29 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Zülkarneyn Yazan: M, Turhan TAN Ge bir mektepli, kim ola diye merak etmiş, O. nun bu merakı bende sevinç uyan - dırdı. Çünkü mitolojik olsun, tarihi olsun, bir ismin medlülünü öğren « meğe çalışan genç, ilme gönül ver- miş gençlikten bir parçadir ve o cü zün delâletiyle biz, küldeki ilim aş- kına intikal ederek seviniriz, Gelelim Zülkarneyne: Eski tarih- ler bu zatın İskender adlı bir Yemen hükümdarı olduğunu yazarlar, Şace- resini de Hâris, Hammal, Âd, Miltat, Vall, Himeyr, Seba diye irtika ettirir ler. “Lügati tarihiyye ve coğrafiyye” adlı eserin sahibi Ahmet Rifat elendi “İskender Zülkarneyn) bahsinde bu rivayeti kaydettikten sonra onun d. yızadesi ve veziri Hızır aleyüsselâm ile şarkı, garbı dolaşıp halkı tevhide yâni Allahın bir olduğunu kabule da vet ettiğini yazar. Hızır ve Abıhayat gişanesinin de bu rivayetle vardır. alâkası nusulâlamda Şemsettin Sami bey, Zülkarneynin Makedonyalı bü - yük İskenderden başka bir kimse o- lamıyacağını iMizam eder gibi görü- nür ve onun tacında boynuzu andı - kıntı bulunduğu için bu lâ. nı söyler, Fakat Zülkar - neynin Yemende yetiştiği rivayetini de kaydetmeyi unutmaz. Bu İsim Kuranıkerimde geçtiği için İslâm tarihçilerini hayli mesgul etmiştir. Dostumuz bay Ömer Rıza, © büyük kitap için yaptığı tercime- de Zülkarneyn kelimesini izah mak- sadiyle uzunca bir haşiye yazmış ve orada kitabı mukaddesten istidlâl) suretiyle Zülkarneynin İran hüküm- darlarından Dârâ olmasını daha do; ru bulduğunu anlatmıştır, | Tarihi bir isim olmaktan - gu muh.) telif rivayetler o dolayısıyle - çıkıp mitolojik bir mahiyet almakta hulu- nan Ziilkarneyn ile biz Türkleri #ilendiren bir sed meselesidir, Çün- kü kiymetli ve kıymetsiz bir <ok şark İnrihlerinde Züne Me'cuca karşı bir ğı yazılıdır. Kuranıkerimde de bu nokta sarih surette ifade olunmaktadır, Fakat is. lâm tarihçilerinden kısmı Kuran- da Zülkarneynin eseri olarak zikro- lunan seddin Çin seddinden başka bir set olduğunu ve bunun Derbent seddi adı İle anıldığını kabul etmiş. lerdir. Bay Ömer Rıza, Kuran ter - nde İbnülfakih gibi müellifle- rin ayni kanaatte olduklarını söyle- dikten sonra Ansiklopedya Britani - kada Derbent seddi — hakkında mu - kayyet satırları da alıyor, Şu halde Zülkarneynin yaptığı ve Kuranda yazılı ve bir çok şark ta rihlerinde de kayıtlı olan set, Çin seddi değilmiş demek oluyor ve bu takdirde o bi taşıyan hükümda- rın Çine gidip bir set yaptığını söyli-| yenlerin rivayetlerini tashih etmek lâzım geliyor. Çünkü üç bin kilomet- reden fazla uzunluğu olan ve dün daki yedi büyük v. cüme: tor Çenk'in milâttan önce üçüncü a - sırda inşa ettirdiği muhakkaktır (İnşa ettirdi demektense inşa ettir - meğe başladı demek daha doğrudur. Çünkü Çenkin saltanatı ancak on yıl slirmüştür. Ve bu müddet içinde © e- serin tamamlanmasına imkân tur). yok -| Gerek Çin seddi gerek Derbent seddi Türk hücumlarından korun - mak kaygusu ile yapılmıştır. Bu da eski Türklerin cihangirlik - yolunda kazandıkları mevkii gösterir. Zaten Dârâ gibi tarihin en kudretli bir ha kanı da Türkler önünde ricat izlıra- rında kalmamış mıydı? Şimdi Zülkarneynin yakın Türk edebiyatında nasıl kullanıldığına bir misal verelim. Bu misali Endürunlu Idan alıyoruz. O, bir zamanlar şehir, kasaba, köy ve mahalle namı na güdülen müşterek namus gayreti