2 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Mr 2.9-939 EUSÜNİ Harp! Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Imanya ile Lehistan © arasında harp başladı. Ve harp Lehis » tan topraklarında devam etmektedir. İngiltere ile Fransa, Almanyaya son ihtarı göndererek, Lehistan toprak - larından derhal çekilmesini, çekil - mediği takdirde, Lehistanı müdafaa- ya koşacaklarını ve gayri müsait ce- vap verildiği takdirde sefirlerini çe- keceklerini bildirdiler. Cevabım gay- ri müsalt olacağı muhakkak oldu - Zundan İngiltere ile Fransanın da harbe karışması bir saat meselesidir. Şimdiki görünüşe göre harp Al. manya ile Lehistan, (İngiltere ve Fransaya münhasır kalacaktır. Çün- kü Her Hitler dünkü nutkunda ya - bancı yardımı istemiyeceğini söyledi. Hi gibi” iye ayrıca tel. meğe ihtiyaç hissetmediğini, Alman ordularını deruhte ettikleri tarihi va. zileyi ifaya kâfi gördüğünü bildir - miştir, Acaba İtalyanın harbe karışma - ması ne zamana kadar devam eder? İngiltere ile Fransa Almanyaya karşı harp ilân etmelerinden sonra İtalya da harbe karışmağa lüzum hisseder veyahut Almanya tarafin- dan yardıma davet olunür mu? Da- vet olunduğu takdirde yardıma ke- Şar mı? Bunlar henüz belli değildir ve hâdiselerin alacağı şekle bağlıdır. Asıl hakikat harbin artık başla. dığıdır. Bu müthiş yangının ne ka. dar genişleyeceğini, ne kadar devam *deceğini kestirmek kimsenin elin. de değildir. Bu harbin başlamasma © lüzum Var mıydı? Bu harbin başlamasını İcabettirecek, kördüğüm olmuş bir Mesele mi vardı? — Asla! Danzig meselesi de, Koridor da- yası da müzakere ile pekâlâ halledi- İebilirdi. Fakat bütün © vesikaların Meşrinden anlaşılan sarih bir nokta sir köle muamelesi yapmak, Polen. Ya milletine her dilediğini dikte et mek istedikçe, Polonyanın bu mna. Meleyi kabul etmemesi yüzünden ta. Arruza uğradığıdır. Almanya, kendi iradesine ve ta. hakktimüne boyun eğmek isteme Yen, şerefli bir millete yakışan mü. Savat şeraiti dairesinde her mesele. Yi halletmek siyasetini o güden hir Milleti, evvelâ tehdit ile tazyık et Mek daha sonra kuvvet İstimaliyle #xmek istemiş ve dünden başlayarak Du siyasetini tatbika girişmiştir. Harbin sebebi, Lehistanın kış ak bağlanmağa, bütün mukadde. Fatım Almanyanın eline © vermeğe Yazı olmamasıdır. Onun için bu harp Almanya bakımdan tahakküm id. uğurunda yapılan bir istilâ harbi olduğu halde Lehistan bakı Mundan, kurtuluş savaşı ve bir hür. Hiyet harbidir. Ve zafere namzet ve| yık olan dava da kurtuluş ve hür. ettir, İstilâ uğrunda çekilen kılıcı, er. #*ç başka bir kılıç kırar ve o kılıcın rılması ile İstilânm bütün eserleri Yıkılır. Bütün tarihin verdiği ders ur. Almanyanın bu dersten ve bu dersin tazammun ettiği kati hakl- Katlerden üstün kalmasına imkân oktur, Bugün Almanyanın yaptığı harp, bir ihtiras harbidir. Milletleri çiğniz Yerek ihtirasları tatmin etmek dev. Tinin geçtiğine, Almanyanın kendi yatı da şahittir. Onun için AL Manyanın bu harp neticesinde ala « *ağı biricik netice, bu hakikati, fa. kat çok ağır fedakârlıklar pahasma, bir kers daha öğrenmek olacaktır. Marbin daha başka bir netice ve. Teceğine inanmıyoruz. Erzincanda Yeni Bir Hal Erzincan (TAN) — Belediyenin o- tuz bin liraya yaptırtmakta olduğu İ inşaatı bitmek üzeredir. Bü: ap ve sebzeciler bu halde topla” hâcaktır, Eskiden hal gibi kullanılan Yerin yıkılmasına