1 Nisan 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 4

AAR A L . . : Silahlı diplomasi 253 mart 1935 tarihli Noye Zürher Saytung gözetesi B. Musolininin Ve . nedik sarayı balkonundan verdiği söy devi araştırdıktan Bonra diyor ki: Askerlik mükeltefiyetinin ilanından ve Versay andlaşması axkerlik hüküm - Yerinin Almanya tarafımdan kaldırılma. & üzetine sekiz gün geçtikten sonra, Avrupa diplomasisi askerlik tazyik va- gıtaları ile çalışma devresine girdi. Bu durum, emrivaki sıyasasının verdiği #onuçtur. Büyük Britanya, Fransa ve İtalya hükümetleri, — Paristeki üçler Berlin ziyareti 26 mart 1935 tarihli Mançester Gar. diyen gazetesi Berlin xiyareti hakkın. da şu başyazıyı yazıyor; Siş Con Saymen ile B. Eden Ber » linde alkışlarla karşılanmıştır. Bütün bunlar hiç şüphesiz çok iyi işaretlerdir. Alman makamlarının, halkının ve mat- İkkonferansında temasa geçtikleri ve Rayh | Ptatınm gösterdikleri dostluk ruhu ay hükümetinin bir taraflı bareketi karşı. sında ne yapacakların; görüştükleri sı- ralarda, Sir Con Saymenin Berline ha. Teketinden evciki akşam, karşılık hare- ketin filen ilk tedbiri alımdı. — İtalya, €umartesi akşamı 1911 kura efradın: si. Jah altına çağırdı; aymı zamarda da berhangi bir âni harekete karşı, 1 ni - sandan itibaren 600.000 kişinin silah al. tında hazır bulundurulacağı ilan edil - di. Geze aynr gün içinde Musolini de bir söylev vererek Avrupa meseleleri. nin doğurduğu ihtimallere karşı faşist hükümetinin tam bir hazırlık — içinde beklemesi Jazım geldiğini açıkça izah etti. İtalya hükümetinin önderi, Av « tupa devletlerinin ecibirğiyle çalışmala. Yi arzusunu izhar ettiği gibi, İtalya matbuatı da bugün, silahlanıma mesele. sinde Almanya ile Dir anlaşma yapıl . ması arzusunu saklamıyordu. Kısml s<- ferberliğin yapılması — ve elde mevcud askeri kuvvetlerine işaret edilmesi ile şu demek isteniliyor ki, Almanya ile yapılan görüşmeler verimli bir sonuçla bitmezse karşı taraf, Almanyanın und. laşmayı bozmasına müessir — çarelerli karşılık verebilecek, ve hattâ bu görüş melerin suya düşmesi sonucunda, ister askerlik bakımından olsun isterse her, hangi bir surette meydana gelecek du- ruma karşı da silahlı bulunmaktadır. İtalya, almış olduğu tedbirlerle bu tesi. Ti uyandırmak istiyor ki, bu suretle as- keri tazyik unsuru Avrupa diplomasi . sinde yeniden mühim bir rol oynamağa başlıyor. Bu çarelere baş vurmağa — İtalyayı mecbur eden bir çok değişik — sebebler vardir; aymı çarelerin kullanılması son hafta içinde fransız gazetelerinde de münakaşa mevzuu olmuş ve hattâ bu ça- zeler göz önünde tutulmuştur. Doğu Alrikasındaki gerginlik Avusturyada ulusal sosyalistleç nezdinde ve Alman - yada, Avusturyada bir değişiklik ya .» pılması ve hattâ Avusturyanım Alman . yaya katılması umudunu uyandırdı ve sanıldı ki, İtalyanın Habeşistan ile ara- ©1 açılmış olması yüzünden bir savaş gıkacak ve bu savaş, Avusturyada ya . pılacak ölan herrangi bir değişikliğe İtalyanım silahla müdahale etmesi im- kânlarını ortadan kaldıracaktır. Bu dü. günceye anlaşılan