3 Haziran 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

PENCEREMDEN Üniversitelilerimiz Nasıl Zehirleniyor? Yazan: M. Turhan TAN Bu ders yılı başındaydı, Üniver- site Rektörü sayın Bay Cemil tarafından o büyük ilim müessesemi- zi ziyarete davet olunmuştuk. Bü - yük bir muharrir kafilesi bu davete şevkle, hazla icabet etti, İstanbulun bütün işlek kalemleri - sahiplerinin şahıslarında temessül ederek - Üni - versitede toplandı. Ben kendi hesabıma bu kadar çok muharririn bir arada toplandığı- nı, ilk defa görüyordum. Daha geniş mikyasta bir toplantıyı da geçen a - yın başında — Ankarada - Neşriyat Kongresi münasebetiyle - gördüm! Her ne ise, Üniversite Rektörü, on binlerce okuyucunun — alâkasını isimlerinde taşıyan muharrir kafile- sini candan bir sevgi ile — karşıladı, centilmen bir ev sahibine yakışır ta- hammülle rehberlik yapmak zahme- tine katlandı, misafirlerini fakülte fakülte ve oda oda gezdirdi, ziya - ret ol her dersh her lâ - boratuvarın, her kütüphanenin ta - rihçesini anlattı, bunların nasıl bir nüveden yetiştiklerini veya hiç yok- tan var edildiklerini izah etti, on yıl içinde yüzde yüz ve bir takım şube- lerde işe yüzde üç yüz — nisbetinde görülen terakkinin, inkişafın sebep- Terini gösterdi. Sıra, nihayet Biyoloji Enstitüsü - ne gelmişti, Bir genç üniversiteli yü- reği gibi temiz görünen o yeni mü - esseseye doğru yol alıyorduk. Ara - mızda geçmiş yılların acı hatıraları- nı yâd edenler ve bu günün kıymeti- ni o tahattürle daha iyi — anlayanlar vardı. Çünkü Biyoloji Enstitüsü meş- hur Bekirağa bölüğünün yerine ya - pılmıştı. Bekirağa bölüğü?... Bir zamanlar orası hürriyet düşkünlerinin atıldı- ğı yerdi, korkunç bir zindandı. Kafi- le arasında bulunan Hüseyin Cahit Müzeler İdaresinde Değişiklik Umuüm Müdürlük İki- Teşkilâta Âyrılıyor Maarif Vekâleti, şimdiye kadar he- sap ve tediyesi Iİstanbul maarif mü- dürlüğüne bağlı olan İstanbul müze- lerini bir hazirandan itibaren üniver. site muhasebeciliğine bağlamıştır. Bundan sonra müze memurları ma aşlarını yüksek mektepler muhasebe- ciliğinden alacaklardır. Haber aldığı- mıza göre Maarif Vekâleti Istanbul müzelerini ikiye ayıran bir projeyi daha tetkik etmektedir. Yeni projeye göre İstanbul Müzeler umum müdür- lüğü lâğvedilerek arkeoloji, şarkı ka- dim ve Ayasofya müzeleri asarı ali- ka müzesine, Türk ve İslâm eserleri müzesi de Topkapı sarayı müzesine bağlanacaktır. Müzeler mütehassısı Remzi Oğuzun riyasetinde çalışan ve Ayasofya müzesine alınacak eserleri ayıran komisyon faaliyetlerine de- vam etmektedir. Ayasofya müzesine Osmanlı eserlerinin alınıp alınmıya- cağı henüz katiyetle tesbit edilmiş değildir. Bir Bizans mabedine Os- manlı eserlerinin alınmasını münasip görmiyenler vardır. Bununla beraber bu husustaki son kararı Maarif Ve- kâleti verecektir. Şimdilik bunlar bir tahmin mahiyetinden ileri geçmemek tedir. MÜTEFERRİK: İspanyada Dövüşen Ruslar İspanya dahili