14 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

——— : PENCEREMDEN Az, Öz Meselesi ! Yazan: M. Turhan TAN Saym Başvekilimiz Bay Refik Saydamla sayın İngiliz Veki- li Sir Chamberlain'in ayni zamanda ve parlâmentolar huzurunda oku- dukları de © derli toplu eda, o pek kuvvetli ve ayni zamanda vakur müedda kadar sözün, veciz oluşu da, zannederim, ıııı-_ıuıni bir dikkat uyandırdı, İşte az ve öz meselesi budur. De- delerimiz az olsun, öz olsun; az söy- Jemek çok söylemekten iyidir; az söyler, öz söyler gibi meselleri dar- bederken, şüphe yok ki, ruhi bir haleti göz önünde tutmuşlar ve en çanlı bir mevzuun boş yere uzatıl- ması, şişirilmesi halinde dinliyenle- rin mutlaka esniyeceğini, kelâle düşeceğini düşünerek o öğütleri ver- mişlerdir. Eski şairlerd Sabit, ( kaydiyle bu az, öz meselesine temas ederek şu beyti söylemişti: Gazelde şartı sühan ihtisâr'dır Sabit Mekali ehli hünerdir bu az olur, öz olur. Fakat kamus mütercimi Asım, o büyük eserin pek önemli olan ter- ü inde ve Sekit az, öz maddesini pek canlı bir ifade ile yve şu şekilde anlatıyor: *“Sekit ketif vezninde şol kimseye denir ki “söylemez söylemez amma düri meknun söyler,, natıkasınca az söyleyip ve söyledikte güzel ve mazbut ve mânalı söyler ola. Istıla- hımızda “az söyler, öz söyler,, tâbir olunur.,, Bu münasebetle bir takım Avrupa gazetelerinin Türkiye — İngiltere l larının netice ver- memesi ihtimallerinden bahse yel- tendiklerini de hatırlamamak elden gelmiyor. Biz o zaman “Paris n'a pas &t& bâti dans un jour,, diyorduk ve cihan lhünü kuvvetlendirece- ğine emin bu & ş ların mutlaka iyi bir neticeye vara- cağını umuyordu, Bütün dünya sulh severlerinin yü- reğine soğuk su serpen bu mesut hâdiseyi kutlamak borcumuzdur. Bekik ek bey 1de) l eeindi YK iduğ BELEDİYEDE : Prost Dün Geldi İImar mütehassısı Prost dün sabah şehrimize gelmiş, belediye imar mü- dürü Hüsnü tarafından karşılanmış- tır. Prost, Eminönü meydanı için yapılan maketi tetkik etmiştir. Mü- tehassıs bu haftadan itibaren Emin- önü meydanına ait plânı tatbik et- miye başlayacaktır. Prost ayni zamanda Üsküdar ve Kadıköy cihetlerinin muntazam plân- larını da tesbit edecektir, Vali Ankaraya Gidiyor Vali ve belediye reisi Lütfi Kır- uar, belediye bütçesi hakkında izahat vermek üzere önümüzdeki cumartesi akşamı Ankaraya gidecektir. O vak- te kadar, Tramvay, Tünel ve Elek- trik idarelerinin belediyeye devri hakkındaki kanunun da Meclisten çı- kacağı ümit edilmektedir. Kanun ya- rin Mecliste müzakere edilecektir. * Şehir meelisinin içtima devresi- nin sona ermesi münasebetile önü - müzdeki cumartesi günü saat 17 de meclis azaları şerefine Tarabyadaki Tokatliyanda bir ziyafet verilecektir. * Belediye muhtelif suçlardan dolayı Beyoğlu kazası dahilinde 245 kişiyi cezalandırmıştır. Bunların kıs- mı âzamı sokaklara çöp atılmasından, yürüyüş halinde tramvaylara atla- maktan dolayıdır. Ayrıca Adalar ka- zasında da 15 esnaf cezalandırılmış- tır. * Vali muavini Hüdai, dün Kar- tal ve Beykoz kazalarına giderek tef- tişlerde bulunmuştur. * Belediye zabıtası tarafından ©- tobüsler üzerinde yapılan kontrol ne- ticesinde yeniden dokuz otobüs du - rak harici yerlerde durduklarından dolayı beşer lira para ceazsile cezâ- landırılmışlardır. ——— Tekirdağı İlkmektepleri Tekirdağ (TAN) — Bu yıl vilâye- timiz ilkmektepleri 12 haziranda imtihanlara başlıyacaklar, 20 hazi- randa imtihanlar bitecek ve 15 ey- lülde mektepler tekrar açılacaktır. 