13 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

D aya —— — —T Y BN | Cumartes ZS y Ankara caddesi 102 ,-""î"u;GAF; TAN. İSTANBUL TELEFON: 24310. 24318. 24319 BEŞİNCİ YIL — No: 1358 5 KURUŞ MAYIS 1939 GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Akdeniz Anlaşması B.M. Meclisile Yurdunu, Yuvanı; Türk VATANDAŞ B Bayrağı imalât evinin yıl- dızı kendinden dokunmuş bayraklarile süsle bayrağınla iftihar et. YENİ ADRESE DİKKAT: Galata Karaköy caddesi 1/14 No. TÜRK BAY- RAĞI İMALÂT EVİ — Zekeriya Pulatcan. ve Avam Kamarasında Tasvib Olundu MERAKES CEZAIR RÜMANYA KARADENİZ LIBYA - LALA inin istinat ettiği Müşterek emniyet Müşterek beyannameyi Mecliste okuyan Başvekilimiz Başvekilimiz B. Millet Meeclisindeki Nutkunda Akdeniz Anlaşmasının Bilhassa Bir Sulh ve Emniyet Garantisi Olduğunu Tebarüz Ettirdi. Ankara, 12 (AHA.)-— Büyük Millet Meclisinin bugün Ahdülhalik Rendanın başkanlığında yaptığı ikinci celsede Başvekil Dr. Refik Saydam alkışlar arasında Kürsüye gelerek aşağıdaki beyanatta bulunmuştur: Muhterem arkadaşlarım, Avrupadaki siyasi ve askeri ve - kayiin, son zamanlarda, ne yolda ve ne süratle inkişaf etmiş olduğu ma- lümunuzdur, Dünya sulhünün büyük ve kanlı vekayi ile haleldar olmaması, - idare mesuliyetini' ellerinde tutan deylet adamları için en mühim ve en dik - kate değer, mevzuu teşkil ediyaor. j Memleketimizi, yarının tehlikeli hâdisatından mümkün. mertebe uzak bulundurmak ve Avrupada ve bü - tün dünyada baş gösteren ihtilâflar önünde sulhperver siyasetimizin -sa- (Sonu: Sa. 10, sü. 1) İnsanlığın Sulhü ve Selâmeti Uğrunda Biz herhangi mütecavizle çarpışmaktan çekindiği- Miz için değil, bitaraflık, istiklâl ve insanlık vazife- lerimizi müdrik olduğu- mMuz için sulh istiyoruz. Yazan: Aka Gündüz karüz ettiamislir, 2-— İki devletin, kendi müllf emniyetlerimef'ine olarak karşıliklı — tler ve Akdeniz deniz üsleri haritada kırmızı ile gösterilmiştir Tecavüzlere Karşı Koyacağız — MÜŞTEREK BEYANNAME — 1 — Türkiye ve Büyük Britanyâ hükümetleri, biribirleriyle sıkı bir istişarede bulunmuşlardır. Aralarında cereyan eden ve halen de- vam etmekte bulunan müzakereler, görüşlerindeki mutat birliği te- taahhütleri t decek detmeleri takarrür etmiştir. Akdeniz mıntakasında bir harbe müzaheret teminine matuftur. halen devam etmektedir. mesine mâni değildir. uzun 3 — Bu nihai anlaşmanın akdine intizaren, Türkiye hükümeti ve Büyük Britanya hükümeti, vuku bulacak bir tecavüz hareketinin bilfiil iş birliği yapmağa ve yedi iktidarlarında bulunan bütün yar- dım ve müzahereti biribirlerine göstermiye hazır bulunduklarını be- yan ederler. —Bravo sesleri, alkışlar— 4 — Gerek beyanat ve gerek derpiş edilen anlaşma hiç bir mem- leket aleyhine müteveccih değildir. Ancak lüzumu tahakkuk ettiği takdirde Türkiyeye ve Büyük Britanyaya - karşılıklı bir yardım ve 5.— Nihat anlaşmanın ikmalinden evvel, karşılıklı taahhütlerin mevklii fiile geçmesini icap ettirecek şartların daha sarih bir surette tayini de dahil olmak üzere, bazı meselelerin daha derin bir tetkike "ihtiyaç gösterdiği her iki hükümetçe kabul edilmektedir. Bu tetkik 6 — İki hükümet Balkanlarda emniyetin teessüsünü temin etmek lüzumunu dahi tasdik ederler ve bu gayeyi en seri bir surette istih- sal için müşavere halindedirler. —Çok güzel sesleri.— ? — Şurası mukarrerdir ki, yukarda zikredilmiş olan hükümler iki hükümetten herhangi birinini sulhün takviyesindeki menfaat iktizasından olarak diğer hükümetlerle anlaşmalar akdet- üddetli nihai bir anlaşma ak- saik olması halinde yekdiğeriyle umumi K. Ozalp Nutkunda: F. Ökydr Türk — İngiliz anlaşması bir B emrivâki oldu. Bugüne kadar S€ok tahminlere, dedikodulara 'îbep olan bu hâdise; insanlığın sul- Ü ve selâmeti uğrunda elde edilmiş *Sut bir muvaffakıyettir. Bizim gibi hakikt sulhü, hakikt Üsnüniyetlerle istiyenlerin bu heticden memnun olacakları pek tabitdir. oh?”ada olan şey, sadece (tabit şey) , Çanın ta kendisidir; — gazetelerin gi:sa_sycnel haberleri arasına bile Miyecek kadar tabii. İ xîtada bir “müşterek —Akdeniz mmyeti,, meselesi vardı. Bunun, rılç bir tarafm başka taraflar zara- »“8 Olmaksızın müşterek bir an- *$Miya varması lâzım geliyordu. Memleketimize Tevcih Gün oldu ki bu muvazene —kuvvet muvazenesi değil, emni- Yet muvazenesi— sarsıntılar gös- terdi, Gün oldu ki bu> emniyet, Muayyen turafların egüğüslehine V?