21 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

—— gee7 TAN AĞ — E A Bi TURKCASUSURLE a F a B : US de. d | YERLİ HABERLER)| oet | Neae bareei M'_SIF'R GÜMRÜKLERDE: BELEDİYEDE : ŞEHİR MECLİSİNDE: Ziraat Kurumu, ]'Vhıştaî la Ali Beyın İhracatımız Otobüsleri Afiş ve Ilân Bira Fiyatlarını Başına Gelen Vaka lekonun evindeki macera sı ralarında Mehmet Ali Bey ve teşkilâtımıza dahil bulunan Müştak Efendi de garip bir tesa- düfle karşılaştılar. Bu yüzden baş larından çok tuhaf bir vaka geçti. Buna çok güldük, biraz da kork- tuk. Müştak, her sabah olduğu gibi, Çöpçü elbiselerini giyinmiş, araba- sını alıp Beyoğlu Postahanesinin ö- nüne gelmişti. göp doldurduğu çu- valile grup karargâhının bulundu- ğüu kata çıkmıştı. O sabah Mehmet Ali Beyden ehemmiyetli bir haber bekliyordum, ben de orada idim. Sabah servisi münasebetile kalaba lhık olan postahane salonunda Müş takı bekliyordum. Çöpü sonraya bırakıp sandıktaki zarfı derhal alıp getirmesini tenbih etmiştim. Müş- tak Efendi dediğimi yaptı, zarfı ba na verdi, sonra çöpleri boşalttmak için tekrar yukarı çıktı. Ben de ö- radan - ayrıldım. Müştak içi çöple dölü Çuval sır- tında di lerden inorl ânt olarak Binbaşı Hey ile karşılaşır. Bu Vaziyette göfçi'körkacak ve çe kinecek hiç bir sebep yok. Fakat Müştak bu tesadüfün birkaç dakika evvel, içi Mehmet Ali tarafından tıklım tıklım doldurüulmuş olan zarf koynunda iken — vukuu ih- timalini hatırlar, heyecana kapılır, sinirleri bozulur. Binbaşının karşı- sında sapsafı kesilir. Ürperip titre- miye başlar. Binbaşı Hey zeki bir adam... Karşılaştığı çöpçünün sa- rarıp solması, ezilip büzülmesi gö- zünden kaçmaz. Sebebini anlamak için Müştak'a eliyle durmasını işa- ret eder.. Eğilip dikkatle yüzüne bakar. Müştak işaretin mânasını, yüzüne dikilen korkunç ğözlerin ne aradığını kavrayamaz, kendini kay bedecek bir hale gelir. Halbuki bin- başı fakir bir çöpçü sandığı Müşta- ğın haline acıyor ve soruyor: — Hey baksana! Renğin böyle neden sarı? Hasta mısın?. Binbaşı, çöpçünün cevap ver-, mediğini görünce meramını anla- tamadığına kanaat getiriyor. Müş- — tağın sırtında bulunan çöp çüva- “lını sarsarak ve yeri göstererek, eliyle birtakım işaretler yapıyor. Ve şöyle diyor: — Hey, bırak şu pis çuvalı yere de derdini anlat bana... üştak ingilizce söylenilen bu sözleri anlıyamaz. Yalnız işaretinden Binbaşının çuvalın ye- re indirilmesini istediğini kavrar. İşte o zaman vehme kapılır. Her gün yaptığı gizli işin anlaşıldığını, karşısındaki - Binbaşının kendisini tutmaya, çuvalı aramıya geldiği fikrine kapılır. Bu vaziyette başı döner, gözleri kararır, olduğu yöre yığılıverir. Binbaşı Hey'in insanlık hissi ka- barır. Telâş eder İstimdat için dü- düğünü acı acı öttürür. Koridorlar da keskin ve hırçın akisler yapan bu acı düdük sesleri aşağıdan, yu- karıdan birçok kimseleri oraya koş turur. - Grup karargâhından gelenler a- rasında bizim Mehmet Ali Bey de var. Çöp çuvalının yanında sapsa- rı çehresile, baygın bir halde boy- lu boyunca uzanıp yatan Müştağı ve başı