1 Eylül 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

N EVİ M stanbul, Ankara Caddesi 102 TELGRAF: TAN. İSTANBUL TELEFON; 24310. 24318. 24319 BEŞİNCİ YIL — No. 1468 5 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ TARHNHR HALK GAZETESİ Yeni Müşteri Bulmak Sanatı Dr. Gasson diyor kl: i N “Her tacir bu kitapta gösterdiğlm usuller! tatbik etmek suretlle bir Ikli sene gibi kısa bir zaman İçinde müşterilerinin adedini bir misli arttırabilir. Ben bu kitabımda size bu sanatl öğretiyorum.” Flatı 5S0 kurus. Almanyanın 16Maddelik Sulh Teklifi - ç e— ai — Plebisiti Polonya Kazanırsa — Koridordaki Alman Ahaliyi Çekmeği de Taahhüt Ediyor | Bu Şartlar Varşovaya Henüz Bildirilmemiştir Almanlar Sadece Bir Murahhas İstemişler, Ona Bu Şartları Dikte Etmeği Tasarlamışlar &. Berlin, 31 (Hüsusi) — Resmi Alman istihbarat ajansı, Bugün, gayet miühim neşriyat yapmış ve son İngiliz - Alman gö rüşmelerine ait ifşaatta bulunmuştur. “Almanya hükümeti; geç i günü Ağustosun 30 ak- şamına kadar Polonya namına bir anlaşmayı müzakere ve imza- ya salâhiyettar murahhas bir heyeti kabule hazır olduğunu bildir- diği halde, bu heyeti murahhasa gönderilmedikten başka, Po- lonya hükümetinin umumi seferberlik yaptığı teessüfle görül- Ayni Alman ajansı, Almanyanın, İngiltere ile olan son muhabereleri neticesinde on altı ddelik bir teklif yaptığı ve bu tekliflerin Londra vasıtasiğle Polonyaya gönderildiği ni haber vermekte ve maddelerin berveçhitati olduğunu tasrih etmektedir : — Almanyanın Şartları “1 — Halis Alman olması ve Almanya içinde yaşamak istemesi do- layısiyle Danzigğ bilâkaydüşart ve derhal Almanyaya iade edilecektir. 2 — Koridor halkı reyini kull k ve bir plebisit neticesinde han- gi tarafı tercih ederse o tarafa ait olacaktır. 3 — 1918 Kânunusanisinden itibaren Koridorda mukim Almanlar ve Lehliler plebisite iştirak edeceklerdir. Aslen buralı olup bu mınta- kadan çıkarılan Almanlar rey vermek için avdet etmek hakkına ma- lik olacaklardır. 4 — Plebisitin serbest şartlar içinde yapılabilmesi için Sar'da oldu- ğu gibi beynelmilel bir heyet nezarette bulunacak, bu heyet İtalya — Rusya — Fransa ve İngiltere mümessillerinden teşekkül edecek ve bu heyet hâkimiyet haklarını haiz olacaktır. Bu sırada Leh askerleri ve Leh Koridordan çekilecektir. Gidinya limanı Polonyaya ait olacak, Almanya ile Gidinya arasındaki hudut iki taraf arasında tayin edilecektir. 5 — Plebisit, 12 ay zarfında yapılmış olacaktır. 6 — Bu müddet zarfında Almanya ile Şarki Prusya arasındaki mu- vasalanın devamı için bir demir yol güzergâhı tahsis edilecektir. 7 — Plebisitin neticesi rey sayısı ile taayyün edecektir. 8 — Plebisit neticesinde Polonya ekseriyeti kazandığı takdirde Al- manyaya bir kilometre genişliğinde demiryolu güzergâhı bırakılacaktır. 9 — Plebisit neticesinde Koridor Polonyada kaldığı takdirde bura- daki Alman ahalisi mübadele edilecektir. 10 — Danzigin iadesi, Gidinyanın vaziyeti üzerinde hiç bir tesir yap- miyacaktır. l1 — Emniyetsizliği kaldırmak için Danzig ve Gidinyanın ticaret merkezleri olduğu ilân edilecek ve bu iki liman hiç bir veçhile teslih edilmiyecektir. 