25 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

—— 25.4.9329 BUGÜN Holandanın Vaziyeti Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL Ss on haftalar içinde en çok bahis mevzuu olan ve emniyetinin sağlamlanması lüzumu ileri sürülen bir memleket, Holandadır. Sebebi Sayet vazıhtır. Stratejik vaziyeti son derece mühimdir. Almanya, bu mem leketi istilâ ettiği takdirde, İngiltere- Ye karşı doğrudan doğruya vaziyet a- lir ve İngiltereyi tehdit eder. Bu yüz den Holandaya karşı vukubulacak ber tecavüz, bir kaç devletin kendi. liğinden Holandaya yardım etmesini ve mütecavize karşı gelmesini intaç eder, Holanda yaziyetinin bu ehemmi. Yetinden emin olduğu için hiç bir ta- Tafa iltihak etmek veya herhangi ta- rafa karşı taahhütirde bulunmak is-! temiyor, Çünkü herhangi tarafa il tihak etmek, diğer tarafın husume - Üni onun üzerine çektikten başka ik- tsadi menfaatlerini de ihlâl eder Holanda bitaraflığı idame etmek istemekle beraber bu bitaraflığı si lâhla da müdafaaya hazır olduğunu göstermektedir. Fakat Holanda, bir harbe giriştiği takdirde, buna başka birinin istiklâlini müdafaa için değil, doğrudan doğruya kendi istiklâlini müdafaa için girmek fikrinde ve ka- rarmdadır, Bu yüzden Çekoslovakyanın parçalan ması daha sonra yok edilmesi dahi, Holandada soğuk kanlılıkla karşılan- mıştı. Bir aralık İngiltere fle Fransanın Holandaya teminat vermek isteme -|. leri ve Holandanın bitaraflığınn Bel- cika ve İsviçre bitaraflığı mahiyeti » ni alması için teşebbüslere girişme- mamiş, nitekim Almanyanın İki se- ne önce bu yolda teminat vermek İs- temesi de ayni şekilde karşılanmış - tı. Sebebini Holandalıların kendileri şu şekilde anlatıyorlar; “Holanda bitaraf kalmağa azmet- miştir, Onun için Fransa İngiltere ta- rafından, Halandaya .yerllerele.tsmmle: İngiltere ile Fransanın, yahut diğer herhangi devletin kararı ne mahiyet- te olursa olsun, ve bu devletler Ho - landanın icabında müdafaası için ne düşünürlerse düşünsünler, Holanda bunların birine karışmaz ve bu dev- etlerin biriyle de bu yolda hiç bir mukavele imzalamaz. Çünkü bu gibi karar ve plânlar, ancak © stratejik mahiyettedir. Holanda ise, © annevi bitaraflığı idame etmek azmindedir. Bu yüzden, hiç bir devleti istisna et- meden, bütün devletlerle dost olmak ister. Bunun için bitaraflığının ve bu kuvvetliliğinin saygı görmesi kâfi - dir,” Bu siyaset, bütün oHolandalıları hoşnut etmektedir. Holandalıların ihmal etmedikleri bir nokta, omemleketlerinin teca vüz ihtimalleriyle karşılaştığıdır. O- nun için bitaraflığa devam etmekle beraber bu siyasetin ameli kıyme - tini yükseltmekten geri kalmamak- tadır. Holanda, Almanyadaa yana ken- dini tehlikede hissedip (etmediğine dair Almanya tarafından o sorulan suale cevap olarak tehlike hissetme- diğini ve her tehlikeye karşı kendini müdafaa edeceğini anlatmıştır. Holanda bu hattı hareketi takip Ile İsabet etilğine kani olduğuna sö- re onun bu kanaatine suygı göster - mekten başka çare yoktur. Fakat Avrupada bir harp koptu- ğu takdirde İngiltere ile Fransanın bilhassa İngilterenin Holandayı