14 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

© Sulh ve Müşterek (Başı 1 incide) luştan ku ler harpleri mek için aç a Biz eğer yarın harbe gireceksek, yaeşru harplerin en meşruunu, bin bir felâketten, İştiraptan artakalan istiklâlimizi müdafaa harbine gire- ceğiz. Totaliter devletlerin sulh namma, kendilerine hayat sahası bulmak muna giriştikleri harpsiz İstilâların, bizim hudutlara, küçük, büyük her milletin hudutlarına kadar dayanma sma mâni olacak en büyük sed, Bak kan milletlerinin, Akdeniz millette rinin, büyük devletlerin meydana ge- *ireceği müşterek emniyet biokudur. Ingiliz - Türk anlaşması, bu müşte- rek emniyetin İlk temel taşıdır. Sulh | sever milletlerin, Balkanlar, Türkiye, | Ingiltere, Fransa, Polonya, Rusya, hattâ Amerikanın meydana getireci ği sulh bloku, bugünkü tarihi devre- de siyasi ve hayati zarurettir Bugün değilse yarın bu mutlaka te- essüs edecektir. Avrupanın siyaği tarihi, bir bar bar istilden, Bürriyetleri, demokrasi- yi, insan haklarını yerle yeksan eden bir devir kaydetmiyecektir. Avrupa- nm ve İnsanlığın içtima asi | tekâmülü, içtimai terakki ibresinin irtica, zulüm ve vahşete dönmesine müsait değildir. eee bitaraf kalmak içi yaratılmış bir hava var. Hiç| bir devletin bizim topraklı gözü olmadığını iddi eci iç Demokrasi Unsuru (Başı 1 incide) “İngiliz — Türk paktı yalnız Ak- deniz meselelerine değil, Balkan selelerine de dir. Balkan An tantının bir uzvu olmak itibariyle Türkiye esasen bu mıntakada fevka de alâkadardır. küllere rağmen nın Balkan Antatına iltihak edi leceğini ümit ediyor. Londrada da İngiliz hükümetinin Bulgarler tara- fından yapılan şikâyetlere çare ol- mak üzere bir tarzı hal bularak Türk hükümetine teklif edildiği zannolu- nuyor Türkiye ile Sovyetler Birliğini biribirine rapteden bağlar artık şimdi İngiliz — Sovyet münase- betleri için bir İrtibat vazifesi de görebilir Türkiye ile Büyük Britanya ara- sında teati olunan muslihane (a- ahhütler Moskovanın besliyebile- ceği ihtirazları ortadan kaldıra- caktır, Çünkü Şarki Ayrupada bir ihtilâf çıktığı takdirde Sovyetler Birliği tecrit edilmiş bir vaziyette kalmıyacaktır. Almanyanın ne iktısadi ne de si- yasi bir ihatası mevzuu bahis de- İşte Chamberlain'in Avam arasında “Büyük Britanya Türkiye arasındaki anlaşma bu İk hükümeti sulhün tersini için diğer hükümetlerle de anlaşmaktan e- netmiyecektir,, yolundaki sözleri bu- nü teyit eder., Times gazetesinin diplomatik mu- harriri diyor ki: “İngiliz - Türk paktı İngiliz - Po Biz iki sene evvel bu tehlikeye işaret ettiğimiz zaman bu havayı yaratmak istiyen bazi gâze'elerin tecavüzüne uğradık. Halkı böyle bir tehlike ok | madığına kandırmak için, mendi si- | yasetin politikusı, propgundası sis- | tematik olarak devam etti. Bugün hükümet ve meclis bilarâf kalmanın karısızdığır pa kürsüsünden halka ilin ederken Tagiliz - Türk arlaşmasile bitaraf ki lamıyacağımızın sebeplerini izah €- | derken, davamızda he kadar olduğumuzu bir daha anladık. Hükümeti, Türkiyenin zmukadde- ratını en doğru, en sağlaın bir siy: setle halle götüren bu anlaşmalar! yaptığı için tebrik ederken, hal