1 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1
Rstinbul, A: TELGRAF TELEFON: BEŞİNCİ YIL — No. 1468 5 KURUŞ Almany Evi âra Caddesi 102 T İSTANBUL 24310, 24318. 24319 KARI GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Yeni Müşteri Bulmak Sanatı Or. Gaston diyer ki “Har tacir bu Kitapta gösterdiği m usulleri tatbik etmek suretile bir Iki sene gibi kisa bir zaman İçinde müşteri misli arttırabilir. Ben bu kitabımda size bu sanati öğretiyorum. Piatı 50 kurus. rinin adedini bir anın 16 Maddelik Sulh Teklifi Danzigin ladesini, Koridorun Akibetini Tayin İçin de Bir Plebisit Yapılmasını Istiyor Plebisiti Polonya Kazanırsa Koridordaki Alman Ahaliyi Çekmeği Danzig ve Koridor vaziyetini gösterir harita Yatıştırma 3iyaseti Yerine, Barış Siyaseti Artık ne tehdit, ne de ya- fıştırma siyaseti. Dünyayı rahatsız eden bütün me- seleleri kökünden hallef- me zamanı gelmiştir. Bu ya İngilterenin istediği gibi sulh masasında, ya- hut Hitlerin arzu ettiği gi- bi, harp sahasında tahak- | kuk edecektir. Hitlerle! Chamberlain arasındaki müzakere bu iki şıktan bi- | rinin tercihile neticelene-| cektir. Yazan: M. Zekeriya SERTEL imdiye kadar İngiliz baş- vekilinin takip ettiği si- yasete verilen ad, “yatıştırma siyaseti” idi. Bu siyaset totaliter devletler ga zaba geldikçe onları teskin ağız- | larına bir lokma atarak onları sus. turmak siyaseti idi, Bu siyaset Habeş Barbi ile, daha doğrusu Chamberla. İn'in iktidar mevkiine gelmesi ile başlar. Totaliter devletlere evvelâ Habeş bağışlandı, sonra İspanyada “ademi müdahale, prensipile göz yumuldu, Münihte Almanlara Çekos. lovakya hediye edildi ve Arnavutlu. ali ile yatıştırma siyasetine İsiterenin yatıştırma siyase- e iki gayesi vardı n vakit kazanmak, i- devletleri tatmin e. sulhünü tehlikeye dü- kincisi totalit derek dün; Şürmemek, Mabeş harbi başladığı zaman İngil. tere ve FP hazır değillerdi. O va kit İtalyaya kârşı zecri tedbir tatbi- kine karar verildiği zaman, İngiltfğ Tansa zaaflarını anladılar, 0 t- m itibaren kuvvetlenmiye kazar Yerdiler. Hazırlıklarını tamamlaymı “ya kadar da totaliter devletlere de Taahhüt Ediyor Bu Şartlar Varşovaya Henüz Bildirilmemiştir Almanlar Sadece Bir Murahhas İstemişler, Ona-Bu Şartları Dikte Etmeği Tasarlamışlar ©. Berlin, 31 (İHüsusi) — Resmi Alman istihbarat ajansı, bugün, gayet'mihim neşriyat yapmış ve son İngiliz - Alman gö rüşmelerine ait ifşaatta bulunmuştur. “Almanya hükümeti, geçen pazartesi günü Ağustosun 30 ak- şamına kadar Polonya namına bir anlaşmayı müzakere ve imza- ya salâhiyettar murahhas bir heyeti kabule hazır olduğunu bildir. diği halde, bu heyeti murahhasa gönderilmedikten başka, Po- lonya hükümetinin umumi seferberlik yaptığı teessüfle görül- müştür.,, Ayni Alman ajansı, Almanyanın, İngiltere ile olan son muhabereleri neticesinde an altı maddelik bir teklif yaptığı ve bu tekliflerin Londra vastfasiyle“Polonyaya yönderildiği ni haber vermekte ve maddelerin berveçhtati olduğunu tasrih etmektedir: Almanyanın Şartları Halis Alman olması ve Almanya içinde yaşamak istemesi de- Danzig hilâkaydüşart ve derhal Alman) ade edilecektir. 