Berlinin bazı mah - filleri de işticak ettiklerinden ve bu . nun sıyasal kararlar üzerinde de müct- #ir olması sonucunda, İtalyanın Ber . Hindeki prestiji bir parça eksildi. An « cak, İtalya bundan böyle herhangi bir ni harekete ve bilhassa Avusturyada — yapılacak bir emrivakie karşılıkta bu . kmacağını ve böyle bir durumu göz ö- nünde bulundurarak icab eden tedbirle. ti güven altına almış olduğunu iabat e- ü:lf. eski durumunu gene yerine ge - tirdi — ..—— Basa duyuüklar rıca memnuniyetimize yol açmaktadır; bu ziyaretin gayesi de dostluktur. Fa » kat bu ziyaretin çok ciddi ve tehlikeli tarafları da vardır. Bu ziyaretin en büyük maksadı, bizzat Sir Con Saymen. in söylediği gibi, istikşaftır. İngiltere hariciye bakanı, Hitler ile Almanya hü kümetinin Londra tekliflerinin heyeti umumiyesi hakkında noktai nazarlarını öğrenmeğe çalışacaktır. Bir müddet e- vel Londrada Rusya elçisinin işaret et- tiği gibi Avrupa harışı, taksimi kabil olmeyan bir tek şeydir. Aynı şekilde bu barışı tam olarak sağlamlaştırmak yo- lunda yapılan son teşebbüs sayılabile- cek olan Londra teklifleri de taksimi kabil olmıyan - bir şeydir. B. Edenin Berlinden Moskovaya, — Moskovadan Varşovaya ve oradan da Praga gitmesi- nin sebebi de budur. Bu ziyaretlerle fbunların başında gelen Paris ziyareti ve sonunda gelecek Stresa ziyareti ile kon. sey toplantısı bu işin taksimi kabil ol- madığının işacetleri ve delilleridir. Acaba bu tamamiyeti tehdid eden nedir? Belki yakın bir zaman için teh- like yoktur; fakat bundan hiç bir ta- man emin olamayız ve ergeç bu tehlike- nin belirmiyeceği — büsbütün şüpheli bir meseledir. Almanyanın doğuya dağ. ru yayılma niyetleri ne doğu Avrupa. sının ne de bütün Avrupanın barışı ile telafi kabil olmıyan bir meseledir. Va - kat bu niyetler sadece mevcud olmak. la kalmıyor, aynı zamanda alman dış sıyasasında da tesirlerini — güsteriyor. İşin daha fenası Mitler ile müşavirteri bu hareketlerinin ingiliz dış sıyasası ile kabili telif olduğunu da zannediyor- lar. (Vakıa İngilterede almanların bu niyetlerine temayül gösteren bazı gay- T mesul ve hiç bir şeyi temsil sakkını haiz olmuyan kimseler yok değildir.) Bu neviden niyetle: beslemenin ne bu. gün ve ne de ileride mümkün olamı . yacağını Hitlere ihtar etmek vazifesi Sir Con Saymene terettüb ediyor. Faz- la olarak silahlarda müsavat hakkı Al- manyaya nazari olarak verildiği halde Almanya bu hakkı bilfiil aldı. İngilte- Te, Almanyanın müsavat istemekte hak- hi olduğunu kabul etmektedir; — fakat “Müsavat,, pek kolaylıkla “müsavat . sızlık,, şekline girebilir. ve utarılacak derecede aşağılık birdenbire tehlikeli bir faikiyete geçebilir. Sir Con Say » men Almanyanın irazecilerine katiyet - le bildirmelidir ki ingiliz — sıyasasının gayesi kollektif sistemi içinde tam bir müsavat hakkının teminidir; fakat ae keri hakimiyet tamamiyle Londra tek- hiflerinin önüne geçmek istediği nok- tadır; bu nokta da, çekinilmesi gayri kabil şekle girecek olan silah yarışı ile beraber, grup grup itilaflar sistemidir. Bir Amerika gazetesinin Yabancı gazetelerde « ok;ıt'lı_ı'kla_rı_nlı—zı' Mühim bir ödev 25 mart 1935 taribli Taymis gazetesi yukardaki başlık!