile mi birlik olacak? müzakereler bunu açıkça belli edecek Almanyanın şarka doğru yayılmak tasavvurlarından kuşkulanan LeHstan hükumeti bazı şartrlarla Şark andlaşmasını imzaya karar vermiş Yunanistanda halkın galeyanı Efkârı umumiye güçhal tatmin edilebildi îstifa e d e n den muhakeme edilecek asilerin cezası ağır olacak. Divanıharb Reisi de tebdil edildi kumandanlar yerlerinde kaldı. Yeni Varşovada dün yapılan konuşmalar Lslı hükumeti M. Lavali Varşovaya davet etti Varsova 2 M. Eden bu sabah M. Bek Oe yaptığı göriişmeden sonra Reisicumhur Moscicki tarafından ka bul edilmiştir. M. Eden bundan sonra şerefine verflen bir öğle yemeğinde hzzu bulunmus ve öğleden sonra göriişmclere Maresal Püsudskinin evinde devam edilmistir. Akşamüzeri, bir ziyafet verilmistir. Görüşmelere, yarın sabah tekrar başlanacrk ve tngiltere sefaretinde bir öğle yemeği verilecektir. Çarşamba giinü öğleden sonra M. Eden, Praga hareket edecektir. Atina 2 (Husu sî muhabirimiz d e n ) Atina Fev kalâde divanıhar binin ilk kafile asi ler hakkmda verdi ği hükümlerde i dam cezası bulun mamasi Yunanis tani gene karistir dı. Gece saat iki de verilen divar karan pazar saba hına kadar Yuna nistanin her tara fma yayilmiştı. A tina gazetelerind»^ iki üçü müstesna .ı la dtvanıharbi heyeti ( X ) ijaretlisi tebdtt edllen divaniolarak bütün di harb reisi General Bakopulos, < X X ^ * î a r e * I l s ' asüere mtr ğerleri divanin bu hamei edümesini istiyen sivil komiser Konstanttnu merhametli kararinı pek isabetli bula • vamn karan yalnız ahali üzerinde de rak bu yolda makaleler yazdıkları halğil orduda da aksi tesir yapmishr. de ahalinin bir kismi bilhassa Mora tttifa eden kumandanlar yarimadasi ahalisi sonsuz derecede gaFOhakika pazar günü oğleye doğru leyan göstermisler adeta hükumet a • Tayyare Umum knmandanı Hava Neleyhinde yeni bir isyana tesebbüs ede zaretine müracaat ederek «ben fimdi cek sekilde harekete gelmislerdir. Di • (Arkast ikind sahifede) Leh'stan endişede Buradaki Fransız ajansı muha • biri tngiliz Leh müzakereleri münasebetüe edindiği intıbaları şöyle tesbit ediyoc: *Son hâdiselerin teairi tdtında, Polonya hükumetinin tavır ve ha • reketini değiştirmeğe değilse bile, yenîdtn Uthik etmtğe âmade bulandağu anlaşdıyor. Alman hükumet reisinin artık gizlemeğe dahi lüzum görmediği sarka doğru yayılmak tasavvurla rtmn efkârı umumiye üzerinde ha«/ ettiği derin tesirleri, Polonya saklamıyor. Haberdar mehafilde dolaşan ve henüz teeyyüd etmiyen bir rivayete göre, Polonya hükumeti, karşı lıklı müzaheret kaydinin yerim daha mülâyim bir formül ikame edildiği ve yahud ki, Ingiltere, A • vasturya için de yaptığı gibi, Polonya topraklarıntn tamamiyeti mül • kiyeaini korumağa müteallik her istişareye istirak eylemeği taah • hâd ettiği takdirde, Şark Andlas masım imzaya âmade imiş.> Bulgaristanda müh m hâdiseler bekleniyor Parü ve BerUndt en fazla merak e&tten nokta: Lehittan kitni tercih edecek? Başvekille Dahiliye Nazırı arasında ihtilâf çıktı, kabinenin değişeceği söyleniyor (Nikbinlik şarabına biraz su katmak lâzımdır!)) İtalyan Başbakanı «Hayale ve heyecana kapılmıyalım. Stresa konferansı miisaid bir hava içinde toplanmıyor» diyor Roma 2 (A.A.) «Popolo d'ttalia» nın basmakalesinde M. Musolini, şöyle yazıyor: «Her vakitki varsanlar (hayaller) satosu bir kere daha yapıl • mak üzeredir. Mubalâğa edilmi; olan bu nikbinlik şarabına bir parça su katmak nruhakkak lâ zımdır. Italyanlarm müstesna var» sanlara kendilerini bırakmaları doğnı değildir. Vazifemiz, onları haberdar etmektir. Çünkü inkisar kadar insanın gayretini kıran bir sey yoktur. Ya Almanya, ya Fransa! Buradaki müzakerelerin ehemmiye • tini iyice tebariiz ettirebümek için bu sabah buraya