16 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

Arfiirk Hava Kurumu 13 Yılda Orduya 294 Tayyare Hediye Etti Bugün 14 Yaşına Kadar 64 Milyon Liralık Gelir Temin Etmiş, Binlerce Türkkuşu plânörlerinden biri uçuş halinde Ankara, 15 (Tan Muhabirinden) — 16 şubat 926 da kurulan Türk Hava kurumu, bugün, on dört yaşına bas- maktadır. Kanatlı neslin bir istiklâl şartı olarak millet saflarında yer al- ması gibi, büyük ve şerefli bir va- zifeyi üzerine almış olan kurum, bu güne kadar faaliyeti ile hepimizin ona itimat ve alâkasına hak kazandı- racak bir varlık göstermiştir. Rakam lar bunu isbat etmektedir. Kurum 926 şubatından 938 mayı- sına kadar 64.175.410 liralık gelir | temin etmiştir.Varidat her sene mun | tazaman artmaktadır. Bu artış, bil- i_ hassa son senede, yani 1 mayıs 937 — İle 1 mayıs 938 arası rekor haddini — bulmuş ve 5.343.925 liraya çıkmış - Bi - Türk Hava kurumu bugüne kadar ordumuza 294 tayyare hediye etmiş- tir. Hava kuvvetlerimiz için bu bü- yük rakamın ifade ettiği kıymeti i- zaha hiç lüzum yoktur. W Milli Şefimiz Ismet Inönünün, Ha- va Kurumu kurultayında Türkiyenin havadan gelecek bir taarruza karşı açık olduğunu söyledikleri zaman, - Hava Kurumu, bu yeni direktifin — milletin kalhinde uyandırdığı akis - — ten ve şereften müsbet iceler a- Basan Kurum Şimdiye Havacı Yetiştirmiştir mak istiyen bu teşekkülün ilham et- tiği bir mevzudur. Bu arada kanatlı nesli yetiştirecek mektep olan Türkkuşu, yalnız genç- lerimize vücut ve kafa hareketleri- nin en asili olan bir bilgi olmakla kalmıyarak, bir milli müdafaa mese- lesi olan yedek hava kadrosunu kur- mak yolunda en nikbin olanların tah minlerini aşacak neticeler almıştır. Şu rakamlar bu büyük muvaffakıye- tin en ziyade delilidir: Plânörde ye- tişen gençler için üç tip bröve ka- bul edilmişti: A, B, C.. Türkkuşunun kuruluş senesi olan 935 te 18, 1936 da 100, 937 de 228, 938 de ise 313 genç B brövesi almıştır. 939 da bu rakam, diğer bütün senelerin yekü- nunu aşarak 613 ü bulmuştur. Yük- sek teknik pilotu 935 te 13 iken 936 da 38, 937 de 165, 938 de 222, 939 da 337 olmuştur. . - KECİRNSR 936 da üç tayyare vârken bü sayı 9öY Un *A yı, pramvr ae aei aa A bulmuştur. Motörlü tayyare pilotu sayısı devamlı olarak artmaktadır. 937 de yalnız 32 motörlü tayyare pilotu, 939 da 154 de çıkmıştır. 937 de 1782 yaraşüt atlamasına | labilmek için derhal harekete gel - — miş ve hava kuvvetlerimize yeniden milyonlar temin etmiştir. Hava kuv- vetlerine yardım vergisi, göklerimiz- — de aşılmaz ve yıkılmaz hatlar kur- kabil 939 da 7000 atlama yapıl - mıştır. y Balkan Anfan'l'ı Konseyi ” (Başı 1 incide) Fakat Bulgaristanda muahe - delerle tesbit edilen hududların ta- dilini isteyen bir muhalif zümre mevcuttur. Hükümet bu zümre - yi susturabilmek için onların da dileklerini bir dereceye kadar tat- min ihtiyacını duymaktadır. Bun- ların istedikleri şudur: Rumanya- dan Dobrucayı, Yugoslavyanın ce- nubundan bir parçayı, Yunanis - tandan Makedonyanın bir kısmı - nı Bulgaristana ilhak etmek ve De- deağaç yolu ile Akdenize inmek - tir, Bulgaristanın silâh kuvvetiy - le bu yerleri almasına imkân yok- tur. Böyle de olunca ve bu dilek- leri malüm bulundukça komşula - riyle dost olarak ” yaşaması bi - raz güçtür. Komşularından hiç bi- ri de onlara durup dururken ve hiç bir mücbir sebep yokken bu ara - ziyi terkedemez. Bulgaristanda muahedelerin ta- dilini isteyenler, bu