—Vl aleyhine dö'ı'nşı' e * Gün oldu ki zlk ( Sonu;w% Kâzım Özalp Edilecek Herhangi Bir & Tecavüze Karşı Hazırlandığımızı - Anlattı. Muhterem arkadaşlar, bu okunan teklif milü hükümetimizin teşekkü- lündenberi yapılân siyasi anlaşmala- tın en mühimlerinden: . biridir Akdeniz malüm olduğu veçhile geyek bizim için, gerek İngilizler i çin çok ehemmiyeti haiz bir vaziyet tedir. Burada mahdut ve mühim ge- çit noktaları olan Cebelitarık ve Sü- veyş İngilizlerin, Çanakkale ve Ka - radeniz boğazı da bizim elimizde bu- lunuyor, İngilizlerin şarka giden. de- niz yolları ve mühim bahri üsleri, bizim sahillerimiz ve kıymetli liman larımız buradadırlar. Görülüyor ki, Akdenizde iki milletin müşterek ve hayati menfaatleri — vardır. Burada tam bir emniyetin devamı bu müşte- rek menfaatlerin icabındandır. Hü - kümetimiz basiret göstererek vazi - yeti iyi görerek, milli menfaalerimi- Ze uygun bir şekilde ve zamanında (Sonu: Sa. 10, Sü: 6 da) Nutkunda: SÖVYET RUSYA Müşterek beyannameyi okuyan Chamberlain İngiliz Başvekili Dün Verdiği Nutkunda: Müşterek Beyannamenin Uzun Vadeli Bir İttifaka Başlangıç Olduğunu Bildirdi. Londra, 12 (A. A.) — Başvekil Chamberlain, bugün A- vam Kamarasında beyanatta bulunarak Büyük Britanya ile Türkiye hükümetleri arasında sıkı istişarenin ve aralarında cereyan eden ve hâlen devam etmekte bulunan müzakerele- rin görüşlerindeki mutat birliği tebarüz ettirdiğini bildir: iştir. İki hükümet yakında.n;(endi milli Lo n d ra emniyetlerinin nefine olarak karşı - Radyosunun .. Ç DünAkşamki Konferansı lıklı taahhütleri tazammun — edecek uzun müddetli nihai bir anlaşma ak- tedeceklerdir..Bu nihai anlaşmanın akdine intizaren iki hükümet, vuku- bulacak bir tecavüz hareketinin ' Ak- deniz mıntakasında bir harbe saik Türk - İngiliz anlaşmasının ilânı üzerine dün gece Londra radyosunda ente- resan bir konferans ve- rilmiştir. Bu konferansı karilerimize bildiriyoruz. olmağı halinde yekdiğeriyle — bilfiil işbirliği yapmağa ve yed ikdidarların- L ondra radyosu Türk-İngiliz anlaş- masının ilânı üzerine “Londra Topraklarımıza Hor Arkadaşlar, Başvekilin şimdi o- kuduğu beyannameyi dikkâtle, mem nuniyetle ve- mesetfetle dinledik, bundan evvel hükümetimizin İngil - tere hükümeti ile Akdenizde sulh ve emniyeti istihdaf eden müzakere - lerde bulunduğunu biliyoruz. Bü müzakereleri muvaffakıyetle intaç ederek bugün bize bu beyannameyi getirdiğinden dolayı hükümeti teb - rik ile sözüme başlamak istiyorum. Beyannamenin manası çok mü - him ve büyüktür. Ve Türkiye Cüm- huriyetinin şimdiye kadar takip etti- ği harici siyasetinin bir:dönüm nok- tasını teşkil etmektedir. Beyanname- nin haiz olduğu ehemmiyeti lâyıkile tebarüz ettirebilmek için. Türkiye Cümhuriyetinin şimdiye kadar takip etmekte olduğu sulheuyane siyaseti bir-kaç kelime ile-hulâsa etmek isti- yorum. İran ve Irakla (olan — gayet (Sonu Sa. 10 Sü. 4) Bakan Gözler, Türkiyeyi Kahraman Ordusu İle Dimdik Bulacaktır, Dedi da bulunan bütün yardım ve müza- hereti birbirlerine göstermeğe hazır mahafili, Türk - İngiliz anlaşmasını, sevinçle karşıladı ve iki memleket bulunduklarını beyan ederler. Gerek mütekabiliyet esasına müstenit bir (Sonu Su. 10 Sü, 2) anlaşma yaparak sulh ve emniyeti sağlamlamağa karar vermişlerdir. Şimdi Mister Charlestower bu an - laşmanım kıymetini — anlatacaktır” Dedi, biz de hatibin çok güzel kon - feransını dinledik. Mister Charlestower evvelâ an - laşmanin süratle intaç edilmiş olma- sından bahsetti ve eski Osmanlı İm- paratorluğu ile yeni Türkiye arasin- daki ilk farkın bu sürat olduğunu söyliyerek “modern Türkiye eski Babıâğli değildir. Öyle olsaydı, bu anlaşma mevzuu uzun bir müddet sürüklenirdi.,, Dedikten sonra sözüne şu şekilde devam etti: “İki memleket aralarındaki haki- ki menfaatleri anlamış ve bu müşte- rek hakiki menfaatler üzerine haki- ki bir dostluk kurmuşturlar Mister Eden bu siyaseti tâ 1934 te müdafaa etmiş ve o zaman Türkiye ile İngil- tere münasebetlerinin nisbeten ger - gince olmasına rağmen Türkxiye - İn- (Sonu: Sa. 10, sü. 4) Fethi Okyar