13 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
ELEK Rakı — Bir 13.5-039 BUGÜN Akdeniz ii li N Emniyeti .. . l - i Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL umar'alı a eli umayışicr yy $ı © çok şilmullü ve büyük bir Düşman r Birşey İstiyorlarsa tarihi hâdisedir. Biz burada onun yalnız bir cephesinden © bahsetmek istiyoruz. O da: Akdeniz emniyeti - nin bu yüzden ihraz ettiği büyük ka Yazan: B. FELEK illet Meclisinde İnhisarlar büt- çesi görüşülürken (rakı) nin Lehler " Almanla M zançtır. Akdenizin emniyeti, bütün lâfı geçti. Öğrendik ki; halka zararı dünyayı alâkadar eder. : âz dokunsun diye (rakı) nın derecesi | çükü dr mü yer Almıya Kalksınlar, Bunun Kolay amam i garbı birbirine bağlayan bu muaz - : Vazifesini yapmayan memurun zam şerhtan istifade ediyor ve mü- badelesini bu yol ile yapıyor. Bütün dünya milletlerini candan dar eden bu deniz yolunda, em- niyetin hâkim olması, bütün dünya milletleri için hir zarurettir, Bugün Akdenizin emniyetini (ihlâl eden bir kaç âmil vardır. Akdenizin gar - binden başladığımız o takdirde ilk karşılaşacağımız manzara İspanyanın vaziyetidir. İspanyanm dahili harbi devamınca Akdenizin emniyeti muh- teldi, Bu yüzden Akdeniz milletleri korsanlıkla mücadele için anlaşma - ğa mecbur oldular. İspanya dahili harbinin nihayet bulmasından sonra geniş bir ölçüde bu harbe karışan İ- talya ve Almanyanın buradan çekil. meleri bekleniyordu. Fakat hu ümit henüz tahakkuk etmemiştir. Tahak - kuk etse de mihver devletlerinin İs- panya limanlarından, © adalarmdan, üslerinden ve o müstemlekelerinden, bilhassa Fastaki mıntakasından isti- fade etmek, İspanyayı mihverin kab- zasında yaşatmak ve mihverin emel lerine hizmet eden siyasetlere âlet etmek istedikleri göze çarpıyor. İs - panyanm Antikomintern pakta gire. rek, Milletler Cemiyetinden ayrıla - rak mihverci bir hattı hareket takip etmesi; diğer taraftan oCebelitarıka hâkim olan İspanya sahillerinde, ve Fas mintakasında İngiltereyi Cebeli- tarık mevkiinden uzaklaştırmayı is- lihdal eden tahkimat yapılması Ak- deniz» satüsünüm bur “mmntakada tehlikelerle karşılaşmakta olduğunu metni m - Balcar adalarının Fransa ile şi - Mali Afrika arasındaki muvnsnJalârı tehdit eden tarzda tahkimi Akdeniz emniyetini ayrıca tehdit eden bir â- mildir. Sicilya ile Tumus arasındaki San tellaria'nın tahkimi, Tunusun tehdi- di, Libyamn askerle doldurulması, yine Akdeniz emniyetini ihlâl eden ve etmeğe devam edecek olan hâdi- selerdir, Garbi Akdeniz havzasını, şarki Akdeniz havzasından ayırmayı da is- tihdaf eden bütün bu faaliyetler ve hazırlıkları © İngiltere ile (Fran - $a gibi alâkadar devletler mukabil tedhirlerle karşılıyor. Fakat, Akdeniz garp havzasını şark havzasından ayırmanın hedefi, garp havzasında yalnız İngiltere ile Fran- Sayı tehdit değildir. Ayni zamanda Şarki havzada tahakklimdür. Arna - vatluğun işgali hu tahakküme doğ. Tu atılan ilk adımı teşkil etmez, çöm- kü ilk adım, Oniki adanın mütema - diyen tahkimiydi, Bütün hu tehlikeli faaliyetlere arşı, tehlikeyi bertaraf edecek kati tedbirler alınması lâzımdı. Türk - İngiliz anlaşması, bu yolda man tedbirlerin en mübimlerin - anl, © eh müessirlerindendir. Bu z laşma sayesinde bütün Akdenizde ia et hüküm sürecek ve onun gbin şarkından ayırmak, şarkını “erit ederek tahakkiim etmek için in kalmıyacaktır. Belki bütün bu yo üzane teşebbüsler derhal mu - ele görecektir. & Bu suretle Türk İngiliz anlaşma- Sulhi tamamlayan en kuvvetli da pisi işer yer alacak ve bü- derek m anlaşmadan İstifade &- ? EMemeğime di 24 gk emmeli NE kaj İ... KISA HABERLER mi ir Yansada artan ailli müdufas mas- Ukraz 1, Karşılamak üzere bir dahili is & y klediimektedir. Prog slavya Kral Naibi Prens Paul ile Tang, OİSR. zmutat merasimle Papa te- * #n kabuk edilmişlerdir. Mela iz mahkemesi, İdam mahkömu tene çel ve Millon ile Bunların yirmi hakkına “de mahküm suç ortakları Blane karar, <itayet mahkemesinin verdiği tandik. eylemiştir. " Httal Ciano Alman — İtalyan aske- uni imza etmek üzere 20 Mayısta © gidecektir. Olup Olmadığını Görürler,, Diyorlar Londra, 12 (Hususi) — Bu gün Danzigten gelen haberlere göre bu- radâki nazistler Lehlilere karşı bir çok taşkınlıklar yapmışlardır. Nazisi- ler, Lehlilere, ait bir çok müessese- lerin camlarını: kırmsışlar, Mareşal Pilsudskinin ölüm senei devriyesi münasebetile asılan resimlerini yırt- mışlar ve Lehliler leyhinde nüma- yişler yapmışlardır. Lehliler bu gün Pilsudskinin şerefine nümayiş ysp- mak istedikleri halle zabıta buna mâni olmuştur. | Danzig arazisinde kâin Mariano | vo istasyonunun müdürü altı şahıs ta- | rafından ağır surette yaralanmıştır. Alman doktorları “vakitleri olmadı- ğından” bahisle yaralıyı tedavi etme mişlerdir. Danzig senatosu, Lehlilere ait bir gümrük karakolunun bombardıman edilmesi yüzünden Lekistandan özür dilediği gibi silâhlı nazilerin Lehlilere vuku bulan tecavüzleri yüzünden de özür dilemiştir. Varşova mahfillerinde Vatikan, Roma veya Tokyo tarafından Al - man - Leh ihtilâfında tavassutta bu- lunulacağına dair ecnebi memleket lerde dolaşan şayiaların hayal mah- sulü olduğu, söylenmekte ve şöyle denilmektedir: “Varşovada bir Runciman kabul Gimiyorua, Akmanlar, bizden, bir. ŞEY, istiyorlarsa, almağa teşebbüs edebilir ler. Bunün kolay olup olmadığı o za“ man anlaşılır.” Chamberlain ve Daladier'nin nu tukları bütün mahfillerde memnuni- yetle, karşılanmaktadır. Her tarafta | Polonyanın Matem Günü Varşova, 12 (A.A.) — Bugün Ma- reşal Pilsudski'nin ölümünün yıldö. nümü münasebetiyle Polonyada ma- tem tutulmaktadır. Merasime subah- leyin başlanmıştır. Duvarlara asılan beyannamelerde Pilsudski'nin baya» tından ve büyük faaliyetinden bah- sedilmektedir. Beyannamelerde şöy- le denilmektedir: “Pilsudski'nin dehası, kudretli ve nizam âmili bir Polonya, dünyanın hürmetini kazanmış, sözüne sadık, sulhe bağlı fakat namus, şeref ve hür- riyeti mevzuu bahsolduğu zaman &- ğilmez ve korkunç bir Polonya ya- ratmıştır. Gelecek nesillere, bu ne- silden miras kalacak olan işte böyle bir Polonyadır.,, Gazeteler, Mareşalin resimleri, e- serlerinden ve nutuklarından parça- larla siyah bir çerçeve içinde çıkmiş- lardır, Suriyeden Mahsul İhraç Edilmiyor Şam, 12 (TAN Muhabirinden) — Harp tehlikesi dolayısiyle Suriye ve Lübnanın hiçbir gıda maddesi ih- raç etmemesi karar altma alınmış tır. Piyasada müthiş bir iktisadi buhran hüküm sürmektedir. Bu yıl Suriyede mahsulât çok iyidir. İhracat yapılamadığı takdirde mal lar çürüyecek ve fiyatlar çok düse- cektir. Her gün komiserliğe yüz- lerce protesto telgraf