dileklerinin tatmini şartile Bulgaristanın Bal- kan Antantına girmesine muhalif değildirler. Fakat her şeyden ev - vel bu arzularının yerine getiril - mesini isterler, Daha realist, daha makul diğer bir zümre, Bulgaristanın bu dilek- lerinin nazarı dikkate alınacağı - nın vaadedilmesi şartile de Bal - kan Antantına girmesi lâzım gel- diğine kanidir. Bunlara göre Bul- garistan Balkan devletleriyle mü- zakerelere girmeli, dileklerini bil- dirmeli, ve Balkan devletlerinden bunların nazarı dikkate alınacağı hakkında vaad almalı ve sonra Bal- kan Antantına girerek bu iddia - ların müzakeresini Balkan Konse- yine vermelidir. izim fikrimizce, Bulgarista - nın Balkan Antantına gir - mesi bir zarurettir. Bu zarureti an- layarak Balkan komşularına kar - şı daha mülâyim bir hattı hareket Bkraş ŞÜKi d — ae gi d gaa | ri, Bulğaristanı aralarında gördük- leri zamân öna karşı alacaklari va- ziyet başkadır. Binaenaleyh evve- lâ Bulgaristan Balkan Antantına girmeli, ve ondan sonra dilekleri - | nin dostca hallini temine çalışma- Bi Bütün bu rakamlar, muvaffakıye- te kanat darbeleri kadar hamlelerle - Bül da iltihakı ile Balkanlarda 80 milyon nüfusluük * giden bu milli müessesenin şerefli tarihinden bir kaç manzaradır. - | (Başı 1 incide) — İle alfâkadar bir nokta da fransızca | Figaro'nun Almanya hakkında an - | Bu gazete diyor ki: Berlinden alınan son haberlere gö- “re, Alman hava kuvvetlerinin sefer- berliği aşağı yukarı ikmal edilmiştir. Erkânıharbiyenin 15 marta kadar ta- mamlanmak üzere tedrici bir sefer- berlik programı tatbik etmiye karar © verdiği söylenmektedi. Hakikatte, İngiliz müşahitlerine göre, son haf- taların en mânidar hâdisesi Hainan adasının Japonlar tarafından istilâsı- dır. Çünkü Japonlar bu suretle Hin- di Çini ve İngiliz müstemlekelerinin emniyetini tehdit etmektedirler. Diğer cihetten bugün İtalyanlarla Almanların kontrolü altına giren İs- panyanın bazı deniz ve hava üsleri alt Afrika toprakları için şimdi ciddi bir tehlike teşkil etmektedir.” * : İngiliz ve Fransız gazeteleri İtal- " yanın Libyadaki tahşidatile meşgul- dürler ve Libyadaki tahşidat dolayı- sile Ciano tarafından verilen temina ' tı memnuniyetsizlikle karşılıyorlar. 4 Müussolininin önümüzdeki pazar gü nü Torinoda büyük bir siyasi nutuk söyliverek İtalyanın Fransaya karşı vaziyet alacağına dair bazı ecnebi ga- zcteierde çıkan haberler salâhiyettar mahafilce kati olarak tekzip edilmek- tedir. İtalyanın bu sa nup Tunusundaki bulan yeni antifaşis bahki gazeteleri ce- Redeyef'de vuku- t hâdiseden do- Libyadaki Son Tahşidat ğ Endişe Uyandırdı layı şiddetli hücumlarda bulunuyor- lar. Bu köyde kral ve kraliçenin ve Du- çenin İtalyan kütüphanesinden ça- lınan projeleri sokak ortasında diğer bazı kitaplarla birlikte yakılmıştır. Cianonun seyahati Varşova, 15 (A.A.) — Könt Cia- no, Varşovayı ziyaretinde zevcesi ile birlikte Beyaz Sarayda oturacak- tır. Kont Ciano'ya on beş İtalyan gazetecisi refakat edecektir. Bunla- rın arasında Gayda ve Ansaldo da vardır. Fransız Cümhurreisi - Londraya Gidiyor Paris, 15 (A. A.) — Jour - Echo de Paris gazetesinin bildirdiğine gö - re bazı devlet adamları toplanarak harici ahval dolayısıyle ve memle - kette her türlü tahrikâta mani ol - mak maksadiyle reisicümhurluk müd detinin hitamında yeniden namzet - liğini koymasını Albert Lebrun'dan rica etmeğe karar vermişlerdir. * Londra, 15 (A. A.) — İngiliz mah- filleri, Fransa