2 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENGEREMDEN Bugünü Doğuran . Günler Yazan : M. Turhan TAN BON ilhâlı sulh devresini büyük hir harple kapamak ve dün - ya hezemonyasını elinde tutmak isteyen Alman İmparatoru Leon. draya, Viyanaya, Romaya, İs- tanbula, Kudüse bir çok seyahatler yaptı, her yerde “Alman milleti, ar. nn tuzudur” vecizesini haykırdı. Ci. hanı medenileştirmek ve ( cihanda medeni teşkilât yapmak vazifesini ü- zerine almaktan bahsetti, Kendi yur. dunda sık sik söylediği nutuklarda ise şarkta ve garpte hudutları geniş. letmek ihtiyacına, Berlinle Bağda - dın yanyana getirilmesi lüzumuna dair kuvvetli telmihler o yapmaktan çekinmedi. Bu arada, ansızın Tanca limanına çıkarak Faslılara . Franâg sleyhine - himaye vaat etmek, Çin topraklarından (hisseler | alirken; “Alman Demir eldiveni aman bil - mez” demek gibi çılgınlıklar yaptı, Bütün bunlara karşı Rusya, Fran. sa ve İngiltere kendilerini müdafaa tedbirleri almakla oyalıyorlardı, Avusturyanın Bosna Herseki ilhak, İtalyanm Garp Trablusunu işgal et, mesi, Balkan devletlerinin Osmanlı imparatorluğunun Avrupa vilâyetle- rini paylaşmaları gibi hâdiseler kar. #sında da bu üç devlet, sırf Alman- ları harekete geçirtmemek”düşünce- siyle hareketsiz kalmayı tercih et - mişlerdir, Hattâ Rusya sulh cephesini kuv. vetlendirmek için Lâheyde beynel ,- milel konferanslar toplanmasma de. lâlet etti. Bu konferansların ilki (26) devlet murahhasının iştirakiyle 1899 da ve ikincisi, kırk dört devlet inu- rahhasının huzuru ile 1907 de top - landı. “Daimi hakem © mahkemesi” teşkili, harp doğuracak meselelerin bu mahkemeye havalesi gibi karar - Jar alındı. Lâkin Almanya, bu kon. feranslara, bu kararlara iştirak et « mekle beraber, kendi programını ta- kip etmekten geri kalmadı, O, - kendi meramma âlet yaptı. ğı Avusturyanın da yardımı ile . Al may nüfuzunu şarka doğru - alabil. diğine - götürmek azmindeydi, “Ber. | Tin - Bağdat” formülü bu azmi ifade ediyordu. Halbuki Çarlık Rusyası Bın emelleri Almanyanınkine tama. miyle zıddı. Çarlar, Slavların İstan- bula ve Sırbistan yolu ile de Adrj . yatik denizine hâkim olmalarını is . tiyorlardı. Bu iki program birbiriyle telif edilemediği gibi O Almanların şarkı hedef tutarak ilerlemeleri, git. tikçe büyüyen donanmaları ile de - mizlerde hâkimiyet temine kalkış . maları İngilterenin de hayati men - fnatlerini tehdit ediyordu. o Fransa ise karada ve denizde rakipsiz bir kuvvet haline gelecek (o Almanyanın yanında mutlaka ezilmeğe, küçül . Mmeğe mahküm kalıyordu. 43 yıldanberi hazırlanan Alman bazı vatandaşlarımızı Şehrimizle bütün Avrupa ara « sındaki muvasala dün de yalnız ce « nup yolu ile Fransaya ulaşmakta o - lân Oryant Eksprese inhisar etmiş - tir. . Hava postaları dünden itibaren şimali Avrupaya yolcu kabul etme. mişlerdir. Denizyolu yalnız Karade. nizle imanımız arasında İşlemekte olan Romanya vapurlarına münha - sırdır. dört saat teahhürle gelmiş ve birçak talebelerimizle Avrupada ( bulunan memleketimi. ze getirmiştir. Dün gelen yolcuların anlattıkla. rına göre trenler Paris ve bir çok İ. talyan şehirlerini kesif bir karan - lik içinde geçmişlerdir. Geçilen bü- tün memleketlerde askeri hazırlık - ların mevcut olduğu