başlanılmıştır. Gölcük »- İzmit Şosesi İzmit, (TAN) — Gölcük - İzmit #sesinin yapılmasına başlanılmıştır. Hitler Berlin, 1 (Hususi) — Polonya, Al- manyanın 16 maddelik uzlaşma tek. Hfini kabul veya müzakereye yanaş. madığı cihetle Almanya haklarını kuvvetle tanıtmıya karar vermiştir. Bunun üzerine Hitler bü sabah ör- duya hitaben neşrettiği bir emri yevmide şöyle demektedir: “Polonya devleti, Führerin arzu ettiği muslihane sureti tesviyeyi red- dederek silâha müracaat etmiştir... “Bu delice tahrikâta nihayet ver. mek üzere şimdiden kuvvete kuv - vetle mukabele etmekten başka bo- nim için yapılacak bir şey kalmamış tır. Alman ordusu, Alman milletinin şerefi ve hayati hakları için büyük bir azimle çarpışacaktır. Her askerden büyük ananeden ve ebedi Alman askerlik zihniyetinden ilham alarak sonuna kadar vazifesi. ni yapmasını beklerim.,, y Danzig İlhak Edildi Danzig Nazi şefi Förster, bu sabah Hitlere gönderdiği bir telgrafla Dan- zigin Almanyaya iltihak kararı ver- diğini bildirmiş ve bu karar Hitler tarafından kabul olunmuştur. Förster telgrafında şunları yazmak tadır: “Danzig'in Alman devletle birle hakkındaki esi» kanunu imza eöcrei bik mevkiine koydum. 2 — Devlet kuvvetiyle icra kuvveti devlet reisinin elinde toplanmıştır. 3 — Serbest şehir bütün arazisi ve Visi ile Almanyanın oczayı mülemmi sindedir. Bu hüküm de derhal meridir. 4 — Alman hukukunun Pührer tars- fındazı tatbikına kadar hali hazırdaki teş- kilâtı esasiye kanununa bağlı kanunlar mer'iyette kulacaklır.,, Ayni telgratta, Dersle ve Gâlnya N- manlarının abloka altına alındığı: da bil- dirümektedir. Hitler, Försterin telgrafına şt ce- ivabı vermiştir: “Danzig'in Almanyaya rÖcuüna &it olan beyanriameyi kabul ediyorum. Almanya. ya karşı olan sarsılmaz sadakatinizden dolayı size ve bütün Danzig kadın ve çr- keklerine teşekkür ederim. Danzig'in Al manyaya rücuu hakkındaki kanun derhal tatbik ve icra edilecektir. Försler, Danzig ahalisine hitaben aşa- Mıdaki beyannameyi neşretmiştir. “Danzigin erkekleri, kadınları, 20 se- medenberi arzu etmekte olduğunuz saat geldi.. Bugünden itibaren Danzig, büyük Almanyanm hudutları içine | girmiği Führerimiz bizi kurtarmıştır. İlk dele Jarak gamalı haçlı bayrak Alman bay- rağı Danzig'in umumi binaları üzerinde dalgalınmağa başlamıştır. Bügünden hi: baren eski Polonya binaları Üzerinde ve her tarafta dalgalancaktır. Eski belediye binasının ve mukeddes haları yazmakla iktifa ettiler, yeceğini tekrar edip durmuştur Mussolininin son bir (avassut dilmektedir. lar arasında bile bu fikirde yalnız 400 ü bulunmustur, © |Hırvat anlaşması, Yugoslavya ta hinde en büyük hâdiselerden biridir. Gg Dün ialyan radyoları halka Almanyanın harp kara. rını, Alman ordularının Polonyaya hücum ettiklerini bildirmediler. Hitlerle Chamberlain arasında cereyan eden riizakereleri ve bu müzakerelerin geçirdiği saf. İtalya simdilik harbe girmemek kararındadır. Zaten Mussolini ötedenberi Hitlere Danzig için harbe girmi. * Almanyada halk çok sinirlidir. Hitlerin, kendile- , rini büyük bir felâkete sürüklediğine kani bu- lunmaktadır, Hattâ Nazi partisi içinde bulunan- kim kati harekete geçmeden evvel Hitler parti içinde bir tasfiye yapmak mecburiyetini duymuş- tur, Partiden binlerce kişi atılmıştır. Bunlar ara- sında birçok da Rayştag özası vardır. Nitekim dün sabahki Rayştag içtimaında 720 