PENCEREMDEN Zülkarneyn . | alâkadar muallimin siciline koyacak- İliğine göndereceklerdir. Başmuallim. İler raporların “kında da bir talimatname bazırlıya- Çelenk götürülüşü | Maarif Vekâletinin Yeni Kararları Muallimler Hakkındaki Teftiş Raporları Nasıl Verilecek ? Maarif Vekâleti, ilk tedrisat müfettişlerinin omektepler- de, mektepler ve muallimler haklarında yapacakları teftişler hakkında bir f: rif idarelerine göndermiştir. Bu formüle göre, ilk tedrisat mü- fettişleri, muallimler ve mektep ids- releri hakkında yapacakları teftişler hakkmda ayrı ayrı raporlar verecek- lerdir. Bu raporların bir nüshası, ra- poru veren müfettişte kalacak, iki nüshası da alâkadar maarif müdür! büklerine verilecektir. Maarif mü-| dürlükleri de bu nüshalardan birini lar, ikincisini de kendisini alâkadar li eden hususatı doldurmak üzere mu- mlm yaman Aaaa a altında kendilerine | mahsus olan kısmı doldurduktan son- ra alâkadar muallime okutacaklar ve sonra da bu işe tahsis edilen dosyada saklıyacaklardır. Şimdiye kadar olduğu gibi bade- ma mekteplerde teftiş defteri tutul- miyacaktır. l Ekalliyet mekteplerinde Ecnebi ve ekalliyet mekteplerinde | teneffüs yapılmadan İki, üç saat üst- üste ders yapıldığı yapılan teftişler- den anlaşılmıştır. Maarif Vekâleti bu mekteplere gönderdiği bir tamimle bilhassa Türk muallimler tarafından verdirilmekte olan türkçe derslerinin behemehal onar dakika teneffüsle ya- pılmasını Ve yeni sene programları- nın ona göre bazırlanmasını bildir. miştir. Muallimlerin tayin usulleri Maarif Vekâleti, mecburi hizmete tâbi sanat ve teknik tedrisat muallim lerinin tâbi olacakları mecburi hiz- met ile bunları tayin usulleri hak-| rak bütün maarif müesseselerine teb- liğ eylemiştir. Bu talimatnameye göre tayin edi- len sanat ve teknik tedrisat muallim namzetleri bir kişiden fazla iseler da yüksek ül hazırlamış ve bu formülü alâkadar Maa- bazı mahallerde çalışmıya mecbur 0- lan muallimler bu kuradan istisna e- dileceklerdir. Bu şerait dahilinde ta- yin edilecek muallimler, ları mahallerde caklardır, bulunduk. 1 az iki sene kala- * Maarif Vekâleti, Üniversite ve or- ta tedrisat profesör, doçent ve mual- mlerinin halkeyleri mevsuwetrafın- tahsil ve lise son sınıf âka “Politis Bugün İşe Başlıyor Kütahya - Balıkesir demiryolunu yapan (Julyus Berger) şirketi bu hat- tm İnşaat masrafına ait bazı ihtilâf- lar çıkararak hükümetimiz aleyhinde bir dava açmıştı. Şirketin bilhassa Tavşanlı mıntakasına ait olan iddin- ları ile istediği para bir milyon lira- ya yakındır. Bu meseleyi halletmek üzere seçilen Yunanistanın Paris el- çisi beynelmilel hukukçulardan M. Politisin şehrimize geldiğini dün yaz | mıştık. Alman şirketinin mümessili olan Dr. Şiniveind de dün Semplon ekspresi ile şehrimize gelmiş ve bu iş için hükümetimizin delegeliğini yapacak olan Sinop mebusu o Yusuf Kemal tarafından karşılanmıştır. Her iki taraf iddianamelerini dün M. Politise vermişlerdir. Yarm vilâ- yette M. Politise tahsis edilecek bir | genle tedavisi ve neticeleri mevzulu dairede bu ihtilâf işi üzerine çalışı 3 Eski diplomaları tetkik | Evkaf Yeni Bir Han Yaptıracak © Yeniden Yedi Cami Tamir Olunacak Evkaf idaresi, yeni belediye tarafından Eminönü, Unka- panı arasında yapılacak istimlâk sa- hasında büyük bir arsa satın alarak burada muazzam bir evkaf han: tesis etmeyi düşünmektedir. Bunun için