gelen Paris gazeteleri nin neşriyatmı da gözden geçirmek faydalı olur. (Arkası beşinci sahifede) Sofya 2 (Husosi Muhabirimizden, telefonla) Bulgaristanla alacaklılan arasında 6 nis^nda baslıyacak olan müzakerat biter bitmez Bulgar kabinesinin değişeceği burada kuvvetle söylenmektedir. Sofya 2 (Hususî muhabirimiz' Bundan başka Başvekil General den, telefonla) Dündenbeti Zlatefle Dahiliye Nazırı miralay Ko • Bulgar efkâri umumiyesi, guya lef arasında siddetli bir ihtilâfın basTürk Bulgar hududunda vuku gösterdiği de ısrrla öne sürülmektedir. bulmuş mühim bir çarpı?ma ç*ıMiralay Koleftn bazı fırka rüesası yialarile yeni bastan telâşa dü • ile sıkı temaslarda bulunduğu ve «ıfürülmüfttür. Bu sayiaya nazaı an lann yardımile müstakbel kabinenin guya Türk askerleri Bulgar topStresa konferansının kıymetini başmı geçmek istediği iddia ediimekraklartna girmek istemisleı , fa • azaltmak niyetinde değiliz. Sadetedir. Herne kadar bu şayialar, miralay kat Bulgar askerlerinin siddetli ce bu konferansm bugünkü Av mukavemeti karşasında geriye çetarafından tekzib edilmişse de bu tekrupanın politik ve diplomatik yakilmeğe mecbur olmuşlaıdır. Her zibe hiç kimse inanmamıştır. ni büyük varsanlara yer olmağa iki taraftan da mühim miktarda Diğer taraftan askerî birliğin umumî gayrimüsaid bir hava içinde ya ölü ve yaralı varmış! Hatta yakâtibi miralay Damyan Velçefin ıa' pılacağım tebarüz ettirmek isti • ralı Bulgar askerlerinden mühim ] bitan arasmdaki niifuzu gün geçtikçe yoruz. Acunun ürrtid ve menfaatbiır kısmı Sofya hastanesine getilerinin gelecek Stresa konferansı j artmaktadır. 19 mayıs t'klibi hiiku • rilmistir. Bu ?ayialar da bu ya na müteveccih olması anlaşılabi I metini yapan miralay Velçef, şimdiye (Arkast üçüncü sahıfedeı lir. Fakat, Stresanın yeni bir dev 1 kadar devlet îdaresinde fili bir vazife iArkası iıçuncu sahıjede) renin başlangıcı olacağı kanaa I l l tinden doğan mevsimsiz bir heye S ıiıııııııımı> " ">><"i>>>ıııııuııınıııııııııııııııııııııııınıııınıııııiNiııınınıifHiııııımııımnınıınıııınıııııııiMiıiııııııııı:ıııııııımııııııııııııııııııuiN can mevcud olmamalıdır.> I Sofyada çıkarılan asılsız şayialar I italyan Habeş harbi patlamak üzere mi? İtalyan müstemlekelerindeki zabit ailelerine Italyaya dönmek için hazır olmaları emri verilmiş Vartan öldü Eski ve kıymetli bir arkadaşı kaybettik NiımmmmmımıımınııiMiıımmımıııım İtalyan müstemleketi Eritrede halkı müslüman olan oir kasabanın manzarast, köşede deve ustunde seyahat eden bir İtalyan ktzt ğe hazır olmalan için emir vermiştir. Dunku posta ile gelen Londra gazetlk isaret üzerine bütün zabit aileleri telerinde okuduğumuza göre ttalya hüdeniz tarakile müstemlekeleri terke • kumeti Somali ve Eritre müstemleke deceklerdir. lerinde bulunan bütün İtalyan zabtan {Arkası (ktnd tahifede) ailelerine derhal memleketi terketmeıııııııııııııııııı I Türk matbuatınin en eski err.ektar birisini daha kaybettik; bu meslege otuz senedenberi hizmet eden Gazeteci Timarhane dolrmtş ta tatfiye yapıyormuşmnuz. FikVartan dün sabah öldü. rinizi öğrenebil'iT miyiz iistad? Vartan, Sivas tariîmda TamzaraliyMazhar Osmcn Vallahi bayım hasthaneye müracaat mathiş dı. Yirmi yaşmda tstanbula gelmiş, mürettiblikle işe başlami», türkçe ga • arttı, ihtiyaca yetişemiyoruz. îşin kestirme çaresi, esasen pek azalan akıllıları kgraya toplayıp delüeri sahvermektir! İArkası altıncı sahifede J ııiıifrıımnıirııımırn,nnıııınııııiııtı.!ntıiıııınnııın,ımıni»ıiM.H.u«Miıi(fim hdır. Büyük ve temelli işler bugünden yanna ortaya çıkarılamaz. Onlar için «ağlam temeller üstÜn rahat beklemegi bilmek ister. On yıl dediğin nedırî Goz yumup açmcaya kadar gececek bır zarnan. de uzun çalıçmakr ürter, ye r*hat YUNUS NAUl