9 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENGEREMDEN| Belgrad - İstanbul Yazan: M. Tarhan TAN Biriz, son incelemelere gö- re, dört yüz beş bin nüfus bulunduğu anlaşıldı. Bir Krallık pa-! yitahtı için bu nüfus hiç te çok gö- rülmez ve bahse de mevzu teşkil et- mez. Fakat haberi veren Sırp gazete- si (1820) de Belgratta ancak 5,000, 1884 te 35000, 1900 de 70 bin kişi bu- landuğunu söyliyerek şehrin otuz, kırk yıl içinde yüzde altı yüz nisbe-| tinde bir nüfus bereketi temin etti. Zini tebarüz ettirdiğinden bu habere ilgi göstermek zorunda kaldım. Malüm olduğu üzere Belgrat, on dokuzuncu asrın başında Türkler tarafından tahliye olunmuştu. Ak- german muahedesine Rusların koy- durdukları bir madde Sırp toprakla-| rında Türklerin oturmalarını yasak ettiğinden nüfusu bir zamanlar on bini aşan bu meşhur şehir birdenbi- re ısızlaşıvermişti, Fakat garip olan nokta şehirle va- roş boşaldığı halde kalede Türk as- keri vardı ve bunlar 1866 yılına k; dar orada kalmışlardı. Sırbistan, da» ha sonralara kadar küçük bir prens- lik durumunda yaşadığı için Belgrat- taki muhafız askerlere göz yamu- yordu. Edirne ve Paris muahedeleri de Sırbistan üzerindeki Türk hâ miyetini temsil etmek üzere Belgrat, Fethülislim, Böğürtlen ve Semen- dre kalelerinde —ki Babrâli Visanm- da bunlara Klâi erbea deniyordu— Türk askeri bulunmasına müsaade etmiş bulunuyordu. 1866 da Kinez Mihal Babiâliye bir mektup yolladı, bu dört kalenin Sırp milletine bağışlanmasını istedi. © zamanki Osmanlı kabinesinin bu talep Üzerine aylarea müzakereler yapıp sonunda hiç bir şeye karar veremediği ve kaleme alınan orta çapta yirmi sayfalık hir mazbatada beş ayrı fikir ortaya sürülerek bun- lardan birinin kabulünde padişahın berakıldiği müşhum Kinaz anbula gelmesi, metbu sr- ni selâmlaması şartiyle dört kalenin Sırbistana terkini em- rederek vükelâsından daha akıllı davrandığı meşhurdur. Fakat prens te akıllıydı, İstanbula geldi, bir çok hediyeler aldı ve döndü. Şu hale göre Belgradın nüfusu 1867 den sonra çoğalmıya başlamış demektir, Sırp gazeteleri o tarihte bu nüfusun beş on bin raddesinde bulunduğunu ima ediyorlar ve 1884| te otuz beş bini bulduğunu söylüyer- lar ki mühim bir çoğalıştır. Bu münasebetle bir de İstanbul nüfusunun dalgalanışlarma göz g girelim: 1876 da (873,565). Bu raka- mın 1908 de (1,080,000) e ulaştığını, 1927 de ise 697,856 ya düştüğünü görüyoruz. Belgradın yüz yıl içinde beş binden dört yüz bine çıkan nüfu- su yanımda İstanbulun altmış senede hiç bir fazlalık kaydedememesinin sebebi nedir?... Bu suale bilen ve bil- miyen bir çok cevaplar verebilir ve | İçtimai, siyasi tarihi lebilir, Fakat ha- ile ifade etmek Bakımsızlık! bu cevaplara gibi renkler de « kikati bir kelime mümkünd. Radyo Gümrüklerinde Tenzilât Bazı gazeteler bir m radyo fiyatlarında” mühim yapılacağını ve son günlerde İse, y&- ni Türk — Amerikan ması mucibince bu tenzilât ki fiyatlara nazaran yüzde 75 