ı hir başyazısında Sir Con Saymen ile Lord Edenin Berlin zi- yaretinden söz açarak diyör ki: “İngiliz bakanları, hareketlerinden bir gün evel Avam kamarasında göste. rildiği gibi Lütün ingiliz ulusunun iti. madına sahib olduklarını bildikleri için kendilerini daha gücdlü bulmaları ge- rektir. Berlinde ingiliz bakanları ile görüşecek olan kimseler, hiç bir zaman şüphe etmemelidirler ki, İngilterenin biricik maksadı çatrşan menfaatleri ba- yıştırmak ve tahrik görmeden — yapılan tecavüzleri menedecek ve hattâ ceza « landıracak bir sistemin kurulmasıdır. Berlin ziyareti, birkaç gün önce gö- rüldüğünden çok daha iyi şartlar için . de başlryor. Almanyanın yeniden as . kerlik mükellefiyeti ilan etmesinin, Pariste olduğu kadar başka taraflarda da uyandırdığı şaşkınlık biraz daha ya- taşmaştır. İngiliz bakanlarının Berlin ziyareti- zi Fransa ile İtalyanın kabul etmesi memnün olmağa değer bir hareketlir; Fakat bu peşin teminata ihtiyaç duy - masa idiler dahâ ziyade memnun ola- caktık, — İngilterenin Pransa ile uzun zaman yaptığı işbirliği, İngiltere hükümetinin Berlin ziyaretin. de hiç bir gizli ve hodbin bir ülkü güt. mediğini, sadece barışa hizmet eden bir haceket olduğunu ve hinaenaleyh ula- kadar ulusların menfaati mevzuubahs olduğunu temin ewnesi lazım gelirdi. B. Hitler Almanya adma barış ku - rumunda yer alımı bildirdi, Böyle bir sistemin yaşatılma- sını istiyorsa, Almanya andlaşmalarla anlaşmaların bağlayıcı kuvvetini kabul savaştan sonra Ça hazır olduğunu etmek mechuriyetindedir. Almaayanın bügünkü Avrupa nizamının her nokta- sumı kabul edeceğine inanmak kendimi. zi aldatmak demek oldur; fakat kati o. İarak bilinmesi lazımdır ki, bundan son- Ta yapılacak değişiklikler daima — bazış yolundan geçecektir. Eğer bu ideale ye- tişmek nasi) olursa, Avrupada uluslar- arasındaki müzasebetlerin bugünkün - den daha çok artacağı bellidir. Herhal. de Avrupa memiceketlerinin — hepsinde değişiklikler yapmak — ve ulualararası geçimnsizliklerini yapışlırımak için —sa - vaştan Daşka bir vasıta bulmak isteği vardır, Eğer — B. Hitler, ordusunu ge- nişletmekteki maksadının diğer memle- ketlerle müsavi şartlarla müzakere bhak- kını kazanmak için olduğunu ve bunla- râ hiç bir tecavüz niyeti olmadığını in. &iliz bakanlarına ve onlar vasıtasiyle de bütün dünyaya isbat edecek olursa, o zaman Avrupanın barış içinde değişik- Jikler yapabileceği — ve muhtemel bir mütecavizin karşısında göreceğini bil « diği korkunç bir kuvvetten çekinerek tecavüz niyetinden vazgeçeceğini yenl bir devrin başlangıcına girildiği »>la- şılacaktır. bir türk kompozitörü icin yazdıkları Amerikada çıkan “Boston Evening Transcript,, gazetesinin müzik sütu « nunda kenç kompozitörlerimizden Ne - cil Kâzım hakkında türk kültür ve sa. İrak hükümetinin yeni kararları | nat âlemimizi sevindirecek bir yazı çık- 25 mart 1935 tarihli Noye Zürher Saytubg gazetesinin yazdığına göre, İrak hükümeti, sü ve kültür