maneviyatını bozacak, fikirlerini ze- birliyecek propağaadaların da yürü- dileriz. içbir dü, mesine mâni olması: Türk Cümhuriyeti dan korkmaz. Varl lara karşı kendini nasıl müdafaa deceğini Istiklâl Harbinde gösteri isribin imtihanından geçmiştir. Mil. | r. Siyasi ve tarihi hâdiseler ir daha imtihana çekecekse, bü nı kadını, ve çocuğu ile bera- ber, ordusu, tek tek her ferdile mekten çekinmi- yecektir. Kuvvetin değil zorun değil, hakkını ve insanlığın ga- lebesini göreceğiz. Dobricadaki Komitacılık Hâdisesi Sofya, 13 (Telefonla) — Dobrli de Romenler tarafından 25 Bul dan 21 inin öldürülmesi Bulgaris- tanda heyecan uyandırmıştır. Buraya gelen haberlere göre, öldü- rülen Bulgarlar, komütaç: değilmiş- ler, Bunlar, Silistre kazasında bir| köyde yaşayan Bulgarlardanmış ve| Romenler tarafından sebepsizce mlt- Talyöz ateşile öldürülmüslermiş. Ka: cabilen 4 Bulgar da sonradan yaka- lanmışlardır. gar- Bulgar Başyekili Küseivanol, pro- testo makamında Bükreş hükümetine bir nota vermiştir. Gazetelerin hâdise hakkında şey yazmaları meaedilmiştir, bir YENİ NEŞRİYAT : YENİ TÜRK — Emirönü Halkevi tara fından ayda bir çıkarılan bu mecmusnin Ti nci sayım çıkmıştır. TÜRK KANADI — Cemal Kutay fından 1938 - 1938 senelerinde yapılan ha- karı güzel bir kitap he as | hareket bu iki devleti yanyana bula- lonya kadar kuvvetli ve hattâ daha vâsidir, Türkiye veya İngiltersyi Akdenizde harbe sürükliyecek her- hangi bir tecavüz veya Türkiyenin ve İngiltere tarafmdan garanti edi- len devletlerin ve Türkiyenin men- faatlerine dokunacak. herhengi bir Anlaşmayı Sulhün Esas | “İzan da Sovyet yardımından * | arruz olursa Türkiye derhal bu mem- Sovyetlerle Temasların Son Safhası (Başı 1 incide beyan Dünyası Bu | | öişiklik olmadığını bunu müteakip pe Chamberlain . söylenen nutuklarım mesu! Leh müh. fellerinde büyük bir me:anuniye karşılandığını teyit eylemiştir. Nutku emiş Sayıyor bi ladier ve lunuyor: “Müdafaa sisten » mânasile müessir olmak için Sovyetler Birli. ğini de içine alması kalmıştır. An- ci İngiltere hükümeti Moskova hükümetile fazla sıkı ba ız Hariciye Nazr edebileceği kanaatinde ısrar ed Fransada © gelmiş ve yabanci im dan kurulan “Aliance Fri Fransada İngiliz - Türk unlaşması hararetle karşılanmıştır. Umurai t6- lâkkiye göre İngiltere ile 'Türkiye rasında İmzalanan itilâfın Fransa ile Türkiye arasında da im- anmak üzeredir. Buna mâwı olun Hatay meselesi de yakında hullolu- nacak ve bu suretle sulh büsbütün kuvvetlenecektir. paratorluğun ve müdafaasını € te ettiği milletlerin şeret, hürriyet “İve emniyet içinde yaşamalarını * ve bu şerait haricinde yaşsmanın faydasız olduğunu kaydetmiştir. E tip Fransanm âdil olduğu nisb #e cephesi miş ve İngiliz - Fransız işbirl.£, samimiyetinden bahsetmiştir. Nazir, netice olarak şöyle demiş tir “ İngiltere #le Fransa istiklâl ve hürriyetlerini muhafazaya szmetmiş milletlere sözlerini ve imzalem vermişlerdir. Bu iki memleket, söz- lerini tutacaklar ve imzalarına sadik kalacaklardır.” Kahire, 13 (Hususli — Misir hi kümeti üç silâh fabrikasının inşası- na karar vermiştir. Fabrikalar. 