âza- mi dikkatle gözetleyeceği şüphe gö - türmez, ofya Ün versitesinin 50 inci Yıldönümü Sofya, 24 (Hususi) — Sofya ünl versitesinin 50 inej yıldönümü mayıs ayının 20 — 26 arasında merasimle kutlanacaktır. Hazırlanmakta olan kutlama prog- romlarına göre, Sofyada ve iç ge birlerde konferanslar verilecek, pro- paganda ve nümayişler yapılacaktır. Bu yıldönümü bayramına yabancı memleket üniversitelerinden heyet - ler davet edilecektir. SON HABERE Yunan Kralının Isim Günü Atina, 24 (A.A.) — Atina Ajansı bildiriyor: Kral Çorcun isim günü dün bütün memlekette merasimle tesit sdilmiş- tir. Merasim bu yıl daha ehemmiyet- Ii bir mahiyet almıştır. Zira bütün gazetelerin de kaydeylediği veçhile, Avrupayı karıştıran hâdiselerle dolu olan bu yıl Yunan milleti birliğin, kuvvetli bir idarenin bir memleket- te ne kadar kıymetli olduğunu her zamandan daha iyi takdir etmektedir AA a. Lüksemburg Dükalığında İstiklâl Yemini Brüksel, 24 (A.A) — Luxemburg büyük dükalığı istiklâlinin yüzüncü | yıldönümü tezahüratla kutlanmıştır. Yıldönümü Grand Düşesin tahta çı- kışının 20 inci yıldönümüne de mü- sadif olduğundan Mebusan Mecii- sinde büyük içtima aktolunmuş ve Grand Düşesin hayatını ve vatanın saadetine ve istiklülinin muhafaza - sına hasredeceğine dair yemin tek- rar edilmiştir. Hariciye Nazırı Beck, Luxemburg'ün bitaraf bir memleket olarak uhdesine düşen bütün vazife sini büyük bir itina ile (yapmakta olduğunu söylemiş ve komşuların- dan istiklâlinin dokunulmuyacağına dair kat'i teminat verilmiş olmasın- dan dolayı memnuniyetini beyan et-| i TAN Çin- Japon Muharebeleri Çin Başkumandanı Diyor ki Japon Emperyalizmi Fütuhat Hayalini Bırakmadıkça Harp Devam Edecektir Çindeki bazı gazete muha birleri tarafından bir Japon ba- rış teklifi gibi telâkki edilen Konoye'nin beyanatına karşı Çin baş kumandanı Çankayşek şu sözleri söylemiştir: “Orta Asyada yeni bir nizam|'*” tesisi” hakkında geçen kânunu- evvel ayında yapılan Japon tek- liflerinin kaba bir tuzak olduğu İve tersine olarak - Japonyanın Çini fethetmek ve diğer devlet- lerin Pasifikteki hak ve menfa-| atlerini tahrip eylemek husu -| sundaki tarihi ihtirasını teyit elmekte bulunduğu aşikârdir. Konoyenin beyanatında her hangi bir barış fikri aramak budalalık olur. | Düşmana, münhasıran milli hürriye- timizi, hayatımızı ve istiklâlimizi ko- rumak için mukavemet ediyoruz ve hedefimize varmadıkça silâhlarımı- Altından Güreş Kemeri Yapılıyor | Kurtdereli Namına Yaptırılacak Altın Kemer Ismarlandı Ankara, 24 (Tan gaylkelirizee e. yeti klüp nizamnamesinin tetkikine başlamıştır. Bu müzakereler esna- sında, den ve Ankarada bulunan bazı İs. tanbul klüpleri âzasından davet €- dilen murahhasların da fikirleri a- lanmaktadır. Beden Terbiyesi Umum Müdürlü. | ğü merhum © Kurddereli Mehmet pehlivanın kabrinin yapılması Balıkesir mıntakasına emir verdiği gibi, bu hususa yardım olarak ta 200 lira göndermiştir. Ayrica silesi- Ankaradaki spor klüplerin-| Jı bırakmıyacağız.