bakanlığı: nın bir kararı üzerine gelecek dere yı. Dından başlıyarak orta okullara giden gocuklara tüfek ve makineli tüfek kul - lanmak öğretilecektir, Bu düşünce ile alakadar olmak üzere bu yaz çocuklara askerlik öğretilecek, kamplar yapıla - tüktır. Bundan başka hükümet, üç filo. Tuk bir tayyare alanır kurmağa — karar vermiştir. İngiltereden dört topçeker alınmış ve denizci yetiştirilmeleri için İngiltereye zahitlerin gönderilmiş ol . mıştir, Bu uzun yazının kısaltılmışını aşağıya koyuyoruz; Ulusal melodi ve ritmlerini beynel . milel musiki ruhuna uydurmak işi bit çok memleketlerde dikkate değer bir şekil almaktadır, Bulgaristanda Vladi- gerof, Yugoslavyada Slavinski, Roman- yada Mihalovici bu cereyanın öncüleri olmuşlardır. Bu üç musikişinas, şükro. Tunur ki, beynelmilel müzik tekniğin . de olduğu kadar, kendi musikilerinin ulusal ruhunun muhafaza ve ifadesinde de muvaffak olmuşlardır. Bu suretle muhtelif ulusların halk mas) dolayısiyle bir deniz işleri bakan- | musikileri modern musiki tekniği ile Pooma kurulması da düşünülmektedir. 4 hai ö Ş geşnilenmiş olarak dünyaya arzolun - maktadır, Genc Türkiyede de Necil Kâzım en dikkate değer kompozitördür. Necil Kâzım tahsilini Viyana ve Pragda yap- mıştir, Jeseph Marx'a ve sonra Alois Habaya talebelik etmişlerdir. Ölmüş Emil Herzka gene türk bestekârını lan. se etmiş ve altı eserini Edisyon Üniver. sel'de bastırmıştır. Necil Kâzımın mü- teaddid neşredilmemiş orkestra parça - ları vardır. Bunların hepsi türk halk melodileri üzerinde yapılmış olup çok gü zel bir moödern armoni kisvesine bürün. müştür. Tamamiyle türk melodi ve ritmlerile bağlanmış olan bu armonile- rin tam bir garb üslubuna malik bu - ı imkân yoktur. Fakat melodi ile i, Aynştayn nazariyesindeki zaman ve mekân telakkisinde olduğüu veŞönberg'in her zaman yaptığı gibi, mesud bir şekilde birleştirilmişlerdir. A — Obzor ne diyor? Zagreh'de çıkan “Obzor, garetesi 25 mart 19353 tarihli sayısında Berlin ka- nuşmaları hakkında yazdığı bit yazıda diyor kiz “Berlinde ingiliz ve alman devlet a. damları arasında yapılan Konuşmalar hakkında verilen resmi bildirimlere ba- kılırsa bu konuşmalar yalnız danışma - dan başka bir şey değildir; daha doğ - Tusu İngiltere silahsızlanma işinde Al. manyanın neler istediğini lerin ken. disinden gdinlemek ve bu iş hakkında bir düşünce edinmek istemektedir. Bu- na göre Sir Con Sayrsenin Berline git- mesinden pürüzsüz bir sanuç beklemek dağre olmar. Bu böyle olmakla bera - ber, ingiliz dışarı işler bzkanının Ber. $ konuşmalardan — elde edeceği kanaatin İngilterenin genel siyasasına istikamet vermek işinde büyük bir te . sirde bulunacağı açıktır. Almanyanın ortıya atacağı isteklerde ne kadar ileri gideceği simdiden belli olamaz: bu ix teklerin ortaya atılması için, üç büyük devletin Strezada yapacakları kanuşma ve danışmaların sona ermesini bekle - mek gertektir, Almanyanın neler istiyeceği belli ol- Mamakla beraber, neleri istemiyeceği daha gündiden kestirilebilir. Alman - yanm istemiyeceği yey doğu ve Akde. niz