900 bin Mışır lirasına maj olacaktır, Harp Halinde Boğazlar Matin diyor ki “Bu anlaşma karşılıklı olup harp takdirinde Türkiyenin Fil ve Mısra yardımını ve diğer tar: bir tan da İngilterenin Türkiyeyo'yar- dım istinat etmektedir. Türkiye bir taarruza maruz kaldığı takdirde İngiltere onun yardımına koşacak ve Mısır ve Filistina bir ta- etmesine leketlere yardım edecektir. Sovyetler Birli; le Romanya nın da Türkiye ile anlaşmalar ak- detmiş oldukları ve Fransanın da ayni suretle hareket etmek üzere olduğu gözönünde tutulursa umu- mi bir harp takdirinde Roğuzların bu devletlere alt harp gemilerine açık bulundurulacağı ve kursı ta- raf memleketlerine ise k: cağı tezahür eder.” Epdgue şöyle yazıyor: “Ingiliz » Türk anlaşması son de- tece mühimdir. Türkiye Karadenize giden boğuzlara hâl Yeni Tayinler Ankara, 13 (TAM) — Vak'flar w mum müdürlüğü müfettişliğine mu- smelât ve müllak vakıflar müdürü Halim Kunter, muamelât ve mülhak vakıflar müdürlüğüne ' vakıflar mü- dürü Hilmi, Kadıköy. müdürlüğüne Bufsa vakıflar müdürü Ihsan tayin edilmişlerdir. Hudut ve Sahiller müdürü Osman Behçet kâleti teftiş heyeti re | s hhst umuma hhiye Ve- tayin e- caktır.” Büyük'Bir Kuvvet Day Telegraph gazetesi de şöyle diyor ! “Bulgaristan metalibatını tehir et- | mediği ve Yugoslavya da Balkan an- tantınm siyasetine müzaheret gös- ediği müddeice Balkan devlet in tam birliğinden bahsedile- a doğrudan doğruyu| Romanya ve Polonyaya yardım ede- bilir, Çünkü Boğazlar yolu ona açıl mıştır. Bügün hem Yunanistan hem de Romanya İngiltereden hava yoli- le de yardım görebilirler, Cünkü. İns | gitere Türkiye ile yaptığı anlaşma sayesinde Akdenizde ve Merkezi Şarkta askeri üsler elde etmiş olu- yor. Deyh Telgraf mütaleularını şu şekilde icmal etmektedir: “Mütecavize karşı kurulan cephe maddi ve sevkülceyşi ehemmiyeti büyük bir kuvvet temin etmiştir. Sulh cephesinin teşkili takdire lâyık terakkiler göstermiştir.” Sovyet » İngiliz Temasları iy Mali, şöyle diyor: | “Türkiye sulh dostlarına iltihak »- diyor. Bu suretle Romanya müdafa- asının en büyük manialarından biri ortadan kalkmış oluyor.” Liberal News Chronicle yazıyor: “Askeri — bakımdan (o Türkiyenin sulh cephesine iltihakı hayati bir e- hemmiyeti haizdir, Türkiyenin W vassutları bir İngiliz - Sovyet illâ finn akdinde faydalı olabilir, Böyle! bir itilâf sulhü emin bir esasa isti-| nat ettirmek bakımından sou dere | ce müstacel bir mahiyet arzetmekte- dir.” Liberal Manehester Gu yor. “Türkiyenin İngiltere impara-| torlüğu için haiz olduğu ehemmi: yeti hatırlatmak beyhudedir. Ata- türkün kuvvetli ve hâkimene ida- resi bu memlekete düryanm bu kısmında münferit bir vazıyet te- min etmiştir. Türkiyenin Mosko- va ile dostluğu Büyük Britama ile Sovyetler Birliği arasında bir han yaz İ karar verilmiştir. Çünkü Türk hü- İMoskovanın talebi üzerine de gere! İkurmay temasları vuku bulacaktır.” İdikmistir... > | » Aksarayda Çocuklara ile yardımda bu'unabiliri | Y ardm Konya Aksarayı (TAN) — Cocuk esirgeme kurumuna buradan ve köy. lerden yüzlerce yeni âza kaydedil- miştir. Halkin yardımiyle yetmiş fakir çocuğa her gün öğle yemeği