harbinde bulunup esir düşen 80 Rus muharibi dün öğle- yin saat 12.30 da İtalyan bandıralı Yalçın da o zind bir vakitler mi- Cıştaîü Barınva'p urıl;mli.m::u!;;î safir edildiğinden bize — hatıralarını| yet başkonsolosu Georgief ile konso- hikâye ediyor ve mahpesin yerin - ö yüksel z ini büyük bir heyecanla selâmlıyordu, Fakat orada, Biyoloji Enstitüsü - nün bulunduğu yerde ağır bir koku vardı ve bu koku gökten dökülüyor- du. Hepimiz, muztarip bir hayret i- çinde sayın rektöre bakarak, sâkit sâkit sorduk: — Bu koku ne? Elemimizi ve hayretimizi ilim anla - yan Bay Cemil gamlı gamlı anlatt: — Bacasını gördüğünüz şu bina bir fabrikadır, bir çok şeyler izabe etmektedir ve bu sebeple ocağından daima zehirli bir duman — yüksel - mektedir. Madeni zerrelerle dolu o- lan bu zehirli dumanı teneffüse mec- bur kalan talebemizi: endişelenip duruyoruz, fakat yazma- LT Ş dan, çizmeden bir netice elde edeme- dik. Talebemizi fabrika dumanı yut- maktan kurtaramadık, O gündenberi tam sekiz ay geçti, aramızda bulunan muharrirlerden bir kaçı son seçimde mebus oldu, İstan - bul sokaklarından bir kısmı asfalta şevrildi, Yenicaminin önü açıldı, hu- lâsa bir hayli yenilikler vukua gel - di. Fakat bugün Köprüden geçerken baktım: O hain baca yine yerindey - di, aziz üniversitelilerin nezih yuva- larına yine fosur fosur zehir dökü - yordu. Beş bin üniversiteliyi zehirlemek- ten kurtarmak için bir fabrikayı baş- ka yere kaldırmak caiz değil midir ki bu facia hâlâ devam edip gidiyor? Sayın valiye sormak isterim, Bükreş Jimnastik Şenlikleri Altı haziranda Bükreşte yapılacak olan jimnastik şenliklerinde memle- ketimizi temsil edecek heyet dün ak- şam Köstenceye hareket etmiştir. Heyet, Rahmi Apakın riyasetinde ol- mak üzere Beden Terbiyesi Genel Di- rekörlüğü sekreteri Cemal Gökdağ i- le Maarif Vekilliği Beden Terbiyesi direkörü Vildan Aşirden ibarettir- losluk erkânı ve memurları tarafın- dan karşılanmışlar ve kendilerine bu- ketler verilmiştir. Başkonsolos mü- hariplere bir de ziyafet vermiştir. Bunlar bugün Sovyet bandıralı Ar- menia vapurile Rusyaya hareket ede- ceklerdir. Tapuda Tayinler Beyoğlu tapu sicil muhafızı Talât Diyarbakır tapu grup müdürlüğüne, Kadiköy sicil muhafızı Yakup Be- yoğlu sicil muhafızlığına, Eyüp sicil muhafizı Eşref Kadıköy sicil muha- fızlığına naklen tayin edilmişlerdir. 9 uncu İşletme Müdürlüğü Devlet demiryolları 9 uncu işlet- me müdürü Nusret, Kayseri dördün- cü işletme müdürlüğüne, 9 uncu İş- letme yol başmüfettişi Muzaffer ikin- ci işletme başmüfettişliğine, ikinci işletme müdürü Tahsin beşinci işlet- me müdürlüğüne, beşinci işletme müdürü Necdet ikinci işletme müdür lüğüne, Kayseri 9 uncu işletme mü- dürü de Devlet Demiryolları 9 uncu işletme müdürlüğüne nakil ve layin edilmişlerdir. Yeni Adliye Sarayı Müddeiumumi Hikmet Onat evvel- ki gün yeni yapilacak adliye sarayı plânını hazırlıyan mühendisle bera- ber hapishaneye giderek tetkikat yap