âzadan Salnte Marle kilisesinin kulelerindeki| çanlar halâs saatini çalıyor. Bize, Versay sırtulmak kuvveti ve imkö- iş olan Führere teşekkür e- delim. Biz Danzig'liler, daşları olduğumuzdan. dolayı bahtiyarız. artık Alman vatan- Danzigliler, bu fevkalâde anda müttel olmak, elele vermek ve büyük Alman- yamız için elimizden geleni yapacağımızı Führerimize vaadetmek istiyoruz. Yaşasın büyük vatanımız Alınanya, ye- yasın aziz Führerimiz Adolf Hitlerimiz., | Rayştag Toplandı İ Rayştay, hükümetin bir tebliği- ne ıttılâ kesbetmek üzere sast 10 da içtimaa davet edilmiş ve bu toplanti- | rim reddedildi ve bı Danzig'in Almanyaya Ilhakını Resmen llân Etti Führer, “Kuvvete Kuvvetle Mukabeleden Başka Çare Olmadığını,, Orduya Bildirdi da Hitler, söylediği bir nutukta ez. cümle demiştir ki: “Aylardanberi, Vevsay'da icat edilen ve bizim için taharımul edilmez bir şekil a- bir meselenin kâbumu altnda hepi- iz btırap çekiyoruz. Danziz ve Kezidor dan evvel olduğu “gibi simdi de Al manysya alttir. Danxigi bizden Versay n- yırdı, Ve Koridor da Polonya' tarafından #lbak edildi. Fakat bilhassa Alman ekel- Byeti en istirap verici bir şekilde fena wuamelelere maruz kaldı. Her zaman ol- duğu gibi bu İşte de muslihane bir de- Bişiklik yapılması için tekliflerde Tandum, Benim tekliflerim — kadı ve mütevazi bir şey olemaz, Hu tezlille- selerberlik ve Belediye reisi Şerif Bilgen, İsparta Halkevi reisi Remzi Ünlü, Edirne mebusluğuna Trabzon Beledi; si temel Göksel Parti Genel Başkanlık divanınca Parti namzedi olarak ki laştırılmışlardır. Sayın ikinci müntehiplere bildirir ve ilân ederim. Belgrad, 1 (Hususi) — Yeni Sırp - Bu anlaşma ile Yugoslavyanın da. hili vaziyeti yeni bir şekil almış bu- Tunmaktadır. Simdiye kadar sıkı bir merkeziyet i. le idare olunan Yugoslavya, artık bir) zamanki Avusturya.Mecaristan İn- parstorluğu gibi dualist bir devlet mahiyetini arzetmektedir. Yeni kabi. ne toplantısında evvelâ yeni intihap. la meşgul olunmuş ve âyan meelisi intihabının 24 eylülde yapılması ka- rarlaştırılmıştır. Yeni rejim memleketin her tara. fında memnuniyetle karşılanmakta. dır. Bütün gazeteler, Sırp, Hırvat, Sloven hepsi bu sevince | iştirak et- mektedirler, Hırvatlık muhtariyeti hakkındaki hükümlerin diğer eyaletler ve Slo- venya üzerindede meri olacağı Slovenyanın da yakında muhtariye. te kavuşacağı kaydedilmektedir. Uç Mebusluğa Yeni Namzetler Gösterildi Ankara, 1 (A.A) — Trabzon mebusu Süleyman Sırrı Gedik, Edirne mebusu Şeref Aykut ve İsparta mebusu İbrahim Demiralay'ın ölüm. lerile boşalan Trabzon mebusluğuna Edirne C. H. P. idare heyeti ve "Hırvatlardan Sonra slovenlere de , Muhtariyet Verileceği Söyleniyor Hırvatlarla Sırplar arasında ilk an. lasma teşebbüsü eski Sırp Başveki. li Paşiç zamanında yapılmıştı. Paşiç, mebusluğuna İsparta C€, HM. P. ve C.H. P, Genel Başkan Vekili Başvekil Dr. Refik Saydam 1925 de hükümet aleyhtarlığında bu. lunmasından dolayı hapiste yatan © zamanki Hirvatların önderi Stepan Radiç'e kabineye girmesi için teklif. te bulunmuştu. Radiç, daveti kabul etmişti. Fakat birkaç ay sonra Hırvatlarla Belgrad hükümetinin arast yeniden açılarak iki taraf arasında münasebat tama- mile durmuş, hattâ Skupçina mecli. sinde Stepan Radiç üç arkadaşile birlikte Sırp mebuslar tarafından te. cavüze uğrıyarak öldürülmüştü. O zaman Hırvatlar muhtariyet elde e- dinceye