radde- sinde bulacağını bildirmektedirler. kanunu mucibince alı İnn glnürüik İpek kilo başına 5 liga memleketimizle Almanya ara- sında cari ticaret anlaşması iktizası olarak bu resimden evvelce yüzde 60 rlmıştı. Bu defa Ameri- anan ticaret anla yüzde 60 tenzilâtı 75 e çıkarmıştır. beti yüzde 15 artmıştır ki, kilo başi- na isabet eden tenzilât farkı 75 ku- Tuştan ibaret bulunmaktadır. Yeni Türkiye - Amerika ticaret an- Jaşması tatbik edi © başlandığın- da bu tenzilât yapılacaktır. ka ile sözü geçen denilen! DAR Bir Gazetenin Yazdığı Yalan Tafsilât Finike Si Reisi Vaziyeti Anlatıyor Fenike liman reisi, şu telgrafı göndermiştir: gazetesinin 1 nisan tarihli nüshasında Adrasan sahille- rinde karaya oturan Sadıkzade vapu- rundaki yolcuların gemide bulunan bir Almanın tedbirleri ve himmetle- İrile kurtulduğu hakkında tamamen uydurma tafsilât havi bir yazı inti- şar etmiştir. Vakanın gecenin zifiri karanlığın. da olması dolayısile fotoğraf almak imkânsız olduğu gibi vapurda bulu- nan yüzden fazla Türkün hayatını kurtaran bir kahraman olarak göste- rilen Alman, yolcuların en ihtiyarı. dır. O dakikada başka kimsenin ha- yatını kurtarmak değil, kendisi çok perişan vaziyette olduğu için herhan gi bir harekette bile bulunmadı. hı tesbit edilmiştir. Gemi yolcuları, gemi adamlarının tedbirleri ve yolcuların sükünetlerini muhafaza etmeleri sayesinde kurta- rılaştır. Cumhuriyet gazetesinin kahraman diye tanıttığı Alman, kadın yolcular bir nezaket göstermekten başka bir şey yapmamıştır. Esasen Türk erkek- ler terilmiştir. Türk gemicilerinin , cansiperane bir ihtiyar Alman tarafından kurta. rıldığı haberini uyduran ve o gece| karanlıkta hâdiseyi karşıdan seyret. İmesi mümkün olmıyan bir adamın i- fadesine stfen yapılar bu yanls'noş İriyatı tashih ederim. Bu telgrafın sayın gazetenizde neşrini rim., n Finike Liman Re Zeki Kocakçimen İzmitte Belediye “m: Seçimi İzmit, 8 (Tan Muhabirinden) — 12- mitte belediye seçimi pazartesi günü yapılacaktır. Parti genbaşktıru 96 ki- şilik namzet listesi ilân etmiştir. Bü İhamzetlerden 27 si aza olarak seçile- cektir, —i.. Mağ Çöpleri Kutulara Atmıyanlar Belediye tramvaylardan inen hal İki bileti kalabalık tramvay durak yerlerine birer tanzifat onbaşısı koymuştur. Bu onbaşılar, tramvaydan inen ve ellerindeki bileti çöp kutularına at- yıp ia yere atanlara ihtarlarda bu- lunmaktadır. GÜNÜN RESİMLERİ : dün gazetemize | çıkmadan gemiden çıkmamak gibi || tarafından da ayni nezaket gös- gayretleri ile kurtarılan yolcuların !