ucunda telâşlı ve meraklı ve biraz da düşünceli bir tavırla bekliyen Binbaşı Hey'i görünce ak h başından gider, titremiye başlar. Mehmet Ali, yapılan gizli işin ku- mandanlık erkânı harbiyesince du yulduğunu, Müştağın Binbaşı Hey tarafından suç üstünde tutulduğu- nu sanır. Pek haklı olarak korkar. Cansız bir vücut gibi oracığa o da yığılıp kalır. Binbaşı telefona koşar, karar- gâhtan acele doktor ister. Müştak hâlâ yatıyor. Nabızlarının duracak gibi hareketi azalmış, kalbi zayıf- lamış. Binbaşı her iki baygını yoklar. Müştağın vaziyetini daha ağır ve tehlikeli bulmuş olacak ki telâşa düşer. Daire hademesinin ve yazı- cıların kovalarla su getirmelerini bağırarak emreder. Karargâhta yangın tehlikesine karşı bulunduru lan su ile dolu kovalardan dört ta- nesi getirilir. Hademe, Binbaşının emrile Müştağın ceketinin-düğme lerini çözerler, göğsünü sökerler. bağrını açarlar, ğiı&l'ukumı dökülen dört kova şu. Müştağı sır- sıklam ıslatır. Bu soğuk su biraz tesirini gösterir, Müştak kımılda- nır, fakat yine baygın. Binbaşı Hey, göstermek istedi- ği insaniyetin tehlikeli bir netice vermesi üzerine büyük bir telâş i- çinde kıvranır, bir yerlerde dura- maz hale gelir. Bu sırada doktorla, sıhhiye çavuşu yetişirler. Çantala- rını açarlar, her iki baygının baş- ları ucuna çökerler. Biribiri arka- sına Yapılan iğneler, uzun masajlar, kalbi ferahlandıracak ilâçlarla iki hastayı yarım saat uğraşarak ayıl- tırlar. . eselenin bir anlaşmamazlık- tan ileri geldiği meydana çıkınca Müştağın da, Mehmet Ali- nin de korkuları geçer, içleri fe- rahlar. Binbaşı Müştağa çok acı- mıştı. Derhal grup hademesi ile çöpçü onbaşısını çağırdı. Müştağın hasta olduğu halde ne için çalıştırıl dığını sordu ve onbaşıyı tekdir et- ti. Müştağa kendine baktırması için on lira verdi. Müştak, bu parayı al mamak isteyince Müştağın yüzünü okşadı ve tercüman vasıtasile şu sözleri söyletti: — Ben seni çok sevdim. Sen iyi ve çalışkan bir Türksün. — Müştağın korkusu böylece hem yanına kalmış, hem de İngiliz bin- başısının ısrarla hediye diye ver- diği on lirayı rolü icabı kabule mecbur olmuştu. Yalnız biz bu hâ- dise yüzünden bir hafta kadar Meh met Alinin kıymetli raporlarından mahrum kaldık. (Devamı var) | BİLECİKTE: Yeni Bahçe ve Meydanlar Açılıyor Bilecik, (TAIŞI ) !%.lkbıhar geldi- ği için belediye çalışmalarını artır- mıştir. Kasaba içinde çöplük halin- de bulunan meydanlar temizlenmiş, tesviye edilmiş, buraları ve Cümhu- '|raya kadar devam edecektir. Altı Ayda Çok Inkişaf Etti Genel ithalât rejiminin tatbike başlandığı ağustos başındanberi dış ticaretimizde mühim bir artış kay- dedilmiştir. Ağustostan ikincikânun 938 sonuna kadar altı aylık devre i- çinde 65.183.000 liralık ithalât yapıl- mıştır. Tenzilâtlı gümrük tarifele - rinin tatbik olunduğu bir sene evvel- ki ayni aylar içerisinde ithalâtımız |45.267.000 lira olduğuna göre ithalâ- tımız yüzde 43,99 nisbetinde olmak üzere 19.916.000 lira artmıştır. Bu altı aylık yekün içerinsinde en çok ithalât yaptığımız memleketler