50 yıllık doktorların jübilesind. TAN 14-5 - 939 Yeni Türk - İngiliz Anlaşmasının Piyasadaki Tesirleri Müklikottmile - Turilt 800 İlkokul Mucallimi Kıdem Zammı Alacak Maarif müdürlüğü, bu sene kıdem n- rasında yapılan yeni siyasi an- laşma dün piyasada çok iyi a- kisler uyandırmıştır. İngiltere ile tieari münasebetlerde bulu- nan bütün —müesseselerde ân- laşmanın iktısadi yeni bir an- laşmıya da başlangıç olacağı kuvvetle Üümit edilmektedir. İngiltereye ihracat yapan fir- malar da Türkiye mahsulâtının bütün İngiltere ve dominyonla- rı piyasalarında bu vesile ile alacak olan ilk mektep mual- limlerine ait listeyi hazırlıyarak ve- kâlete göndermiştir. Liste bin mual- limin ismini ihtiva etmektedir. Fax kat Vekâlet bu liste üzerinde tetki- kat yaparken iki yüz muallimin is - mini, sicillerinde teftiş raporları nok- san olduğu için, listeden çıkarmıştır. Kalan sekiz yüz kişinin kıdemleri tas dik edilerek maarif müdürlüğüne i- ade edilmiştir. Terfi. isimleri yarın mensup oldukları mektep müdürlük- lerine tebliğ edilecektir, serbest imkânlar bulabileceği- ne kanidirler. Son bir sene | 'DENİZ ve LİMANDA : içinde iki leket ar la ; î?gg:(elşmnıışlâgn %%nğg Vd yardımı olacağı tabii görülen son anlaşmanın: müsatt/ tesirle- ri ehemmiyetle telâkki ve kay- dedilmektedir. Bu arada bazı tüccarlar da anlaşma — dolayısiyle doğması pek mümkün olan yeni müha- dele imkânlarını göz önünc a- larak hazırlıklara başlamışlar- dır. Ötedenberi — İngiltereye gönderilmesi mutat olan İihra- cat eşyası üzerinde pek kısa bir zaman içerisinde hararetli mu- ameleler — olacağı muhakkak görülmektedir. KKaraua Oturan, Gemiri: manına giderken altı gün evvel Şar. köy civarında İnceburunda karaya oturan 9 bin ton benzin hamuleli ve Alman bandralı Mitli Meer gemisi, kaptanı tarafından sarfedilen gayret- lere rağmen kurtarılamadığından Türk Gemi Kurtarma müessesesinin Alemdar ve Hora gemileri kaza ma- halline gönderilerek tahlis ameliyesi- ne girişmişlerdir. Yeni Bir İstasyon İrmak ve Zonguldak hattı üzerin- de bulunan Bolkuş istasyonu görülen lüzum üzerine yolcu ve her türlü eş- ÜNİVERSİTEDE : Türkiyat Enstitüsü Müdürlüğü rü Rahmeti Arat tayin edilmiştir. Muallim Mektebi Müdürlüğü İstanbul Erkek Muallim orta mektebi müdürü de Muallim Mektebi tayin edilmişlerdir. Protesör Mehmet Fuat Köprülü- den inhilâl eden edebiyat fakültesine bağlı Türkiyat enstitüsü direktörlü- ğüne, ayni fakülte Türk dili profesö- mektebi müdürü Imamettin Karagimrük orta mektebi müdürlüğüne, Karagümrük Vahit Cemal müdürlüğüne ya nakliyatına açılmıştır. * Bir müddettenberi havuzlarda tamir ve boyanmakta olan Marakas vapuru havuzdan çıkarılârak dün ilk seferine bşlamıştır. —— o0——- Helâlar Parasız Olacak Belediye tarafından yaptırılmış bu lunan umumi helâlarda para istenil- diği hakkında belediyeye şikâyetler vâki olmuştur. Belediye dün bu şi- kâyetleri tetkik etmiş, filhakika Sul- tanahmet ile Taksimdeki helâlarda para istenildiğini tesbit etmiştir. Be- lediye bu vaziyete bir nihayet ver- mek için haziran başından itibaren buralara birer hademe koyduracak- tır, Zehirli olduğu idiasile nümuneleri kimyahaneye günderilen sütlere ait rapor dün belediye sıhhat müdürlü- ğüne gelmiştir. Yapılan tahlil netice- sinde sütlerin mikrobik olduğu ve bu mikropların da sütün aslında ol- mayıp konulan kirli kaplardan bu - laştığı anlaşılmıştır. Belediye bu netice-üzerine şehrin muhtelif semtlerinde toptan süt sa- tanları