16 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6
il p Mili Şefimiz Ismet Inöhünün, Ha i k Ni Türk Hava Kurumu | 13 Yılda Orduya 294 Tayyare Hediye Etti Bugün 14 Yaşına Basan Kurum Şimdiye Kadar 64 Milyon Liralık Gelir Temin Etmiş, Binlerce Havacı Yetiştirmiştir Türkkuşu plânörlerinden biri uçuş halinde Ankara, 15 (Tan Muhabirinden) — 16 şubat 926 da kurulan Türk Hava kurumu, bugün, on dört yaşına bas- maktadır. Kanatlı neslin bir istiklâl şartı olarak millet saflarında yer al- ması gibi, büyük ve şerefli bir va- gifeyi üzerine silmiş olan kurum, bu güne kadar faaliyeti ile hepimizin ona itimat ve alâkasına hak kazandı- racak bir varlık göstermiştir. Rakam Jar bunu isbat etmektedir. Kurum 926 şubatından 938 mayı- sina kadar 64.175.410 liralık gelir temin etmiştir. Varidat her sene mun tazaman artmaktadır. Bu artış, bil hassa son senede, yani 1 mayıs 937 ile 1 mayıs 938 arası rekor haddini bulmuş ve 5.343.925 liraya çıkmış - tır. > 'Türk Hava kurumu bugüne kadar ordumuza 294 tayyare hediye etmiş- tir. Hava kuvvetlerimiz için bu bü- yük rakamın Hade ettiği kıymeti İ- zaha hiç lüzum yoktur. va Kurumu kurultayında Türkiyenin havadan gelecek bir taarruza karşı açık olduğunu. söyledikleri zaman, Hava Kurumu, bu yeni direktifin - amilletin kalbinde uyandırdığı akis - mak istiyen bu teşekkülün ilham et- tiği bir mevzudur. Bu arada kanatlı nesli yetiştirecek mektep olan Türkkuşu, yalnız genç- lerimize vücut ve kafa hareketleri- nin en asili olan bir bilgi olmakla kalmiyarak, bir milli müdafaa mese- lesi olan yedek hava kadrosunu kur- mak yolunda en nikbin olanların tah minlerini aşacak neticeler almıştır. Şu rakamlar bu büyük muvaffakiye- #n en ziyade delilidir: Plânörde ye- tişen gençler için üç tip bröve ka- bul edilmişti: A, B, C.. Türkkuşunun kuruluş senesi olan 935 te 18, 1936 da 100, 937 de 228, 938 de ise 313 genç B brövesi almıştır. 939 da bu rakam, diğer bütün senelerin yekü- Bunu aşarak 613 ü bulmuştur. Yük- sek teknik pilotu 935 te 13 iken 936 da 38, 937 de 165, 938 de 222, 939 da 337 olmuştur. a 936 da üç tayyare varken bu sayı Yoy Um 2-yr. pierre eld dak İ bulmuştur. Motörlü tayyare pilotu sayısı devamlı olarak artmaktadır. 937 de yalnız 32 motörlü tayyare pilotu, 939 da 154 de çıkmıştır. 937 de 1792 yeraşüt atlamasma ten ve şereften müsbet neticeler - © lebilmek için derhal harekete gel - miş ve hava kuvvetlerimize yeniden © milyonlar temin etmiştir. Hava kuv- vetlerine yardım vergisi, göklerimiz- de aşılmaz ve yıkılmaz hatlar kur- mukabil 999 da 7000 atlama yapıl - maştar, Bütün bu rakamlar, muvaffakıye- te kanat darbeleri kadar hamlelerle giden bu milli müessesenin şerefli tarihinden bir kaç manzaradır. - Libyadaki Son Tahşidat Endişe Uyandırdı (Başı 1 incide) Me alikadar bir nokta da fransızca © Figaro'nun Almanya hakkında an - Jattıklarıdır. Bu gazete diyor kt: © Berlinden alman son haberlere gö- re, Alman hava kuvvetlerinin sefer- berliği aşağı yukarı ikmal edilmiştir. Erkânıharbiyenin 15 marta kadar ta- mamlanmak üzere tedrici bir sefer- berlik programı tatbik etmiye karar © verdiği söylenmekted'. Hakikatte, İngiliz Müşahitlerine göre, son haf- taların mânldar hâdisesi Hainan © adasının Japonlar tarafından istilâsi- dir, Çünkü Japonlar bu suretle Hin- di Çini ve İngiliz müstemlekelerinin emniyetini