görülmüştür. Almanyadaki Talebelerimiz Dün sabah gelen konvansiyonel ile Almanyada bulunan - talebeleri mizden kalabalık bir kafile memle ketimiz& dönmüşlerdir! Talebelerimiz Almanyadan ge - çen pazar günü hareket etmişlerdir. Alman hükümeti pazardan sonra ha. reket edecek trenlerin muntazam bir tarifeye tâbi olmaları hususunu ga » ranti edemiyeceğini ve (icabettiği takdirde yolcu trenlerini (yollarda çevirerek askeri nakliyata tahsis e. deceğini radyolarla ilin etmiştir. Bunun üzerine bütün Türk kolonisi ve talebeleri pazar günü © trenlörle memleketimize müteveccihen hare - ket etmişlerdir. Anlatıldığına göre seyahat Çok çetin şartlar dahilinde cereyan et miştir. Viyanada Türk vizesi almak için üç gün beklenmiştir. Bütün AL man İstasyonları bomboş bulunuyor. du.sBir çok yerlerde yolcular kendi bagajlarını kendileri nakletmek" mec buriyetinde kalmışlardır. Bir takım ordusu, bir asırdanberi “dünyaya hükim olmak” hülyasına alıştırılan|almak imkân bulamamışlar ve Alman milleti yere düşmüş alay alay| Alman hududuna kadar Peron bilet- bulut halinde » ateş ve yıldırım sa- şarak - harekete geçmişlerdi. Fakat bu bulutlar düşünen kolay geçilecek yollar Onun için Fransız istihkâmlarma ilk hamlede suldırmadılar, / bitaraflığı kendilerince de kabul ve tasdik edit. miş olan Belçika hududundan Fran- saya geçtiler. İngiltere, Almanların bu hareketini protesto edince Alman başvekili Betman Holveg Şu cevabı verdi: Muahede mi?... O, paçavra de gerinde bir kâğıttan başka © bir şey değildir, Fakat beşerin vicdanmı istikrah İçinde bırakan bu cevabın cezasını, bir yıl sonra müttefiki İtalyanm Ha. riciye nazırından aldı. Yirmi iki yıl. lik müttefik devlet, en müşkül gün- lerde Almanyaya, Avusturyaya iha- netten çekinmedi, “Muahedeler Mukaddes hodgümlığın icapları ya - nında kuru bir imzanın ne kıymeti vardır.,, deyip öbür cepheye geçti. İçinde yaşadığımız günler, işte © günlerden doğmuştur ve ayni va - sıfları taşımaktadır. Almanya, ne hasına olursa olsun, sulhü yıkmak, harbi açmak istedi ve emeline göre de hareket etti, “Bakalım âyinei devran ne süret gösterir?” yolcular ise hareket esnasında bilet leriyle seyahat etmişlerdir. Dünkü Konvansiyonel şehrimize Almanyada tahsilde bulunan veya staj gören talebelerimizden dün şehrimize dönenler Almanyada Yalnız. On Talebemiz Kaldı İHRAÇ MALLARININ Çek ve Poliçeleri Satın Alınıyor Ticaret Vekâleti alâkadar ticaret müdürlüklerine mühim bic tamln göndermiştir, Vekâlet riziko şanjımı önlemek üzere, ihraç edilen mal.' ların çek ve poliçelerinin Merkez Bankası tarafından derhal satın alın-) masına ve İhraç muamelesi (amumlanıp ta, henliz ihraç edilmemiş olani malların da senetleri üç inızalı olmak şartiyle Merkez Bankasınca sa. tın alınmasına karar verilmiş ve kat Manifaturacılar birliği, Ticoret Vekâleti Bankasından büyük muavenet temin etmesini istemişlerdir. i i ın derhal tatbikine geçilmiştir) in ithalâtçılara da Merkezi Zirnat ve İş Bankaları, tüccarın malları mukabilinde kendilerine kre) di vermeğe devam etmektedirler, Yalnız bankalarca avans İtasına nihayet verilmiştir. bulunan Türk talebeşinin o hemen hepsi memleketimize gelmek üzere Almanydyı terketmislerdir. Bügün! ökşmma doğru, Berlindeli talebe-m0 