kadar Belgrada dönmemeği ve Belgradla tamamen münasebatı kesmeyi kararlaştırmışlardı ki bu hal, tam 11 sene sürmüştür. Şimdi dahilen kuvvetlenen Yu-! goslavya, bugünkü beynelmilel va. ziyeti dikkatle takip etmektedir. Ha. | len Yüugoslavyanım > başlıca — gayesi sulhü ve hudutlarını muhafaza et. mektir. Bu itibarla yeni hükümetin büyük devletler arasındaki ihtilâf. ta tamamile bitaraf kalmıya karar verdiği anlaşılmaktadır. İ tethiş ile mukabele edildi. Polonya kün &üimeti, Alman tekliği ik etmek mütalâa ettiğini akşam he karşı aşkımın ve göstar- nız alçaklık mânasına alınma- ması lâzımdır. Alman devleti ile şefleri bu hâle tahammül edecek olurlarım ben siyasl sahadan çekilirim. Tavassut te- şebbüsleri suya düşmüştür. Ben garpte hiç bir şey istemiy Malyaya teşek kür ederim, Een yardımın, caat etmek İstemiyorum, Mesele! dim halledeceğim. Bitaraflara riayet ede- ceğiz, Evvelâ Danzig meselesini müsliha- ne bir şekilde halletmiye karar verdim. Polonya, şartlarımızı kabul edineiye ka- der mücadele etmeğe azmettim. Almanya da bizzat benim de tahammül edemiyecs- ğim bir mahrumiyet yoktur.,, Dün İsviçre de Seferberlik Yaptı Berne, 1 (A.A) — Federal mec- Jis, 2 eylülden itibaren umum! sefer. berlik yapılmasını karar altına ak mıştır, BELÇİKADA Brüksel, 1 (A.A) — Dün akşam aktedilen kabine içtimaımdan sonra neşredilen bir tebliğde bilhassa şöyle denilmektedir; “Seferborliğin C sahasına | geçil- mesine karar verilmiştir. ” * AMERİKADA Vaşington, 1 (A.A) — Ro: İsnat 4:30 da Fransa, İngiltere, İtalya, j Almanya ve Polonyaya bir telgraf çe kerek sivil ahalinin bombardıman e- dilmemesini tavsiye etmiştir. Roo- zevelt, derhal bir cevap verilmesini istemiştir. ” BULGARİSTANDA Sofya, 1 (Hususi — Kral tara- fından bugün neşredilen bir iradede Şuna Deydi, Buna Deymed Yazan: B. FELEK ziz okuyucular! Bu satırları ya. zarken gelen haberler, Alman diktatörü Hitlerin Polonya ile harp etmeğe karar verdiğini ve sabahtan» beri de hudutlarda ateş teati edildiği. ni hatlâ bazı Leh şehirlerinin hava taarruzuna uğradığını bildiriyordu. Dünya, ümit dünyasıdır. Hitlerin teferruatı o kulaklarımıza kadar ge. en, dün Rayhştağda (söylediği Butkunda çocuk ve kadınlarm ha - yatına kıyılmamasını hava kuvvet - lerine emir verdiğini öğrendik. Umalım ve Alman diktatörlinün vicdanına, tanımadığı Tanrının biraz nur vermesini, Avrupada dökülecek milyonlarca adam kanının heyulâsı onu biraz irkitmesini bekleyslim de işi yine filezofluğa vurarak © hergün İ birbirlerine demediklerini bırakmı - yan, arz üzerinde birbirinin varlığı. na kasdetmiş olan Nazilerle Bolşe - ” İviklerin nasıl anlaştıkları hakkında İfikelmi Söran bir okuyucuya verdi ğim cevabı isterseniz beraberce mü. talea edelim, Bundan evvel istidrat olarak şt- ret etmek o isterim ki; dün bizzat ağzından işittiğim nutkunda Hitler hayatında ilk defa olarak bol. şeviklik aleyhinde bir tek © kelime İsöylemedi ve Rus - Alman paktının tasdikını Rayihştağ'ın serapa el şa « kırtısından mürekkep ekseriyetine - daha doğrusu » bütünlüğüne bildi - rirken iki memleketin kendi doktrin. lerini yâni siyasi kanant ve umdele- rini birbirlerinin memleketine ihraç etmiyeceklerini ve demek ki Alman. yada bolşevik ve Rusyada hazi pro- payandası yapılmıyacağını ilâve etti, Bu sözü işitenlerin evvelden bu / karşılıklı propagandanın mevcudi - yetinö “İnânmüsila