Şimdiki şartlar her “İtürlü barış imkânım muhal kılmak- tadır. Çin — Japon harbi ne zaman bitecek? Çin — Japon ihtilâfının ne zaman biteceği hakkındaki suale cevap ve-| ın başkumandan demiştir ki: “Bu, hâdiselerin seyrine bağlıdır, 22 aydan az bir zamanda Japonya i- kinci sınıf bir devlet haline gelmiş ve beynelmilel vaziyetini fevkalâde za- yıflatmıştır. Japonyanın o bugünlüi gayretlerine devam edemiyeceği bir gün şüphesiz gelecektir. İşte o zaman bariş ümidi baş gösterebilecektir. Ke- 24, Japon militaristlerinin maküs ka- dere mağlüp olarak fütuhat fikirle- rinden vazgeçmeleri ve ananevi ta- arruz politikalarını ebediyen terket- meleri de mümkündür. | BİR ŞEMSİYENİN GEÇİRDİĞİ TAHAVVÜLLER Fakat “Orta Asyada yeni niza -| mın tesisi” adını verdikleri rüya - ! larında devam ettikleri takdirde, | harp sönmekten uzak kalacak ve| Pasifikte barış bir hayal olacak -| tır. Bir ahmak veya hain olmıyan her Çinli bu noktai nazara iştirak | edecektir. | Şanghay, 24 (A.A.) — Japon ordu- ları kumandanlığından bildirildiğine göre, Çinlilerin nisan taarruzu ken- dileri için ağır zayiatla akim kalmış- ar. Çinliler Kantona karşı 6 fırka sev- ketmişlerdi, yağmurlar toprakları çökerimiş olduğundan Çin kuvvetleri Jwe ve 200 lira yardım Yapmıştır. — | piötörlü vasıtalarını. kullanamamış- BEER İtdır. Japonlar Çinlileri ilk mevzile sında Edirnede Kırıkpi yapıl. makta olan yağlı güreş müsabakala- rında her sene birinci çıkan başpeh- livana verilmek ve o senede üç de- tadan aşağı olmıyarak en çok şam- piyon olmuş pehliyanın malı olmak üzere “Kurddereli Mehmet pehlivan kemeri, namiyle bir altın kemer ih- İstanbul Ke- mer, bu seneki müsabakalara yetiş- İtirilecektir. edilmiş ve yapılması sanatkârlarına ısmarlanmıştır. Rooseveltin | Geçirdiği Kaza Amerikanın Harpten Uzak Kalması Proğramı Vaşington, 24 (A.A.) — Reisicüim. hur Roosevelt, Virginleden oğluna Yaptığı hususi bir ziyaretten döner- ken Vaşington civarında bir köşeyi dönerken az kalsın bir otomobil ka- zasına uğruyordu. Relsicümhurun o- tomobili karşılaştığı otomobilden şid- detli bir fren sayesinde bir kaç san- timetre mesafede durabilmiştir. Kar- şıki otomobil bütün hızı ile gelmiş | ve memurların işaretlerine rağmen | durmamış ve yine bütün hizi ile geç miş gitmiştir. Amerikanın harpten uzak kalması Vaşington, 24 (A.A.) — Massachn- sette mümessili Joseph Martin, cüm. | huriyetçi milli komite vasıtasile hü. | kümetin programını neşretmektedir. | Ayan ve mebusan melislerindeki cümhuriyetçiler bu programa müza- beret etmeği taahhüt etmişlerdir. Bu programın esaslı noktaları şunlardır: 1 — Amerikanın harpten uzak kal- ması İçin elden gelen yapılacaktır. 2 — İşlerin saliha doğru gitmesini geciktiren tedbirlerin kaldirılması i-| çin federal vergilerde tadilât yapıla- caktır. 