Cümhurreisi ile Mm. Lebrun'ün 23 martta yapacakları zi- yaret münasebetiyle, Lebrun'ün 914 senesindenberi İngiliz hükümdarla rının misafiri sıfatiyle Windsör şa tosunda yemek yiyecek olan ilk ec nebi devlet reisi olduğunu kaydet - mektedirler. Yemek, mutantan merasime mah. sus büyük yemek salonunda yene - muazzam bir kuvvet vücude geti- rilebilir. O vakit bu kuvvet Av - rupada büyük devletlerin hesa - ba katmağa, hürmet etmeğe mec- bur oldukları bir kuvvet vücüde getirmiş olur. İşte Bükreşte Balkan Antantı Konseyinin halledeceği meselele - rin en mühimlerinden biri de bu- dur, ve bu meselenin ümit verici bir hal tarzına bağlanması ümit- leri pek çoktur. Macar Başvekili İstifa EHi (Başı 1 ncide) dedesinin yahudi olduğunu anlamış, bu vaziyet karşısında, kendi hükü - meti tarafından hazırlanan yahudi düşmanı kanunun müzakeresine işti- rak, sonra bu kanunu tatbik etmek istememiştir. İmredi, evvelâ hükü - met riyasetinden istifa etmiş, daha sonra da kabinenin istifasını bildir - Kabinenin istifası yüzünden mec- lis bilâ müddet tatil olunmuş, salta- nat naibi Amiral Horty, başvekâlet müsteşarı baron Vay'ı kabul ederek vaziyeti görüşmüştür. ' * Roma, 15 (A.A.) — İmredinin is- tifası h dahili sebepl ve bilhassa zirai ıslahat projesi yü- zünden nazırlar arasında çıkan ihti- lâfa atfolunmaktadır. e : Budapeşte, 1 5(A.A.) — İmredi ka- binesinde Maarif Nazırı bulunan Kont Teleki yeni kabineyi teşkile me mur edilmiştir. ' Kont Teleki, muhtelif Macar rica- H ile istişarelerde bulunduktan son- 'an e TAN Gazetelerle — ŞSAKALARİ Ciddi Gazete! Yazan: Naci Sadullah umhuriyet gazetesinin, İspan- yadaki İtalyan neferleri ka- dar gönüllü muhafızı Peyami Sa - fa, dün de ciddi bir gazetenin na- sıl olabileceğini izaha girişmiş, O - na göre; ciddi olmayan bir gaze - te, halkı mektep çocuğundan aşağı bir seviyede görürmüş. Öyle bir gazeteye göre halk mantıksızmış. Bence Peyaminin vaziyeti, bu tarife tıpatıp uygundur: Çünkü Peyami Safa, ciddi bir gazeteyi tarife kalkıştığına göre, halkın, hangi gazetenin “ciddi,, olduğunu kendi kendine anlayabi - lecek seviyeye yükselmediğini veh mediyor. Hem genç filozofumuz, halkı mektep çocuğu seviyesinde gör - mese, onu, mensup olduğu gazete- nin ciddiyetine kandırmağa kal - kışır mı? Peyami Safaya göre, ciddi ol - mayan bir gazete, sayfalarını ala - ca renklere boyar, küfür ticareti yaparmış. Acaba üstad filozof, bu satırla - riyle, sayfalarını karadan — yeşile kadar her renge boyayabilen Cum kasteder? Çünkü zaman zaman, boyaların ve huriyet gazetesini mi küfürlerin en koyularını, bu refi - kimizin sayfalarında görmedik mi? Peyami Safa buna inanmıyorsa, biçare Hikmet Münifin pabuçla - rına baksın: “Mesul müdür,, sıfa - «C Mi tiyle, iyet,, &g savrulmuş küfürlerin hesabını ver mekle mükellef bulunan — biçare dostumun pabuçları, mahkeme mahkeme dolaşmaktan aşınmıştır. Peyami Safaya göre, ciddi ol - mayan bir gazetede, sansasyonel serlevhalar, canlı polemikler, de- dikodu uyandırıcı röportajlar, A- ıı.