umum?! bir kontrole tâbi tut- maktadır. Ikisi Taksimde olmak üze- Te dört sütçünün kullandıkları kap- lar kirli zuhur ettiğinden, -dükkân- ları kapatılmıştır. » azm l a le sıkı şekilde alâkadar olmaktadır. Vekâletin talebi üzerin&”tahlil rapo- runun neticeşi Ankaraya da bildiril- miştir. Vekâlet, son hâdise dolayısile, süt Belediye Süt ve Yoğurt Üzerinde Umumi, Sıkı Bir Kontrole Başladı işini tetkik eden komisyonun mesai- sini bir an evvel bitirmesini alâka- darlara bildirmiştir. Diğer taraftan belediye sıhhat mü- dürlüğü de gerek küçük ve gerek bü- yük tenekelerde satılan yoğurtların, zabıtai belediye talimatnamesine ay- kırt olarak üstleri açık toz ve top- rağa maruz bir halde şatılmakta ol- duğunu tesbit etmiştir. Bunun üze- rine alâkadar memurlara yap'lan bir tamimde yoğurtlar hakkındaki tali- matnamenin aynen tatbiki ve bugün- den itibaşen yoğurtların açık olarak satılmasına meydan — verilmemesini Talimatnameye göre, yoğurtların üzerind& imal mahâLlvettarihini havi bir etiket bulunacaktır. İstanbulda satılan yoğurtların imal edildikleri yerler de tetkik edilecektir. POLİSTE: İki Müsademe Dün iki müsademe olmuştur. Kar- tal - 131 plâka numaralı şoför Yusu- fun idare ettiği kamyon Aksarayda Topkapı - Sirkeci seferi yapan vat- man Cemilin idaresindeki tramvaya önden çarpmıştır. Tramvayın ön tam- ponu ezilmiştir. Şoföre bir şey olma> mıştır. git Yedikuleden Sirkeciye hareket e- den 2633 sayılı vatman Cemilin ida- resindeki tramvay arabasına da Şo- för İbrahimin idare ettiği kamyon Ce yazıtta toslamıştır. Kamyon ve tram- vayın ön kısımları zedelenmiştir. Şo- för de hafif bir yara almıştır. 4 Karagümrükte Karabulut soka- ğında 18 sayıda oturan Davut oğlu 330 doğumlu Omer Gül, idare ettiği araba ile Beşiktaştan gelirken kakta oynayan yedi yaşında Mithat isminde bir çocuğa çarparak başın- dan ve bacağından hafifçe yarala - mıştır. Çocuk Şişli hastanesine kal- B9- dırılmış, arabacı yakalanmıştır. İNHİSARLARDA : Yeni Tütün Fabrikası Malatyada kurulmakta olan büyük tütün fabrikasının inşaatı bitmek ü- zeredir. Bu ygşz makineleri kurulacak ve işlemiye - başlıyacaktır. Bitliste yapılmakta olan tütün a- tölyesinin de inşaatı yakında tamam- lanacak ve önümüzdeki Cümhuriyet bayramında açış resmi yapılacaktır. Atölye sonbaharda faaliyete geçe - cektir, Mudanyada da büyük ve modern bir yaprak tütün işleme ve bakım evi yaptırılacaktır. ** İnhisarlar idaresi düşük derece- li rakı çıkarmak için hazırlıklara başlamıştır. Yüksek dereceli inhisar- lar kolonyası da ayın 20 sinden son- ra satışa çıkarılacaktır. Hakiki dere- cesi 80 ve limon çiçeği kokusunda o- lan bu kolonyanın yarım litrelik şi- şeleri bir liraya satılacaktır. Bergamada Tütün Vaziyeti Bergama (TAN) — Bergamada tü- tün fidelerinin” yüzde sekizi bozul- muştu. Geçen zaman-zarfında, bo- zulmağa yüz tutan bu yüzde sekiz de düzelmiştir. SUAL ve şimdi kaç kilometredir? dığı zaman kilometreyi bulmuştur. * tekaüdiye S — Devlet Demiryolları, idare- yi Nafıa Vekâleti ele aldığı zamen C — Nafıa Vekâleti idareyi al- Devlet Demiryolları 4,000 kilometre idi. Şimdi 7,000 S — Biri gümrükte, diğeri inhi- sarlarda çalışan iki memur oğlum var. İnhisarlardakinden yüzde beş kesiyorlar, gümrükte- KARİLERİMİZİN SUALLERİNİ BURADA CEVAPLIYORUZ gümrükteki tekaüt maaşı alamıya- cak mı? €© — Gümrük ve inhisarlar u- mum, müdürlüklerinin teşkilât ka- nunları başka başkadır. İkisi de devlet memurudur, fakat inhi- sarlar