tehdit etmektedirler. © © Diğer cihetten bugün İtalyanlarla © Almanların kontrolü altına giren İs- © panyanın bazı deniz ve hava üsleri Şimali Afrika toprakları için şimdi eiddi bir tehlike teşkil etmektedir.” * İngiliz ve Fransız gazeteleri Hal ın Lâbyadaki tahşidatile meşgul- dürler ve Libyadaki tahşidat dolayı- gile Clano tarafımdan verilen temina * & memnuniyetsizlikle karşılıyorlar. : * Mussolininin önümüzdeki pazar gü nü 'Torinoda büyük bir siyasi nutuk göyliyerek İtalyanın Fransaya karşı yaz'yet alacağına dair bazı ecnebi ga- zetelerde çıkan haberler salâhiyetter mahafilce kati olarak tekzip edilmek» ir. en bu sabahki gazeteleri ce- up Tunusundaki Redeyef'de vuku- bulan yeni antifaşist hâdiseden do- layı şiddetli hücumlarda bulunuyor- Jar. Bu köyde kral ve kraliçenin ve Du- çenin İtalyan kütüphanesinden ça- nan projeleri sokak ortasında diğer bazı kitaplarla birlikte yakılmıştır. Cianonun seyahati Varşova, 15 (A.A) — Könt Cla- no, Varşovayı ziyaretinde zevcesi ile birlikte Beyaz Sarayda oturacak- tır. Kont Ciano'ya on beş İtalyan gtzetecisi refakat edecektir. Bunla- nn arasında Gayda ve Ansaldo da vardır. Fransız Cümhurreisi Londraya Gidiyor Paris, 15 (A. A.) — Jour - Eeho de Paris gazetesinin bildirdiğine gö « re bazı devlet adamları toplanarak harici ahval dolayısıyle ve memle - kette her türlü tahrikâta mani ol - mak maksadiyle reisicümhurluk müd detinin hitamında yeniden namzet - liğini koymasını Albert Lebrun'dan rica etmeğe karar vermişlerdir. Balkan Antantı Konseyi a (Başı 1 incide) Fakat Bulgaristanda muahe - delerle tesbit edilen hududların ta- dilini isteyen bir muhalif zümre mevcuttur. Hükümet bu zümre - yi susturabilmek için onların da dileklerini bir dereceye kadar tat- min ihtiyacını duymaktadır. Bun- Jarın istedikleri şudur: Rumanya- dan Dobrucayı, Yugoslavyanın ce- nubundan bir parçayı, Yunanis - tandan Makedonyanın bir kısmı - nı Bulgaristana ilhak etmek ve De- deağaç yolu ile Akdenize inmek - tir, Bulgaristanın silâh kuvvetiy - le bü yerleri almasına imkân yok- tur, Böyle de olunca ve bu dilek- leri malüm bulundukça komşula - riyle dost olarak” yaşaması bi - raz güçtür. Komşularından hiç bi- ri de onlara durup dururken ve hiç bir mücbir sebep yokken bu ara - #iyi terkedemez. Bulgaristanda muahedelerin ta- dilini isteyenler, bu dileklerinin tatmini şartile Bulgaristanın Bal- kan Antantına girmesine muhalif değildirler, Fakat her şeyden ev - vel bu arzularının yerine getiril « mesini isterler, Daha realist, daha makul diğer bir zümre, Bulgaristanın bu dilek- lerinin nazari dikkate alınacağı - nın vaadedilmesi şartile de Bal - kan Antantına girmesi lâzım gel- diğine kanidir. Bunlara göre Bul garistan Balkan devletleriyle mü- zakerelere girmeli, dileklerini bil dirmeli, ve Balkan devletlerinden bunların nazarı dikkate alınacağı hakkında vand almalı ve sonra Bal- kan Antantına girerek bu iddia - ların müzakeresini Balkan Konse- yine vermelidir, izim fikrimizce, Bulgarista - rin Balkan Anlantına gir - mesi bir zarurettir. Bu zarureti an- layarak Balkan komşularına kar - $r daha mülâyim bir hattı hareket ri, Bulğaristanı aralarında gördük- leri zamân ona karşı alacakları va- ziyet başkadır. Binaenaleyh evve- lâ Bulgaristan Balkan Antantına girmeli, ve ondan sonra dilekleri - nin dostea hallini temine