2 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

KA N L A S A L l İstanbul Ankara caddesi 102 2 TELGRAF: TAN. İSTANBUL TELEFON: 24310. 24318. 24319 MAYIS BEŞİNCİ YIL — No: 1347 1939 5 KURUŞ Rusya da Temi GÜNLÜK SİYASİ HALK GAZETESİ Romanyadan BaŞka î'ei"ı Müdaa Polonyayada Garanti Vereceği Anlaşılıyor Komiseri Voroşilof Ilerlediğini Chamberlain Temasın Bildiriyor Voroşilof, Nutkunda Sovyet Ordusunun Büyük Harpte Dövüşecek Vaziyette Olduğunu Anlattı Moskova, 1 (Hususi) — Soyyet Birliği Harbiye Komise- ri Voroşilof, bugün bir buçuk milyon asker ve sivilin iştirakile yapılan Bir Mayıs Bayramı münasebetiyle söylediği nutukta Sovyet ordusunun kudretinden bahsetmiş ve Rusyanın hiç bir maceraya atılmak fikrinde olmadığını, fakat Sovyet ordusu- nun büyük bir harpte dövüşecek vaziyette olduğunu anlatf | mıştır. Tecavüze Karşı Cephe habirinden aldığı malümata gö- re, Sovyet Birliğinin, İngiltere ve Fransa ile karşılıklı yardım- NEŞRİYAT Kongresinden Beklediklerimiz Yazan: M. Zekeriya SERTEL ün Ankarada, Türkiyenin n ilk Neşriyat Kongresi açıl- dı. Kültür hayatımızda yeni bir devrin — başlangıcına — delâlet eden bu mühim toplantıdan bü- yük ve mesut - neticeler - bekli- yoruz. Neşriyat Kongresinden beklenen en mesut neticeler neşriyatımızın plânlaştırılmasıdır. Bir çokları için garip görünecek olan bu tâbirin lüzum ve ehemmiye- tini anlatmak için biraz izahata ihti- yaç vardır. Türkiye her sahada az zamanda çok mesafe kat'ını temin eden bir ça- lışma metodu takibine mecburdur. On beş senelik inkılâp devrinde bazı sahalarda yarım asırlık, belki bir asırlık bir mesafeyi aşıp geçebilmiş- sek, bunu biraz inkılâpçı hamlelerğ— mizdeki kudrete, biraz da takip etti- ğimiz metoda medyunuz. Neşriyat işinde de her milletten Ziyade rasyonel bir tarzda çalışmağa, memleketin şiddetle muhtaç olduğu yerli ve beynelmilel eserleri asgari bir zaman içinde irfan kütüphanemi- ze mal etmeğe mecburuz. Bu mecbu- riyet neşriyat işinde programlı ve plânlı bir çalışma sistemi kurmamızı icabettirir. Yapılan istatistikler gösteriyor ki Türkiyede kitap basım ve satışı se- neden seneye artıyor. Eski harflerle alâkasını kesmiş yeni nesil, yepyeni ve zengin bir kütüphane ihtiyacı kar- şısındadır. Okuyacak kitap ariyor, fakat çok defa aradığını bulamıyor. Kitap satışı artıyor, fakat kültür. ih- tiyacımızı tatmine kâfi gelmiyor, Bu vaziyet de bizi neşriyatta pro- (Sonu Sa'' 10, Sü 4 de) lda bulunmak için takdim ettiği teklifler şu şekilde hulâsa edi - lebilir. 1 — Sovyetler Birliği, Fransa ve İngiltere arasında bir garanti teatisi, 2 — Sovyetlerin İngiltere ve Fransa tarafından Polonya ve Romanyaya verilen garantilere iştirakleri, 3 — Fransız - İngiliz garantile- rinin *Litvanya, Letonya ve Es- tonyaya da teşmili, 4 — Holanda, Belçika ve İsviç- reye verilen garantilere Sovyetle- rin iştiraki. Rus diplomasisine göre, madem ki Rusya, İngiltere ve Fransadan baş- ka Belçika, Holanda, İsviçre, Yuna- nistan veya Romanya taarguza uğra- dığı takdirde