ve mektupları gönderilmektedir. Misirdan Şama dönen Doktor Şeh- bender Emevi camiinde bir nutuk söylemiye kalkmış, fakat Vatani kütle taraftarları buna mümanast etmişlerdir. Bu yüzden çıkan kav- gada üç kişi ağır surette bıçakla ya- ralanmıştır. Bu hâdiseden sonra po- lis yeni tevkifat yapmıştır. şöyle denildiği işitilmektedir: “Fransa ile İngiltere Danzigi Stras | tığının doğru olmadığını söylemiştir. | fa taraftardır. burg veya Douvres gibi müdafaa e. | deceklerdir.” * Tokyo, 12 (A.A.) — Domei: Hariciyenin salâhiyettar bir me- muru, Almanya ile Polonya arasn- da Japonyanın tavassutu meselesi hakkında sorulan bir suale verdiği cevapta Japonyanın bu iki memleket arasındaki ihbtilâfın muslihane bir surette halledilmesini temenni etti-| Bini bir tavassut için bir demarş yap- Bundan bahseden gazete de Ber- lin ve Varşovada bir yoklama ya - pidığını bildirmiş olduğunu kaydet- mek icap eder. Müşterek sulh cephesi Müşterek sulh cephesi vücude ge- tirmek bahsinde Parisin salâhiyetli mahfilleri neticeden katiyen emin - dir, Ingiliz - Rus - Fransız anlaşma. sınâ bir emri vâki nazarile bakmak- tadır. Fransa, Rusya ile mütekabili- Ha taylılar Ana Vatana Iltihak Etmek İçin Sabırsızlanıyorlar Antakya, 12(Tan muhabirinden) — Devlet Reisi Tayfur Sökmen, Anka- radan döndükten ve İskenderunda söylediği nutku Antakyada tekrar et- tikten sonra herkes Hatayın anava- tena ilhakı gününü iple çekmeğe baş- Jadı. 19 yıllık hasret yılını istiklâl &- le gidermiye çalışırken Hatayın Tür- kiyeye ilhakı müjdesile karşılaşan halk her an, her yerde bu mevzu ü- zerinde yeni haberler, tsze müjdeler beklemektedir. “Mimt-vayram günlerinde şehri süs- liyen takı zaferler, elektrik tenviratı, celgeller ve bayraklar artmakta ve Yeni baştan ihzar edilmektedir. Hele bir hasbihalde Devlet reisi ekselâns Tayfur Sökmenin Mili Şef Inönünün yakında Hataya geleceğini söylemesi bu sevinç ve müjde dolu günleri daha çok neşe ile geçirmiye sebep olmuştur. Bir kaç gündenberi ilhak gününü kutlama komisyonunun teşekkül ede- ceği de hâlk arasında söylenmekte- dir. Tayfur Sökmen pazar günlerini ka zalara giderek halkın dertlerini din- lcmekle geçirmektedirler. Bu haftalarda İskenderuna giderek Halk partisini şereflendirmişler ve halkın dertlerini dinliyerek notlar al- mışlardır. Beylâna da uğrayan Tay- fur Sökmen, yayla meselesi hakkında i direktifler vermişlerdir. Kırıkhanda | balkın ihtiyaçlarını ve çiftçinin du- rumunu tetkik eden Tayfur Sökmen akşama Harbiyedeki det etmişlerdir. köşklerine av- © Makedonya istiklüli peşinde mıya çalışmaktadır. görünüyor. Potemkinin mamlıyacaktır, cektir, Mussolini, Londra Sefiri talimat vermiştir. koşan Makedonya komitası şefi Mihailof Romadadır. İtalya Balkanlarda müstakil bir Makedon- ya kurmak için Mihailola müzakerededir. Bu müzakereleri de Bulgaristanı tehdit için silâh olarak kullanmaktadır. * Berlin - Roma mihveri yeniden Yugoslavyayı tazyika başlamıştır. Romada Prens Pol'e 20 senelik istiklâl ve bütünlüğünü O garantietmek şartiyle pakta girmesi teklif edilmiştir. Yugoslavya bitaraf kal- Yugoslavyanın Sovyet Rusya, İngilizlerle anlaşamıyacağını anlayınca, Şark devletleri ile, yani Polonya, Romanya, Balkanlar ve Türkiye ile ayrı bir anlaşma yapmıya karar vermiş seyahati bu gaye ile