arasında Almanya, Amerika, İngil- tere ve Sovyetler Birliği gelmekte- dir. Almanyadan 6.648,000, Ameri - kadan 5.493.000, Ingiltereden 2 mil- 56.000, Sovyetler Birliğinden 2 mil- yon 414.000 liralık bir fazla ithalât kaydedilmiştir. Ithalâtı artan maddeler arasında en fazla deri, yün, kıl ve bunların iplikleri, kâğıt ve tatbikatı gelmek- tedir, İsviçre ile yeni anlaşma Isviçre ile aramızda akdolunan ye- ni ticaret anlaşması gümrüklere teb liğ olunmuştur. Anlaşma mucibince, iki memleket arasındaki ticari tedi- yeler Türkiye Cümhuriyet Merkez Bankası ile Isviçre milli bankası ta- Bu Yaz Belediye İşletecek Belediye, İstanbulda otobüs işlet- mesini bizzat idare etmeye karar ver miştir. 934 yılında 2571 numaralı kanunla şehir içinde otobüs işlet - mek hakkı belediyeye verilmiş bu - lunmaktadır. Bu hak dolayısile şe- hirde işliyen otobüslerden belediye, yüzde on hisse almakta ve bu, bir yıl içinde 55 bin küsür lira gelir te- min etmektedir. Istanbul için iki yüz büyük ve mo- dern otobüse ihtiyaç vardır. Fakat, bu tip otobüslerin tanesi on beş bin liraya mal olmaktadır. Belediye her yıl otuz veya kırk tane otobüs ge- tirtmek suretile en — geç beş yılda şehrin otobüs servisini yeniliyecek- tir. Bu yıl, yaz başlamadan önce, 30 tane getirtilecek ve derhal servise çıkarılacaktır. Dün Şehir Meclisinde belediye re- isliğinin müstacel bir tezkeresi o - kundu. Derhal müzakereye kondu. Tezkerede, halkın emniyet ve sıhha tini korumak için otobüslerin yeni - lenmesi lâzım geldiği ve bu işin de otobüsçülere bırakılmasının doğru ol madığı yazılmakta ve kanunun ver- diği salâhiyete dayanılarak bu işin belediye tarafından yapılacağı bildi rilmektedir. Tezkerede, bunun için lüzumu olan 500 bin liranın temini b rafından kliring veya i takas suretile yapılacak ve İsviçreye gide- cek ve gelecek mallar için kliring hesaplarının açılıp kapanması için lâzım gelen vesikaları teşkil edecek olan menşe şahadetnameleri arana- caktır. Bu anlaşmadan evvel başlamış ©- lan hususi takas işleri eski anlaşma hükümlerine göre tesviye olunacak ve yeni Aanlaşmanın devam ettiği müddetçe yapılacak hususi takas iş- ah a Do mar mam - Anlaşma, bitme tarihinden iki-ay evvel fesholunmazsa, kendiliğinden bir sene daha uzamış olacaktır. * * Inhisarlar idaresi, faaliyeti tak- dir edilen memurlarına ikramiye ve- recektir. Bu iş için listeler hazırlan- mıştır. On güne kadar Avrupadan avdet edecek olan inhisarlar müdü- rü Mitat Yenel geldikten sonra ikra- miyelerin verilmesine başlanacaktır. 8 * Teşviki sanayi kanunu hüküm- lerinden istifade eden sanayi mües- seselerinden her takvim senesi ba- şında vermek mecburiyetinde olduk- ları iş cetvellerini şimdiye kadar ver miyenlerinin muafiyet ruhsatnamele rinin ellerinden alınması hakkındaki karar iş dairesine bildirilmiştir. e »4 İki gün evvel Ankaraya gitmiş bulunan Denizyolları müdürü Raufi Manyasla “Akay müdürü Cemil bu sabah şehrimize döneceklerdir. Bun- larla beraber Denizbank umumi mü- dürü Yusuf Ziya Oniş'in de gelme- si muhtemeldir. ÜNİVERSİTEDE : Üniversitenin Kitap İhtiyacı Üniversite ve yüksek tahsil genç- liği için ders ve müracaat kitabı ola rak bü yıl tercüme edilmesi icap e- den kitaplar hakkında bazı karar- lar vermek üzere Rektör Cemil Bil- selin Başkanlığında dün üniversite- de bir toplantı yapılmıştır. Toplantı da 72 profesör ve doçent ve Kültür Bakanlığı Yayın Direktörü Faik Re- şit hazır bulunmuştur. Y Neticede bu yil yeniden Fransız- ca, Almanca, İngilizce ve İtalyanca- dan muhtelif ilimlere ait 83 eserin tercümesi kararlaştırı! riyet meydanı birçok'çam ağaçları dikilerek bahçe haline getirilmiştir. Yol kenarlarına da yeniden ağaclar dikilmiştir. Belediye bahçesi güzel bir hale sokulmuştur. Burada müna- sip zamanlarda bando da çalınacak- tır. 2 * Maruf Fransız âlimi sosyoloji profesörü Maurice Holbwahs ikinci ve son könferansıni dün Hukuk ve İktısat Fakülteleri birinci sınıf der- inde “Nüfus lesi ve iktı- AA n da makama salâhiyet veril - mesi istenilmekte, yapılacak masra fın beş yılda amortise edilebileceği ilâve olunmaktadır. Belediye riyasetinin bu teklifi büt çe ve iktısat encümenleri tarafından tetkik edilecek, sonra müzakereye konacaktır. Dd »* Verem Mücadele Cemiyetinin Erenköy sanatoryomuna ilâve ola- rak yapmakta olduğu 40 yataklık bü E SAA DB A DA SO MK ESRAber maktadır. POLİSTE: Bekçi Osman Kardeşimi Vurmak İIstedi Akbıyıkta keresteci sokağında 34 numaralı evde oturan Devlet Matba- ası gece bekçisi Osman, iki seneden- beri beraber yaşadığı metresi Hik- metle kavga etmiş ve evvelki ak - şam kadını evden çıkardıktan sonra matbaadaki vazifesine gitmiştir. Hik met, Ösmanın arkasından matbaaya giderek tekrar Osmanla kavgaya başlamıştır. Fena halde kızan Os- man tabancasını çekerek Hikmete a- teş etmek istemiş, orada bulunanlar elinden tabancasını almışlardır. Os - man yakalanarak tahkikata başlan - mıştır. e * Arapcamide oturan Saadet is- minde bir kadin, bir dedikodu yüzün den çıkan kavga neticesinde komşu su Fatmayı sopa ile başından yara- lamıştır. e * Beyoğlunda Lâle sokağında 6 numaralı evde öturan Kürt Dilber isminde bir kadın, kiskançlık yüzün den çıkan kavga neticesinde dostu Dimitriyi çakı ile kolundan yarala - mıştır. Dimitri tedavi altına alınmış, Dilber kayalanarak tahkikata baş - lanmıştır. e * Kuümkapıda Kömürcü sokağında 23 numaralı Afoş isminde bir kadı- nın otüurduğu evden yangın çıkmış, sirayetine meydan verilmeden söndü rTülmüştür. deri söndürülmüştür. d * Şehzadebaşında 41 numaralı 'Yusufun köfteci dükkânından yangın çıkmış, sirayetine meydan verilme - Harçları Indiriliyor Yeni afişaj talimatnamesinin dün Şehir Meclisinde müzakeresine baş- lanmıştır. —Talimatnamenin Yeşil- köy, Adalar, Bakırköy, Anadolu ci- heti ve Bebekten yukarı Boğaziçin- de tatbik edilecek olan ücret tarife- sine itiraz edilmiş, yeniden encü- men tarafından tetkiki kararlaşmış- tır. Talimatname bugünkü afişaj üc- retlerinde tenzilât yapmaktadır. İc- rayı sanat ve ticaret edilen yerlerin cephelerindeki ilân ve afişlerin bir metre murabbaına kadar