mıştır. Ankaradan gelen haberlere Ankarada Sovyet kitap ve fotoğraf sergisi açılırken Sovyet Sefiri ve Maarif Vekili nutuklarıni okuyorlar Vali Izahat Veriyor: 939 senesi belediye bütçesinin tat- biki dolayısile açıkta kalmiş memur- lardan bir kısmı da dün belediyeye müracaat ederek kendi vaziyetlerini öğrenmek i işlerdir. Bu ö ların vaziyeti hakkında ne yapılaca- ğinı soran bir muharririmize vali ve belediye reisi Lütfi Kırdar şu izaha- tı vermiştir: “— İstanbul belediye ve hususi i- daresinin 939 - 940 bütçesini hazır- larken hizmete nazaran geniş tutul- muş olan kadrolarda bir kısım tasar- Tuflar yapmıştık. Bütçenin meriyet mevkiine girdiği bir hazirandan itiba ren bir kısım memurlarımız bizZâaru- Te-kadro harici kaldılar. - Her çıkan memur, nihayet bir aile sahibidir. Vaziyetlerini anlıyor ve takdir edi- yoruz,. Bunıı rağmen düşünmek lâzımdır ki, belediyeler, orada oturan insan- ların müşterek beledi ve medeni hiz- Açıkta Kalan Memurları Açıklara Yerleştireceğiz Kimsenin İstırabına Meydan Verilmiyecek metlerini görmek, beldenin umranı- nı temin etmek için kurulmuş mü- esseselerdir. Tesis maksadı namına ortaya kâfi derecede Iş Çikaramaz- ken, bu uğurda sarfedilmesi lâzım gelen paraları bürolara doldürulmuş fazla memurlara sarfetmek şüphesiz doğru olamazdı. Noktai hareketimiz- de esas maksadı velevki çok insani olan hislere feda edemezdik. Esasta bu kadar haklı olmakla be- raber şahsen kabahatsiz olan memur- larımızı düşecekleri müşkülâttan kur tarmak için icap eden bütün tedbir- leri de aldık. Aylardanberi kati za- rutet olmadıkça münhallere kimseyi almıyorduk. Bu sayede bir kısım ar- kadaşlarımız açık yerlere yerleştiril- Bir Günde Üç Kanlı Dövüş Üç Hâdisede Üç Kişi Yaralandı Sirkecide oturan Ahmet ile arka- daşlarından Seyyar ve Mehmet ara- sında sarhoşluk yüzünden çıkan kav- gada her üçü de biribirlerini dövdük- leri gibi bunlardan Mehmet kavgay! ayırmak istiyen diğer Mehmedi çak! ile başından yaralamıştır. Yaralı has- taneye kaldırılmış, suçlular yakalan- mıştır. 4 Dün Beşiktaşta Yıldız mahalle- sinde oturan Rifat ile bir kadın me- selesiden dolayı araları açık olan Ar- tin, Aram, Agop, Jirair ve Vasil İ& simli beş genç arasında kavga çıkmıŞş- tır. Hepsi birden Rifati adamakılli dövdükten başka, bunlardan Artin, ayrıca bıçakla vücudünün muhtelif yerlerinden yaralamıştır. Yaralı Be- yoğlu hastanesine kaldırılmış, suçlu- lar yakalanmıştır. * Beşiktaşta oturan Ahmet ile ar“ kadaşı Mustafa arasında çıkan kav” gada her ikisi de biribirlerini döv“ dükleri gibi bunlardan Mustafa eli* ne geçirdiği bir demirle Ahmedi bâ- şından yaralamıştır. Yaralı tedavi ah tına alınmış, Mustafa yakalanmıştir: BELEDİYEDE : mişlerdir. Kalanlar da h sefale- te atılmış değillerdir. Maaşlılardan müddetlerini dolduranlar tekaüt edil mişlerdir. Diğerlerine açık maaşı iİ- çin bütçeye tahsisat konmuştur. Üc- retliler yardım sandığından, kendile- rini hiç değilse, üç