29 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

(Başı 1 incide) duktan sonra Bekin Londraya yupa- cağı seyahatten bahsederek başkala- rının Lehistanı bu yoldan ayırmak i- çin teşvik ettiklerini anlatıyor. ve makalesine şu süretle nihayet veri- yor: “Biz Lehistanda vukubulan AL sanıyoruz.” Miralay Beck Londraya gidiyor Miralay Bek salıya Londrada bu- lunacaktır. Fakat Londrada revaç bulan şayialara göre Lehistan hali - hazırda Almanya İle gizli müzake - relerde bulunmaktadır. Varşova hükümeti Bekin Londra lonya ile Almanya arasında Danzig meselesi hakkında dostane bir anlaş- ziyete gelecektir. - Polonya ile Sovyetler Birliği a - rasında Moskovada 19 şubatta imza odilen ticaret itilâfnamesi, dün tat - bik mevkiine konmuştur. Avrupayı tebdit eden tecavüz teh- Hikesi günün en mühim meselesi ol- mağa devam ediyor. Tehlikenin Oyeni ( tezahürleri göze çarpmakta ve buna karsı alman veya alınscak tedbirlerin Pek fizla geciktiği teessürler (uy! ta dır. İngilterenin amele fırkası erki- nI, hükümeti biraz dabs kararlı ha- reket için teşvik ediyor. Fikat İngil- tere hükümeti, kabine dahilinde baş gösteren ihtilâfler Yüzünden ileri a- dımlar atamıyor ve kati bir neticeye doğru yürüyemiyor. Bununla bera- ber Mister Chamberlain bugün Avam Kamarasında sorulan suallere cevap vermiş ve tecavüze karşı müşterek bir hareket temini için yapılan mü- şaverelerini devam ettiğini söylemiş- tir. Amele lideri Green Wood, bu müşgverelerin mahiyeti hakkında su- aller sormuş ve hükümetin merakı “tatmin için bir şeyler söylemesi lâ. zam geldiğini anlatmıştır. Sonra ya- pılağ müzakerelerin hedefi ne oldu- ğunu tasrih etmek icap ettiğini söy- liyerek “Bunlardan maksat askeri bir ittifak mıdır, mütekabil yardım midir, müşterek deklârasyon mudur, yahut sulhcü bir cephe midir? Me- rak içindeyiz.Anlamak #stiyoruz,, de- miş, Mister Chamberİaİn, oyunun devam! sırasında bütün kozları açı” ğa vurmanm doğru olmıyacağnı, o- nun için hükümetin kati bir fikir e- dinmesine kadar meclisin sabretme- sini İsi , Mister Chamberlain, bu müşavı sirasinda alâkadar memleketlere neler yupacağını «la anlatmış ve hükümetin bu İstişare- lerde, istişare derecesini de aştığını den, Lehistanın bir taarruza $t takdirinde İngilterenin ne yapa - bunu kabul ettiğini, fakat müzake - renin tarihini henüz tayin edemiye- tımaklarına kadar ağardılar, A- yağmış gibiydi. Fakat mis gibi ko- kan serin ve ılık bir kar. Çiçekler de, filvaki karlar gibi yerlere ya- ğıyorlardı Yeryüzünü ışıklarla ör- tüyorlardı. Rüzgürn her esintisi, ocennet uzaklıklarından geliyormuş gibiy- di. Düşünceleri yeryüzünün bili - nen her günkü dünyasından çok daha öte bir âleme götürüyorlar- dı, İnsan “Yoksa başka ve daha yum,, diye şüpheleniyordu. Almanya Polonyada Zulümden Şikâyet Ediyor ceğini söylemiştir. 