veril- mesine devam olunuyor. Azmi milli şirketi, her gün bu çocukların ekme- ğini temin etmektedir. Ayni. şirket, çocuk esirgeme kurumunun. elekirik tesisatını yaptırtmış ve meccanen &- lektrik cereyanı verilmesin! deruhte eylemiştir. z Kurum, Cümhuriyet bayramında öksüz çocuklara iyi kumaştan elbi seler yaptırtmak kararını vermi Sulhün Başunsuru Figaro şöyle diyor: “Şunu kaydetmek lâzımdır ki, In- giliz - Türk anlezması mahd'e* şu ve- ya bu noktayı istihdef etmiyor. O, Akdeniz mıntakısına şamildir ki çok gehiş bir sahayı ih £ö şu ciheti de mütale dir ki bu yalnız Yunanistan için de fevkalâde mühimdir,ingiliz - Türk anlaşması Balkanlara da şamild Demek oluyor İngiliz. ve Türk siymetleri Avrupanın bu kısmında tamamile birıbirine im- tihak etmiş bulunuyor. Bu musus sulhün tarsini emrinde birinci de-| recede bir unsur teşkil eder.” Figaro gözetesine Londradan bil diriliyor. Ankara ile Moskova arasinda ztn ni bir anlaşma hasıl olduktan son- radır ki, Ingiliz - Türk imaâhedesine bu gu Fransa ile Türkiyenin Hutey me- selesini memhüniyete değer bir $e kilde halledecek'erini Daily Herald kati tesviy kır olduğunu anlatmaktadır. kümetinin mütal dür ki? bu mu ahedenin esas şerli Sovyet yardımı dır. Hattâ Ankara hükümeti bir tanr- ruz takdirinde Max ordularının yar» dimını Moskovadan talep etmek hak- kina bile malik olmak istiyor. Binaenaleyh, öyle ümit edilir ki, Ingiliz ve Fransiz nazırlarının kendi parlamentolarında yaptıkları beya- nat Moskova ile cereyin eden miza- kerelere Londtanın teklifleri çe çevesi içinde yeni bir hız verecek ve İ ve gelecek hafta içinde meselenin İ halledilmiş olacağını söylüyor. Bulgaristarda Solya, 13 (Telefonla) - ma mihverinin Balkanları tehdidi Fransa ve İngiltereye güvenmekte- dir. Son günlerde Sovy komiser muavini Potemkinin Sofya» ya geletek Kral Papulgire guzetesi yazıyor mihver dev- asiler dikie- “Göbbelsin gazeteler letlerinin iş gördüğünü. demoli rin ise konuşmakir. vakıt g : rini yaza dursunlar. Hakikatte “İse demokrasiler de iş görüyorlar, Ön lar patırdısız çalışmayı severler. Fa- kat bu patırdısız çalışmak İngiltere yi dün gerek kendi hesabına gerek kârşt İtlmat ve semps uyandırmıştır. Türkiye, y M. Bonnet İngiltere'nin e Sovthampton mle- İ ketlerde yaşiyan Fransız'er tarafın- ya İ söylediği bir nütukte Fransanın, tm- | © İmin etmeğe azmetmiş bulunduğunu | azimkâr bulunduğunu tebarüz ettir- n Niyuz Chronicle de ayni fikirdedir Türk; In- giliz anlaşması, Bulgaristanda mem- nuniyetle karşılanmıştır. Barlin-Ro- karşısında, Bulgar milleti en ziyade yet hariciye tarafından kubul o- Tanmast Bulgarların. sulh - cephesine ni arttırmış bulunuyordu. Türk - İngiliz ittifakı, bu bakımdan büsbütün memnuniyet | Berlin *“ Roma Hâ u dis seyi - Derin Bir İnkisarla ve Teessürle Karşıladılar Başı 1 ik yör ve bütün Avrupada hâ mi mutlak w koyuyor. J Hürriyet İstiyenler Bloku(!) ge: diyor ki slm- her Lokal Ana Chamborlain Gün geçmiyor ki, in jlngilterenin dünyanin en sulhpeı ve: etini teşkil ettiği ve bu sebep tün diğer milletlerin tehdit altır- la bulunan hürriyetlerini müdafaayı kendisine hizmet edindiğ bir nutuk söylemesinler ve yahut biz beyanatta bulunmasınlar. Gün gec miyor ki, Chamberlain. kendisinin tamamile barp istiyenlerin lehinde çalıştığını en ba isbat edecek tedbirler alındığını bi?