yapılmak- tadır. Bu anlaşmaları yapmıya muvaffak olursa, Rusya ile İngiltere arasında ayrı bir ittifak akdine lüzum kal- mıyacaktır. Çünkü bu anlaşmalar, İngilterenin Akde- nizde ve Balkanlarda teminine çalıştığı garantileri ta- * Sovyet Rusya, Polonyanın siyasi ve arazi bütünlüğünü garanti edecektir. Bunu iktisadi bir anlaşma takip ede- * Almanya, Moravya ve Slovakyanın Polonya hadudunda tahşidat yapmaktadır. Almanlar bu tahşidatı ihtiyati tedbir olarak göstermektedirler. * Kont Grandiye, Almanya ile İngiltere arasında bir müzakere zemini hazırlaması için ; purile Amsterdamdan Nevyorka nak- İyet ve müsavat dairesinde anlaşma- Fransız Başvekilinin nutkunun akisleri 'M. Daladier, bugün meclisten 2309 reye karşı 375 reyle itimat kazan - mıştır. Itimattan evvel M. Blum be- yanatta bulunarak “hükümet yalnız harici siyaset üzerinde rey istemiş ol- saydı, hepimiz de ona rey verirdik” demiştir. Paris gazeteleri Daladier'- nin dünkü nutkunu çok iyi karşıla mıştır. Matin'e göre “kuvvet hareket- lerinin tehlikesizce yapılabildiği de- vir artık geçmiştir.” Journal'e göre, “bütün dünya Fransanın feragat ct- mek İstemediğini ve asla feragatte bulunmıyacağını o anlamıştır” OE ponue gazetesi Daladier, Fransanın bundan böyle bir tek adam gibi geri gitmemeğe karar verdiğini ve kati- yen geri gitmiyeceğini bütün dünya- ya hatırlatmıştır” diyor. Berlin mahafili Daladier'nin de, Chamberlsin'in de nutuklarını ihata siyasetini gizlemek için tehlikeli bir manevra saymaktadır. Bunlara göre, | Danzig Almanyaya aittir ve Lehis- tanın istiklâlile hiçbir alâkası olm yan meseledir. Alman mahafili, Da- ladier'yi, siyazl realizmden mahru- miyetle itham etmektedir. hiyettedir Roma mahafiline göre, Daladier' nihf nutku, hiç bir yenilik ihtiva et- memekte ve yalnız İtalyaya karşı i tilâfgirizlik göstermektedir. Cham - 'berlain'in nutku ise Lehistanı sertlik göstermiye davetten ibarettir. Dünkü Meclis Toplantısı Ankara, 12 (A.A) — B. M. Mecli- si bugün Refet Canıtezin başkanlı- ğında yaptığı ilk toplantıda haziran- ağustos 1938 aylarına ait divanı mu- hasebat raporunu tasvip etmiş ve denizaltı sınıfı mensuplarına verile cek zamlar ve tazıninler hakkındaki kanunun bazı maddelerinin tâdiline müteallik kanun lâyihasının birinci müzakeresini yapmıştır. Rüznamede bulunan D. D. yolları! ve limanları umum müdürlüğünün 1939 mali yılı bütçesinin müzakere- si esnasında söz slun Münakalit Ve- kili Ali Çetinkaya, Devlet Demir Yollarının umumi vaziyeti etrafında izahat vermiştir: Müzakereler sonunda, mezkür w- mumi müdürlüğün bütçesi tasvip e- dilerek celseye nihayet verilmiştir. B. M, Meslisi gelecek toplantısını pazartesi günü yapacaktır, Çin İmparatorlarının Tahtı Çalındı Nevyork, 12 (A.A) — İki milyon / dolar kıymetinde olan Çin imparâtor- larının tahtı geçen pazartesi günün- denberi kaybolmuştur. Taht, Madam Çank Kay Çekin idaresinde bulunan öksüz Çinliler müessesesinin menfa- atine olarak “Arden” galerilerinde teşhir edilmek üzere “Zanndam” va- ledilmiş idi, Gazetelerin mütaleası da ayni ma- |“ derecesini indirmek gibi. (Rakı) nın derecesi indirile dur - sun bu mesele müzakere (edilirken bir de “rakı bizim milli içkimizdir” diye bir lâf edildi. Ben Yeşilay cemiyeti azasından değilim. Lâkin içkinin ve bilhassa” rakı