çalışma: | idir, Bulgaristenın da tltihakı ile Balkanlarda 80 milyon nüfusluk “ muazzam bir kuvvet vücude geti- rilebilir. O vakit bu kuvvet Av - rupada büyük devletlerin hesa - ba katmağa, hürmet etmeğe mee- bur oldukları bir kuvvet vücüde getirmiş olur, İşte Bükreşte Balkan Antantı Konseyinin halledeceği meselele - rin en mühimlerinden biri de bu- dur, ve bu meselenin ümit verici bir hal tarzına bağlanması ümit- leri pek çoktur. Macar Başvekili İstifa EH (Başı 1 neide) dedesinin yahudi olduğunu anlamış, bu vaziyet karşısında, kendi hükü - meti tarafından bazirlanan yahudi düşman: kanunun müzakeresine işti- rak, sonra bü kanunu tatbik etmek istememiştir. İmredi, evvelâ hükü - met riyasetinden istifa etmiş, daha sonra da kabinenin istifasını bildir - miştir. Kabinenin istifası yüzünden mec- lis bilâ müddet tatil olunmuş, salta- nat nalbi Amiral Horty, başvekâlet müsteşarı baron Vay'ı kabul ederek vaziyeti görüşmüştür. “ * Roma, 15 (A.A.) — İmredinin iş- tifası münhasıran TAN dahili sebeplere ve bilhassa zirai ıslahat projesi yü- zünden nazırlar arasında çıkan ihti- lâfa atlolunmaktadır. * Budapeşte, 1 S(A.A.) — İmredi ka- binesinde Maarif Nazırı bulunan Kont Teleki yeni kabineyi teşkile me * Londra, 15 (A, A.) — İngiliz mah- filleri, Fransa Cümhurretsi İle Mim. Lebrun'ün 23 martta yapacakları zi- yaret münasebetiyle, Lebrun'ün 914 senesindenberi İngiliz hükümdarla - rının misafiri sıfatiyle Windsör şa - tosunda yemek yiyecek olan ilk ec - nebi devlet reisi olduğunu kaydet - mektedirler. Yemek, mutantan merasime mah. sus büyük yemek salonunda yene - cektir. Gazetelerle ŞAKALAR Ciddi Gazete! Yazan: Naci Sadullah umhuriyet gazetesinin, İspan- yadaki İtalyan neferleri ka- dar gönüllü muhafızı Peyami Sa - bir gazetenin na- fa, dün de ci Sil olabileceği na göre; ciddi olmayan bir gaze - te, halkı mektep çocuğundan aşağı bir seviyede görürmüş. Öyle bir gazeteye göre halk mantıksızmış, Bence Peyaminin vaziyeti, bu tarife tıpatıp uygundur: Çünkü Peyami Safa, ciddi bir gazeteyi tarife © kalkıştığına göre, halkın, hangi gazetenin “ciddi, olduğunu kendi kendine anlayabi - lecek seviyeye yükselmediğini veh mediyor. Hem genç filozofumuz, halkı mektep çocuğu seviyesinde gör * mese, onu, mensup olduğu garete- nin ciddiyetine kandırmağa kal - kışır mı? Peyami Safaya göre, ciddi ol - mayan bir gazete, sayfalarını ala - ca renklere boyar, külür ticareti yaparmış. Acaba üstad filozof, bu satırla - riyle, sayfalarını karadan kadar her renge bo; huriyet gazetesini mi yeşile yabilen Cum kasteder? Çünkü zaman zaman, boyaların ve küfürlerin en koyularını, bu refi - kimizin sayfalarında görmedik mi? Peyami Safa buna biçare Hikmet Münitin pabuçla - rına baksın: “Mesul müdür, sıfa - tiyle, “Cumhuriyet, | gazetesinde savrulmuş küfürlerin hesabım ver mekle mükellef bulunan © biçare dostumun pabuçları, o mahkeme mahkeme dolaşmaktan aşınmıştır. inanmıyorsa, Peyami Safaya göre, ciddi ol - gazetede, sansasyonel , canlı polemikler, de- dikodu uyandırıcı röportajlar, A- merikanvari. palavralar bulunur - muş, Böyle, bir gazetenin serlev.