- dirmesin. Mesul Türk devlet adamlarını, Ta- İ gilterenin bu harbe ve çember altına | almağa tahrik siyasetine iltihakı ka- rar verdiren sebepler acaba hangi re- beplerdir? Geçen seneler zarfında Türkiye, Ing rübele: ış değildir. Umumi ha: ten sonra İngilizler, Osmanlı impa torluğunu parçaladılar. O zaman In- İ giltereye tâbi devletler » eti rilmiştir. Bugün süngüleri ve İngiliz bi bura! yet azmini boğmaktadır. Bugün Türkiye hiçbir suretle € dit altında değildir. İtalyanın sulh v süküna kavuştuğu bir Akdenizde Türkiye, muhtemel her türlü Avru- pa anlaşmazlığınde tam bir Ditaralf- İlik muhafaza edebilir. Türkiye, In İ giltere ile yaptığı bu pazarlıklan hiç bir şey kazanamaz İtalya - Alman İtifakının Bici! Paris, I3 (A.A) yor İ Matin gazetesi, İdttifak müahede İ mektedir. Bu ha yetine ve gazetecilir bakımından sansasyonel mahiyetine bingen, me süliyetini Matin gazetesine birak- makla beraber vermemezlik edemi- yoruz Pakt, on sone için muteber olarak ve bu müddetin hitamında yenilene- cektir. Paktın askeri kısmının bizzat Mit ler turafindan. tesbiz edilmiş olan metni, şu cihetleri tesrih eylemekti İ dir: 1 — Bir Avrupa anlaşmazlığı tak- dirinde, Roma ve Berlin, derhal as keri müşaverel»rde bulunacaktır. Bu müşaverelere şefler, giz munzam bir protokolle şahsen tesi İ edilecektir. 2 — Akit taraflar, menfaatlerini ayrılmaz bir sürette biribirine bağlı telâkki etmeği taahhüt eylerler. Bu demektir ki, âkit taratlardan doğru dan doğruya yalnız birini alâkadar e den bir anlaşmazlık ; takdirinde de her iki âkit memjeket bir tek gskeri İblok teşkil edecik ve derhal ku ratejik harekât! büliği vücu de getireceklerc””. 3 — Akit taraflar, ancak birl rında anlaştıklan sonra sİ- terketmeği taahhüt eylerler. emri Bozöyükte Kuduz Bozöyük (TAN) — Kuduz olduğu anlaşılan bir köpek, 3 yaşlarında bir çocuğu ısırmıştır. Çocuk; tedevi edil mektedir. Bunun üzerine baytarlıkça alınan tedbirlerle, 353 serseri köpek Öldü- rülmüştür. Bu mücedeleye devam 0- Tunuyor. Havas bildiri. ehemmi meme . mrk Tekirdağından Ayrılan Muallimler zihinler için bis), | İ Rama IS(AA) —D.N. B. Bütün iltalyan gazeteleri, İngiliz — Tür! paktının, İtalyan Gazeteleri çem inde yer merhale & ini tebarü ettirmektedir. da, bütün bu si: tü ya kafşı müteveccih bulunduğunu bildirmekte ve Londranın kendi k lalarını İtalyaya karsı hareket ettir. meğs müvaffak olmak için müazz: emin b r sarfeylediğini söylemekte Siyasi mahfillerde hassatan rüz ettirildiğine göre, İngiliz — Tür anlaşması, İngiliz — İtalyan Ak İdeniz anlaşması ile doğrudan doğru tezad hslindedir. Zira “Türk İngiliz anlaşması, Şarki Akdenizde #tatukoyu radikal bir surette değiş tirmektedir. İtalyan mahfilleri, Ar Karanın, İngiliz politikası kombine zonlarına bu derece tek taraflı ole- rak girmekle acaba Müslüman men- fantlerine iyi hizmet ettiğini sanı sanmadığını soruşturmaktadır:. Tür- kiyede çok iyi bilir ki Araplar İng