24 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

| PENCEREMDEN | ? Şarabın İlk Adı ; Yazan: M. Turhan TAN i pe Katı tercümesinde rah - 11 metli Asım efendi şöyle di - pt yor: “Şah « dâru, ismi badei dileu'dur. Cemşid ihtiraı'dır Menkuldür ki Cem şid zemanında üzüm zuhur etmekle Beşrü şüyuunu ve müdam halkın a: dan intifamı murad ile © emreyle. Bir kaç zarfa birer miktar üzüm ko- yup birer mahalle bıraktılar ve her - gün birer nebze alıp tenavül eyledi- ler, Ta ki en geriye bir zarf kığdı ve ona nöbet gelinceyedek beş, on gün geçmişti, Gördüler ki ol zarfta olan üzüm mütegayyir olmüş. Kendi ken- dine kaynayıp duruyor. Görenler ol zarfı hâli üzere terkeylediler. Birkaç gün sonra gelip gördüler ki sakin ol- muş. Tecrübe için tattılar, bir aci nesne olduğunu anladılar, zehir kı - yasiyle - tasfiyeden sonra - bir şişeye sakladılar, Tesadüf; o Cemşi, ziyadesile hüsna bir makbul cariye- si vardı, Hayli müddettir şakika (ya- rım baş ağrısı) illetine müptelâ ola- rak asla gözünü açmazdı, bir lâhza aram görmezdi. Şol rütbeye vardı ki canından bizar oldu, âkibet ölümü yaşamağa tercih ederek zehir niye. tine ol şişeyi aldı, cür'a bırakmaksı- zın içti. Kadıncağızın bir kaç gün - denberi gözüne uyku girmemişti, Şi- şeyi boşaltır boşaltmaz yattı, uzun bir zaman uyudu. Bidar oldukta gör- dü ki başında asla ağrı ve acı kalma- mış, cihana yeni gelmişe dönüp se « vincinden keyfiyeti Cemşid huzuru na arzeyledi. Bu suretle “Şah - Dâru” ile tesmiye edildi. Bes şarabın iptida ismi Şah - Dâru olmuş idi!..” Avrupadaki siyasi vaziyet de müzmin ve müziç bir baş (ağrısını andırmaktadır. Fakat bu derdi gi - dermek meselesi bahse mevzu teşkil edince devletlerden bir kısmı sul - hün, bir kısmı da harbiri Şah - Dâru Bu yüzden de Sulh, sarap değil şerbettir. Sar - hoşlatmaz, serinlik ve ferahlık verir. Böfp mutlaka zehirdir. Şifa vermez. | ölüm getirir. Onun için harbi sulhe| tercih edenlerin dalâlete © düştükle- rine hükmedilmek lâzım gelirse de| “öldürürüm ha!” deyip te karşımda; | kinden şunu bunu sızdıran insanlar gibi onların da ölmek ve öldürmek için harp istemekten ziyade kurusıkı endaht usulü ile bir şeyler kazan - mak istediklerine © hükmolunmak - bugün için - bir hata teşkil etmez, Fakat sulhcülerin de, rin de hakiki maksatları olsun siyasi ihtiraslardan uzak kal - harpçile - ne olursa mak şartiyle kendi yurtlarınm yük - selmesini, refaha saadete kavuşma - sanı isteyen, o yolda çalışan asil dü- şünceli milletler için unutulmaması izim gelen hir hakikat vardır ve bu hakikat şu meşhur misrada « asırlar. danberi - yaşayıp durmaktadır. Hazır ol cenge eğer ister isen sulhu salâh!, si ufuklarda, elimiz kendi işimizde olmalı, Bu vaziyette bizi arayıp bula- cak olan bahtın adı ister sulh, ister harp olsun makbulümüzdür. Yalnız bizl arayacak olanların da meşhur Türk meselini unutmamalarını iste - tiz Arayan mevlâsını da bulur, be- Tsını daf. Süt İçin Tetkikler Ankara Ziraat Enstitüsü profe - sörlerinden süt mütehassısı Bitin - berger ile Ziraat Enstitüsü sütçülük doçenti Ekrem Rüştü, Devlet Zira - at Kurumu sütçülük mütehassısı Fik ret Çağlar, Belediye Baytar müdürü | Esat, Ziraat mektebi sütçülük mual- limi Rifat ve Fatih belediye hayvan hastanesi lâboratuvar şefi Üveysten| mürekkep komisyon İstanbulun süt işi hakkındaki tetkiklerine (o devam etmektedir. Komisyon şehir civarın- daki inek abırlarını da gezerek tet - kik etmiştir. Bundan başka komis - yon şimdiye kadar süt meselesi hak- kında tetkikat yapmış ve bir de ra- por hazırlamış bulunan belediye