36 mebusun takriri Hükümet fırkasma müzeheret © den 36 mebus buşün bir takeir Ver mişlerdir. Bu mebuslar içinde esti hariciye nazırı Eden, eski 98” Şar-| çil, Amiral Roger Keyes Pü'urmak- man aleyhtarı nümayişlere karşı sü-| tadır. Bunlar Lord HalifaX tarafın. Kibatın devre sonuna bırakılmasına küt ettik. Çünkü bunları gelip geçici dan geçenlerde söylenen nutuk daj. |kârar vermiş. resinde hareketin ap her tehlikeden u tmak- ta ve İngiltere hükümetinin en vâsi mikyasta şili bir hükümet olması- ni istemektedir. Rusya « İngiltere münasebatı En son haberlere göre Rusyadan bir ticaret DeY“'İ Yakında Londraya gidecektir. seyahstinden bir müddet sonra, Po-) nigiltere deniz aşırı tcaret neza- rünüyordu; evvelâ: reti siyasi Müsteşarı Hudsonun Mos- ikâmeti sırasında enternas <a hazar teatisi her iki taraf bükömetlerinin karşılıklı olarak gö- rüşmelerin; anlatmak imkânını ver- MİŞ VE sulhün tarsini sahasında mev. cut mutabakat noktaları tenevvür et- miştir Büyük Britanya hükümetinin sa- lâhiyettar mümessili ile Sovyet hükü| meti âzası arasında tesis olunan şah- si temas Sovyet — Büyük Britanya münasebetlerinin tarsinine ve sulh meselesinin halli için enternasyonal leşriki mesaiye hiç şüphesiz hâdim olacaktır, Fransadaki faaliyet Diğer taraftan bugün Pariste M. Bonnet İngiltere sefiri Sir Eric Phipps'i kabul etmiş, daha sonra Tn- giltere sefiri M. Daladier ile görüş müş ve Daladier'nin yarın radyo ile söyliyeceği nutuk hakkında malümat almıştır. Daladier, Sinyor Mussolini. nin son nutkuna cevap verecektir. O- bür gün İtalyanın 1935 muahedesini fesih için Fransaya verdiği nota neş- rolunacaktır. Anlaşılan bu nota Ttal ya hesabına hiç bir talebi ihtiva et- miyor. Yalnız 1935 muahedesinin ni- çin fesholunduğunu anlatıyor. Ingiltere Erkânıharbiye Reisi Lord Gort Majino hattını ziyaret için Fransaya gitmiştir. , Macaristan - Slovakya münasebatı Orta Avrupadan alınan haberlere göre Macaristan ile Slovakya arasın. daki ihtilâfların halli için, Peşteye gelen heyet, bugün Bratislavaya ye- ni talimat almak üzere dönmüştür. Slovaklar müzakereleri ilerletmeden #vvel Macarlardan tazminat istemek tedirler. Macar hükümeti Slovakla- rın Macar hududuna tecavüz ettik. lerini iddia ediyor. Slovakya Milli Müdafaa Nezareti ilâve etmiştir Mister Chamberinin.| 1932 den 1936 sınıfına kadar bütün tayyare ve hava müdafaa zabitlerile 1934 ten 1936 sınıfına kadar hava cağı sorulmuş, Chamberlain, bülkü- | *TYisi ofradını silâh altına çağırmış- metin ne yapacağını bildirmiş oldu. | 117 Pilotlar, telsizler ve fotoğrafçı- ğunu anlattıktan sonra Meclisin b, 1s7İ8 motörlü kıtaların efradı da ay. meseleler üzerinde bir müzakere ar- |” süretle silâh altına davet edilmiş- zusunda bulunduğunu, kendisinin de | <P Belçikaya müdahale Brüksel, 23 (LAİ) — Belga Ajan- ———————— ii. Kolonya radyo istasyonu, Pazar yın nuru âlemi gökten yaratıyor. İ günü Belçikafa hitaben neşriyatta|olmak hevesine kapılıyordum, Bu du. Ağaçların üzerlerine karlar | bulunarak Belçikalılara Alman olup!Mali ben, kendim ve arkadaşlarım, olmadıklarını sormuştur. Bu şekilde bir hareket, Belçikada tahammül o | ördüm. Eskidenberi dilmez bir müdahale mahiyetinde te- Jâkki edilmektedir. Bir tekzip Ahmet Ağ aoğlu İşin İçyüzünü Anlatıyor (Başı 1 incide) tesbit etmek mümkün olamamış. Bu nun üzerine hükümet, Büyük Mil - let Meclisine müracaat ederek bu 76- Vatın teşrii masuniyetlerinin kaldı - rlmasını istemiş. Ve Büyük “Millet Meclisi de o zaman, bu husustaki ta- Şimdi fse, Şakir Kesebir mebus seçilmediği için, muhakeme