anrlaşmalarıdır. Bugünkü durumun Kuvvetlendirilmesi isteğine dayanan bu ikf andlaşmanın yapılmasına yanm yanaşmıyacağını sgöylemek çok olmaz. Bundan başka ingilir dışarı iş « ler bakanıtın Berline erişmek Üzere bulundukları günlerde alman gazetele. rinin en çok Memel ve Söyyetlerden bahsetmeleri göze çarpan bir şeydir.., “Obzor,. ,Avusturya bakımından İ . talya, Fransa ve İngiltere arasında dü- şünüş birliği olduğunu yazdıktan son- rTa sözünü şöylece bitirmektedir : “Görünüşe hakılırsa uzun zaman sü- rebilecek alan yeni bir kanuşmalar dev. resine girmekteyiz. Bu devrede Beclin, Vargova, Moskova ziyaretleri ve hattâ Streza ve Cenevre bile birer merhale- den başka bir şey olamıyacaktır, Bütün bunlar anlaşamamazlıkların barış yolu ile düzeltilmesi isteğini ortaya atmak- tadırlar. Fakâat bu hususta insanın aklı. na gelen bir sorgu vardır: Acaba ara yerdeki anlaşamamazlık diplemasi yo . Tu ile düreltilebilecek bir anlaşamamaz- Irk mıdir?,, Tin Alman - Berlin görüşmeleri ve Tan 26 mart 1935 tarihli “Tan,, gazetesi Berlin görüşmelerini araştıran bir ya. zısında diyor ki: B. B. Sir Con Saymen ve Lord Eden dün Berline gelir gelmez derhal alman dişarı işler bakanı ile temasta bulun . mağa başladılar. Daha doğrusu ingiliz. alman kozuşmaları bugün B. Hitlerin huzuriyle başladı. Bu konuşmalar iki gün sürecektir. »« İngiliz bakanlarının vazifesi sıri haber almak vazifesinden başka bir şey değildir. Tagilizler bunu ısrarla söylü - yorlar, Berlin konuşmaları karşısında her iki tarafın aldıkları durum nerir? İn- Biliz kabinesi Almanyanmı — Uluslar Derneğine dönmesi - ve yalnız dernek konseyinde değil silahsızlarıma könfe ransında da eski yerine geçmesi işiz büyük bir ehemmiyet vermektedir. Bu düşünce, silahsızlanma işi henüz tamam bir şekilde bulunduğu ve Almanyanın yaptığı son emrivaki ortaya çıkmadı. ğı bir zamanda, yerli yeritde bir dü « sünce olabilirdi. Fakat, Almanyada mecburi askerlik vazifesi yeniden ku - rulduğu bir zamanda mestele başka bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Bundan başka, İngiltere hükümeti mürakabeli bir silahsızlanma anlaşması meydana getirmek istemektedir. Halbuki Alman. yanm genel bir tarzda silahlanmaya başlamak suretiyle Avrupaya karşı yap. tığr emrivakiden sonra bu husus olduk- Ça güçleşmiştir. İngiltere orta Avrupa ve doğu misaklarını. birbirini tamam - B ! ——— — 5) SÜ . .d Âi Birleşmeliyiz! 26 mart 1935 tasilili Koriyera Sera yukardaki başlık altında yasell bir yazıda diyor ki; & Almanyanıa merburi askerliği tW rür canlandırmıa: karşı büyük GY letler, güdecekleri istikamet hakkınt ilk anlarda anlaşamamışlardı. Fakat Pi ris görüşmesinden sonra, bu Üç deVi müşterek bir yoldan yürümeğe vermişlerdir. Strezada Musolininin — iştiraki İN bir toplantı yapılmasına karar veri!' miştir. Hareket tarzı, Almanyanın k8* | rarı karşısında, bu üç devletin elbirli * | Zile hareket edeceklerine delalet | Çünkü bu üç devletin menfaatleri mi terektir. Avrupanın menfaat ve saadelir — ancak barışın gerçekleşmesindedir; bü M üç devlet ise Avrupa barışının