ik- tısat müşavere heyetiyle de temas e- derek bu rapordan İstifade etmek i$- temişse de müşavere heyeti tetki & katın henüz bitmediğini ileri süre - rek raporu vermemiştir. ÇOCUK BAYRAMINDAN İNTIBALAR: Çocuk Bayramı münasebetiyle, her tarafta toplantılar yapıldı. Bu resimlerde Taksi imdeki merasimden iki intıbat görüyoruz Çocuk Bayramı Dün Neşeyle Kutlulandı İstanbul ve Beyoğlu Cihetlerile Bütün Kaza ve Nahiyelerde Ayrı Ayrı Merasim Yapıldı, Taksim Âbidesine Çelenkler | Konuldu ve Çocuk Haftası Zengin Bir Programla Başladı Hâkimiyeti Milliye ve çocuk bay- ramları dün Istanbulda çok canlı te- zahürlerle kutlanmış ve çocuk hafta- 8ı başlamıştır. Bu münasebetle Beya- zıt, Taksim meydanlarında, Beşik- taş, Beykoz, Adalar, Eyüp, Bakir- köy, Fatih, Usküdar, Kadıköy kaza- larile Şişli, Kasımpaşa, Fener, Kara- gümrük, Samat remini nahiye» lerinde mekteplilerin ve kalabalık halk kütlelerinin iştirakile toplantı. Yar yapılmış, şehir ve mektepler bay- a donatılmıştır. danındaki merasime saat onda, diğer semtlerde on birde başladılar. OEminönü ve Beyazıt İ semtindeki mektepler başlarında mu- alimleri olduğu halde Beyazıt mey- danında yerlerini almışlardı. Saat onda İstiklâl marşı söylenirken mey- dana bayrak çekilmiş, bunu müteakip vali namıma, vali muavini Hüdai Ka rataban tarafindan kısı bir hitabe ile çocuk haftası açılmıştır. Profesör Zühtünün nutku Bundan sonra ilk okul yoksul ç9- cuklarına yardım birliği adına kür- süye gelen profesör Zühtü, 23 nisan gününün her yaşayış devrine ererek yeni kuvvetlerle tazelenen Türkiy nin sevinç kaynağı olduğunu, Türk manevi varlıklarının elden ele nasıl emânet edildiğini, bugünün mâha ve ehemmiyetni tebarüz ettirerek ©2- cümle demiştir ki: “ — Türk çocuğu kuvvet! sever, bu sevgi Türk çocuğunu hareketli, çe- vik, neşeli yapmaktadır. Türk çocu- Zu aklın ve işlek zekânın hayranıdır. Unutmamalıdır ki, Türk çocuğu gü- zelliği sevdiği kadar doğruluğu da benimsemektedir. Türk çocuğunu hür ve metanet makinesi diye bütün dünyaya öğüne öğüne gösterebiliriz Bayramı kutlamak için burada top- lanan Türk çocukları Büyük Milli Şeflerin himayesi altında yurda faydah bir unsur olarak yetişmekte- dir.” Profesör çocuklara hitap ederek sözlerini şöyle bitirmiştir: “Sevik yavrular, yurt sizin omuz- larınız üstündedir. Bayramınız kut- ha olsun.” İbrahim Zatinin nutku Profesör Zühtüyü müteakıp Çocuk Esirgeme kurumu adına söz alan doktor Ibrahim Zeti Öget, Hâkimi- yeti Milliye bayrammı karşılarken çocuk bayramı şenliklerini *eşil et- menin isabetli bir birleşme olduğu- nu, cümhuriyetin teessüsündenberi çocukla alâkanın bir millet-işi ma- etini aldığını, Çocuk Esirgeme kurumunun süt damlaları, doğum ev- leri, çocuk dispanserleri, memleketin muhtelif yerlerindeki bakım evleri, kreşler tesis ederek çocuk davasını tahakkuk ettirmek için ciddi mesâi- sini izah ederek geçen sene Istanbul- da on binden fazla tahsil yavrusunun kerni doyurulduğunu, çocuk kütüp- haneleri açıldığını söylemiş, muhte- Nif içtimal sebeplerle sokağa “düşeli serseri hayata zet çocuklar için esaslı tedbirler alındığı ilâve etmiş ve demiştir ki: “— Bilmek lâzımdır ki, bütün bu saydıklarım munhasıran cümhuriyet devrinin çocuklar hakkındaki alâkası | ederek çocukların bayramını tebrik | neticesi kurulan müesseselerdir. Cümhuriyetten evvel ne böyle mü- esseselerin, ne de böyle teşkilötin kurulması dğil, hattâ isimleri 'bile Türkiyece meçhul idi. Çocuklarımız için umumi hedefimiz şudur: Sıhhı ahlâk, talim ve terbiye, valanper- verlik.” Âbideye çelenkler konuldu