12 — Alman ve Leh ekalliyetlerinin şikâyetlerini bertaraf etmek için bu mesele, beynelmilel bir heyete havale edilecek ve onün vereceği ka- rarlar dairesinde halledilecektir. 13 — Almanya ve Polonya, 1918 denberi ekalliyetler tarafından ileri sürülen şikâyetleri ve zararları telâfi ve tazmin etmeyi deruhte ede- ceklerdir. 14 — İki taraf memleketinde kalan ekalliyetler, askeri hizmetten is- tisna edilecek, kültürel ve milli tam bir statüyü haiz olacaklardır. 15 — Polonyanın bu şartları kabul etmesi üzerine Almanya ile Po- lonya derhal ordularını terhis edeceklerdir. 16 — Vaziyete ait diğer bütün tedbirler, mütekabil anlaşma ile ka- rarlaştırılacaktır.,, ! Danzig ve Koridor vaziyetini gösterir harita La Yatıştırma Yerine, Barış Siyaseti. Artik ne tehdit, ne de ya- tıştırma siyaseti. Dünyayı rahatsız eden bütün me- seleleri kökünden hallet- me zamanı gelmiştir. Bu ya İngilterenin istediği gibi sulh masasında, ya- hut Hitlerin arzu ettiği gi- bi, harp sahasında tahak- kuk edecektir. Hitlerle Chamberlain arasındaki müzakere bu iki şıktan bi- rinin tercihile neticelene- cektir. Yazan: M. Zekeriya SERTEL imdiye kadar İngiliz baş- vekilinin takip ettiği si- yasete verilen ad, “yatıştırma siyaseti” idi. Bu siyaset totaliter devletler ga- zaba geldikçe onları teskin için ağız- larına bir lokma atarak onları sus. turmak siyaseti idi. Bu siyaset Habeş harbi ile, daha doğrusu Chamberla- in'in iktidar mevkiine gelmesi ile başlar. Totaliter devletlere evvelâ Habeş bağışlandı, sonra İspanyada “ademi müdahale,, prensipile göz yumuldu, Münihte Almanlara Çekos- lovakya hediye edildi ve Arnavutlu. Bun işgali ile yatıştırma siyasetine nihayet verildi. : İngilterenin yatıştırma siyase- tini takipte iki gayesi vardı: Biri İngiltere için vakit kazanmak, i. kincisi totaliter devletleri tatmin e. derek dünya sulhünü tehlikeye dü- Şürmemek, Habeş 'harbi başladığı-zaman İngil- |' tere Ve Fransa hazır değillerdi. O va kit İtalyaya karşı zecri tedbir tatbi- kine karar verildiği zaman, İngiltete Ve Fransa zaaflarını anladılar, o ta- Tihten itibaren kuvvetlenmiye kakrar ea DN Alman ajansı, Polonyadan cevap gelmediğini, binaenaleyh teklif. lerin reddedilmiş sayıldığını ilâve etmiştir. İngiliz radyosu da bu NeşŞ. riyattan bahsederek tebligatın resmi olduğunu, İngilterenin teklifleri mutalaa ilâve etmeden Berline bildirdiğini, Polonyonin reyini istediğ'ı' Verdiler. Hazırlıklarını tamamlaymı|)- gibi kullanmasını istediğini söylemiştir. Fakat, Polonya Londraya ce-' taya kadar da totaliter dçwletlere “vap vermediğinden Berline de iş'arda bulunulmamıştır. (Alman ajan. (Sonu mbu husustaki notu onuncu sayfanın üçüncü sütunundadır. SİYASI FAALİYET '$Vaziyet, bugün biraz tavazzuh etmiş ve Almanyanın İngiltere vası- tasiyle Polonyaya yaptığı tek- lifler anlaşılmıştır. Bu teklifle- rin en esaslı maddeleri Danzi- gin kayıtsız ye şartsız olarak Almanyaya iadesi, Gidinya'nın Lehistana bırakılması, Koridor mukadderatının halkın reyine müracaatle tayin edilmesidir. Almanyanın Koridorda şimdi- den istediği bir şey varsa, Şarki Prusya ile muvasalanın deva- mını