müdafli | va zamini sayılırlar. Almanyanın bu son hareketi, bir Bte | gemornya bareketidir. Avrupa ve m;"! '. deni acun, genel savaştan büyük DİF | ders almışlardır. - 4 _l İngiltere, Fransa ve İtalya, Alml"_ yanm gerek askerlik ve gerekse mant” viyat bakımından, düşük mevkide bu * İ Tunmasını istemiyorlar, " Raybhş hüzümetinin Saymene tü US susta vereceği izahat, ileride takib edöe — ceği yel ve Streza toplantısında verie . lecek olan kararın Almanya — terafın © dan kabul veya reddedilmesi sonucum | da, Almanya, ya Avrupa barışı işbisrli * | ğindeki tüyük yerini alacak ve yatıt da telafisi kabil olmryacak bir biçim” de Avrupa işlerinden uzaklaştır:lacak « tır. YÜ Almanyanın silahlannası işi diğer iŞşe — icre bağlıdır. Binaenaleyb — birbirine bağlı olan bu meseleler aynı zamandi | hallolunataklardır. Bu rususta iki pro — | je vardır: Biri doğu, öbürü de — Tunü | misakıdır. Bunların ikisi de emniyet meseleleri ile alakadardır. Almanya bu iki misak bükümlerini kabul etmiyecek olursa, Almanyanıll silahlanması endişe teşkil edebilir. Ab manyanım bu biçimde silahlanmağa kale kışması, Avcupa devletleri tarafındafi hiç bir zaman kabul edilemez, Roma, Paris ve Londra hükümetle* vi arasında, bu hususta bir tesanüd mey* dara getirilmiştir. Asıl mesele, Avrupanın barışını güe ven altına almaktır. R Bu üç devlet, mühtemel bir askeri — hâareket — karşısında, bir — blok teşe kil eemektedirler. Biz bu endişeli ihtis malin mevcud olmadığını umut ederiğe Streza toplnatısına iki hafta kaldı. — Bu toplantı tarihidir. Çünkü, — fransizı ingiliz hariciye bakanları ile Musolidi — kararlarını birlikte vereceklerdir. Mu- solini, Venedik meydanında söylediği söylevinde bu husustaki — düşüncesici, açıkça ortaya koymuştur. Diğer büyük — devletler de Musolininin tuttuğu yor — dan gidecek olurlarsa, ve Almanyanıtt — mecburi askerliği canlandırmak husu - — sunda aldığı soz karar, yukarda — dedi « ğimiz gibi, diğer Avrupa anlaşmaları — ile telif edilebilirse, barış da güven alı —| tına alınmış olacaktır. | Aksi takdirde, başta olanlar vicdan- — darına, uluslarına ve tarihe karşı yapa* —| çakları işlerin mesuliyerini Üzerlerine almış olacaklardır. Tryan mıntakavi misakların teminatı ale — tımda bir güven sistemi olarak meyda na getirmek istemektedir. — İngiltere, bundan başka, herhangi bir muhtemel mütecavize karşı hava tecavüzleri hak * kında akdolunacak — karşılıklı yardım misakı ile kendini güven altına almak istiyor. Ş Görünüşe bakılırsa, Beclin Xonuş malarının tcmelini bunlar teşkil et mektedir. Almanler — ingilizlerle k:>3 — karsıya çarpışmaktan ::lü&ktcdir- ler. Almantar, şüphesiz ingiliz bakan - —| darıma Almanyanın Cenevreye avdeti —| ümidini canlandıracaklardır / ve tabii — Almanyanın Cenevreye suçlu sıfatiyle — dönmeyeceğini ileri süreceklerdir.,, “Tan,, ingiliz ricalinin — almanla'ı — kandırabileceklerini sanmanın kolay ol — madığını ve Musolininin müsellah kuve wetlere dayanarak konuşmalarda bulun mak hususundaki usulünün ea iyi vevl — olüp olmadığını sorarak sözünü bitiri yor.