13 Mart 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

F": a ö ce b DDi bae aa 2 b g'mımî Salâhın Sasları ğ'czan.- Ömer Rıza DOĞRUL _'l"Eülerenin en tanınmış siyasi- îhi,u, hlel'indeu olan Mister Chur- ni ügün Avrupada görülen umu- Salahın esaslarını tetkik eden bir Ya .:lıd. ilk esası İngiltere ile İtal- tere, “Indaki silâh yarışında, İngil- hin kazandığı üstünlükte bulu- * İngiliz siyasisine göre, artık İ- 'îııîu-ım İngiltere ile yarışa girişme- imkân kalmamıştır. İtalyanın ’quvellerine tahsis ettiği pa- X_lllereye göre beşte bir nisbe- ir, hulvl_ silâhları yarışında da gale- taly lterededir: Gelecek sene, İ- | Beq:: İngiltere ve Amerikaya nis- h teslihat masraflarını daha faz- tir, ak mecburiyetinde kalacak- Almanyaya SN hiz çe İn gelince, vaziyet bu dög değildir. — Almanyanın | w* 1939 senesinde teslihat için Dtn ©ceği para, 1150 milyon tah - | m—r:;ı'luabilix. Fakat Almanyada | n çoğu orduya gittiği halde, D a terede masrafın çoğu donanma- Pöilkeş tayyareye gitmektedir. Ve İn- Yaya * donanma bakımından Alman- İqy,y Sön derece faik olduğu gibi ı,.ı::: silâhı bakımından hiç oıî; Ona muadildir. — Vaziyette | w:h"“ ikinci mesnedi bu. İ “"İ:ğ:t bu iki mesnedin tebarüz et- bi 3_l1ih, ayni zamanda mühim | Ç%:îhkeyi de tazammun ediyor. "iy , Mister ChurchilPin de çok ttığı gibi, kuvvet bakımın- | tqq:"üll bir vaziyete gelen bir VP old ıek!t. bu vaziyetten ayrılmakta W BU görürse, buna karşı gel - bir harbe girişerek üstün- th düşmemek! ister. On de vaziyet bu merkezdedir. ım_u“l için önümüzdeki ayları teh- kg b“")'mık bir zarurettir. Şu var tehlikenin tahakkuk etmesi ©&mesi de ayni derece muh - Olduğu bu vaziyeti de salâha >ülâmet saymak yanlış olmaz. p. timali daha çok küvvetliydi. a —— h,:::t salâhın en kuyvetli ve en boyun —eğmemek yolunda | ıı,,::etin muvafakıyetidir. Baltık kıyılarına kadar bu mühim | â““üc Ve müstakil yaşamak, ideolo- i!lkişnh Avrupa sulhunün en 4 X__ânrlık tezahürüdür. S ç Üriyede bulunduğu söylenen giz. dinledik ve sonuna kadar ta - bip gizli kalması kadar garip Pa Ulunmasıdır. Yoksa böyle bir | lemesine imkân bulunmadığı- l—,". li tezahürü Avrupanın Şar - eri mukavemet ve bu mu- yılarından başlıyarak Ka - Vemeti ”a !| ku% €tin her gün daha kuvvet üdelelerinden — uzak kalmak Pi | bu y li — mesnedi ve vaziyetindeki | Suriyedeki hbîy yşlk- 31 küsur metre üzerinde 9 Yoktur, Anlaşılan onun gizli “hun husust surette Suriye da- ,Ş Yaşıyan milletlerin, harici nü- Bi kay, 'ııı%k' | "*“k. Nü Böze çarpmaktadır. bu milletler arasındaki bağ- Slühan | * VSizli izli Radyo Onun arapça neşriyatını dün | i3*&.