2 — Koridor halkı reyini kullanacak ve bir plebisit neticesinde han- Ei tarafı tercih ederse o tarafa ait olacaktır. 3 — 1918 Kânunusanisinden itibaren Koridorda mukim Almanlar ve Lehliler plebisite iştirak edeceklerdir, Aslen buralı olup bu minta- kadan çıkarılan Almanlar rey vermek için avdet etmek hakkına ma- lik olacaklardır. 4 — Plebisitin serbest şartlar içinde yapılabilmesi İçin Sar'da oldü- Zu gibi beynelmilel bir heyet nezarette bulunacak, bu heyet İtaly Rusya — Fransa ve İngiltere mümessillerinden teşekkül edecek bu heyet hâkimiyet haklarını haiz olacaktır. Bu sirada Leh askerleri ve Leh zabıtası Koridordan çekilecektir. Gidinya limanı Polo ait olacak, Almanya ile Gidinya arasındaki hudut iki taraf arasında tayin edilecektir. 5 — Plebisit, 12 ay zarfında yapılmış olacaktır. 6 — Bu müddet zarfında Almanya ile Şarki Prusya arasındaki mu- vasalanın devamı için bir demir yol güzergâhı tahsis edilecektir. 7 — Plebisitin neticesi rey sayısı ile taayyün edecektir. 8 — Plebisit neticesinde Polonya ekseriyeti kazandığı takdirde Al- manyaya bir kilometre genişliğinde demiryolu güzergâhı bırakılacaktır. 9 — Plebisit neticesinde Koridor Polonyada kaldığı takdirde bura- daki Alman ahalisi milbadele edilecektir. 10 — Danzigin iadesi, Gidinyanın vaziyeti üzerinde hiç bir tesir yap- mıyacaktır. 11 — Emniyetsizliği kaldırmak için Danzig ve Gidinyanın ticaret merkezleri olduğu ilân edilecek ve bu iki liman hiç bir veçhile teslih edilmiyecektir. 12 — Alman ve Leh ekalliyetlerinin şikâyetlerini bertaraf etmek için bu mesele, beynelmilel bir heyete havale edilecek ve onün vereceği ka- rarlar dairesinde halledilecektir. 13 — Alman; e Polonya, 1918 denberi ekalliyetler tarafından ileri sürülen şikâyetleri ve zararları telâfi ve tazmin etmeyi deruhte ede- ceklerdir, 14 — İki taraf memleketinde kalan ekalliyetler, askeri hizmetten İs- tisna edilecek, kültürel ve milli tam bir statüyü haiz olacaklardır. 15 — Polonyanın bu şartları kabul etmesi üzerine Almanya ile Po- lonya derhal ordularını terhis edeceklerdir. 16 — Vaziyete ait diğer bütün tedbirler, mütekabil anlaşma ile ka- rarlaştırılacaktır.,, Mv & Alman ajansı, Polonyadan cevap gelmediğini, binsenaleyh teklif. lerin reddedilmiş sayıldığını ilâve etmiştir. İngiliz radyosu dâ bu neş- riyattan bahsederek tebligatın resmi olduğunu, İngilterenin teklifleri mutalaa ilâve etmeden Berline bildirdiğini, Polonyonin reyini istediği gibi kullanmasını istediğini söylemiştir. Fakat, Polonya Londraya ce- ivap vermediğinden Berline de iş'arda bulunulmamıştır. (Alman ajan. (Sonu “Sü: bu husustaki notu onuncu sayfanın üçüncü sütunundadır. | Ingiltere Bütün Kuvvetlerin Ü VAZIYET —.......rerereraş 7 Tam Seferber Hale Getirdi SİYASI FAALİYET Vaziyet, bugün biraz tavazruh etmiş f ! : j : f ş ; i ; İ ! i $ de... olarak ekspres Alman hükümeti bu ve Almanyanın İngiltere vağı tasiyle Polonyaya yaptığı tek- lifler anlaşılmıştır. Bu teklifle rin en esaslı maddeleri Danzi- gin kayıtsız ye şartsız olarak yaya iadesi, Gidinya'nın