odilecek miş. Ağaoğlunun söyledikleri Dün, bu husustaki o malümatına müracaat etmek üzere Ağsoğlu Ah- medi bulduk. Bu meselede adi geçen Ahmet! Ağaoğlu, son derece müleessir gö - “— Benim, dedi, yetmiş senelik | ömrümde kazandığım en büyük ser- 4 ma hasıl olduğunu bildirecek bir va-| yonal Siyaset hakkında yapılan dost- | vet, alnımın temizliğidir. İçinde, ona| zıyarını işareten: leke sürmek hevesini sezeceğim her harekete ağır mukabelede bulunmak tabii hakkımdır. Bu yaşımdan son- ra, hayatın karşıma, uğrunda ölü - nebilecek bundan daha şerefli, bun- dan daha temiz bir kavga çikarabile- ceğigi umamam. İçine adımın da karıştırıldığı meseleye gelince, bu hususta hesa- bın: vermekten çekineceğim hiç bir nokta yoktur. Bildiğiniz gibi, bu şe- ker inhisarı, takriben 1924 - 1925 senelerinde kurulmuştur. Ben bu şirketin ve alelümum her hangi bir şirketin idare heyeti azası olmak İ- çin, biç bir. teşebbüs yapmadığım gibi, kimseye de ricada bulunmadım. Şeker İnhisarı şirketinin Idare heye- ti azalığına tayin edildiğim! gazete- de ökur okumaz hayret ettim. İdare meclisine girmek istememiştim O zaman Maliye Vekili olan Ha- san Sekanın yanına gittim, Kendisi- ne synen şöyle söyledim; “ — Benim şekeri, yemekten baş- ka, şekerle hiç bir alâku ve münase- tim yoktur. Beni. tayin ettiniz?,, Cevaben dedi kiz “— Başvekilden sor!,, Başvekilin yanına gittim, Pana şöyle dedi: “.- İnhisarlar yapıyoruz. Mem - lekete karşı bir takim öbeği üzerimize alıyorüz. İtlmat ettiğimiz fırka azaları bu mesuliyete bizimle beraber iştirak mükelleftirler. Mesele böyle mevzuu bahis o - lunca bilâtereddüt kabul ettim. Bu. rasını da ilâve edeyim ki, o seneler- de bir zenginleşme ihtirası başlamış- t. Biraz sonra yine beni Ajans şir. keti heyeti idare reisi tayin ettiler, Benimle beraber o heyette Falih Rıfkı Yakup Kadri, Siirt mebusu (Mahmut Beyler bulunuyorlardı, Ay- İni zamanda “Hâkimiyeti Milliye” güzetesi de benim elimdeydi. Bunun- la beraber, Ankara Hukuk mekte - binde de “Hukuku Esasiye” profesö- rü idim. Bütün bunlardan tabiatiyle elime külliyetli paralar © geliyordu. Bu altı ay devam etti, Gördüm ki, benim benliğim değişmeğe baslıyor. Atatürke bir rapor verdim Hayulen para hesaplıyor; paralı etmek o vazifesiyle ve bütün muhitimiz için çok zararlı arkadaşım ©- lan Hamdullah Suphiye müracaat ettim. Ve kendisine iztıraplarımı, düşüncelerimi söyledim. Dedim ki: “— Bu hususa alt Gazi paşaya Belgrat, 28 (A.A.) — Yugoslavya bir rapor yazmak istiyorum.” Ayanından Gras"ın Alman ekalliyeti amina Almanyaya bir seyahat yap- 'dalr bazı ecnebi gazetelerinde | görüş!” dedi. çıkan haberler tamamiyle asılsızdır. 2 güzel'bir âlemin mi mahlüku - | Gressl, son günlerde Yugoslavya 4. | komisyonculuk yapmak hâdisesi de| (Dedi. O bana: “— Yazma, kendisiyle şitahen O zamanlar mebuslar tarafından yan meclisinde yapılan bütçe müza- İher gün artmaktaydı. Başka kârlı iş- Ta bühçenin bağrından çiçeği | kerelerine iştirak etmiş ve bütçenin İlere girişenler de çoğaliyordu. Ve tünek, ve yaprağı sakaf edinmiş | kabulü lehinde rey vermiştir. Mu- fazla kazanılan paraların tevlit et - olan bir kuşun yüreği şarkile taş- | maileyb şimdi Belgratta