temin edecek bir demir- yolu güzergâhıdır. Diğer tek- lifler nasıl yapılaca- ğına aitti. ŞAlman hükümeti bu tekliflere mu- kabil bir Polonya Mmurahhas heyetinin Berline gelmesini ve bir anlaşma imzalamasını iste- miş, fakat 30 Ağustos Alman mahafili, Danzigin ladesini, Koridorun Akibetini Tayin Için de Bir Plebisit Yapılmasını İstiyor BUGÜNKÜ VAZİYET BŞ İngiltere Bütün Kuvvetlerini Tam Seferber Hale Getirdi rinin kumandasını İtalya veli- ahdine, diğerinin kumandası - nı mareşal Grazyaniye vermiş, İtalya veliahdine bu kuman - dayı vermekle faşistlik ile krallık arasındaki vahdeü' te. barüz ettirmek istemiştir. Ro- mada tayyare — tecavüzlerine karşı tecrübeler tekrar edil . mektedlş' İtalya, — Avusturya ve Almanya arasında demir- yolu seferleri tamamiyle in - kıtaa uğramıştır. üzerinde askeri faaliyet gös « termesidir. — Tafsilât, — onuncu sayfanın ikinci sütunundadır, ALMANYADA VAZİYET bu seferberliği “vahim bir tahrik” olarak te. lâkki ederek bu hareketin sulh uğrunda yapılan teşebbüsleri âkamete uğratmak üzere oldu. ğunu söylüyorlar. Almanlar Lehistanın aldığı bu tedbiri, Almanyanın bütün askeri ve iktısadi mukadderatıma vazı - eeei DİĞER MEMLEKETLERDE yet edecek, münasip gördüğü her tedbiri vakit zayi etmed Avr diğer mem inde alacak, hâttâ Her Hitlerin tas. vibine lüzum görmeden faali- yete geçecek bir müdafa mec. Tisi teşkil etmekle karşılamış . lardır. vaziyet ayni merkezdedir. Ho. landa 300,000 kişiyi silâh altı. na almıştır. Belçika da istiklâ- lini ve bitaraflığını korumak için bütün kuvvetlerini adetâ INGILTERE VE FRANSADA seferber etmiştir. İsviçre, hu- dudunu muhafaza için her tür- na kadar Polonyadan bir ses çıkmamıştır. İngiliz mehafiline göre vaziyet bu merkezde değildir. Bu sulh şartları İngiltereye de, Polon- yaya da bildirilmemiştir. Anlaşılan İngiltere hükümeti Her Hitler tarafından yapılan tek. lifleri Varşovaya bildirmiş ve bu teklifler hakkında bir hü - küm vermeyi yalnız Varşova « ya bırakmıştır. — Varşova ise şimdiye kadar aldığı askeri tedbirleri teşdit ile mukabe - lede buül ş, bu da dünd beri başlıyan bedbinliğe sehe- biyet vermiştir. Tafsilât onuncu sayfamızdadır. LEHİSTANDA SEFERBERLİK Lehistan tarafından ilân olunan se- ferberlik, Leh makamatı tara« fından “yeni askeri tedbir” o. larak gösterilmektedir. Bu se- ferberliğin siyasi ve askeri iki sebebi vardır. Siyasi — sebehi, Almanyanın İngiltere ile yap- tığı muhaberelerde Lehistana ait talepleridir. Askeri sebebi, Slovakyanın Almanlar tara - fından işgali, Alman askerle « rinin bütün Lehistan hududu Fakat, yeni ve mühim askeri ted. Fransada da vaziyet İngiltereden hiyet almamıştır. Papa ile İtalya, Anavatanın askeri kuvvet. Vindsor Dükü de sulh için ça- lerini iki grupa ayırmış, ve bi. lışmaktadırlar. lü tedbiri a'mıştır. Macaristan, Peşteyi hava taarruz. larından korumak için payi - tahtın etrafındaki tepeleri tay- yare dafi toplarla techiz etmiş. tir. İspanyada — memleketini bütün askeri kuvvetlerine ve iktısadi kaynaklarına — hâkim yeni bir erkânıharp heyeti vü- cude getirilmiştir. birler Lehistan ile Almanyaya münhasır kalmamıştır. İngil - tere de fevkalâde mühim as . keri tedbirler almış, ordu, dü- nanma ve hava kuvvetlerini seferber bir hale koymağa ka- rar vermiş, ihtiyat kuvvetlerle munzam kuvvetleri kâmilen silâh altına çağırmış, büyük şehirlerin hepsini tahliyeye ko. yulmuştur. Yarından başlaya « rak Londradan üç milyon ço - cuk, kadın, yaşlı, malül ve sa- ireyi nakle başlamak için ter. tibat alınmiş, İngilterenin bütür Dominyonları ve müstemleke- leri hiç bir hususta anavatan - dan ayrı ve geri kalmıyarak müdafaa tedbirleri almışlar. Bulgaristan, yeniden iki sınıf ihti. yatı silâh altına çağırmış, Mı - sır hükümeti de İtalyanın Lib- ya — müstemlekesi — tarafında tam askeri tedbirler almış ve harp çıktığı takdirde askeri i. dare tesisine karar — vermiş, Kahire ve İskenderiyenin tah- liyesi için plânlar hazırlamış. tır. son iki sütunundadır. SULH TEŞEBBÜSLERİ farksızdır, Fransa — bütün Şİ « mendiferleri ve nakil vasıtala. rını askeri işlere tahsis etmiş, Paristeki çocukların tahliyesi- Kraliçe Vilhelmine ile Belçika kra- hı tarafından yapılan sulh te- ni tamamlamıştır. Tafsilât, o- aa N 'nuncu sayfanın birinci ve ü- îîbib?sfı:ıî::îd::::;::ğ; çüncü sütunundadır. l ” e Tz bir konferansın toplanmasına sebep olacak müsbet bir ma - İTALYADA HAZIRLIK Tafsilât onuncu sayfanın? Hâdiselerin |- Türkiyedeki Tesirleri Avrupadaki son hâdiselerin icabı olarak ekspres ve konyansiyonel trenleri Şşehrimize geç gelmektedir. Bunun sebebi Şimal demir yolu mu- vasalasının kesilmesi ve Avrupa ile Türkiye Aarasında kara yolculuğu- nun yalnız cenup kısmı demir yolu- na münhasır kalmasıdır. Almanya- da- tahsilde bulunan talebemizle muhtelif sebeplerle Avrupaya git- miş olan bir çok vatandaşlarımız kafile halinde memleketimize dön- mektedirler. . Bu husustaki tafsilât üçüncü say- famızdadır. EN SON DAKİKA I.Jom'lra. 31 (Hususi) — Alman ajansının bu akşam yaptığı ifşaatı, ' İngiltere hükümeti mahafilınin ifşaatı takip etti. Bu ifşaata göre, In. giltere, Almanya ile Lehistan arasında bir anlaşma zemini hazır- lamakla meşguldü ve bunun tam müsavat dairesinde yapılmasını te. mine çalışıyordu. Almanların bu akşam neşir ve ilân ettikleri sulh şartları Ingiltere hükümetine de, Polonya hükümetine de bildirilme- - miş, yalnız dün gece Ingilterenin Berlin Sefiri Sir Hendersona okun. muş, Sir Henderson buhların tebliğini istemiş, fakat Alman mahafili, bekledikleri salâhiyetli Polonya murahhasının gelmemesi yüzünden artik bu şartları teklife yer kalmadığını anlatmışlardı. Bundan anlaşılıyor ki, Alınanlı lâhiyetli bir murahhasın Berline gelmesini istemişler ve ona bu şartları dikte etmeyi tasarlamışlardır. Fakat bu şartların hazırlandı. ğBından ve bu şartları dikte etmek - istediklerinden kimsenin haberi “yoku. Alman ajansının neşriyatına karşı Londradaki Polonya maha- fili Alman şartlarının gayri kabili kabul olduğunu söylemişlerdir. Tan, fevkalâde günlerin devamı müddetince, makinesindeki hususi tertibat sayesinde — bu sütunda her kün en son dakika gelen haberleri verecektir. Haber olmadığı gün, bu kısım boş kalacaktır. hiçbir şey teklif etmeden geniş sa- y — BORERERTDRLELİRPİROŞİDİSİZ SA