3 -— Relsleimhurun para işlerin dek! salâhiyetleri azaltılacaktır. Fransız Nazırları Polonyada Varşova, 24 (A.A) — Bir Fran- sız - Leh şirketi tarafından inşa © dilmiş olup, Polonya koridorundan geçmeden Silezya'yı Baltık denizine |bağlıyan yeni şimendüfer hattının! küşat resmini yapmağa gelmiş olan Fransa Nafia Nazırı Anatole de Monzie, bu sabah meçhul asker âbi- desine bir çelenk koymuştur. Nazır, bundan sonra sırasiyle Başvekili, Başvekil muayinini, Maliye Nazır eğe Hariciye Nazırı ziyaret etmiş” tir, Sokaklarda halk, Fransız Nazırını alkişlamıştır. İrafından hazırlanan Çin taarruzunun rine tardetmişlerdir. Merkezi Çinde, Japon ordusu Man- çanga karşı taarruz etmekle Çinli- lerin taarruzuna mâni olmuştur. Şimalde, Çin kuvvetleri bir kaç de- fa Kaifanga girmiye muvaffak ol - muşlarsa da kanlı göğüs göğüse ça pışmalardan sonra #iskürtülmüştür. Şarki Şanside, mahalli Çin fırka- larının müzaheretile Sarı Nehri ge iye muvaffak olan Çin çeteleri ba- ffakiyetler elde etmişlerdir. Japon ordusu kumandanlığının bu tebliğine mukabil Çin ordusu erkânı harbiyesi, şimdiye kadar yapılan mu- harebelerin Mareşal Çankayşek ta- 2 &ncak başlangıcını teşkli ettiğini bil- dirmektedir. Him ze ku man Polonya — Estonya Görüşmeleri Varşova, 24 (A.A) — Cumartesi günündenberi Polonyada bulunmak- ta olan Estonya ordusu başkuman- danı General Johan Lainoner şu be-| yanatta bulunmuştur: “Polonya ve Estonya © karşılıkk! hattı hareketlerini tamamen müd- riktirler. Aramızda yazılı muâhede veya anlaşma yoktur. Bunlar fayda- sızdır, zira müşterek tehlikeler iki ADİSELERİN YÜZ © Almanya, Danimarka, Hollanda, ve İsviçredeki sefirleri- ni, bu hükümetlere tecavüz edilmiyeceği hakkında temi- memleketi benzer vaziyete koyacak- tır. 3 FEEL Yazan: B. FELEK Div şöyle bir alıcı gözle ba- karsanız şunu anlarsınız: Büyük devletler küçükleri yut » mak istiyor. Hiç değilse bir kısmı bu niyette. Burada bu devletlerin adla- rını yazmağa lüzum görmöm, görü - nen köye kılavuz istemez. Şimdi karşılıklı bir vaziyet var: Birisi yutmak isteyenler; Diğeri yutulmak istenenler; Küçükler büyüklerle baş başa kaldıkça, ister istemez âkibet küçü- ün aleyhine tezahlir edecek gibi gö- rünüyor. Maalesef kuvvet kanunla- rmın hüküm sürdüğü yerlerde bu böyle oluyor. v Lâkin neyliyelim ki; her devlet te büyük olamaz. Yani geniş ve kalaba- lk olamaz. Nüfusu az, arazisi dar 0- lan memleketlere artık hayat kalmı- ak mr? Bu bir saçma, haksız ve ayakta duramaz vaziyetdir. Bu asır, milli - yet ve medeniyet asrıdır. Her millet kendi mukadderatına kendisi hâkim- dir, Eğer çokluğun her yeri işgal hakkı olsaydı, tabiatte ne bir gül, ne bülbül görünürdü. Her yer ayrık kökü, deve dikeni ve aylandozla ö - rülür, kargadan başka uçar kuş gö - rünmez olurdu. Tabiat küçük, büyük. her şeye hakkıhayat vermiştir. Bunu hiç bir kuvvet nez edemez. Gerçi “Büyük balık, küçük balı- Eı yutar” diye bir mesel vardır. Lâkin hakikat böyle değildir. Öy- le olsaydı denizlerde Yunus balığı ile orkinostan başka canlı bulun. mazdı değil mi? Yalnız mesele şudur: Büyük anlamalıdır ki, yularsa küçüğü harmedemez ve bu küçük lokma ona pahalıya mal olur. Size bir misal anlatayım: Nilde timsahlar vardır. Bunlar yukarı Mısır denilen Sudan tarafla- İrindan uzaklaşmazlar. Meselâ Kahi- re ve civarında timsah © bulunmaz. Neyse orası lâzım değil, Bu timsah- i rlain'in sulh timsali olanı şemsiyesi çelikten bir müdafaa silâ- hi oluyor, Madritte Zafer Alayı Roma, 24 (A.A) — Messagero