ıerikuwmi_ palavralar bulunur - muş. Böyle bir gazetenin serley. - verirmiş. İşte size, dünkü Cumhuriyet ga zetesinin birinci sayfasından alın - mıiş “sansasyonel bir serlehva,,: “Madridte her hafta, açlıktan 400-500 kişi ölmektedir!,, İşte size, evvelki günkü Cum - huriyet gazetesinin birinci sayfa - sından alınmış, iki tane “canlı po- lemik,, serlevhası ki, bütün Türk matbuatının haklı hiddetini şah - landırdı: “— Hafif neşriyat... Sokak ğa z matacılarının yaygaraları karşısın- Wi di İşte size, Cumhuriyet gazete - sinde, mahkemeye verilerek kes - tirilmiş “dedikodu uyandırıcı bir röportaj,, serlevhası: “Mustafa Kemal, evlenme ka - rarını nasıl verdi?,, İşte size, “Cumhuriyet,, gaze - tesinden alınmış bir “Amerikan - vari palavra,, serlevhası: * Öteki dünyadan haber!,, Ve nihayet, İş- te size, daha iki gün evvel, “Cum- huriyet,, gazetesinin, Peyami Sa - fa imzasiyle intişar etmiş tethiş - kâr bir yazının serlevhası: “Dün - yada intiharların artması!,, Bu serlevhanın altındaki yazıya, harp ve buhran vehmi veren Şu Sa- tırları da ben ilâve etmedim: “İntiharların artması, bir çok artışlarla beraberdir: :Nüfusun art- ması, harplerin ve ihtilâllerin art- ması, iktısadi buhranın artması!,, Yine Peyami Safaya göre, cid- di olmayan bir gazete, Türk N.ıs - y inin hiç bir icabına ria - yetsiz davranmazmış. Acaba, Cumhuriyet için, de « mokrasi için dövüşen bedbaht İs - panyayı İtalyan toplarına döğdü - ren, İtalyan tanklarına çiğneten, ve şimdi İngiliz altınlarına satmağa hazırlanan Frankoya: “Milliyet - perver!,, sıfatını takmak da Türk nasyonalizminin icaplarına dahil mi? Hayır Bay Peyami Safa... Sen, “Cumhuriyet,, gazetesinde bir “cid- diyet,, bak k Çünkü bu müsabaka... Ka “Güzellik * ir. cektir. ra kabineyi teşkilden işti 4BT değilA: 16-2-939 EKONOMİ Kıymetini Piyasamızda bazı kimselerin ihra- cat mallarımızın kıymetlerini düşü- recek mahiyette takas hava oyun- ları yaptıkları haber alınmıştır. Ba zı ihracatçı tüccarlar bu gibi hava oyuncularının, ihracat mallarının ti- cari vaziyetlerini sarsmakta olduğu- nu ileri sürerek takas işlerinin milli bankalar tarafından yaptırılması için hükümete müracaate karar ver mişlerdir. Takas alım ve satımının bankalarca yapılması halinde takas primlerinin de lüzumsuz yere yük- selip azalmasının önüne geçileceği ve elinde takas işi bulunmıyan: bir takım hava oyuncularının da urta- dan kalkmış olacağı ileri sürülmek- tedir. Takas arz ve talebi işlerinde tüccarların müşkül mevkide kaldık ları ve mallarınım ihracında da zor- luklara uğradıkları anlaşılmaktadır. Kontrolör Namzetleri İşe Başladı Bursada devam eden yapak ve tiftik kursları bitmiş ve kontrolör namzetleri şehrimize gelerek tatbi- kata başlamışlardır. Yapak hakkiın- Ihracat Mallarımızın Düşürecek Hareketler Yapılmış | BORSA * 15 — 2 — 939 ÇEKLER Londra 5.9275 Nevyork 126.4450 Paris 3.3475 Milâno 6.6525 Cenevre 28.7225 Amsterdam 67.7725 Berlin 50.7275 Brüksel 21.8375 Atina 1.0825 Sofya 1.56 Prag 4.3375 Madârit 5.9275 Varşova 23.8925 Budapeşte 24.9575 Bükreş 0.9050 Belgrad 2.8350 Yokohama 34.6050 Stokholm 830.5375 Moskova 23.3625 ESHAM VE TAHVİLAÂAT Türk Borcu II Peşin — 19.325 Ergani 19.65 Sivas - Erzurum I 19.— Sivas - Erzüurum TIT — 19.10 Anadolu Demiryolu I ve II peşin 40.25 U e. daki tatbikat dahi neticelendiğinden tiftik üzerinde araştırmalara , baş- lanmıştır. Bü ayın sonuna kadar tif- tik tetkikatı bitirilecektir. Bundan sonra Devlet Şürasında müzakere halinde bulunan standard nizamna- meleri hükümlerine göre buğday tetkikatı başlıyacak ve İlâboratuar- da buğday tipleri üzerinde tahliller yapılacaktır. Nisandan itibaren - ih- racat maddelerimizin en mühim cinslerinin kontrolüne — başlanmış bulunacaktır. İHRACAT : Yumurtacıların İstedikleri Yumurta tüccarları, konîrol nİ- zamnamesinde, bazı, tâdilât yapılma İÇ PİYASALAR : Pamuk İpliği Buhranının Sebepleri İktisat Vekâleti son zamanlarda ç tcaret üymur ıftatre Rek yumurta tüccarlarını davet e- derek kendilerini dinlemiş ve tüc- carın dileklerini tesbit ettirmiştir. Dilekler Vekâlet tarafından muva- fiık görüldüğü takdirde nizamname de bazı tâdilât yaeılaeaktn'. Tâdili istenilen nokta yumurtaların natü- rel olarak ihracıdır. Natürel yumur taların evsafı, az kirli olması, çatlak, bozuk ve kırık olmamasıdır. Kirli yumurtalar için daha müsı_ı— it bir tolerans verilebilmek için k_ıı' derecesine göre nümuneleri tefrik etmek icap etmektedix; 'Tüccarlar bu yolda halı davr nı isytemişlerdir. Mümtaz Rek bu ak şam toplantının dileklerini havi ra- poru Ankaraya götuı:eeektîr. Amerika İle Yaptığımız Ticaret Anlaşması Türkiye — Amerika heyetleri a- rasında parafe edilmiş olan yeni ti- caret anlaşması dün tasdik edilmiş bulunacaktı. Amerikadan — tasdike dair henüz yeni bir haber gelmemiş- tir. Tasdik muamelesinin yapıldığı- na ait malümata intizar eden alâ- kadarlar Amerika için mal hazırla- miya devam etmektedirler. Ameri. ka ticaret heyeti âzasından Mister Telo dün Türkofise gelmiş ve ofis müdürü Cemal Ziya ile görüşerek son vaziyet hakkında malümat ver. dikten sonra kambiyo müdürlüğüne müştür. İngiltere İle Takas Muameleleri İngiltereye takas suretiyle eçi ihracı için bir müddettenberi An- karada başlamış olan müzakereler bitmiştir. Bu görüşmelerin netice- sini bekliyen alâkadar tüccarlar işe başhyabilmt?k için — verilen kararın tebliğini beklemektedirler, İngiltere ile yapılacak takas işlerinde blihas; sa tiftik üzerinde geniş Muameleler olacağı temin edilmi L sDün Yozgat tiftiklerinden ve kilosu 120 kuruştan 70 balya, Beypazar tünlld; rından kilosu 117,5 — 118 kuruştan 159 balya satılmıştır. pamuk ipliği ve pg!g_'uf" bezlerin fi- sürülen v atfen iplik buhranı solmasının sebep lerini araştırmak maksadiyle An- karada bir toplantı yapılmasmma ka- rar vermiştir. Bu toplntıya iplik ve bez fabrikaları müdürleriyle alâka- darlardan bazıları davet edilmiştir. İplik ve bez üzerinde müteaddit e tütler yapmış ve vekâlete raporlar göndermiş olan Ticaret odasından da salâhiyetli bir zatın gönderilme- si bildirilmiş olduğundan oda sana- yi şubesi müdürü Avni Abacroğlu Ankaraya ilmiştir. Topl ların iplik ve bez narhlarınm tâdili veya lüzum görülürse büsbütün kaldırılması hakkında mühim ka- rarlar vereceği anlaşılmaktadır. Toprak Mahsulleri Ofisi Buğday Satıyor Toprak mahsulleri ofisi bu sene ilk defa olarak piyasaya 105 bin ki- l0 yumuşak buğday çıkararak kilo- sunu 6 kuruştan satmıştır. Dün an- cak üç vagon buğday geldiği için pi yasada buğday ihtiyacı yüzünden Ppahalılık olmasının önüne geçilmiş- tir. Gelen tüccar malı buğdaylar 5,32,5 kuruştan, sertler 5 — 5,12 den kızılcalar 5,23 — 6, çavdar 4,02,5, sarı mısır 4,30, dökme yulaf 3,35, kuşyemi 6,03, yemeklik zeytin yağı 46 — 48, sansar derisinin çifti 36 — 38 liradan satılmıştır: Tedavüle Çıkarılan Kâğıt Paralar Türkiye Cümhuriyet Merkez Ban kasının 15 İkinciteşrin 937 tarihin- den tibaren, tedavüle çıkarmıya baş ladığı yeni harfli banknotlardan 15.2.939 tarihine kadar: YÜŞ - Beş liralıklardan 39.883.955 On ” 24.682.670 Elli » 20.799.400 Yüz ” 21.055.600 Ü e Gi 106.421.625 Ceman, yüz altı milyon dört yüz yirmi bir bin altı yüz yirmi bes lira tedavüle çıkarılmış ve mukabilinde eski harfli banknotlardan ayni mik- tar tedavülden kaldırılmıştır.