İgilterenin hodbin tahakküm siy, İtine karşı gddetli bir mücadelede bır Tunmaktadır. Ve bu mücadele yalnız Filistine inhisar etmemetkedir. İ yan siyasi mahfillerinin fikrine gö- re, Türkiyenin hattı hareketi, de varol bir sulh ve Balkan Yarımada devletlerinin ekonomik salâ yasetine pek müsait bir hattı hare ket değildir. Burada söylendiği gibi İBalkan devletlerinin .tabit dostlar İdiğerleri gibi Balkanlarda hege: nla hedefleri ve askeri hedefler gü memekte olan mihver devletleridir Safranboluda Bi te | tür, Safranbolu, Çerkeş, * Eskipazar İve havalisi tücenrlarının son dere» ika ile takip ettikleri bu dava içir Istanbuldan avukat Ismail Agâh Ak kan şehrimi Imiştir. Davanın © sası mühim bir tiftik tcaretine taa)- lük eden konkordato meselesidir. A Yukat bülün tüccarları alâkadar © den ve zarara & a bu meseleyi bir saat müdafaa etmiş've şehrimiz tüc carları hukuku âmme bakımından yapılan bu müdafaadar dolayı a kata teşekkür etmişlerdir Bulgar Kabinesinde Değişiklik İ Sofya, 13 (Tetefonlaı — Bulgar ko binesinde Nafıa nazırlığı şimdiye ka- dar münhal idi. Kral, parlâmento re | isi Stoyço Moşarov'u kabul ederek İ bu mesele hakkında görüşmüştür. N ha nazırlığına, Metoli Yançvlev getirilmesi kuvvetli ihtimal dahilin dedir. Yançuler Nafi nezaretinde parlâmentar komisyonun relaldir. Ye İpi nazırın getirilmesile kabinede hu İsule gelecek değişiklik Küseivanofun yedinci kabinesi olacaktır. — Manisada Zehirli Gaz Kursu Manisa (TAN) — Zehirli gezler dan korunma kursu vesika alme- | mış olan memurlar ve muallimler çin açılmış olan kurs bitmiştir. Ys- kında İkincisi açılacaktır. Doktor Nafi ile. muallim Halldin gayretleri siyesinde kurstan iyi neticeler alın- mıştır a | Toplantılar, davetler : Galatasaraylıların Pilâvı Galatasaraylılar Yurdundan: Ga ların seyelik pilâvı 28 r 000 par 4 Wee emek gibi m teple tem'it edileeektir. Arkadpsi vetiyelerini yurf Merkezinden veyu Gels“ İ sasaray klübün tedörlk etmeleri rir* ir. tasnrayi dı- Boğazların köprü vazifesi görebilir.” l Amele Daily Herald, şu mütalesdi dostları hesabina iki o muvalfakıyet temin etmekten menedememiştir.” Bayan Tabouis Ovr gazetesinde di- yor “İngiltere siyasi mahafilinde toba- İngilterenin rüz ettitildiğin? göre, Türkiye ile yapmış olduğu şey dai- mi hakiki bir askeri ittifaktır, Cha berlain'in kurmak istediği salh çer- i tirilmektedir. hâkimi bulunduğu için, İngiltere ve dolayısile Fransa ile yaptığı anlaş manın, Balkanlarda sulh ve emniyes tin kuvvetle idamesi hususunda da müessir olacağı kanaati hâkimdir. iz paktının hiçbir dev-| let aleyhine müteveceih İ keyfiyeti burada bilhassa tebarüz et- olmaması Tekirdağ (TAN) — Uzun müddet. | *d tenberi açıkta bulunan bura muak limlerinden Osman, Servet, Hakkı ve Selâmi, Vekâlet tarafından baş- ka vilâyetlere verilmişler ve yeni vazifelerine gitmişlerdir Malkara - Keşan Yolu Tekirdağ (TANi — Malkara - Ke-| şan yolunun yapılması, 45 bin kü sur liraya müteahhide verilmiştir Tıp Cemiyeti İçtimaı Türk Tıp Gemiyetinder Türk Tip Cemiyeti 16-5-999 tariniad? toplanacaktır. İçtima rümamesi şudur b Kemaglabirsire enli Sedat Tavat