“:“'::”:!1ma i İ çalışan bu kuvvetli aki hikmet, Suriye hari - Ki İnşa olunmasına ve hususi su. €S bilir ve herkes anlar. Mi © Namına istiklâl ve hürri - dü:“tîelesi yapan bu gizli istas- N he kü neşriyatında Suriye hal- “triyet ve istiklâl mücadelesi- et €&tmiş ve Fransız emperya - w Yhinde şiddetli beyanatta CUştur. Ve: N deq—B"'“ı büyük Suriye Parti - "“mt ikten sonra neşriyatını bitir- * eti 37 Bin İtalyan l.R%Gnyaya Gidiyor Ba>,) 12 (A.A.) — Layaro Fascis- İK Si Kuşi a l"îtaı inin bildirdiğine göre 37 *hüqd“ıen Ziraat işçisi yakında 8 ay ü e ziraat işlerinde kullanıl- » Te muhtelif gruplar halinde — Yaya gidecektir. Almanyada Anşlusun Yıldönümü Berlin, 12 (A.A.) — Bütün Alman- ya, Alman ordusunun ihyası ve Anş- lusun yıldönümü olan “Kahramanlar günü” nü tesit etmektedir. Bütün Alman şehirleri donanmış- tır. Berlin operasında Hitlerin huzu- runda büyük merasim yapılmış ve Amiral Raeder bir nutuk söylemiş- tir. Amiral Almanyanın sulhü iste- diğini, fakat kendi emniyetini temin etmeğe ve Alman hudutlarının için- de ve dışında yaşıyan Almanları hi- maye etmeğe azmetmiş bulunduğu- nu tebarüz ettirmiştir- Hitler, bundan sonra Meçhul As- ker âbidesine bir çelenk koymuş ve yapılan geçit resminde hazır bulun- muştur. © Paris, 12 (A.A.) — Prens August - Wilhelm Von Hohenzollern, dün ak- şam Berlinden buraya gelmiştir. Mu- maileyh bugün Fransada ölen Al- man askerlerinin hatırasını tazizen yapılacak merasimde hazır buluna- caktır. Amerikalılar Harbe İştirak Etmek İstemiyorlar Nevyork, 12 (A.A.) — Doktor Gal- lup tarafından yapılan referefidum, SÜ DeHİCSDi YSArD Çiktıgı Takdırde Fransaya ve İngiltereye gıda madde- leri satmalı mıyız”,, sualine verilen cevapların yüzde 76 sı “evet,, tir. “Bu devletlere harp malzemesi sat- malı mıyız?,, sualine gelen cevapla- rın yüzde 52 si “evet” tir. “Demokrasilere yardım etmek için ordu ve donanmamızı göndermeli miyiz?,, sualine gelen cevapl. yüzde 83 ü “hayır” dir. 3 e Ayan Hariciye encümeni reisi Pitt- man parlâmentoya bir kaç güne ka- dar bir kanun teklifinde bulu: l TAN lardır. Komünist partisinin başında Sta- lin bulunan merkezi komitesinin po- litikasını tamamile tasvip eden de- legeler, nutuklarında, Sovyetler. Bir- liğinin büyük ekonomik başarılarını, politik kuvvetinin fazlalaşmasını ve Soyvyet sosyetesinin manevi ve poli- tik birliğinin resanetini kaydeylemiş- lerdir. Moskova delegesi Şerbalov, Mos- kova büyük endüstrisinin, 1913 se- nesine nazaran 16.5 defa daha fazla istihsal verdiğini kaydetmiş, Azer- baycan delegesi Bagirov, 1932 den 1937 ye kadar beş sene içinde petrol istihsalinin 12.2 milyon tondan 21.4 milyona çıktığını bildirmiş, Özbek delegesi Yusupov, Sovyet Özbekiz- tanda kültürün yükselmesini teba- e Sovyetler Birliği komünist partisi- nin 18 inci kongresinde, Stalin söy- lediği nutukta ezcümle demiştir ki: & Damtinin 17 nal kaneracindan. beri beş sene geçti. Bu oldukça uzun bir devredir. Bu müddet zarfında, dünyada mühim değişiklikler vukua gelmiştir. Kapitalist memleketler için, bu devre, gerek ekonomik, gerek politik sahada, bir vahim karışıklıklar dev- resini teşkil eylemiştir. 