Almanyaya karşı harp ilânıma davet olunmaktadır, o halde Rusyanın kendi istiklâline mesnet tanıdığı komşu milletlerin ayni şe- kilde garanti edilmesi icap eder. Bundan başka Rüusyanın, İngilte- re - Lehistan muahedesini ve çoktan beri mevcut olan Lehistan - Roman- ya muahedesini, bu devletlerin a- leyhine dönmemesini temin eden bir tarzda tâdil ettirmek niyetinde olduğu bildirilmektedir. Lehistan - Romanya muahedesi, esas itibarile Rusyaya karşı yapılmıştı. Daily Telegraph, bu sistemin ta- hakkukundan ümitli olmakla bera- ber, bundaki başlıca zaafın, mesuli- yetin yalnız bazı memleketlere inhi- sar ettirilmesinde olduğunu yazmak tadır. Meselâ İngiltere ile Fransa, Yunanistana yaptıkları taahhüdü i- fa etmek mecburiyetinde kaldıkları takdirde Polonya ne yapacaktır? News Chronicle, şöyle yazıyor: “Sovyet hükümetinin cesaretle ortaya attığı yapıcı plânm âmeli bir tesir iecra edebilmesi için der- hal siyasi ve askeri görüşmelere başlamak lâzımdır.” Daily Mail gazetesine göre sulh cephesi ancak kendisini ıîıeydana geti!'miş olan ideale müsteniden te- S ÇOCUK ANSİKLOPEDİSİ Muallimlerin ve mektep talebesinin en kuvvetli yar. dımcısı, çocuğun en zengin kütüphanesidir. Çocuğunu se- ven her babanın yavrusuna verebileceği en güzel hediye. dir. Müessesemiz tarafından neşredilmiştir. Evinizde bir tane bulundurunuz. nata İştirak Ediyor Nazırı a.. ; 'Askeri kuvvetlere ait lâyihayı hazırlıyan HOR- BELİŞA Tebrizde 2 Tayyaremiz Kazaya Uğradı ve İki Pilotumuz Şehit Düştü Hâdise, Sis Yüzünden biri bildiriyor: Vukua Geldi ve Bu Kaza, İranda da Büyük Teessür Uyandırdı Tahran 20 (A. A.) — Anadolu Ajansının hususi muha- 29 Nisan sabahiı memlekete dönmek üzere Tahrandan ha- reket etmiş olan tayyare filomuz saat 10.30 raddelerinde Tib- riz üstünde şiddetli bir sis tabakasiyle ihata edilmiş ve şimdi- ye kadar gelen malümata nazaran tayyarelerimizden bir kıs- mı Tebrize, bir kısmı Miskin köyü civarına ve biri de avdet ederek Tahrana inmeğe mecbur kalmışlardır. Filo içerisinden yalnız bir tayya- nin bütün müşkülâta rağmen yoluna devam ederek DiyarBakıra vardığı oradan gelen telgraftan anlaşılmış - tır. Tayyarelerin Tebrizde toplanma- ları ve hava müsait olduğu takdirde tekrar uçarak memlekete avdet et - meleri mukarrerdir. Harbiye vezir - liği ile Türkiye büyük elçiliği arasın- da tayyarecilerimize âzami yardım gösterilmesi için temaslar yapilmak- tadır. bir iniş neticesinde kazaya uğramış ve her biri mürettebatından — birini maalesef şehit vermiştir. Diğer mü - Zogo Yunanistandan İstanbula Hareket Etti Atina: 1 (Hususi Muhabiri - mizden telefonla) — Eski Ar - navutluk kralı Ahmet Zogo, bu sabah saat 10.40 treni ile La- rissadan hareket etmiştir. Kraliçe Jeraldin, veliaht, kralın kız kardeşleri, eski Ar- navutluk ordusu başkumandanı Aranti, bir kaç nazır ve maiye- tindeki diğer zevat kendisine refakat ediyorlar. Zogo, doğruca İstanbula gi- decektir. Orada bir gün kaldık- tan sonra Ankaraya hareket e- deceği anlaşılıyor. Zogonun Türkiyede