denilen zehirin oldum bittim düşmanıyım. Muarızıyım. Elimden gelse dünyadan kaldırmağa kader varırım, Rakının milli içkimiz olduğu id- diasını ileri sürenin kim olduğunu bilmiyorum. Fakat bu sözü içtimai bünyemizi kemiren bu belâya karşi lüzumsuz ve hattâ zararlı bir tevec- cüh telâkki ederim. Avrupanın bir çok yerlerinde ras kı ve o kuvvette ispirtolu içki satmak yasaktır. Pariste alaturka yemek ya» pan bir lokanta müşterilerilerine ra- kı sattığı için birincisinde on beş gün kapatılmış, bir daha tekerrür ettiği için büsbütün seddedilmişti. k Rakı genç ihtiyar bizim halkın i- tiyatları arasma girmiş bir zehirdir, İki kadeh rakının verdiği ari neşeye mukabil ferdin sıhhati, aile nin saadeti ve memleketin bünyesi üzerinde ve nihayet ahlâkı umumi - yede açtığı gedik ve yaraları burada sayıp dökmeğe imkân yoktur. Vak » tiyle yirmi yaşındaki gençlerin rakı meclisine girmesi ayıp telâkki edilir. ken: şimdi bu yaşla raki © içmeyeni bulsalar yüzük yapacaklar. girmeğe de başlamıştır. Bereket ki; hakiki kadınlığın ve. kadının aile ve memleketteki vazife sinin müdriki olan ekseriyet bu ha- bis itiyada kendilerini ve çocukları. nı kaptırmaktan korumaktadırlar. İçki ve bilhassa rakı en mütevazı fertten en büyük dâhiye kadar müp- telâsını affetmiyen bir haindir. Rakı içmeğe başlayanların da yüzde dok- san beşi ayyaş olurlar. ş Akşamları evine gelmeyip pis, mundar, harap, isli ve yıkılası mey- hanelerde yayık yayık, politikadan, şundan bundan ve kendinin yüksek. liğinden, aslanlığından, kaplanlığın. dan bahseden ve bütün bu tafrafu - ruşlukları iki kadeh kötü ispirtonun. bünyeye karşı yaptığı suikastten ile ri gelen betbahtların evlerinde bo - | yunları bükük bekleyen karıları ve | çocukları, nihayet günün birinde de- lirip ümarhaneye, cani olup hapis - hancye veya çatlayıp mezara giden- lerin aileleri rakının aleyhine veri - lecek hükmün mümkün olduğu ka- dar ağır olmasını isteyen o hukuku | şahsiye davacılarındandır. Bana sorarsanız, ben rakının de- recesini indirmek değil, | vücudünü kaldırırım. Ve bunu yapmakla da be- şeriyete ve Türklüğe yapılacak hiz - metlerden başlıcasını yapmış oldu - Zuma inanırım. i Bilirm iki; hu benim yapmak is. tediğimi yapmak kimsenin aklına gelmez. Belki de karilerimin içinde bu yazılarıma muğber olup: — Ukalâlık etmiş, sofia! Diyen - ler bulunur, Rakının müptelâsı rakı hakkında rey sahibi olmayan bir hastadır. Derler ki; — Her rakı içen ayyaş olmaz. Bu sözü söylemek, onun müptelâ- sı olduğunu itiraf etmektir. Çünkü rakının aleyhinde söyle - nen sözlerin müdafaası onun vaziye- — Geçen pazartesi günü “Zaandam” limana geldiği zaman gümrükte “Ar- den” galerilerinin mümessillerine ge mide galeriler naiına hiçbir sandık mevcut olmadığı bildirilmişisir. Kaliforniyada kâin Osklandda pro- fesör Otto Munchen adresine gönde- rilen bu sandık rıhtımda üç gün kal- dıktan sonra nihayet dok amelesi ta- rafından ici bos olarak bulunmustur. N “ne, satışma, kratına halel gelmesi korkusundan, 3 Biliyorum ki; ne desem (rakının bugünkü vaziyetine büyük bir tesir yapamam. Fakat bu ifritin belki ya- vaş yavaş kredisi bozulur diye her fırsatta ve dilim döndüğü kadar a- leyhinde söyliyeceğim ve yerece » Zim. Rakının zararını tahdit için alina- (Lütfen sayfayı çeviriniz)