19377 senesi- nin ikinci altı ayından itibaren, yeni bir ekonomik buhran başlamış, A- merika Birleşik devletlerinde, İngilte rede, Fransada endüstri yeniden in- hitat alâimi göstermiş ve binnetice tır. Bu teklif ecnebi devletlere Ame- rika tezgâhlarına siparişte bulunma- ları için kolaylık gösterilmesini is. tihdaf eylemektedir. Fiyatlar, Alman ve İtalyan tezgâhları ile rekabet e- debilecek bir seviyeye indirilcektir. Nevyorkta Bir "Çocuk Düşürme Şebekesi,, Meydana Çıkarıldı Nevyork, 12 (A.A.) — Brroklynde birkaç senedir çocuk düşürmek işile uğraşan ve 100 kadar doktorla adli- ye nazır muavini Ulmann'ı da ihtiva eden bir teşkilâ meydana çıkarıl- mıştir. Adliye nazır muavini, aleyhinde mahkemeye yapılan bir şikâyet üze- rine istifa etmiştir. Mahkeme yaptı- ği tetkikat neticesinde, bu teşkilâtın her sene vasati olarak 100 bin ço- cuk düşürttüğünü ve yine her sene yedi buçuk milyon dolar kazandığı- nı tesbit eylemiştir. Urfa Belediye İntihabı Feshedildi Urfa, Tan Muhabirinden) — Urfa belediye seçiminde bazı yolsuzluklar yapıldığı iddiası üzerine mülkiye mü fettişleri tarafından uzun - tahkikat yapılmış ve müfettişler raporlarını vekâlete vermişlerdi. Bu raporu tetkik eden Devlet şü. rası usulsüzlük iddialarını yerinde bularak intihabın feshine karar ver- miş ve yeniden intihap yapılmasını Dahiliye Vekâletinden vilâ bil- yeni ek ik teşevvüşler doğmuş- tur. Bir denberidir ki, Şanghaydan Cebelüttark'a kadar muazzam arazi üzerinde, beş yüz milyon insanı ihti- va eden bir mıntakada, yeni bir em- peryalist harp başlamıştır. Avrupa- nın, Afrikanın ve Asyanın haritala- rı, cebir ve şiddet vasıtaları ile de- ğiştirilmektedir.. “Umumi harpten sonra kurulmuş olan ve ismine sulh rejimi denen bütün rejim, tâ temel- lerine kadar sarsılmıştır. Bu seneler, Sovyetler Birliği için, bilâkis, yükseliş ve'refah seneleri- ni, yeni ekonomik ve kültürel iler- leyişler senelerini, askeri ve politik kuvvetin yeniden fazlalaşması sene- lerini, bütün dünyada sulhün idame- si için mücadele senelerini teşkil ey- lemiştir. Beş senelik umumi tablo budur. İkinci umumi buhran Kapitalist memleketlerde 1929 se- nesinin ikinci altı ayıi içinde başla- yan ekonomik buhran, 1933 senesi sonuna kadar devam etmiştir. Bun- dan sonra, bu buhran, düşkünlüğe tahavvül etmiş ve bunu müteakip te, endüstride yeniden bir hareket baş- lamıştır. Fakat 1938 senesinin ikinci altı ayından itibaren, yeni bir eko- nomik buhran kendisini göstermiş, 1933 ten 1937 ye kadar. 30 milyon- dan 14 milyona inen işsizler mikta- rı, yeniden bu ikinci ek ik buh- ran üzerine İ8 milyona yükselmiş- tir. Bu yeni buhran, sulh zamanında değil, fakat ikinci emperyalist harbin M dirmiştir. Mebus intihabını müteakıp yeni belediye intihabı yapılacaktır. ş ş olduğu bir devrede patila - mıştır. Filhakika, Çinle yaptığı har. 