| li rica cis eri yerlere atmamaları için | HIR Şehirde Bu TAN Kp D.1.009 HABE Sene İçinde| Yapılacak İşler 12 Buçuk Milyona Günü Şehir Mecli: Belediye ve idareci hususi nin 1939 mali senesi bütçesi zırlaniıştır, Salı günü Şehir Meclisine sevkedilecektir. Her iki idarenni 939 masraf ve vari- çeleri mutevazin olarak 77 liradan İbarettir. Yeni husünt idare masraf büt- | çesiyle dır Vilâyet bütçesinden lita yol inşaat ve tamitatına, 180 bin lira mektep inşantına, 15 bin yapılacak İşler şunlar- lira köy mektepleri inşaatı için köylülere yardım. faslına, 13 bin lira ziraat işlerine 436.036 lira bir hastane inşasına, 6 bin lira beden terbiyesi işlerine sarfedi- lecektir. | Yeni mektep inşaatına ayrılan 180 bin'lira ile bu sene şehir İçe risinde dört mektep kurulacak- tır, Bu mektepler Bakırköy, Ye- nikapı, Üsküdar, ve Fatihte ya- pılacaktır. Köy mekteplerinin inşaatı için bütçeye konulan 15 bin lira ile ancak 18 köye yardım edilebile- ceği anlaşılmıştır. Halbuki 40 köy mektebini yapmiş, dam in- | şantı için hususi idareden yar- dim beklemektedir. Vilâyet | ziraatinin ıslahı için ayrilan 18“bin tra İle hir tohum ıslah istasyonu tesis GğİEtöktir. Halkalıdaki tavukçuluk enstitü- süne de ehemmiyet verilecek ve köylüye cins tavuk tevzi edile. cektir. Ayrcn köylerde fidan lar da kurulacaktır. Seyyar aşı memurları dn köyleri gezerek köylülerin her türlü ağaçlarını 510 bin | Varan Bütçe Salı sinde Görüşülecek parasız aşıbyacaklardır. Bütçeye kontlan 436.036 lira ile de yeniden bir rılacaktır. Ancak bu hastanenin İ yeri henüz tesbit edilmemiştir. Beden terbiyesi işlerine tahsis İ edilen 67 bin liranın yüzde onu, belediye bütçesinden tefrik edi- lecek para ile birlikte stadyom Inşaatına sarfedilecektir. Müte- bakisi de diğer beden terbiyesi işlerine sarfedilecektir. Belediye bütcesinde ise 173 bin dira asfal yol inşaatı ile ba- # yolların tamiratına, 60 bin li ra köprüler tamiratına, 150 bin (ane yaptır lira Gazi Köprüsü işlerine, 15 bin lira sebze halindeki yeni de- sisata, 50 bin lira şehir plânı tan- zın işlerine, 250 bin lira beledi- ye bahçelerinin yeniden tanzi- mine ve Şehir Tiyatrosu ahşap kısininin betona tahviline, 164 bin Hira istimlâk işlerine, 90 bin lira o Cerrahpaşa hastanesinde göz kliniğine yapılacak inşaat ilâvesine, 30 bin lira da asri me- zarlığın tevsi ve tanzimine sar- fedilecektir. Her iki idarenin mlişterek adi biltçelerile de 85 bin lira na ya, 2,041,424 lira maarife, 91.071 lira ziraate, 44,128 lira bı Za, 197,036 lira Sıhhiye ve Mu- aveneti İçtimaiyeye, 843,963 li- ra da muhtelif o masraflara, 4,200,000 lira da maaşa tahsis ©- | dilmişi Beledi; ile vilâyet a rasındaki müşterek İşlere saric- dilmek üzdör de 122,480 lira ay- | rılmıştır. | MAARİFTE : 19 Mayıs Şenlikleri İçin Program Maarif bu seneki 19 mayıs şenlik» | lerinde erkek, ve kız talebenin yapa- cağı jimnastik hareketlerini bir şema üzerinde tesbit ederek tamim halin- de alâkadar maarif müesseselerine bildirmiştir. Vekâlet ayrıca şenlikle- rin sureti ferası hakkında bir tali. matname hazirlamaktadır. Bu tali- matname mayıs ayı bidayetinde bü- rün orta tedrisat müesssselerine bil- dirilecektir. Nef'i Hakkında Kenferans Dün akşam saat 20.30 da Beşiktaş halkevi konferans salonunda şair Sıt ki Akozan tarafından 17 inci asır Türkşiirinin en büyük siması olan ÜNİVERSİTEDE i Edebiyat Fakültesi i Talebesinin