İmkân yoktur, Çünkü bir taraftan Rus gizli polisi Geptonun karşi târalta da Alman si. yasi pelisi Gestaponun en ufak pro. pagandâyi natıl şiddetle imha elüğ dünyanm malümudur. Su halde bw iki ideoloji arasında bir nevi müta » rekedir. Bu mütarekeyi o Rusyadah #imiz için hergün ağıza alınmıyacak sözlerle tahkir ettiği hu devlete na « Bulgaristan motörlü arabaların, #rpa, yulaf, yonca ve fiy gibi hayvan yi- yeceğiain ihracını meneylemiştir. YUNANİSTANDA Atina, 1 (Hususi) — Dünden iti- baren Yunanistandan zah're ve mah- rukat ihracatı yasak edilmiştir. ROMANYADA Bükreş, 1 (Hususi) — Stefani «- Jansının bildirdiğine göre, Fransada harbiye kurslarında tahsil etmekte o- Jan Rumen erkânı harbiyesinden bü- tün Rumen zabitleri Romanyaya ge- Ti çağırılmışlardır. PORTEKİZDE Lizbon, 1 (A. A.) — 1935 ve 1936 sınıflarının ibtiyatları silâh altına a. lanmıştır, DANİMARKADA Kopenhag, 1 (A. A.) — Bugün iki sınıf silâh altına çağrılmıştır. Yarın da üç sımf çağrılacaktır. r, teklifi yapacağı zanne- olanlar vardır. Nite- eğ diy/ söylenmektedir. kında şu malümat denleri, kimya ve Alman - Kws ademi tecaviiz misakının imzalanması ne mensup işçiler işi alaya almışlardır. Hitlerin Rus larla anlaşacak yerde, Polonya ve Garp devletleriyle ademi tecavüz misakı imzs etmesinin daha iyi olacağı , Alman - Sovyet ticari anlaşmasının esasları hak- Almanya Sovyet Rusyaya 200 milyon marklık hredi açmıştır. İlk sene bunun 120 milyonu kulla- nılacaktır. Almanya makine levazımı, kömür ma- zum olan maddeleri, mütehassıs işçiler verecek- tir. Buna mukabil Rusyada Almanyaya zirai mahsuller ve erzak verecektir. Fakat bu anlaşma Sovyetlerin Romanya ve Polonyaya da erzak ve saire satmasına mâni olmıyacaktır, Ü fena tesir yapmıştır. Nazi partisi- * verilmektedir; elektroteknik sanayii için lâ- i yemiş. sıl el uzattığını sormakta okuyucu muzu baklı bulduk. Lâkin, aziz okuyucülarım. Bizim ecdadımızın meşhur Türk © filozofu Nasrettin Hocanın karpuz fıkrasını İ biliyor musunuz? | üphesiz bilirsiniz, ama bir de benim ağzımdan işitmek pekte zd » di gitmez. Rahmetli bir yaz günü, (dibinin serinlendiği bir ağacın gölgesinde o- tururken heybesinde taşıdığı karpuz- lardan birini kesip yemek (İstemiş. Karpuz ekseri benim de başıma gel. diği gibi kabak çıkmış. Onu | şöyle kenara atmış, bir başkasını kesmiş © da kabak çıkmış. Uzatmıyalım efen. dim dört karpuzun dördü de kabak çıkmış. Hoca da içerlemiş. Güzelce bu kabak karpuzların üzerine küçük suyunu dü ağnç gölgesinde ny - kuya dalmış. Herhalde bir kaç saat kestirmiş olmalı ki; uyandığı zaman, daha evvel yediği yemeğin hazmi bi. terek susamış olduğunu görmüş. Ci. varda da içecek su yak. Ne yapsın! Gitmiş evvelce üstüne küçük su dü) İtüğü karpuzları: — Buna deymemistir. Diye ye « meğe başlamış ve o kadar susamış imiş ki, kabak karpuzun dördünü de — Buna deymemiştir. Diyerek İnsan susamıya görsün azizlerim. Aa suya, ama kana! Ondan sonra. sını gözü görmez, . — Ankaradaki okuyucularımızdan Bay A. Gür'e Mektubumuzu aldım. Alikamıza fatlarınıza ve bankacılık hakkında ver» mek zahmetine katlandığınız. eymetli malömata teşekkürler ve bürtetler, 5. vi Fr. g Yakalanan Kaçakçılar Siverek (TAN) — Suriyeden kâ- çak eşya getirmekte olan Palulu Hay do ve Salih, geceleyin pusuya düşü. rülerek yakalanmışlardır. | | hdd ilim asili ziyade Almanyanın istediğini bildi . v