Evkaf bütçesine kâfi miktarda tah- sisat ta konulmuş bulunmaktadır. Be- | lediye yeni istimlâk kanununa göre, bü iki nokta arasında istimlâk işle- rine başlar başlamaz evkaf idaresi de belediye ile temasa gelerek bu arsa- nın yerini tesbit edecektir. Yeni şehir plânına göre, Yenier. İçirşısının sağ tarafından geçmek ü #rere Süleymaniyeye kadar bir cad. | de uzanacaktır. Evkafın yapacağı bü- | yük han bu caddenin alt tarafında ve piyasa yerlerine yakın bir nokta- da olacaktır. Tamir edilerek camiler Evkaf idaresi, Fatih, Şehzade, Be- yazıt, Usküdarda Mihrimah, İskele, Şemsipaşa, Ayazma camilerini mir etmek için bu seneki bütçeye tahsisat koymuştur. Bunlardan baş ka geçen sene tamirlerine başlenip ta şimdiye kadar Ikmal. edilemiyen camiler de bitirilecektir. ta- Almanyanın Erlangen Üniversitesi Rektörü ve kadm kliniği direktörü Profesör Hermann Winntz dört, beş gün ka- dar İstanbulu ve memleketimizi zi- yaret etmek Üzere aramızda bulun- maktadır. 29.5.9309 pazartesi öğleden İ sonra (bugün) Etibba odası konferans salonunda saat altıda kanserin rönt- projeksiyonlu bir konferans verecek- yehir inle) Gani Erçin Bi Altıokka | Hayat Pahalılığı İle Mücadele Ticaret Vekili Bu İş Uzerinde Yapıldığını Söyledi Ticaret bütçesinin müzakeresi esnasında Ticaret Vekili ük Millet Meclisinde beyanatta bulunurkö muhtelif ticari işlerimiz hakkında demiştir ki: 934 senesinde ithalât 86 milyon lira iken, 938 senesinde 149 milyo- Ba, 934 senesinde ihracatımız 92 mil yon lira iken 938 senesinde 144 mil yön liraya yükselmiştir. 933 senesinden itibaren terdiği halde 938 senesinde diş tica- ret bilânçomuz aleyhimize cüzi bir fark irae etmektedir. Bunun sebebi- ni iki noktada toplamak mümkün dür zannederim, Biri istihsalâtımı. zın gittikçe ve mütezayit hacimlerde | “Dot Thi 1 ve umumi Birliği Reisi Geldi Beynelmilel Kanser mücadele bir- liği reisi Doktor Gandard ve refika- sı dün Semplon ekspres ile şehrim ze gelmişlerdir. İstasyonda Kanser Mücadele cemiyeti umumi kâtibi o- peratör Kâzım Ismail Gürkan tara- fından istikbal edilmiştir. Fransa âyan meclisi azasından olup evvel- ce Sıhhiye nazırlığında da bulun- muş olan Doktor Gandard Universi- tede kansere dalr bir konferans ver- mek için davet edilmiştir. İstanbul- da bir hafta kalacaktır. Mumailey! dün kendisile görüşen gazetecilere demiştir ki: — Kanserin sebeplerini bulmak yolundaki araştırmalar henüz notice- lenmiş değildir. Fakat ümit verici tetkiklere devam ediyoruz. Bütün dünyenın bu meseleye karşı göster- neticeler ni muameleye ihtiyaç vardır? C — Matbaanın kurulacağı ye- rin en büyük mülkiye memuruna bir beyanname vermek lâzımdır. nmameye matbaayı açmak İs- teyenin adı, sanı, ikametgâhı, var- sa ortaklarınm isimleri, matbaanm icabından olarak sık sik yapılan bas- kınları tarif ettiği sırada iki sevgiliyi kepaze etmek hırsiyle bir evi saran mahallelinin rehberi imama o sevgi - liler hesabıma rüşvet verilmesi üze- rine baskının nasıl tatlıya bağlandı. ğını anlatır ve kaziyeyi şu beyt ile bitirir: yeri ve hangi dillerle çalışacağı ya nlacaktır. Matbaanın yeri ve tabı sistemi değişir veya sahibi deği - şirse vaktinde beyanname verme- ğe ihtiyaç vardır. $ — Mercan adaları nerededir? C — Büyük Okyanustadır. Sı- Hep dönerler geri Sıfrülketteya Olun amaki imam, Zülkarneyn. caklığı 20 derereden aşağı olmı - zöyen garip hayvanların teşkil et- tikleri adalardır. Bu adaları kuran hayvanlar ancak mikroskop; altın- da görülür, Bu adaların biçimi yu- varlaktır. . S — Kıbrıs adasının merkezi neresidir? C — Vikosla şehridir. 