umum müdürlüğü mülhak bütçe ile idare olunur ve memüur- | ları maaşlı değil ücretlidir» Üc- retli lar tekaüdiye al lar. Bu arada inhisarlar memurla- rına da devlet tekaüdiye vi lerle temin olunur. Gümrük umum müdürlüğü memurları ise tekaüt maaşı alırlar, S — Ne gibi suçlardan ve ne ka- dar mahkümiyet alan bir kimse devlet hizmetine memur olarak giremez?,. C — Altı ay ve daha yukarıya mahküm olanlar, ne suçtan olursa olsun devlet memuru olamaz. A- * dabı umuümiyeye mugayir suçlar- dan mahküm olanlar da, mahkü- 1 h ütlükleri kendi ma- kinden böyle bir şey | iyor. Bunlar ayrı kanunlara mı tâbidir, ın aşlarından ayırdıkları yüzde beş- miyet müddetleri ne olursa olsun, memur olamazlar, CEVAP S — Evlenmek istediğim kızın yaşı 17 dir. Evlenme memuruna gitfik. (Kız 18 yaşını bitirmeden nikâh - kıyamam) dedi. Halbuki kızlar 16 yaşında evlenemiyorlar mı? C — 17 yaşındaki kız ancak ana ve babasının rızasiyle evlenebilir. Kanun 16 yaşı evlenmiye ehliyet bakımından koymuştur. Fakat 18 yaşını bitirmeden reşit olmadığı için velisinin muvafakati lâzım- dır. Ticaret Vekilimiz Almanyaya Gidecek Alman İktısat Nazırı Döktor Fun- kun Ankaraya yapmış olduğu ziya- reti İade.ve Almanya ile yaprlan 150 milyon marklık kredi anlaşmasına a- it bazı teferrüatı tesbit etmek üzere Ticaret Vekili Cezmi Erçinin yakın- da Berline gideceği bildirilmektedir. Ticaret Vekilinin seyahati ancak ve- kâlete ait yeni teşkilât ve bütçesinin Büyük Millet Meclisinde müzakere- sinden sonra yukubulacaktır —ei marm Gazino ve, Plâj Tarifeleri Belediye Iktışat müdürlüğü yaz dolayısile, gazino, kahve, lokanta, plâj gibi yerlerin tarifelerini yeniden tetkik edecektir. YeRUmat-actlr Çusıcilerı aai YAK MYET üzerinde izahat, istenmiştir, Bu tet- kiklerle beraber, ötedenberi lokanta- larda, garsonlar namına alınmakta o- lan yüzde on meselesi de ğgözden ge- çirilecektir. Garsonlar bu paranın kendi namlarına alındığı halde mü- essesenin kasasına girdiğini ve bu yüzden garsonların müşteriden bah- şiş beklemek mecburiyetinde kaldık- larınt bildirerek bu vaziyetten şikâ- yet etmişlerdir. AD aai ve e Bigada Yu?mursuıluli Biga (TAN) — İki aydanberi yağ- mur yağmadığı için, tarlalar kerpiç haline gelmiştir. Vaktinde yağmur yağmazsa, yazlıklar ekilemiyecek, hazırlanan tarlalar boş kalacaktır. Bilhassa mısır ve bostan gibi yaz mahsulü ekecek olanlar, hemen yağ- mur bekliyorlar. - Bazı köylüler aralarında para top- lıyarak yemekler yapmakta, komşü köylüleri davet ederek yağmur dua- sına çıkmaktadır. — | »if gi P n ra ei Bigada Yeni Halkevi — Biga (TAN) — Yeni halkevi bina- sı inşaatı bayli ilerlemiştir. Bina altı bin liraya mal olacak, bitirilir- ce önündeki kasap dükkânları kal- dırılacaktır. | — TAKVİM ve HAVA PAZAR 14 Mayıs 1939 B inci ay Gün: 81 Hizır: 9 Arabi: 1358 Rumi: 1355 Rebiülevvel: 25 | Mayıs: 1 Güneş: 448 — Öğlet 12,10 İkindi: 16.06 — Akşam! 19,17 'Yatsı: 2106 — İmşâkt 241 Hava Vaziyeti — Yeşilköy meteoroloji istasyonundan alı” nan malümata göre, yurtta hava, Ege y cenup Anadolusu bölgeleri ile garp K” sımlarında bulutlu ve diğer bölgelerde v” müumiyetle çok bulutlu ve mevzil ya geçmiştir. Rüzgârlar bütün bölgelerde ©7 | nubi istikametten, orta kuvvette esmif tir. Dün İstanbulda hava çok bulutlu vf cüz'i yağışlı geçmiş, rüzgâr, muhtelif isti kametlerden saniyede 8 - & metre h"; esmiştir. Saat 14 te hava tazyikı 100";1 Pmilibar idi. Sühunet çn yüksek 22,8. düşük 18 santigrat kaydedilmiştir.