bulunmak-|tiği meselâ barlar kapatılmak gibi tı. Yaradılışın o andaki güzelliği. | tadır. N bir takım hidiseler vâki oluyordu. Gazinin huzuruna çıktım. Ve bir sa- çeğin çiçeği, O anda sesi bü- | za etmiştir. Almanya, yataklı vagon- İni de İsmet paşaya ver! dedi. km darecek, buna | * Düpündüklerimi iki möshar ün mandalin ağaçlarının, bütün | lar ve 64 lokomotif elin seriyi Şarkısı her tarafı | mukabil Arantinden 100.000 ton olarak yazdım . © bürüdü. Gü buğday, hububat ve yin alacaktır. | Ben, bu emri yerine getirdim. Nüfusça zayiat olmamıştır. A kaydi Fikirlerimi üç nokta üzerinde topla- dım: 1 — İnkılâp yapanlarda kanaati nefs lüzumu. 2 — Mürakabenin gittikçe gev - şemesi, ve binnetice sulistimallerin avdet etmesi İhtimali, 3 — Hakiki fırkamın ademi mev- cudiyeti, Raporumu yazdım, Bir suretini de İsmet Paşaya takdim ettim, İki üç gün sonra, raporumu o zamanki ka- lemi mahsus müdürü Necmettin Sa- hir vasıtasiyle alan Başvekil beni Başvekâlete davet etti, Kendileriyle orada çok uzun bir musahabe yap - tık Gazi ise, on on beş gün sonra, bü. yük bir toplantı tertip etti. Yaveri Muzaffer beye, benim yazımı getirip. © mecliste okumasını emretti. Bunun üzerine o mecliste bulunanların ba- “.— İşte bu gibilere yer verenler sizler ve akrabalarınızdır! demiştir. Tabiatiyle bunun üzerine, bir hu- sümet hâlesiyle muhat oldum. Bu hâdise üçüncü devrenin arefesinde oluyordu. Mebuslar komisyonculuktan men'edildiler Umümi intihabata takaddüm e- den bir beyanname ile Gazi, “Um - deler” namiyle prensipler vazede - rek mebus olanların komisyonculuk, heyeti idare azalığı, ve saire gibi iş- lerde bulunmalarını menetti. Bitta- bi biz de, bütün bu vazifelerden çe- kildik. Bu suretle, benim o şirket - lerde kaldığım müddet, bir seneyi bile bulmadı. Fakat o bir sene içinde Rusyadan alınan şeker meseleşi vardır. Şarkta şeker yoktu Vilâyatı şarkiyede balk son de rece muztarip bir haldeydi. Gerek hükümete gelen haberler, gerek va- lilerin raporları vaziyet! çok feci şe- kilde gösteriyordu. Oraya behmehal şeker yetiştir - “vr amyaç narı ar muşta. Bunun üzerine Rusya ile anlaşıl- dı. Ruslar şekeri Kafkasya tarikiyle getirdikleri için, buradan sevkten daha ucuza mal oluyordu. Çünkü o zaman, İstanbulda şekerin kilosu 70 kuruştu, O zaman, benim heyeti i- dare azalığım esnasında, bu teşeb - büsün zarar veya fayda verdiğine dair hiç bir malümatım yoktur. Yalnız, sradan yillar geçtikten sonra, bön 1930 senesinde, İstanbul Üniversitesine profesör tayin edil - dim. O meyanda bir teftiş heyeti benden malümat istedi. Ne gariptir ki, bu Şakir Kesebir, © zamandanberi kaç kere Vekil ol - muştur. Niçin, bir suale muhatap ol. madı? Niçin bu iş bu kadar sürün - cemede bırakıldı da şimdi mevzuu bahis oluyor Gazetelerde Teşkilâtı Esasiye Ka» nunundan bahsediliyor. o Halbuki Teşkilâtı Esasiye Kanunu bir mebu- sun veya bir Vekilin .malümatina gdliyenin müracaat etmesini menet- miyor. Bunun için yani sırf malü - mat almak İçin masuniyeti teşriiye- nin refine lüzum yoktur. Şeker işi çok muğlâk ve karışık bir iştir Bu şeker işi, çok muğlâk ve ka - rışık bir iştir. Devlet Alpullu fabri- kasına verdiği altı milyon liranın he. sabını