fettişimizin telefopla ,Mânzif Vekâ »| Iptine bildirdiğine göte hâlen Al - mânyada yalnız on kadar talebemiz kalmıştır. ” Bunlar da bugün akşama kadar Almanyayı terketmiş buluncaklar « . Gelenlere yolda Vekâletçe lâzım gelen yardımlar yapılmıştır. Gemilerimize Verilen Emir Akdenizde seyahatte < buluran Türk ticaret gemilerine dün telsizle verilen bir emirde, bütün gemilerin en yakın Türk limanma dönmeleri ve seyahatleri esnasında geceleri #ıklarını söndürmeleri ve kamara ve salon pencerelerinin de dışarıya ışık vermiyecek şekilde O maskelenmesi lüzumu bildirilmiştir. Devlet Denizyolları Umum Mü - dürlüğü de, dün bu emri, Akdenizde seferde bulunan bütün O gemilerine tebliğ etmiştir. Dün Akdenize hareket etmiş o « lan Deniz yollarının en yeni vapuru Kadeş te geri dönmek emrini almış. Belgrada kadar gelmiş olan bir) tır. Kadeş İzmir yolu ile Mersin pos. luna tercih etmişlerdir. Ankara, 1 (TAN) — Almanyada SUAL S — Kızılay Hastabakıcı Mek- tebine girmek için aranılan tahsil seviyesi ile diğer şartlar nelerdir ve mektep nerededir? C — Kızılay Hastabakıcı Mek. tebi İstanbulda Aksarayda Haseki caddesindedir. Yatılr've parasızdır. “Tahsil müddeti üç yıldır. “ Dersler hususi doktor ve profesörler ve muallimler tarafından verilir. Gir. mek isteyenlerin iyi ahlâklı ve sıh. hatli, en az orta tahsili ikmal et - miş olmaları lâzımdır. Daha faz - la malâmat almak için mektep di- rektörlüğüne mürscaat ediniz. . S — Denizyollarının inşaat ws. tası yetiştiren bir mektebi var mu dır, varsa nerededir? cimslerdendi,| cok kimseler ve bütün talebelerimiz| tasını yapmak üzere dün hareket et- arıyorlardı: Yunanistan tarikını Bulgaristan yo. | miş bulunuyordu. Deniz yollarının gemileri, âra iskelelere uğramadan büyük limanlarımıza geleceklerdir. m konşimento evrakı üzerine) Vapurlar Seferden Alıkondu şekilde pasaport verilmektedir. Ecnebiler Gidiyorlar Polonya ile Almanya arasındaki ihtilâfların harp yoluyla halli cihe- tine gidilmesi hakkındaki haberler şehrimiz ecnebi mahtillerinde heya- canla karşılanmıştır. Memleketimizin muhtelif yerle- rindeki Alman tebaası şehrimizde toplanmıya (o başlamişlardır. Diğer yabancı memleket tebaaları da kafi- le halinde şehrimizi terketmekte- dirler. Bu arada Romanya bandıralı Be- sârabya vapuru ile de dün kalaba- İik bir grup limanımızı terketmiş lerdir, İstanbuldaki 7 bin kadar İ- talyan ve bu arada, İtalyan bânka ve müesseseleri memurları da yol- culuk hazırlıklarını ikmal etmişler. dir, Bunlardan #ir kısmı tren ve bir | Kısmı da deniz yoluyla İtalyaya dön Limanımızda Faaliyet Ağustosun 28 inde limanımıza geltikii İcnbeden Frahsız “Bandıralı| , eve “İevphile Gautier vapuru an: welki akşam geç vekitimanımıza ge- lebilmiştiz. Dün Emanımıza iki İngiliz ve bir Sovyet vapuru daha gelmiştir. Sov- yet vapurlarının Akdenizden Kara. denize dönmekte oldukları görülmek. tedir. Limammıza gelen Rtrip İngiliz va- püruna Türkiyeden İngiltereye yük» lenecek malları yükliyerek emir bek. lemesi bildirilmiştir. Yeni İkamet Tezkereleri Şehrimizdeki ecnebilerin ikamet tezkereleri dünden, itibaren polis dördüncü şube vasıtasiyle değiştiril- miye başlanmıştır. Bu yenileme me- sslesi bu ayın nihayetine kadar de- vam edecektir. Dün 