'bin ikinci senesinde bulunan Japon- Demokrasilerin Harbe Göz Yummalarındaki Maksadı da Anlatıyor Moskova, 12 (A. A.) — Sovyetler Birliği 18 inci Komü- nist Partisi Kongresinin 11 mart celsesinde raporlar üzerin - de müzakerelere başlanmıştır. Delegeler, raporları tamamiy- le tasvip etmişler ve hatipler, Stalinin raporunun büyük ehem miyetini tebarüz ettirerek ileri sürdüğü tezleri selâmlamış- ya, muazzam Çin piyasasını bozmak- ta ve diğer memleketler eşyasına he. men hemen tamamile kapamaktadır. İtalya ve Almanya, daha şimdiden, milli ekonomilerini harp ekonomisi yoluna sokmuşlar ve bütün iptidat maddeleri ile altın dövizlerini bu işe hasreylemişlerdir. Diğer bütün bü- yük kapitalist devletlerde, harp ha- linde organize edilmiye başlamışlar. dır. Bu demektir ki, kapitalizm, bugünkü buhrandan normal surette çıkabilmek için evvelki buhranda ol- duğundan çok az kaynaklara malik bulunacaktır. Stalin, bundan sonra, dünyada al- tın ihtiyatlarının vaziyetine ait ola- rak istatistik rakamları saymış ve sözlerine şöyle devam etmiştir: “Bu rakamlardan da görülüyor ki, Almanya, İtalya ve Japonya altın ih- tiyatlarının birlikte alınmış yekünu yalnız İsviçrenin ihtiyatlarından da- ha aşağıdadır.,, t Mütecaviz devletler bloku UTT EAUUUUA VÜNTCüLU, Ganperyam list mücadeleyi yeniden daha ziyade vahimleştirmektedir. Bu gün mevzuu bahis olan ne piyasalardaki rekabet ne de bir ticaret harbi, ne de dam- pingtir. Bu mücadele vasıtalarının kifayetsizliği, çoktanberi sabit ol-- muştur. Bugün mevzuubahis olan şey; dünyadaki nüfuz mıntakalarını ve lekeleri, yeniden harp yo- lu ile taksim etmektir. Tecavüz fiillerini haklı göstermek için, Japbnya, dokuz devlet muahe- desinin imzasından, kendisine haksız muamele edildiğini, Fransa ve İn - giltere, muazzam müstemlekelere ma lik iken Çin hesabına kendi arazisinin genişletilmesine müsaade olunmadı ğını ileri sürmektedir. İtalya, birinci emperyalist harpten sonra ganimet taksim olunurken hak sız muamele gördüğünü ve İngilte- renin ve Fransanın nüfuz mıntakala. rından bir taviz araması icap cettiği- ni hatırlamıştır. Birinci emperyalist harpten ve Ver say muüahedesinden vahim surette za- rar gören Almanya, Japonya ve İtal. yaya iltihak eylemiş ve Avrupada a- razisinin genişletilmesini ve galipler tarafından elinden alınan müstemle- kelerinin iadesini talep eylemiştir. Üç mütecaviz devletlerin bloku iş- te bu suretle teşekkül etmiş ve harp yolu ile dünyanın yeni bir taksimi meselesi de bu suretle ruznameye a- lınmıştır. Bu üç devletin açtığı emperyalist harp, bütün sulh rejimini kökünden yıkmıştır. Japonya, dokuz devlet muahedesini, Almanya ve İtalya Versay muahedesini yırttılar. Elleri bağlı kalmamak için Milletler Cemi- yetinden de çekildiler. Fakat aynı zamanda birçok mua- hedeleri ve efkârı umumiyeyi nazarı dikkate almaksızm, bütün engelleri bir hamlede yıkmak ve doğrudan doğruya harbe atılmak kolay değil- dir. Faşist zimamdarları harbe atıl- madan evvel, efkârı umumiye üze- rinde çalışmaya ve bu efkârı umu- miyeyi kandırmağa, yanlış yola sev- ketmiye kâarar verdiler. “İngiltere, Fransa ve Amerika Bir- leşik devletlerinin menfaatlerine kar- şı bir harp mi? Yalan... Biz, bu dev- a letlere karşı değil, yalnız & Stalin “Dünvanın Taksimine Şahit Olmaktayız,, Diyor İtalyayı Terkeden Yahudiler Roma, 12 (A.A.) — Ecnebi Yahu- dilerin memleketi terketmesi için konulan altı aylık mühlet, bu gün so.