olanların- dan de metre mur bir li- ra, fazlasından küsurat metroya ib- lâğ edilmek suretiyle yine bir lira alıncaktır. Ana caddelerdeki tesisatta teşhir edilecek afiş ve ilânlardan metre mu rabbaına haftada 20 kuruş alınacak- tır.Diğer sokaklarda metre murabbat 10 kuruştur. El ilânları ancak ücreti verildikten, üzerleri belediyece mü- hürlendikten sonra dağıtılabilecek- tir. Matem ilânları ücrete tâbi de- ğildir. Caddelere ve umumun göre- bileceği yerlere hususi müsaade ile asılacak afişler için metre murabba- ına senede 300 kuruş alınacaktır. Si- nema, tiyatro vesair eğlence yerle- rinin harici kısımlarında teşhir edi- len ilânların, metre murabbaı 20 ku- ruş ücrete tâbidir. Otomobil veya kamyonlar üzerine yazı veya resim- le yapılan ilânlardan metre murab- bal üzerinden senede 300 kuruş alı- nacaktır. Müteferrik ve seyyar ilân- ların günlüğü metre murabbalı 50 ku ruştur. Nakil vasıtalarının herhangi bir yerine yapıştırılan ve 10 santi- metre murabbaını geçmiyen matbu ilânlar ücrete tâbi değildir. Hayır müesseselerinin ilânları res medakisdeğildir. |Bi ilânları basan hh sanatoryomun yatak adedi 95 e çık- | vereceklerdir. Her nevi ilân ve afişler hazırlan- madan önce, belediyeden müsaade alınacaktır. z Şehir Meclisinin dünkü toplantı- sında Haydarpaşada yapılacak tren geçit köprüsünün yarı masrafına be- lediyenin iştirak etmesi bütçe darlı- ğından imkânsız görülmüş ve bu iş için 939 bütçesine tahsii ' kabul edilmiştir. Bundan sonra, belediye bıt: Ucuzlatıyor Ankara, 20 (A.A) — Devlet Ziraat İşletmesleri Kurumu memlekette bi- ra istihlâkinin artması ve bu suretle dünyanın en iyi bira arpasını yetişti ren memleketimizde arpa istihsali- hin yükselmesini temin için mühim kararlar almış ve bu kararları tatbi- ka başlmıştır. Bu kararların başında bira fiyatlarının ucuzlatılması gel- mektedir. Anl ı bira fabrik ç evvel difer hattınd üzak olan vilâyetlerde biranın şisesi oksan kuruşa kadar satılmakta iken bugün memleketin her yerinde bira- ayni fiyata ve şişesi 30 kuruşa satıl- maktadır. Bundan başka şimdiye ka dar muyvasale vesaiti noksan olan bir çok yerde bira bulundurulmazken kurumun aldığı tedbirlerle en ücra yerlere kadar bira sevkedilmekte- dir. Bunun neticesi olarak şimdiye kadar 22.000 hektolitre olan bira sar fiyatı bugün 35.000 hektolitreye çık mıştır. Yakın bir zamanda sıhhi içki olan bira istihlâkinin 60,000 hekto- litreye çıkmasını temiri edecek ted- birler alınmaktadır. Millet Meclisinde Ankara, 20 (TAN) — Büyük Mil- let Meclisinin bugünkü toplantısında ebelerin de tabipler ve diş tabipleri gibi beyannameye tâbi olmalarını is temek hakları mahfuz olmak üzere muayeneh inin veya ik rine ait olan binanın veya apartıman dairesinin gayri safi iratlarının bun- lara ait kazanç vergileri için matrah tutulmasının kanuna muvafık bulun duğu yolunda Sıhhat ve İçtimat Mu- avenet encümeni mazbatası okuna- rak tasvip edilmiştir. Yine bu toplantıda gümrük tarife kanununun altıncı maddesinde de- ğişiklik yapılmasina - dair kânunun bul