- verirmiş, İşte size, dünkü Cumhuriyet ga zetesinin birinci sayfasından alın - mış “sansasyonel bir serlehva,,: “Madridte her hafta, açlıktan 400-500 kişi ölmektedir!,, İşte size, evvelki günkü Cum - hüriyet gazetesinin birinel sayfa - sından alınmış, iki tane “canlı po- lemik,, serlevhası ki, bütün Türk m haklı hiddetini şah - “— Hafif neşriyat... Sokak $a matacılarınm yaygaraları karşısın. düny, İşte size, Cumhuriyet gazete - sinde, mahkemeye verilerek kes - Girilmiş “dedikodu uyandırıcı bir röportaj, serlevhası: “Mustafa Kemal, evlenme ka - rarını nasıl verdi?,, İşte size, “Cumhuriyet,, güze - tesinden alınmış bir “Amerikan - vari palavra, serlevhası: Öteki dünyadan haber!,, Ve nihayet, İş- te size, daha iki gün evvel, “Cum- huriyet,, gazetesinin, Peyami Sa . İfa imzasiyle İntişar etmi tethiş » kâr bir yazının serlevhası: “Dün - yada intiharların artması, Bu serleyhanın altındaki yazıya, harp ve buhran vehmi veren Şu sa- tırları da ben ilâve etmedim: “İntiharların artması, bir çok artışlarla beraberdir; :Nüfusun art ması, hürplerin ve ihtilâllerin art- ması, iktısadi buhranın artmasl,, Yine Peyami Safaya göre, eid- di olmayan bir gazete, Türk Nas - yonalizminin hiç bir icabına ria - yetsiz davranmazmış. Acaba, Cumhuriyet için, de - mokrasi için dövüşen bedbaht İs - panyayı İtalyan toplarını döğdü - ren, İtalyan tanklarına çiğneten, ve simdi İngiliz altınlarına satmağa hazırlanan Frankoya: “Milliyet - perver!,, sıfatını takmak da Türk hasyonalizminin icaplarına dahil mi? Hayır Bay Peyami Safa... Sen, “Cumhuriyet,, gazetesinde bir “cid- diyet,, müsabakası kazanamazsın: Çünkü bu müsabaka... “Güzellik müsabakası, değildir. 16-2-939 EKO NG M4 Ihracat Mallarımızın Kıymetini Düşürecek Hareketler Yapılmış Piyasamızda bazı kimselerin ihra. cat mallarımızın kıymetlerini düşü- recek mahiyette takas hava oyun- ları yaptıkları haber alınmıştır. Ba 71 ihracatçı tüccarlar bu gibi hava oyuncularının, ihracat malların ti- cari vaziyetlerini sarsmakta olduğu- bu İleri sürerek takas işlerinin milli bankalar tarafından yaptırılması İçin hükümete müracaate karar ver mişlerdir. Takas alım ve satımmın İbankalarca yapılması halinde takas İprimlerinin de lüzumsuz yere yük- İselip azalmasının önüne geçileceği ve elinde takas işi bulunmıyan' bir takım hava oyuncularının da orta dan kalkmış olacağı ileri sürülmek- tedir. Takas arz ve talebi işlerinde tüccarların müşkül mevkide kaldık ları ve mallarının ihracmda da zor- luklara uğradıkları anlaşılmaktadır. Kontrolör Namzetleri İşe Başladı Bursada devam eden yapak ve tiftik kursları bitmiş ve kontrolör namzetleri şehrimize gelerek tatbi- kata başlamışlardır. Yapak hakkın. daki tatbikat dahi neticelendiğinden tiftik üzerinde araştırmalara baş- lanmıştır. Bu ayın sonuna kadar tif- tik tetkikatı bitirilecektir. Bundan sonra Devlet Şürasında müzakere halinde bulunan standard nizamna- meleri hükümlerine göre buğday İHRACAT : Yumurtacıların İstedikleri Yumurta tüccarları, kontrol ni- zamnamesinde: bazı, tâdilât yapılma TT Rek yumurta tüccarların davet © derek kendilerini dinlemiş ve tüc- carın dileklerini tesbit ettirmiştir. Dilekler Vekâlet tarafından muva- fk görüldüğü takdirde nizamname de bazı tüdilât yaj ır. Tâdili istenilen nokta yumurtaların natü- rel olarak ihracıdır. Natürel yumur taların evsafı, az kirli olması, çatlak, bozuk ve kırık olmamasıdır. Kirli yumurtalar için daha müsa- it bir tolerans verilebilmek için kir derecesine göre mümuüneleri tefrik etmek icap etmektedir. Tüccarlar İbu yolda müsamahalı