- na ermiştir. Şimdiye kadar 12 bin Yahudi memleketi terketmiştir. Pek yakında 6 bin Yahudi daha İtalyan topraklarından ayrılacaklardır. Nisten bildirildiğine göre muhace- rete iebar edilen İtalyan Yahud'leri iki aydanberi gizlice Fransız hudu - duna geçmektedirler. Bunlarır. hi. mayesi için Niste bir komite teşekkül etmiştir. Tardedilen İtalyan Yahudilerinin büyük bir kısmı Fransaya, Amerika- ya, İngiltereye ve Şanghaya gitmek- tedirler. (#FELEK İsteriz! Yazan: B. FELEK azete haberlerine göre, — me- busluk için yapılan müracaat- ların adedi 3500 ü bulmuş. Ben da- ha fazla olur sanıyordum. Çünkü 400 mebusluk için 3500 talip demek bire dokuz demektir ki, çok görüle- cek bir nisbet değildir. Bu böyle olmakla beraher bu ra- kam memlekette mebusluk teşnele- tinin hakiki adedini göstermekten çok uzaktır. Şimdi söyleyin Allah aşkına! Han- gimiz, izzet ve ikbal ile bir yere me- bus seçilmeyi istemeyiz? Bunun aksini iddia boş bir şey- dir. Yalnız üç dört bin namzet ara- sında kalıp, iskambil kon- çinesi gibi deste dışına atılmasını doğrusu çok kimse gözüne almadığı için bütün iştihasına rağmen istekli görünmüyorlar, Bu böyle ola dursun etrafta, gaze- telerde, kahvelerde ve tabaka taba- ka, bu bahisler görüşülen her mah- filde şunun bunun mebuslukların - dan bahsedilmekte, — hatitâ arasıra müstakil mebusları tebrik edenler bile bulunmaktadır. İntihap tarihi yaklaştıkça, hara- reti artan bu görüşmelerden birinde bulundum, Huzzardan biri diğerine: — Allah versin! Sizin dö mebus bi inanmıyorsanız, antikomintern pak- tıni okuyunuz.” Mütecaviz efendiler, efkârı umu- miye üzerinde bu suretle çalışmak istiyorlardı. Halbuki, bütün bu be- ceriksiz örtme komedyasının mana- sızlığını görmek hiç te güç değildir. Filhakika, —Mogolistan çöllerinde, Habeşistan dağlarında, İspanyol Fa- sı steplerinde komintern ocakları aç- mak gülünç olur. Fakat, harp, aman vermez bir ha- kikattir. Harbi gizliyebilecek, hiçbir örtü mevcut değildir. Yeni emperyalist-harbin diğer bir vasfı da, şimdiye kadar umumi bir harp, bir dünya harbi halini alma- mış olmasıdır. İngiltere, Fransa, A- merika Birleşik devletleri müteca- vizlere karşı fedakârlık üzerine fe- dakârlık yapmaktadır. Bu devletle- rin bir nevi müsamahası ile, dünya- nin ve nüfuz mıntakalarının açıktan açığa bir taksimine şahit oluyoruz. Bu, inanılmaz bir şeydir, fakat ha- kikattir. Ademi Müdahale politikası ne demektir? Bunların başlıca sebebi gayri mü. tecaviz memleketlerin ekseriyetinin ve en başta İngiltere ve Fransanın mütecavizlere karşı kollektif muka- vemet politikasından vazgeçmesi ve bu memleketlerin “ademi müdaha - le,, ve “bitaraflık,, pozisyonu alması dır. Şeklen, ademi müdahale politi - kası, şu suretle tavsif edilebilir: “Her memleket, mütecavizlere kar şı, nasıl isterse ve nasıl kabil olursa, o suretle kendisini müdafaa etsin, bu bizim işimiz değildir. Biz, gerek mü- tecavizler gerek tecavüz kurbanları ile ticaret yapacağız.,, Halbuki hakikatte ,ademi müda - hale politikası, tecavüze