Bundan sonra Kızılay gençlik teş- kilâtı namına Eminönü Kızılay baş- kanı Atıf heyecanlı bir hitabede bu- lunmuş, Eminönü halkevinden Halit Bayri, hâkimiyeti milliye ve çocuk beyramlarının münasebet ve manala- İzmi tebarüz ettirmiştir. ÇOCUK BAYRAMINDAN İNTIBALAR : Bunları müteakıp ilk okul talebe- lerinden Rasim Encan, Nermin Pa- zarcık, Necati Bakırcı, Nevin Deler, Semiramis hitabeler ve şiirler oku- muşlar ve talebenin de İştirakile söy- lenen İstiklâl marşile merasime niha- yet verilmiştir. Merasim bitince Eminönü Halkevi temsil komitesi tarafından meydanda Kurulan açık sahnede “İstiklâl” piy si temsil edilmiştir. Beyazıttaki merasimden sonra, Ço- cuk Esirgeme kurumu, Kızılay, Cüm- huriyet halk partisi, ilk okul yoksul çocuklar birliği, Istanbul belediyesi tarafından hazırlaran çelenkler oto- mobiilerle “TüKSime gönderilmiş ve merasimle âbideye konmuştur. Beyoğlundaki merasim Böyoğlu kazası dahilinde bulunan mektepler saat ondan itibaren 'Tak- sim meydanında toplanmıya başla mışlardır. Saat on birde Bahriye ban dosunun çaldığı Istiklâl marşils me- rasime başlanmış ve âhideye çelenk- I6r konmuştur. Bundan sonra hazır- lanan kürsüye çıkan Beyoğlu halke- vi başkanı Ekrem Tor, Hâkimiyeti Milliye ve Çocuk Esirgeme Kurumu Başkanı Doktor Fethi Erden çocuk bayramının mâna ve kıymetini izah etmişlerdir. Diğer kaza ve nahiyelerde de saat 11 de toplantılar yapılarak heyecan- 1! hitabeler söylenmiş, Kasımpa Şişli ve Beyoğlu halkevleri ile diğer İ halkevi ve Çocuk Esirgeme kurumu şubeleri tarafından yaplırılan elbise vesair eşya, yiyecek maddeleri fakir çoruklara tevzi edilmiştir. Çocuk bayramı merasimini mütes- kıp bütün halkevleri evvelce hazır- Isnan çocuk haftası programını tat- bike başlamışlardır. Hafta müddetince halkevlerinde temsiller verilecek, gürbüz çocuk müsabakalar) yapılacaktır. Kaçakçılık Kanunu Tadilediliyor Hükümet kaçakçılığın men ve ta- kibine dair 1918 sayılı Xanunun bazı maddelerini değiştiren ve bu kanu- nun bazı maddelerini kaldıran bir proje hazırlıyarak Kamutaya vermiş- tir. Bu projeye göre hakikate aykırı beyanname vermekle veya herhangi bir hile veya suiistimal ile muamle- si yaptırılarak eksik resim ve vergi verilmek ve yahut vergi ve resimleri verilmeksizin verilmiş ve muamelesi yaptırılmış veya resim vergiye tâbi olduğu halde muafiyete tâbi mal gibi gösterilmek suretile yaemlekete eşya soktukları anlaşılanlar hakkında yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve- tilecektir. Bundan başka vergi ve re- simleri verilmiyen eşyanın o yerdeki resimlenmiş piyasa değerinin ikj'mis li ve eksik vergi ve resim verilerek geçirme hallerinde bu eksikliğin be$ misli para cezasına hükmolunacakti”. Bu hareketl, irak ede ayar lar hakkında verilecek ceza bir Kat Jartırılacaktır. Kaçakçılık suçları hak. kında Türk ceza kanunundaki Za- man müruru hükümleri çereyan © decektir. Gümrük ve inhisar idareleripe ve- ya bunların bulunmadığı yerlerde mal memurlarına teslim olunan Ve- ya bu idarelerce ele göçirilen Kâşak eşya, âlet ve taşıma vasıtaları, Musa- deresi kararı katileştikten sonra bun- İlara düşen ber türlü vergi ve Tesim- İleri müşterisine ait olmak şârtile ve mezat usulile satılacaktır. İ Fertlerin yurda sokmass, Yurt içi” de kullanması veya yurddan çıkara sı yasak olan eşyâ, hususi kanunların da nereye verileceği b#kkinde Sara- hat varsa orsya, böyle » bir sarahat bulunmıyan hâllerde #lâkal! veya münasebetli devlet düire ve Müesse- selerine ve inhisar tâbi eşya İnhisar idaresine verilecektir. — a Yunanistan - Romanya aret Anlaşması Romanya ile yeni bir Ucaret anlaş- masi müzakötelerinde bulunmak ü zere Yunanistanda bu hafta içinde bir heyet Şehrimize gelerek Kösten- ceye gidecektir, re oil 24-4-939 SUAL: CEVAP? Vilson Prensipleri Nelerdir ? $ — Almanların Rooseveltin mesajı ile arasında müşabe * het buldukları Vilson pren - sipleri nedir? C — Vilson Amerikanın yirmi se kizinei cümhurreisidir, Cihan Harbi onun devlet relsliği zamanmda pat - lamıştır. Vilson iki sene Amerikayi harbe sokmamış bu müddet zarfın - da düşmanlar arasında hakemlik ya- parak sulh teminine uğraşmış, mu - İvaffak olamamış, nihayet Amerika da Cihan Harbine İştirake “mecbur kalmıştır, Fakat buna rağmen Vil - son sulh için uğraşmış, Vilson pren- sipleri denilen 14 maddelik prensip - lerini ilân etmiştir. Almanlar bu 14 maddelik prensipleri beğenerek mü- tarekeye yanaşmışlar ve sulh müza kereleri de bu on dört madde üzeri. ne başlamıştır. Fakat Versay mua - hedesinde bu maddeler nazarı dikka- te alınmış değildir. Yalnız Vilsonun Cemiyeti Akvam nazariyesi kabul ©- dilmiş ve bugünkü müessese kurul- muştur. Sulh müzakerelerinde Avrupa - nin kurnaz diplomatları Vilsonu at- latmışlar ve Vilson prensiplerinden. Cemiyeti Akvamdan başkasına ya < naşmamışlardır. . S — Tayyare ne zaman ve kim tarafından icat edildi? C — İlk tayyare 1896'da Vaşing- tonda Profesör Langley tarafından imal edilmiştir. Buharla müteharrik olan bu tayyare o yılm altı mayısın. da uçurulmuş ve havada bir buçuk dakika kalmıştır. Havsda benzin motörü ile uçan ilk adam 1903 senesinin birincikânu- nunda Kitty Havk şehrinde havala - nan Wilbur Wright'tir. o Bugünkü tayyarecilik bu hâdiseden sonra in - kişaf etmiştir. . S — Kedi ve tavşan kaç sene | yaşarlar? | OC —Kedi 20-30 sene, tavşan da 10 sene Yaşar. POUSTE: Bir Sandal Battı Yakup Recebin :daresindeki 308, numaralı sandal, içinde dört yolcu olduğu halde Haliçte dolaşırken Ci- bali tütün deposuna ait bir motör sandala çarpmış, sandal derhal bat- miştir, Denize dökülen yolcular ve sandalci etraftan yetişenler tarafın dan Kurtarılmışlardır. Bir Çocuk Boğuldu Bakırköyde Niyazibey sokağında gtürün Rızanın oğlu 4 yaşında Tbra- him evin bahçesindeki kuyuya düş- müştür. Zabıta tarafmdan çağırılan İlfaiye çocuğu boğulmuş olarak ku- yudan çıkarmışlar, vaka etrafında zabıta tahkikata başlamıştır. 4 Atatürk köprüsü inşaatında ça- Uşan Mustafa duba üzerinden aşağı inerken denize düşmüştür. Çok su yutmuş olar Mustafa baygın bir hal- de sudan çıkarılmış ve Cerrahpaşa bastanesine kaldırılmıştır. Ayakları Ezildi Limanda şamandırada bağlı bir Amerikan vapuruna yol vermekte o- lan 515 numaralı mavna sahibi Meh- met çalışırken vinğten kurtulan bir fıçı üzerine düşmüş, Mehmedin her iki ayağı da ezilmiştir. Yaralı Be- yoğlu hastanesine kaldırılmıştır. FELAN Mya PLAY PAZARTESİ 24 Nisan 1939 Kasım; 168 Rumi: 1955 Nisan; 11 31 1857 218 4 üncü sy. Gün:30 Arabi: 1858 Rebiülevvel: 5 Güne 5.00 — Öğle Teindi: 1801 — Akşam. Yatsı: 2048 — İrmslk: Hava Vaziyeti — Yeşilköy meteoroloji istasyonundan alı nan malümata göre, hava yurdun bütün bölgelerinde kapalı ve yer yor yağışlı geo- miş, rüzdürler doğu ve cenup doğumu »öl- gelerirde şimali, diğer verlerde umumi- yetle şarki istiksmetten orta kuvvette, Akdeniz ve Eşe denizinde cenubi #etika, metien mutedil fırına seklinde esmiştir. Din İstanbulda hava kapal geçmiş, rüz- gir şarktan saniyede 3 - 5 metre hızla «s- miştir. Sant 14 ve hava tazyikı 10103 mi- Nibar idi. Söhunet en yüksek 202 ve m düşük 4,4 santigrat olarak kaydedilmiştir. Rİ