dört ay geçindire- bilecek para alacaklardır. - H ir taraftan da memurin müdür- Bir lüğüne emir verilmiştir- Açıkta kalan lar kafa ve beden kabiliyetlerine ve hizmet müddetlerine göre tasnife tâ- bi tutularak bir liste tanzim ettiril- miştir. Bundan sonra da vuku bula- cak münhalâta peyderpey tayin edi- lecekler ve kimsenin ıstırabına yer verilmiyecektir.,, Bir müddet evvel bazı yerli ku- maşlara ecnebi mamulâtı markalar vurularak piyasada satıldığı ve bu hususta İktısat Vekâletince tetkikat yapıldığı yazılmıştı. Haber aldığımıza göre İktısat Ve- kâleti yerli mallarımızı rağbetten dü şürecek mahiyette bir çok mahzurla- rı olan mümasil hallerin önüne geç- mek için bir alâmeti farika nizamna- mesi hazırlamağa başlamıştır. Nizamname projesi gayri meşru rekabetlerle milli — iktısadiyatımızı göre inşaata yakında başlanacaktır. sarsacak mahiyette hareketlerin de S U A L NN İet İi alâk bildirmek usulden değil midir? C — Zahire borsaları nizam namesi mücibince satılmak borsaya kaydedilen, borsaya dahil her nevi mahsulün, mevrudatı ile satılmış olan mıktarların borsala - rın resmi bülteni ile alâkadarlara bildirilmesi usuldendir. İstanbul borsası bu üsüle tamamen riayet etmektedir. v 8 — Mevsim dolayısıyle gülle - rin yeni sürgünleriyle filizlerin ve Bükreşteki jimnastik şenlikleri üç şün sürecektir. göncelerin üzerinde büyük zarar - 8 — Zahire borsalarına gelen 'a için Alâmeti Nizamnamesi Hazırlanıyor Farika önüne geçecektir. Tetkikat yakında ikmal edilerek Devlet Şürasına gönderilecek ve âli tasdikten çıktıktan sonra meriyet meyvkiine girecektir. AFT İ M ZS Bir Amerikalı Profesör Nevyorktaki Columbia üniversite- sinde Slav dilleri profesörü Manning dün Sofyadan şehrimize gelmiştir. Profesör Sofya üniversitesinin yıldö- nümü merasiminde bulunmuş ve ©- rada bir de konferans vermiştir. Bir ÜNİVERSİTEDE : Bir Konferans Verildi Şehrimizde bulunan Paris üniver- sitesi devletler hukuku profesörü De Lapradelle, dün akşam saat 17 de Hukuk fakültesinde (Devletler umu- mi hukukunun müessese halinde in- kişafı) adlı bir<konferans vermiştir. Konferanstan evvel Rektör Cemil Bilsel bir takdim hitabesi vermiştir. Askeri Kamplar Bü sene iki devre üzerine tertip e- dilen üniversite kamplarımın 1 tem- muzda olan birinci devresine eczacı, dişçi, mühendis, güzel sanatler, iktı- sat, hukuk ve yüksek ticaret talebe- leri, 5 ağustosta olan ikinci devresine de tıp, askeri tıp, fen fakültesi ve e- debiyat fakültesi talebeleri girecek- tir. Bu sene kampların Pendikte ya- kaç gün sonra dönecektir. pılması muhtemeldir. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ lar yapan yeşil gül bitlerinin İm- hası için en iyi çare nedir? C — Püseran denilen bu bitler çok kolay çoğalırlar. Bir dölden binlerce bit hasıl olur. En iyi çare güneşsiz bir zamanda, sabah veya akşam üzeri bunların üzerine filit püskürgeci ile ilâç serpmektir. İlâ- cın hazırlanması kolaydır. Bir kilo su içinde on gram arap sabununu İ- yice eritmeli, üzerine bir kahve fin canı âdi zeytin yağdan azar azar döküp iyice karıştırmalıdır. Bu ilâcı bitlerin üzerine serp - melidir. Haftada iki defa ilâcr tek rarlarsanız hepsini öldürmüş olur- sunuz. Ölen bitlerin rengi siyahla- şır. e S — Doluya karşı hiç bir mü - dafaa çaresi keşfolunmamış mıdır? C — Doluya karşı çare yok de- ğildir. En son yapılan tecrübelere göre dolunun yağmasını menede - cek tedbirler bulunabilmiştir. Bu tecrübelerde dolu bulutlarını par- çalamak ve yağışı menetmek müm kün olmuştur. Bulutları parçala - mak için Fransada hususi toplar i- mal olunmuştur. Bu toplarla bulut- ların üzerine dehşetli bir tazyık yapılmakta ve parçalanması temin CEVAP edilmektedir. Tecrübeler yüzde 95 muvaffak olmuştur. v S — Dünyaca tanınmış adam - lar içinde en çok sigara içen kim - dir ve günde kaç sigara içer? C — Tanınmış adamlardan en çok sigara içen eski Fransız Baş - vekili M. Lâvaldir. Bu zatın çalış. ma saatlerinin hiç bir dakikasın - da bile dudaklarından sigarasını eksik ettiği görülm Ve gün de içtiği sigara cavüz # Taksimde Yapılacak Gazino Taksim bahçesinde yapılacak Asri gazinoya ait keşifname üzermddd tetkikat bitmiştir. Gazinonun 179 bi? liraya mal olacağı tesbit edilmiştif SAD Düi ee AT rı ihtiva edecektir. Gazinonun inşağ tı 15 teşrinievyelde ikmal edilerek belediyeye teslim edilecektir. Yeni gazino Cümhuriyet bayramında me” rasimle açılacaktır. Gazinonun önünde yapılacak ola” 17 metre kutrundaki havuzun da dü” den itibaren keşifnamesinin hazırla”” masına başlanmıştır. Denize Girilemiyecek Yerler Geçen sene olduğu gibi, belediy? bu sene de akıntı, girdap ve lâğım g lan sahil mıntakalarında halkın de! ze girmemesini temin için buralaf? tehlike levhalârı astırmıya karar Ve" Stadyom Projesi Hazır Dolmabahçede yapılacak stady?” ma ait plânın tanzimini üzerine Italyan mimarı Vietti Violi, 7 hi ” randa şehrimize gelecektir. Mimü belediyeye gönderdiği bir mektupu,; stadyoma ait plânı bitirdiğini V:d haziranda Istanbula gelirken berâ getireceğini bildirmiştir. Beledi bütçesi de tasdik edilmiş bulun! ğundan plân gelir gelmez derhal bikatına geçilecektir. B | TAKVİM ve HAVA, 3 Haziran 1939 CUMARTESİ öekkllay / 'dün 3ö v Bamtli Arabi: 1358 Rumt: ısbî Rebiülahar: 15 Mayıs: ’, Güneş: 431 — Öğle: 12-’5 İkindi: 16.12 — Akşam: 19-5. Yatsı: 21.344 — İmsâk: 24 ... Hava Vaziyeti — 'Yeşilköy Meteoroloji istasyonundani p" nân malümata göre, hava yurdun KĞ ve Cenubu Şarki bölgelerinde bulü diğer bölgelerde kapalı ve yer ytf j Bışlı geçmiş, rüzgârlar Trakya ve Kt li bölgelerinde Şimali, Egede Garbk BÜ ğer bölgel Cenubi istik ttefi kuvvette esmiştir. M' Dün İstanbulda hava kapaliı rüzgâr Şimalden saniyede 7 — yır hizla esmiştir. Saat 14 te hava Nooz.a milibar idi. Sühunet en 1“1’::' 24,0 ve eri düşük 16,6 santigrat * d de zÜ eğ ÜN AAA üA el kaydedilmiştir. Guzino, 1000 kişi istiap edecek geni$” —