23 bin nülusludur. . “$ — Diyarbakırdan İran ve 1 raka gidecek demiryolu ne zaman tamamlanacaktır? lecek senenin eylülün- emeğe açrlecnktir. Na- hat vermiş ve trenlerin Van gölün- den feribotla karşıya geçirileceği ni ve oradan hududa söylemi, varacağını . S — PBankalarımızdaki tasar - raf mevduatı ne mıktarı bulmuş - tur? C — Son rakamlara göre, 108 milyon liradır. . S — Ortamektep o muallimliği İmtihanı bu sene ne zaman yapıla- caktı C — Bu imtihanlar 19 haziran- dan 23 hazirana kadar devam ede- bunlar arasında kura çekilecektir. |lacak'vetik resmi toplantı yapılacak- | tir. Sayın hekimlerimizin bu konfe- da müsbet Sıhhi vaziyetleri dolayısile muayyen | tir. rarsa teşrifleri rica edilmektedir. alınacağını umuyoruz. KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ S — Bir matbaa kurmak isti - yan ve 80 «den fazla siğ ol - fia Vekili, bütçö müzakereleri ya- yorum. Bunun İçin ne gihi kanu - mayan sularda ağaç dallarına ben pılırken bu husüsta möâcliste izs- cektir, Bu husustaki program İs - tanbul Maarif Müdürlüğüne ve di- ğer maarif teşkilâtlarına bildiril . miştir. Tafsilâtı oradan isteyebilir siniz ... z e S — Elesos harabeleri nerede. dir? € — Bu harabeler, İzmire 73 kilometre kadar uzaklıktadır. Ar- temis - Efesos mabedi, aeaibi seb'si âlemden sayılmış ve şöhretiieiha- ni tutmüştur. Fakat, bu sanat ha- rikasının verinde bugün hemen biç bir şey kalmamıştır. İş... MA İhracatı" İmız muntazaman lehimize fark gi Tetkikler mübadele hi cap ettir Jithal edilmesi keyfiyetidir. Hayat pahalılığı p Hayat pahalılığı mevzuuna daif vireli profesör Lorens, mart 938 rihinde muvakkat bir v tir. Profesör bu raporu da mevzuubahis ede tadadı İle iktifa etm İ Müteakıbetn İngiliz olesörlefi” P , den Benham çeelhedilmiş, bu da £ ğüstos 938 tarihinde bir rapor * İgeniş bir sermaye hareketlerinin teşviki, maye ovenstismanları ile iktisadi İs kınmanın siki alâkası, vergileri jiktısadı hayat Üzer ki tesiri Jorman ve ziraat politikası, mür İlât ve tarife işleri belli başlı me” larını teşkil elmektedir İstanbul et Fiyatları Istanbulun et meselesi hayat ri lılığı ile mücadele mevzuunun “, kısmi olmak üzere 938 senesinde alınmıştır. Istanbulda perakende et fiyati nı tanzim edebilmek için toptan fiyatlarına hâkim olmak icap ed. & aşikârdır. Toplan et fiyatlari”. un temini ise, Istanbul& an müvaridatinm tanzlı) daima piyasaya arza eyyi. tarzda stok bulundurulmasile m İkündür. Istanbula m rail kalardan yapılmakta olan, bs)” sevkiyatı, nakliye vesatti ve İM, an mikt erin tesi” if larına, sevke âmade ha na, mevsimlik temevvfiç i zetmektedir- bağlı bir vaziyet arz ekte vi yat pahallı, inde, hâdi leri ve tedbirleri bütün vüsat VE X iyati mücadele: İ gibi zararlı peticele mız muhakkaktır. (Dı | Mütehassıs meselesi Teşkilâtrmizda bundan böyle * cak zaruret görülen hizmetler * ecnebi mütehassixlara ye veni niyetindeyiz. Nitekim konjonktür 4 sigorta işleri gibi çok teknik meb e ârzeden işlerde daha bir müddet ” tehassıs istihdam etmekte fayda # 29 Mayıs 1939 PAZARTESİ Gün: 31 5 inci ay Arabi: 1858 Rebiülahar: 10 Güneş: 4.34 — Öğle .. İkindi: 1610 — Aksem Mai Yata 21.27 — İmsâk ? Hava Vaziyeti —