Lehistana bırakılması, Koridor mukadderatının. halkın müracaatle tayin Almanyanın > Koridorda şimdi- den istediği bir şey varsa, Şarki Prusya ile mını temin reyine edilmesidir. muvasalanın deva edecek hir demir. yolu güzergâhıdır. Diğer tek- lifler plebisitin nasıl yapıfaca- ğına altti, tekliflere mi- kabil bir Polonya murahhas heyetinin Berline gelmesini ve bir anlaşma simzalamasını iste- miş, fakat 30 Ağustos akşamı na kadar Polonyadan bir ses çıkmamıştır. İngiliz mehafiline göre vaziyet bu merkezde . değildir. Bu sulh şartları İngiltereye de, Polon- yaya da bildirilmemiştir. Anlaşılan İngiltere hükümeti Her apılan tek- irmiş ve bu teklifler hakkında bir hü - küm vermeyi yalnız Varşova - ya bırakmıştır. o Varşova ise şimdiye kadar aldığı askeri tedbirleri teşdit ile mukabe » lede bulunmuş, bu da dünden- beri başlıyan bedbinliğe sebe- biyet vermiştir. Tafsilât onuncu sayfamızdadır. LEHİSTANDA SEFERBERLİK Lehistan tarafından ilân olunan se- ferberlik, Leh makamatı tara. eni askeri tedbir” o. erilmekte. Bu se- siyasi ve askeri iki sebebi, le yap. tığı muhaberelerde Lehistana ait talepleridir. Askeri sebebi, Slovakyanın Almanlar tara - fından işgali, Alman askerle - rinin bütün Lehistan hududu arman Türkiyedeki Tesirleri Avrupadaki son hâdiselerin icabı Hâdiselerin i i ve konvansiyonel İtrenleri “şehrimize geç gelmektedir. | Bunun sebebi Şimal demir yolu mu- vâsalasının kesilmesi Türkiye ve Avrupa ile arasında kara yolculuğu- nun yalnız cenup kısmı demir yolu. ha münhasır kalmasıdır. Almanya- da tahsilde. bulunan talebemizle mi mi kafile halinde memleketimize dön- uhtelif sebeplerle iş olan bir gök Avrupaya git- vatandaşlarımız mektedirler, Bu husustaki tafsilât üçüncü say- aerereseeseseee RR İLA RE ENA AN üzerinde askeri faaliyet gös - termesidir. — Tafsilât, onuncu sayfanın ikinci sütunundadır, ALMANYADA VAZİYET Alman mahafili, bu seferberliği “vahim bir tahrik” olarak te. Vâkki ederek bu hareketin sulh uğrunda yapılan teşebbüsleri âkamete uğratmak üzere oldu. Bunu söylüyorlar. Almanlar Lehistanın aldığı bu tedbiri, Almanyanın bütün askeri ve iktisadi mukadderatına vazı yet edecek, münasip gördü ri vakit zayi etmeden (â Her Hitlerin tas. vibine lüzum görmeden faali yele geçecek bir müdafa mec. Tisi teşkil etmekle karşılamış - lardır, İNGİLTERE VE FRANSADA Fakat, yeni ve mühim askeri ted. birler Lehistan ile Almanyaya münhasır kalmamıştır. İngil tere de fevkalâde mühim as - keri tedbirler almış, ordu, de- nanma ve hava kuvvetlerini seferber bir hale koymağa ka. rar vermiş, ihtiyat kuvvetli; munzam kuvvetleri silâh altına çağırmış, şehirlerin hepsini tahliyeye ko- yulmuştur. Yarından başlaya « rak Londradan üç milyon ço - cuk, kadın, yaşlı, malâl ve sa- ireyi nakle başlamak için ter. tibat alinmis, İngilterenin bütür Dominyonları ve müstemleke- leri hiç bir hususla anavatan - dan ayrı ve geri (o kalmıyarak müdafaa tedbirleri almışlar. Fransada da vaziyet İngiltereden farksızdır. Fransa bütün şi - mendiferleri ve nakil vasıtala. rını askeri işlere tahsis etmiş, Paristeki