Tetkikleri Universite Edebiyat rih ve coğrafya şubeleri talebelerin- den 90 kişilik bir grup, doçent Mük- rimin Halille birlikte Yedikuleye gi- derek Bizans İmparatorluğundan Os- manlı imparatorluğunun son devr&- İlerine kadar husust ehemmiyetlerini fakültesi ta- İ kaybetmemiş olan Yedikule zindan- larile surlarda tarihi tetkiklerde bu- lunmuşlardır. ———— Nefinin hayatı, sanati, ve müteakıp asırlar ödebiyatı üzerinde bıraktığı tesir hakkında bir konferans veril miştir. LER Sinan Için Bugün Büyü LE hüreliedüdei ekini Süleymaniye Camiinde de Toplanılacak Büyük Türksanatkâ nani tile bugün saa yedeki mezerı başında büyük bir ih- tifal yapılacaktır. Hazırlanan prog- ramâ göre ihtifale Istikiâl marşile başlanacaktır. Bundan sonra yüksek ühendis mektebi talebesine İ kik Ozlen, Universite Edebiyat fa- kültesi talebesinden Ekrem Uçyiğit, | mimarlar ve mühendisler narın He- müdürü Yusu Ziya Erdem tarafından nütüklar sö; İlenecek, yüce mimarın hayatı ve sa- natl hakltında izahat verilerek gerek Osmanlı İmparatorluğunda, gerekse Dânei memleketlerdeki tesiri tahli) edilecektir. Thtifale Tstik!âl marşile İ nihayet verilecektir. | Ihtifealden evvel saat 13.30 da ei- var orta okullar, İHseler, Yüksek Mü- | hendis mektebi, Güzel sanatlar âka- demisi ve Teknik okulundan gelecek talebe ile sair istiyenlere evkaf mi- İmarlarından Mustafa Sona Süleyma- niye camiinde Yüce mimarın hayat ve eserleri hakkında İzahat verecek ve oradan toplu olarak ibtifal yerine gelinecektir. Geve saat 20.39 da Eminönü halk- Mimar Si münasebe- orad || evi salonunda eski eserler müzesi mi- İmar Kemal Altan tarafından (Mi- mar Sinan ve eserleri) hakkında bir ns verilecektir. ye, C, H. Partisi, İstanbul halkevi, ki İversiter ıkademisi, Yüksek Teknik okulu Mimarlar birliği, M ler birli. gi, Teknik okulu mezunları Segiiyeri le sair arzu,edenler Dizer ç yacaklardır. POLİSTE: “Kızını Alamadığı İçin Adamı Öldürecekti Feriköyde oturan Yan! - isminde genç o civarda bakallık edeni Tomaya mi racsst ederek kızını istemiştir. Tc ted cevabı vermesinden muğber olan Ya- #i tabancasını çekerek teş etmek İste- miş İse de Toma ve oğlu Koço Yerinin elinden tabancayı atmışlardır. Yalnız bu sirada Toma ibanca kabzssile başından yaralanmıştır. Yaralı tedavi altına alın mış, suçlu yakalanarak tahkikata başlan- muşter, g Kocamustafapışada Mektep sokağın- du oturan Kerabetin oğlu 1 yaşında Lüspik evin yanindaki duvandan aşağı dü- #erek kolları ve bacuği kırılmış ve bayp gın bir halde hastaneye kaldırılmıştır. © Haliç Fenerine yanaşan bir vapur- dan keresse boşaltan Bekir isminde bir hamal vapurla iskele arasındaki kalasın Üzerinden düşerek muhtelif yerlerinden a- #r yaralanmıştır. Bekir ifade veremez bir halde hastaneye kaldırılmıştır, nn Gafenkonun Ziyareti Romanya Haricive Nazırı Gafenkonun, Galata rıhtımında istikbaline ait iki intiba Arnavutluk - İtalya Münasebetleri Nasıl Başladı? $ —İtalya ile Arnavutluk ara- sındaki