ve harp çı - harılmasına ve binnetice harbin dün ya harbine müncer olmasına karşı müsamahadır. Ademi müdahale po- litikası, mütecavizlere bu karanlık işleri de engel teşkil etmemek, mu - harip memleketleri harbin tehlikeli bataklıklarında derine gömülmekte serbest bırakmak, el altından bunla- Ti teşvik etmek, bunları karşılıklı su- rette zayıflatmak ve nihayet; bunlar lüzumu kadar zayıflayınca, taze kuv- vetlerle sahneye çıkarak, — bittabi “sulh menfaati namına,, müdahale etmek ve zayıflamış muharip mem- leketlere kendi şartlarını dikte eyle- mek arzusu ve azmin bir tezahürü - dür. Bu, okadar zor da değildir. Ademi müdahale politikası üze - rinde ahlâk dersi verecek, hıyanet - ten alçaklıktan ve saireden bahsede- cek değilim, İnsan ahlâkını tanıma- ne karşı harp ediyoruz. yan kimselere ahlâk dersi —vermek saflıktır. İşleri bilen eski — burjuva inter- | diplomatların dediği gibi, — politika, Eğer bize|politikadır. ğ söyleniyor, dedi. Öteki tecahülden geldi: — Haberim yok vallahi! — Hele hele canım! Biz sizi seve- riz, — İnanın! Cidden haberim yok! İnsan farkına varmadan yalnız deli olurmuş. Üst tarafı mutlaka hissol muş. Ben ğ na- zaran sizin rivayet boş olsa gerek azizim! dedi. Öteki hâlâ: — Yok vallahi görmek isteriz. Bu memleket sizden iyisini mi... ilâh, diye beylik sözlerine — devam eti, durdu. Öteki işi tatlıya bağlamak için, mahut, Tatar ağasının uzak vilâyet- lerden birinin valisine: Bt delilü Dütrdörisikötekş e- daretiniz söyleniyor, söünü ve vali- nin de: Yalan olduğunu — biliyorum ama, hele bir daha söyle Tatar ağa- sı! Benim için İstanbulda »ne deni- yor? diye sorduğunu nakleden fık- rayı anlattı. — Herkes içini çekerek dağıldı, gitti. Bu arada birisini sez- dim, Kendisinin olamamasından değil de çekemediği birinin — olmasından endişeli görünüyordu. Onu göstererek şu fıkrayı da ben naklettim: Bir derebeyi, bir hasut adamı hu- zuruna çağırıp: — Mahiyeti ne olursa olsun, iste- diğin bir şeyi sana yapacağım. Lâ- kin bilmiş ol ki; bunun iki mislini de k fal: ya y 0- na göre düşün ve iste! Demiş. Hasut düşünmüş, taşınmış, para istese komuşusu, iki mislini alacak, rütbe istese keza, tarla iste- se, o da öyle!.. — Benim bir gözümü kör edin, efendim! Demiş. Tâ ki.... Alt tarafını izaha hacet yok. Haset berbat şeydir, berbat! Topkapı Haricinde Yangın Bu gece saat ikiyi on geçe Topka- pi haricinde Mithat paşa köşkü ci- varında bir yangın çıkmış, derhal yetişen itfaiye grupu tarafından si- rayetine meydan verilmeden söndü rülmüştür. Adizi KISA HABERLER ea0 Vatikan — 12 nci Pienin taç giyme me- rasimi bu sabah yapılmıştır. Mutantan bir şekilde yapılan merasim, saat 8 den 13 e kadar sürmüştür. €© Nice — Goering, birkaç arkadasile birlikte üç otomobille dün saat 16130 da Fransaya giderek Monte - Carloda yapı- lan çiçek muharebesini seyretmiştir. Mu- maileyh akşam San Remoya hareket et- miştir, €© Marsilya — Cap Varella vapuruna bir Senegal avcı taburu bindirilmiştir, Vapur, Cibutiye hareket etmiştir.