gs- zetesine Burgostan bildirildiğine pö- re Madrit zafer alayı, beklenmedik hâdiseler zuhur etmediği takdirde olarak 15 mayısta yapılacak ve Italyan lejyonerleri bu tarihten son- ra İspanyadan ayrılacaklardır. İ Paris, 24 (A.A.) — Matin gazete-| sinin Daily Mail gazetesine Heydaye- nat vermiye memur etmiştir. Fakat, bu teminatın 28 Ni- sandan evvel işaa edilmemesini istemiştir. Yalnız İsviç- re bu teminat üzerine derhal harekete geçerek ihtiya- ten almakta bulunduğu askeri tedbirleri tehir etmiştir. * Berlinde dokuz Italyan ve dokuz Ispanyol generali ile italyan donanması kumandanı Amiral Salzer'in hazır bu- lunduğu fevkalâde bir askeri içtima yapılmıştır. Bu top- lantıda üç devlet kuvvetlerinin bir arada yapacakları müş- terek askeri hareket müzakere ve tetkik edilmektedir. * Hitler 28 Nisana kadar herhangi bir beynelmilel hâdiseye sebebiyet verilmemesini emretmiştir. den çekilen aşağıdaki malümetr neş- | retmektedir: Çok iyi bir membadan alınan ma- lümata göre, Mareşal Petsin, Kont Jordana'dan aşağıdaki teminatı “al mıştır: 1 — Zafer geçidi Madritte 15 ma- yısta yapılacaktır. 2 — Bütün İtalyan ve Alman gö- İnüllüleri mayıs sonunda | İspanyayı terkedeceklerdir. 3 — Franko, Fransa ile dostluk mü | naşebetlerinin idamesine büyük bir ehemmiyet atfetmekte ve taarruz ha- linde kendini mihver devletlerine ların bir huyu varmış, oOKarınlarım doyurduktan sonra müthiş ağızları. nı açar, uyuklarlarmış. Yine ora larda kıtkat adı verilen ufak bir cins kuş varmış. Timsahlar ağızlarını a- çinca bu kuşlar hemen onla - rin ağızlarının içine girer ve hayva. nın yediği şeylerin bakasiyle' geçi. nirlermiş. N Belki de bu vaziyeti bir tuzak © - larak tertip eden timsah bu körpe - cik kuşu yutmak için iki geniş çehe- sini kaparmış. Lâkin © kapamasiyle açması bir olurmuş. Çünkü bu küçük © kuş, omuzlarındaki iki sivri omah. muzla timsahin yumuşak avurtları - na o dokunuverince cani yanan timsah ağzını açar, kuş da uçup ka- çarmış, İşte küçük yâni nüfusu nisbeten az ve arazisi ufak memleketlerin bu sıralarda iştahları, açılmış görülen istilâcı memleketler karşısında ken: dilerine nümune ittihaz edecekleri şey bu küçük kuştur. Timsahlar bilmeli ve (“icabında * 'hissetmelidirler ki küçük sandıkları kuşu yutmak için ağızlarını kaparlar. sa avutlarına batacak Oomahmuzlar vardır. va p öm * KARİLERİMİZDEN MÜHENDİS BAY LÂTİFE: Teşekkür ederiz. İltifat ediyorsunuz. Gönderdiğiniz . münderecatsız . güzel hi- küye pek hoşumuza git. Allah vere dı #imâiki, çekişmenin o kahramanları bunu görmeseler. Saygılarımızla. B. Irak Dahiliye Nazırı Ankaraya Geldi Ankara, 24 (A.A) — İrak Dâhili. ye Nazırı ekselâns Naci Şevket, bu sabah Torus ekspresile © Ankaraya gelmiş ve İrak eiçiliğine inmiştir. Hariciye Vekili Şükrü Saracoğlu misafir şerefine hususi bir öğle ye | meği vermiştir. ğ ———— Sabık İspanya Kralının Malları Paris, 24 (A.A.) — Metin gazetesi ne Burgos tan verilen malümata gö- re, dün neşredilen bir kararname, on üçüncü Aiphonse ve ailesine İs- panyadaki bütün mal ve mülklerini bağlı kaydetmemektedir. iade etmektedir.