gördü mü?,, Sözlerini bitiren Ağaoğlu Ah - mede veda ederken, ayni mevzu et- rafında malümat İsteyen bir başka güzeteci kendisini ziyarete giriyor - du. Ustad elimi sıkarken gülümse - di, ve: — Gördünüz mü tatlı mevzuu? Şekeri duyunca hepiniz üşüştü . nüz! Ben de gülümsedim, ve: sına yetişebildik üstat! dönmüştür. ağ Belediye Kooperatifinin — 29-3.939 ! Hesaplarına Bakılacak Belediye Kooperatifi kongresi dün saat 14 te kooperatif Jokantasının üst katında, belediye zat işleri mü- dürü Samihin riyasetinde toplanmış» tır. 2025 âzası olan kooperatif kongre si çok kalabalık olmuştur. Kongre açıldıktan, kâtipliklere Be. yoğlu maarif memuru Adil ile Emin- önü kazası maarif memuru Etem se- çildikten sonra idare heyetinin rapö* Tu okundu. Raporda son yolsuzluk ve sulistimel iddialarına temas edil! meden kooperatifin son bir senelik faaliyeti ve muvaffakıyeti hakkında izahat veriliyordu. Rapor okunduk- tan sonra Azalerdan bazıları tarafin dan itiraz edilerek kooperatiflerin tesisi sebeplerinin, âzasina en ucuz fiyatla gıda maddeleri ve oşya sat- maktan ibaret olduğu, bunun için de kooperetifin, bu gibi maddeleri elde etmek için mutavassıtları bertaraf ederek menşelere müracaat etmesi lâzım geldiği halbuki belediye koo- peratifinin bü kaldeye risyet etmi- yerek âzalarıma dağıttığı maddeleri, hattâ ikinel ve üçüncü mutavassıt- lardan aldığı ve bu vaziyetten dolayı Azasının hiç bir istifade temin etme- diği ileri sürüldü. Idare heyeti namma cevap veren Asım Süreyya filhakika belediye ko- öperatifinin menşelere müracaat ede fettişlerinden Kâmil ve Os: İ batını tetkik ederek bir rapor mediğini, bunun için imkân bulama. i öyledi. ! üremi sonra kooperatifin hesii rapöru okundu. Bu sırada âzağö” belediye muamelât müdürü | rapora itirmz ederek," koopere almış olduğu borç parayı tams! ödediği halde isminin, borcunu memiş olanlarla birlikte gazel ivtikal etmesine kooperatifin s€$ g4 karmamasından. müamelâtının zuk olduğu müânasının çıktığın! Ne binacnaleyh bu raporların kabnlün” imkân olmadığını ileri sürdü. va üzerine kooperatif muamelâtmı kik etmek üzere Üç kişilik bir heY teşkili ileri sürüldü. Bu esnada bazı âzalar da, bir ortakların imzalarının taklit kooperatiften para çekildiği ha da vaki olan şikâyetlerin de tetk! istediler, Bunun üzerine belediye mı müdür muavini Hüsnü. belediye mürekkep bir heyet teşkil edil gün sonra tekrar toplanmak kongereye nihayet verildi. Üç heyet kooperatifin muamelât ve layıp 15 gün sonraki kongreye Vİ receklerdir. Bütün âzanın bu toplantıya z meleri için o gün herekese ayrı & davetiye gönderilecektir. Büyük Bir Neşriyat Konaresi Hazırlanıyor (Başı 1 incide) Kongre, Ankara Sergievinde ya” pılacaktır. İlk neşriyat kongremizin, Cümhurreisi İsmet İnönünün huzur- larile açıl zannedilmektedir. | larımızdan yeniden neşri icap Vekiller ve bütün fikir adamlarileilerin tesbiti, ir i tâbiler, muharrirler, (o gezeteciler,| 7 — Ansiklopedi ve müracs! mecimuacılar, matbaacılar, profesör ve musllimlerin mümessilleri kon- grede o bulunacaklardır. Köngröge her vilâyetteki lise ve muallim mek- teplerini, bu mektepler. meclisleri tarafından seçilmiş 3 er kişi, her Vi- lâyetin