çocukların tahliyesi- ni tamamlamıştır. Tafsilât, o- nuncu sayfanm birinci ve ü- çüncü sütunundadır, » İTALYADA HAZIRLIK İtalya, Anavatanm askeri kuvvet. lerini İki grupa ayırmış, ve bi. .eeereereze EN SON ; ; : ; ; cude getirilmiştir. Bulgaristan, yeniden iki sınıf ihti. yatı silâh altına çağırmış, Mı i ; ...... ahdine, diğerinin kumandası « ni mareşal Grazyaniye vermiş, İtalya veliahdine bu kuman - dayı vermekle faşistlik ile krallık arasındaki vahdeti, te. barüz ettirmek istemiştir. Ro- mada tayyare karşı tecrübeler tekrar edil - mektedig İtalya, ve Almanya arasında yolu seferleri tamamiyle in - kıtaa uğramıştır. DİĞER MEMLEKETLERDE ; n kumandasını İtalya veli ; ; ; tecavüzlerine Avusturya demir- Avrupanm diğer memleketlerinde Tanda 300,000 kişiyi silâh altı. na almıştır. Belçika da istiklâ. lini ve bitaraflığını korumak icin bütün kuvvetlerini adetâ selerber ötmüştir. İsviçre, hü. dudunu muhafaza için her tür- lü tedbiri a'mıştır. Macaristan, Peşteyi hava taarruz. larından korumak için payi - tahtın etrafındaki tepeleri ta; yare dafi toplarla techiz etmi tir. bütün askeri kuvvetlerine iktesadi kaynaklarına © bâl yeni bir erkânharp heyeti v İ vaziyet ayni merkezdedir. Ho. ; İspanyada © memleketin. ve sır hükümeti de İtalyanm Lib- ya o müstemlekesi (o tarafında: tam askeri tedbirler almış ve harp çıktığı takdirde askeri i. dare tesisine karar o vermiş, Kahire ve İskenderiyenin tah. liyesi için plânlar hazırlamış. tır. Tafsilât onuncu tunundadır. SULH TEŞEBBÜSLERİ sayfanın: Kraliçe Vilhelmine ile Belçika kra- h tarafından yapılan sulh te- şebbüsü alâkadarların hepsin. ce iyi karşılanmış ise de heniz bir konferansın toplanmasına sebep olacak müsbet bir ma - ; hiyet almamıştır. Papa İle Vindsor Dükü de sulh için ça-$ lışmaktadırlar, “2 DAKİKA Uondra, 31 (Husus!) — Alman ajansının bu akşam yaptığı ifşaatı, Ingiltere hükümeti mahafilnin ifşaatı takip etti. Bu işanta göre, gitere, Almanya ile Lehistan arasında bir anlaşma zemini hazır- lamakla meşguldü ve bunun tam müsavat dairesinde yapılmasını te. mine çalışıyordu. Almanların bu akşam neşir ve ân ettikleri sulh şartları Ingiltere hükümetine de, Polonya hükümetine de bildirilme- miş, yalnız dün gece İngilterenin Berlin Sefiri Sir Hendersona müş, Sir Henderson bunların tebliğini istemiş, fakat Alman mahafili, bekledikleri salâhiyetli Polonya murahhasının gelmemesi yüzünden ârtık bu şartları teklife yer kalmadığını anlatmışlardı. Bundan anlaşılıyor ki; Almanlar, hiçbir şey teklif et eden geniş sas lâhiyetli: bir-murahhasın Berline gelmesini istemişler ve ona bu şartları dikte'etmeyi tasarlamışlardır. Fakat bu şartların hazırlandı. Âından ve bu şartları dikte etmek” istediklerinden kimsenin haberi yoku. Alman ajansının neşriyatına karşı Londradaki Polonya maha- fili Alman şartlarının gayri ili kabul olduğunu söylemişlerdir. Tan, fevkalâde günlerin devamı müddetince, makinesindeki hususi tertibat sayesinde bu sütünda her kün en 8 dakika gelen haberleri verecektir. Haber olm do cün, bu kısım baş kalacaki İN ANİ ELLİ GAY AR ZİR YRLAZN ğ