ikameti arzu etmekte olduğu ötedenberi söyleniyordu. Fakat, bu defa Kral Zogo'nun, kızkardeşlerinden biri ile beraber alınmış son resimlerinden biri.. Kendisine, Kraliçe, Veliaht ve Maiyeti Refakat Ediyorlar, Ankaraya Gideceği Bildiriliyor Mi orada ne kadar kalacağı hak - (Sonu Sa, 10 Sü. 1) Ğ - WE kında burada malümat yoktur. Galatasaray Fenerbahçeyi 4-1 Yendi Galatasaray ve Fenerbahçe ta- kımları, gazetemiz tarafından ko- nulan “Tan kupası” için dün Tak- sim stadında karşılaşmışlardır. Maç, 4 - 1 gibi bir farkla Galata- saray takımının galibiyeti ile ne- ticelenmiştir. Maçın bütün tafsilâtını ve re- simlerini spor sayfamızda veriyo- ruz. “Tan kupası,, — karşılaşmasının ikincisi 9 mayıs pazartesi günü yapılacak ve dünkü müsabakanın revanşı olacaktır. rettebat sıhhattedir. ö a yamar Tahran 1 (A.A.) — Tayyarelerimi- zin memlekete dönmek üzere cu- martesi günü uçuşları esnasında iki tayyarecimizin şehadeti ile neticele- nen ve hepimizi mateme garkeden müessif kaza karşısında dost ve kar- deş İran çok candan alâka göstermiş ve bu acımızı samimi ve içten pay- laşmıştır. Müessif kazanın ve iki tayyareci- mizin şehadetinin tahakkuku üzeri - ne dün sabah Hariciye Veziri Âlâm, Türk heyetinin misafir bulunduğu konağa gelerek heyetimiz reisi Ali Râna Tarhana ve Türk heyetine Alâ- hazreti Hümayun Şehinşah ve İran hükümeti adına taziyede bulunmuş- tur. Hariciye Veziri, Genel Kurmay Başkanı ve hava komutanı da Türk heyetine ve Orgeneral Kâzım Orba- Hariciye Veziri Âlâm, büyük elçiliğe de giderek büyük elçiyi Şehinşah ve hükümet namına taziye etmiştir. (Sonu; Sa: 10; Sü: 3) Tayyarelerimizden ikisi meeburiı ya ayrıca taziyede bulunmuşlardır. |* Neşriyat Sergisi Dün Açıldı Maarif Vekili Bir Nutuk Söyledi Sergiyi açan Başvekil Dr. Refik SAYDAM (Yazısı 10 uncuda) Polonya, Teminat Danzig İçin Almanyadan İstiyecek Varşova, 1 (Hususi) — Hariciye Nazırı Bay Beck, Almanyanın ade- mi tecavüz misakını ilgaya ait muh- tırasına vereceği cevabı hazırlamak- tadır. Lehistanın Berlin sefiri de na- ziıra yardım etmek üzere Varşovaya gitmiştir. Iyi malümat almakta olan mahafile göre, Beck, vereceği cevap- ta “Polonyanın Danzigteki hukuku- nun muhafazası” için garantiler isti- yecektir. Bu garantilerin mahiyeti hakkında hiçbir şey söylenmemektedir. Ancak bir çok gazeteler, serbest şehir üze- rinde Polonya himayesinin tesisi ta- lebinde bulunmaktadırlar. Kurier Varszvski gazetesi, Danzi- Danzigteki Polonya Kilisesi Taşlandı gin Polonya tarafından işgali ihtima- linin de nazarı dikkatten dur tutul- maması icap ettiğini yazmaktadır. Polonya Hariciye Nazırı Beck Fransız sefiri Noeli kabul etmiştir. Diğer taraftan dün Varşovaya 1ö- nen Polonyanın Berlin büyük elçisi Lipski ile de önümüzdeki hafta Al- man muhtırasına vereceği cevap hu- susunda görüşmüştür. Faşizm tehlikesine karşı Sosyalist partisi yaptığı bir top - lantıda, bugün Hitlerci Almanya şek linde tezahür eden Enternasyonal faşist tehlikesine karşı durmak za - (Sonu Sa: 10, Sü 4 de)