edilmiştir. Yeni Bir Tünel Açılıyor Ankara, 20 (Tan Muhabirinden) — Erzurum — Erzincan demiryolu üze rinde inşa edilmekte olan en mühim tünelin açılış töreni yarın yapılacak tır. Aşkale kazasının 30 kilometre batısında olan ve bir buçuk yılda bi- tirilen bu tünel Türk mühendis ve işçilerinin büyük bir muvaffakıyeti d tle- talimatnamesinin müzakeresine de- vam edilerek kahvehane, gazino ve emsali yerlere ait fasıl kabul edilmiş tir. Yalnız bu gibi yerlerin kâgir bi- nalarda bulunmaları — hakkındaki mecburiyet kaldırılmıştır. ——— —— MÜTEFERRİK : 1800 Yedek Subay Orduya Katılıyor Yedek Subay Okulundan bu yıl 1800 kadar genç subay mezun ola- caktır. Bir Mayısta orduya iltihak e- decek olan genç subayl 23 Ni ERZURUMDA : — Kar Fırtınası Erzurum, (TAN) — İki gün süren fırtına ve kar yüzünden Kop dağı yolu yine kapanmıştır. Bu dağda açı lan 8 metrelik kar tünelleri arasında yeniden amele çalışmaktadır. Bir Otomobil Kazasında 14 Kişi Öldü Trabzon, (TAN) — Dün gece, Kel- kit 51 plâkalı şoför Reşadın idaresin san Cumartesi günü merasimle dip- lomaları verilecektir. O gün sabahleyin, yeni çıkan ye- dek subaylar üniformalarını giymiş oldukları halde muntazam yürüyüş- le Taksime gelecekler ve burada me rasim yapılacaktır. Genç subaylar namına bir genç söylev verecek, tiklâl Marşı söylenecek, ve bir geçit resmi yapılacaktır. Dün son imtihanlar ve bitmiştir. Müzeler müdürü geliyor Müzeler Müdürü B. Aziz eski eser leri araştırmak ve tetkiklerde bu- lunmak üzere yakında şehrimize ge- lecektir. B. Aziz burada ön beş gün kadar kalacak, sonra İzmitin yük- sek kısmındaki eserler üzerinde e- tütler yapacaktır. Hatay intihap heyeti geldi Hatayda yapılacak intihapta Mil- teftişler *|sadi hayat,, mevzuunda vermiştir. * Yedi kişilik bir arkeoloji heye- ti, dün bir Holanda tayyaresi ile Bağ Tayyre 16,45 te Yeşilköy Hava Meydanına dattan şehrimize gelmiştir. letler Cemiyeti namına bulunacak ©- lan heyet dün sabah Avrupadan şeh- yuvarl onunun yarası ağırdır. ERR TAKVİM ve HAVA 21 Nisan 1938 4 üncü ay Gün: 30 Kasım: 165 Arabi: 1957 Rumt: 1354 Sefer: 20 Nisan: 8 Güneş: 5,14 — Öğle: 12,12 p İkindi: 16,20 — Akşam: 18,54 Yatsı : 20,82 — İmsâk: 3,24 — Yurdun Doğu Anadolu bölgesile Geniz kıyılarında 've Orta Anadolunüf Şark kısımlarında hava kapalı ve ği yağışlı: geçmiş, Tüzgârlar Doğu Anadol” da sakin kalmış, diğer yerlerde ıı!l“*";I yetle şimali istikametten orta kuvv? rimize gelmiştir. Heyet buld hiç durmadan, Torosü Hataya hareket etmiştir. mürekkep olan heyete Rozer riyaset etmektedir. “ le Bas| esmiştir. b Dün İ: da hava kapalı geçmi$: " ç gâr şimali istikametten saniyede 2 İ metre hızla esmiştir. Saat 14 te bar0f re 757,5 milimetre idi. Hararet en q.—ol:dıı ve en az 11 santigrat olarak kayded” — & * deki otobüs 37 yolcusu ile uçuruma — Şoför dahil olduğu halde ölenlerin sayısı 14 tür. Diğer yolcuların hepsi yaralıdır. Bilhassa PERŞEMBE İ YURTTA HAVA VAZİYETİ Kart” l ö c<cmrara v o ama DÜŞÜ ü e ÜYN a AD aa DL”—RFATAL . a aşğzy PF eorr> ZETFDETECDTLERE ASA b 20 l