500 kişinin ika- met tezkeresi değiştirilmiştir. Fakat dördüncü şube yevmiye bin kişinin tezkerı değiştirmek üzere terti- bat almıştır. İkamet tezkerelerinin değiştirilmesi için konsoloshaneler- den tabilyet vesikası alınması icap etmektedir. Fakat İtalya konsolos” hanesi, neslinde Yahudi kanı olma- ğma dair vaftiz kâğıdı getirmi- yenlere tabliyet veslkaşı verme mektedir. Diğer taraftan bezhangi bir mem- leketo gitmek istiyenlere de mormal mektedirler, Piyasa Vaziyeti Toptancı piyasalarında örn Renee Satışlar artmıştır. Fiyatlarda da ki- 1o başına bir, iki Kuruş yükseklik görülmektedir. Toptan fiyatlarda sebepsiz alarak yiyecek maddeleri üzerinde yükselme başlamıştır. Müs tahsil malını satmamaktadır. Bu se- | beple Anadoludan piyasamıza pek az mal gelmektedir. Maamafih top- tancıların elinde fazla mal bulun- duğu için piyasa sıkıntısına imkân yoktur. Sovyetlere dün yapağı ve oğlük derisi gönderilmiştir. Almanyadan tüccarlara gelen tel. graflarda #iparişlerin gönderilme. si bildirilmiştir. İcra Dairesinde İstanbul icra daireleri muhasebe elliği şimdiye kadar tediye günleri alâkadarlara azami otuz, otuz beş bin liralık tediye yapardı. Dün de tediye günü idi. Öğleden sopra para verilecekti. Hergün icra muhasebeciliğine azami 70, 80 mü- racaat vâki olurken dün beş yüz ki- şi müracaat etmiştir, Şimdiye kadar adliye veznesine bu kadar tehacüm vâki olduğu görülmemiştir. Dün vez ne yüz bin lira kadar para dağıtmiş- tır. Bunlar küçük yekün tutan pa- ralardır, C — Havuzlar idaresinin bir çı. rak mektebi vardır. Haliçteki ter. sanelerde bulunan” bu inektepte öğleye kada? tedrisat yapılır, öğle. den sonra da talebe çalıştırılarak ameli bir surette ders (o gösterilir. Ve talebeye bu mesaisinden dolayı bir yevmiye verilir. . S — Londrada çok Omütevan bir talebe ayda kaç Türk lirası ile geçinebilir? C — Devlet her memleket için Azami bir masraf haddi kabul et- miştir ve bu had üzerinden döviz verir. Bu arada Londra için kabul edilen talebelere mahsus (o âzami masraf haddi yüz Türk lirasıdır. Daha az para ile geçinebilmek ta. SORUNUZ, CEVAP VERELİM mmm mmm lebenin yapacağı tasarruf derece - sine göre değişir ve bu tasarrufun mahiyetine bağlıdır. © S5 — Resmi ve hususi okullarda üstüste üç sene kaldım. o Lisan dershanelerinden birine girmek istiyorum, şurtları nedir? C — Hususi lisan dershanele - rine girmek bir kayde ve şarta tâ- bi değilidr. Buralara muayyen üc- ret vermek şartiyle tahsili olsun olmasın her isteyen girebilir ve e ğer kabiliyeti varsa bir ecnebi li. san öğrenir, * S — Neşriyat Kongresinde (ay. dah eser sahip ve nâşirlerine be - şer yüz lira ikramiye verilmesi kararlaştırıldı. Bu ikramiye alelit. lak faydalı eserler için mi, yoksa yalnız mektep kitaplarına mı mün. hasırdır? C — Maarif Vekâleti mektep kitapları için esasen yüksek mü- kâfatlı müsabakalar açmakta, ay. rica hakkı telif de vermektedir. Bu ikramiye hâlk için iyi ve fay » dali eserler hazınlatmasını teşvik maksadiyle ihdas edilmektedir. A. Ielitlak bütün eserlere” şâmildir. Bittabi ikramiyeye müstahak gö - rülen eser veya herhangi bir ese » rin ikramiyeye müstahak neviden olduğu Msarif Vekâleti veya bu Vekâlete bağlı bir teşekkül tara. fından tesbit edilecektir. 