münasebet nasıl baş- ladı, nasıl inkişaf etti? İşgal- den evvel aralarında bir ihti- lâf var mıydı? C — İtalya için Arnavutluğun sev- İkuleeyş bakımından büyük ehemmi Yugoslavyayı baş ü ve Yugoslavyaya karşı Arnavutluk iyi bir müdafaa sahası olabilirdi. Sonra da Arnavutluk İtalyan çizme- sinin tam topuğu karşısına düşüyor- ve İtalyan himayesin- ir Arnavutluk Adriyatiği gerek ya, gerek İngiliz—Fran- donanmalarına o kapamıya kâfi idi. Bunun için İtalya Arnavutluğu Cihan Harbinden sonra kendi nüfu- Zu altına almıya ehemmiyet verdi. Arnavutluk fakirdi, paraya muhtaç- b. İtalya ona istediği parayı verdi. Ve 1926 da Kral Zogo ile imzaladığı bir anlaşma sayesinde Arnavutluğa icabında asker çıkarmak hakkım ka- zandı. . Ayni zamanda İtalyan kum- panyalarina geniş imtiyazlar elde edildi. Bu anlaşma 927 de tazelendi ve 20 sene için uzatıldı. Bu anlaşmalardan sonra İtalyan- lar Arnavutlukta faaliyete geçtiler, Yol ptılar. Limanlar yaptılar. Bilhassa sahilden Yugoslavyaya w- zanan askeri yollar inşasına ehem- miyet verdiler. Fakat İtalyanların bü istilâsı Ar- navutları kızdırıyordu. Arnavut mil etperverleri urasında İtal; düş- İmanlığı başladı, Zaman ile Arnavut- luk İngiltereden yardım teminine başladı. İngiliz mürebbilerin yardı- ie kuvvetli bir jandarma te: tı vücude getirdi. Hattâ 1931 de Ti- ran muahedesini tecdide yanaşmadı İBu suretle İtalya ile Kral Zogonun rası hir md? alar eb oldi Rez kat sonra para ahtiyaci LEKESİ KIZ Zogoyu İt a nesi eğmiye ntc bur etti. İtalya bu dela verdiği pa- rayı daha ziyade Arnavutlukta bir ordu tesisine sretti, Arnavutlukta 15 bin ki vet bulundurmak hakkım ks o S — Memurların terfi etmeleri için aranılan ecnebi lisanları O hangileri- dir? Bu imtihana girmek is- teyen memur nereye müra - eaat etmelidir? Bir defasın- da muvaffak olamıyan bir daha girer mi? € — Bir derece terfi etmek için imtihsna girilecek Jisanlar, yaşayan Hsanlardır. Yâni, almanca, İransız - ca, ingilizce, İtalyanca ve rusçadır. Her memur, mensup olduğu Vekâle- te müracaat eder. Bu imtihanlar An- karada Dil Tarih ve Coğrafya Fakül- tesinde, İstanbulda Edebiyat Fa - kültesine bağlı Romanoloji Enstitü. sünde yapılır. Bir defasında muvaf- fak olamayan bir dahâ girmek hi kına maliktir. zand hir derece TAKVİM ve HAVA 9 Nisan 1939 PAZAR 4 üncü ay Arabi 1838 Sefer: öüneşi 830 — Oğle şi Mİ Kasım; 153 | Rumi: 1938 Mert: 27 1219 | 41 | 0.16 — İrmet 347 | Yurtta Hava Vaziyeti Yeşliköy Meteoroloji istasyonundan ali- nan malümata göre, havs yurdun doğu ve nda çok bulutlu ve yer yer yağışlı, Karadeniz ve Akdeniz kıyıları gan şerk kısımlarında bulutlu ve mevzif yağışlı, diğer bölgelerinde açık Geçmiş, rüzgürler her tarafla şmali iştikkmetten orla kuvvette esmişi Dün İstanbulda hava açık geç: gör, şirnali şaritiden saniyede 2 - 4 mets re hızla ermiştir. Sant 14 te hava 1015,9 milibar idi, S3 ' yüksek 20.1 ve en düşük 35 santigrat olarak kay- dedilmistir. umumiyetle ka