ilk tedrisat o müfettişlerini, mahalli maarif müdürleri - tarafm- dan bunlar arasından seçilmiş bir kişi, ilk mektepleri; mahalli maarif müdürleri tarafından ilkmektep mu- mümessil temsil edeceklerdir. Kongreye verilecek mevzular Kongreye arzedilecek mevzular şunlardır: 1 — Resmi ve hususi neşir teşek» küllerinin sermaye ve kuvvetlerini azami verim temin etmek üzere tek- lüzurılularının ayrılmış bir plânda tesbit edilmesi ve bunların neşri için alâkadarlar arasında iş bölümü ya- pılması, 3 — Orta tahsil çağındaki gençlik (çin yazdırılması veya tercümesi 1â- zn gelen eserlerin tesbiti ile bun- ların neşti için bir program hazır - lanması farkı flat tahsilini tılacaktır. lariyle mezkür Komisyona öllimleri arasından seçilecek ikişer | gand Matlübu muvatın çıkmadığından ayiayı eeüdedien başkaca mubayaa edilmiş olan 48 adet Dekovil arabası ve — tahminen müteahhit hesabına ve pazarlıkla © TI — Muhammen bedeli 120 lira ve “e 15 teminatı 16 liradır. MI — Pazarlık 13/4/939 tarihinde saat 14 de Kabataşta ve Mubayaat Şubesindeki Satış Komisyonunda yapılacaktır. IV — Mallar her gün yukarda sözü geçen şubede teklilerin pazarlık için tayin edilen gün ve saatte “e 15 teminat gelmeleri, $ — Halk için yapılması lâzım len neşriyat İçin yıllara ayrılmış program vücude getirilmesi, 1 8 — Yazma ve basma eski gatları vücude getirmek İçin ması lâzım gelen hâzırlıklar ve iş 5 — wremlexerre TEHI ve ves yi teşvik edecek müküfatlar | ve bunların hangi esaslar dah verileceğinin tesbiti, eti 9 — Hususi neşriyata devi yapılan yardımın daha verimli “€ saslı bir yola konulması, seni 10 — Okumayı teşvik ve ni re tanıtmak için yapılabilecek ; la, ğ 11 — Neşriyatın satış ve dağ” işlerini tanzim için almması olacak tedbirler. 12 — Matbaalarımızda işin mini arttıracak ve kalitesini tecek tedbirler almak, gr 13 — Edebi mülkiyet banal İr olan mevzuatımızın günün dg Yaçlarına göre tâdili lâzım gele hetlerinin tesbiti, 14 — Kongreye iştirak ederi rin kongrenin açılmasından en on gün önceye kadar bu mev alâkadar olmak üzere yapd€ yazılı teklifler. # Kongre umum! heyet halinde lacak ve intihapla şu eneümenif” tefrik olunacaktır: pi Basım, yayın ve satış İşleri, © ler, edebi mülkiyet, gençlik v8 ü cuk edebiyatı, mükâfat, yardı” propaganda işleri, neşriyat prof” mı, tercüme işleri encümenleri. yi Kongrenin aktedileceği tarih hare Vekâlet tarafından tesbit ii ve se Ler” rr p (2067) ni bütün hayatiyle ve şarkısiyle ei - tamesrasiğ egr ISİ Almanya Ârjentinle 4 kadar bütün bunlar; anlatım. ol o Menderes Taştı 1 — 21/2/989 tarihinde ihale edilemiyen 250.000 metre düz bei” Kemanın üzerine, ateşli bir is erme meri Mb Mustafa © Tamir, 28 (ALA) — Ba; Kem pazarlık usulile eksiltmeye aj tekle çekilen yay, gibi, sesini uza. | Buenos - Aires, 20 (A.A) — Yevzi, Gazinin ine geldiği İ-İ Hasköy ile Tokatbaşı la i İuhammen bedeli 38750 lira muvakkat teminat 2906 tiyor, yükseltiyordu. Türküsü, çi. | kümet, Almanya le 14 milyon Pi- İçin, ben kalktım. Gazi bana, dedi ki: coşkun yağmurlar irile kn dl kokunun kokusu, işi- İ astrlık bir mübadele itilâfnamesi im- || — Söylediklerini yaz. Bir sureti-| Menderesin fee — Pazarlık 30/3/839 tarihine