2.9-939 Halkın Dilekleri İstanbul Mebusları Dinlediklerini Dün Alâkadarlara Anlattılar Bir müddettenberi halkın dilekle- rini dinliyen İstanbul mebusları dün Halk Partisinde bir toplanti yapmış- lardır. Bu toplantıda vali ve beledi- ye reisi Lütfi Kırdar, Parti müfettişi Tevfik Fikret Sılayla bütün vilâyet ve belediye müdürleri vali muavin. lerile belediye rels muavinleri ha. zır bulunmuştur. İstanbul mebusları namına Ziya- altin Karamürsel halkın dileklerini okumuş, bunlardan 146 sının vilâyet ve belediyeye taallük ettiğini beyan ,ederek bunların mümkün mertebe yerine getirilmesini validen rica et- miştir. Dileklerin kısmı azamı yol, su, mek tep gibi mahalli ihtiyaçlara temas et. mektedir. Arnavutköyle Beşiktaşta mektepsizlikten şikâyet edilmekte. dir. Vali bu semtlerin mektep ihti- yacına bu sene cevap verileceğini bil. dirmiştir. Eminönü, Galata ve Karaköy ei. varlarında bir çok sefil çocuklar gö. rülmüştür. Vali bunların da Darülâ- cezedeki anormaller mektebine yet- leştirilebileceğini söylemiştir. Balıkpazarı, Galata, Küçükpazar gibi büz yerlerde, bazı kimselerin ü. zerlerinde silâh taşıdıklarından şi. kâyet edilmiştir. Buna da polis mü- dürü cevap vermiş, kimseye silâh ta- şıma müsaadesi verilmediğini, izin. siz silâh taşıyanların yakalanarak ee. zalandırıldıklarını söylemiştir. Halk belediye tahsil şubelerindeki ü erini vermelerine Belediye muhasebecisi, maattöes- süf bazı lâübalilikler görüldü. Buna müni olmak için mükelleflere mah- #us vergi cüzdanları ihdas edildi. Bu. nun önüne bugün tamamile geçilmiş bulunmaktadır, demiştir. Tramvay amelesinin mesai saatle- rinin fazlalığından şikâyet ettikleri, söylenilmiş, belediye iktısat müdürü ve Tramvay idaresi müdürü cevap vererek, mesai saati haricinde çalıştı. rlan ameleye fazla ücret verildiğini bildirmişlerdir. Halkın mahalle mümessillerinden şikâyet ettikleri anlatılmış, vali ce. vap vererek: — Bu bir kanun meselesidir. Ye. rine başka bir teşkilât ikame edil mesi için bir kanun lâyihası hazır » Tanmıştır. Yeni kariunla mahalle mü. 'messillikleri memuriyet şekline gire- cektir. O vakit şikâyete mahal kal- mıyacaktır,, demiştir. Kapalıçarşının imarı, berberlerin çıraklarına öğle ta tili vermelerinin temin edilmesi ka- rar altına alınmıştır. Mebuslarla vilâyet ve belediye er. kânının temas ve musahabeleri ak- şam 19 a kadar devam etmiştir, Saat 20 de belediye tarafından mebuslar şerefine bir ziyafet verilmiştir. aaa — TAKVİM ve HAVA 2 Eylül 1939 CUMARTESİ Suncumy (OoGün30 (o Yizir 120 Arabi: 1358 Rumi 1335 Recep: 18 Ağuston: 20 Güner 507 — Oğle 12.13 İkindi: 15.55 — Akşam 1842 *İ Yatsı: 20.17 — İmsâk: 342 Hava Vaziyeti — Yeşilköy Metsoreloji istasyonundan a- Unan malümata göre hava yurdun Kara- deniz kıyıları ile Mapmara havzasında ve kısmen de Orla Anadoluda bulutlu ve mevzii yağışı, Cenup bölgeleriyle Eze- hin Cenup faraflarında Açık ve diğer yerlerde bulutlu geçmiş, Rüzgürlar Do- ğu bölgelerde Garbi diğer yerlerde Si- mâ! istikametten orta kuvvelle esmiş- tir. Dün İstanbulda hava çok bulutlu ve €071 yağışı geçmiş, Rüzgâr Simalden saniyede 4 — 6 metre hizla ermiştir. Soat-14 te hava tazyiki 1016,4 dır. S0- bünet en 20,4 ve en düşük 18,1 santigrat, kaydeditmistir.