davranılması” ni istemişlerdir. Mümtaz Rek bu ak sam toplantının dileklerini havi ra- poru Ankaraya götürecektir. Amerika İle Yaptığımız Ticaret Anlaşması BORSA 5-—1—09 Nevyork Paris Milino Cenevre Amsterdum Berlin Brüksel Atina Sofya Prag Madrit Varşova Budüperte 240970 0.9050 2.8350 348050 30.5375 23.3626 ESNAM VE TAHNVİLAT Türk Borcu II Peşin Anadolu Demiryolu T ve TI peşin tetkikatı başlıyacak ve İlâboratuar- da buğday tipleri üzerinde tahliller Yapılacaktır. Nisandan itibaren" fh- racat maddelerimizin en mühim cinslerinin kontrolüne başlanmış bulunacaktır. IÇ PİYASALAR : © Pamuk İpliği Buhranının Sebepleri İktisat Vekâleti son zamanlarda pamuk İpliği ve pamuk bezlerin fi- eritem Sarma atfen iplik buhranı olmasının sebep lerini araştırmak o maksadiyle An- karada bir toplantı yapılmasına ka- rar vermiştir. Bu toplntıya iplik ve bez fabrikaları müdürleriyle alâka- darlardan bazıları davet edilmiştir. İplik ve bez üzerinde müteaddit &- tütler yapmış ve vekâlete raporlar olan - Ticaret odasından da salâhiyetli bir zatın gönderilme- si bildirilmiş olduğundan oda sana- yi şubesi müdürü Avni Abacroğlu Ankaraya gönderilmiştir. Toplantı- larm iplik ve bez narhlarının tâdik veya Mizum görülürse büsbütün kaldırılması hakkında mühim ka rarlar vereceği anlaşılmaktadır. Toprak Mahsulleri Türkiye — Amerika heyetleri a- rasında parafe edilmiş olan yeni ri. 'caret anlaşması dün tasdik edilmiş bulunacaktı. Amerikadan (o tasdike dair henüz yeni bir haber gelmemiş. tir. Tasdik muamelesinin yapıldığı. na alt malümata intizar eden alâ. kadarlar Amerika için mal hazırla mıya devam etmektedirler. Ameri- ka ticaret heyeti âzasından Mister Telo dün Türkofise gelmiş ve ofiş müdürü Cemal Ziya ile görüşerek son vaziyet hakkında malümat ver. dikten sonra kambiyo müdürlüğüne arak müdür Salih ile gü; müşür e İngiltere İle Takas Muameleleri İngiltereye takas suretiyle al ihracı için bir müddettenberi An. karada başlamış olan müzakereler bitmiştir. Bu görüşmelerin netice. sini bekliyen alâkadar tüccarlar ie başlıyabilmek İçin verilen Kararın tebliğini beklemektedirler, İngiltere ile yapılacak takas İşlerinde bilhas. $a tiftik üzerinde geniş muameleler olacağı temin edilmektedir. Dün Yozgat tiftiklerinden ve kilosu 120 kuruştan 70 balya, Beypazar malla. rından kilosu 117.5 — 118 kuruştarı 159 balya satılmıştır. Ofisi Buğday Satıyor Toprak mahsulleri ofisi bu sene İlk defa olarak piyasaya 105 bin ki- lo yumuşak buğday çıkararak kilo- Sunu 6 kuruştan satmıştır. Dün an- cak üç vagon buğday geldiği için pi yasada buğday ihtiyacı yüzünden pahalılık olmasınm önüne geçilmiş- tir. Gelen tüccar malı buğdaylar 5325 kuruştan, sertler 5 — 8.12 den kızılcalar 5,23 — 6, çavdar 4,025, sarı mısır 4,30, dökme yulaf 3,35, kuşyemi 6.03, yemeklik zeytin yağı 46 — 48, sansar derisinin çifti 36 — 38 liradan satılmıştır. Tedavüle Çıkarılan Kâğıt Paralar Türkiye Cümhuriyet Merkez Ban kasının 15 İkinciteşrin 937 tarihin- den tibaren, tedavüle çıkarmıya baş ladığı yeni harfli banknotlardan 15.2.939 tarihine kadar: Beş Jiralıklardan 30.883.955 On ii 24.682.670 Ei 20.799.400 Yüz © 21.053.600 lele 106.421.625 Ceman, yüz altı milyon dört yüz yirmi bir bin altı yüz yirmi beş lira tedavüle çıkarılmış ve mukabilinde eski harfli banknotlardan ayni mik- tar tedavülden kaldırılmıştır.
