20 Mart 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

10 ehistan Kabul T Litoanyanın muvakkat hükümet (Başı 1 incide) teşebbüslerde bulunmuştur. Litvanya yı tehdit eden vahim tehlike sebebile Ve enternasyonal münasebetlerin gö- rülmemiş derece karışık bir vaziyet göstermekte bulunmasını nazarı dik kate alarak, Litvanya hükümeti, der- bal büyük devletler hükümetlerine müracaat etmiş ve sulhü tehdit e- den tehlike üzerine bunların dikkat pazarlarını çekerek politik müzahe- retleri ile bize yardım etmelerini ri- ca eylemiştir. Bu teşebbüs üzerine, müteaddit ve musır müracaatlar ya- pılmıştır, Litvanya hükümeti, ayni za manda adalet ve sulh eserine de hiz- met ederek, tarihimizin bu vahim a- nında Litvanyaya yardım eden dost hükümetlere teşekkür ederiz. Fakat maalesef bu gayretler, ültimatomun gönderilmesine mâni olmamış ve bu ültimatom verilmiştir. Taleplere mü- tavaat ediyoruz. Bunun üzerine bir mebus şu tak- riri vermiştir: “Parlâmento, hükümetin Polonya ülimatomunu kabule mecbur oldu- ğunu tanır.,, Kimse, aleyhtesrey vermemiş ve bu Suretle özle nihâyet bulmuştur. Diplomatik rhünasebetler İki hükümet, bügünden itibaren, normal diplomatik münasebetler te-| sisine karar vermişlerdir. Polonya- nın Kaunas ve Litvanyanm Varşova elçileri 31 marta kadar itimatnamele rini tevdi edeceklerdir. Her iki hükü met, elçiliklerin normal surette çalış malarını garanti altına almaktadır. Yine ayni tarihten itibaren, iki mem leket arasında doğrudan doğruya, P. T. T. demiryolu vessir her türlü irtibat ve münesebetler başlıyacak- tır. Ret cevabı verilseydi Polonya - Litvanya anlaşmazlığı- mın halli, Varşova politik mahfille- rinde çok büyük bir memnuniyetle karşılanmıştır. Polonya efkârı umu- miyesi, filhakika, sulh için ciddi bir tehlike teşkil eden Polonya - Litvan- ya hududundaki vaziyetin normalleş tirilmesini çoktanberi istemekte idi, Litvanya, notayı kabul etmekle, bir harbin önüne geçmiş olmaktadır. Zi- ra, Litvanyanın ret cevabı vermesi takdirinde, Polonyanın kara, deniz ve hava kuvvetleri bu akşam saat 21 de Litvanyaya hücuma hazır bulunu- yordu. İyi habor alan mahfiller, Litvan- yanın bu kararını bazı devletlerin Po lonya aleyhtarı teşviklerine rağmen almış bulunması keyfiyetinden dola- yı ayrıca memnuniyet hissetmekte. dir. Varşova, 19 (A.A.) — Gazeteler, çıkardıkları hususi tabılarda, “Liç. Yanya yola geldi, demektedir. Hükümetçi Kuryer Poranni, di. yor ki: Polanyaya karşı kin bislerile ye- tiştirilmiş olan Litvanya askeri efkâ- rı umumiyesi, kat'i bir anda, âsırlık an'anelerle bağlı bulunduğu Kuvvet- li komşusu ile uzlaşmanın mecburi ve elzem mahiyetini anlamıştır. Yarı resmi lakra ajansı diyor ki: Polonya ile Litvanya arasında nor mal münasebetlerin teessüsü, gerek Litvanya gerek Polonya için ve aYDİ zamanda Avrupa ve bütün dünya İ- çin mesut bir hâdisedir. Sulh takvi- ye edilmiştir Efkâr ümumiyede heyecan Paris Soir gazetesi gadan bildirdiğine muhabirinin Ri- İsteklerini Ettirdi merkezi Kovno'dan bir görünüş kâmetinin Leh ültimatoinunu kabul| etmesi üzerine Kovno'daki Sovyet el- çisinin, Litvanya Hariciye Nazırını ziyaret ederek Sovyet hükümetinin Litvanyaya karşı büyük bir sempati ve dostluk beslemekle beraber, yar- dım etmemesi de muhtemel olduğu hakkındaki beyanatı büyük rol oyna mıştır. Bu suretle Polonya — Litvanya ih tilâfının birinci safhası şimdilik ka- panmış sayılabilir. Fakat kuvvetle zannolunduğuna göre anlaşamamaz- lık içten içe hâlâ devam etmektedir. Son ültimatom £ dolayısile Litvanya efkârı umumiyesi heyecan içindedir. Hudutta Polonya kıtalarının toplan- miş olmasi efkârı umumiye üzerin- de büyük bir mukavemet arzusunun doğmasına sebep olmuştur. Halk ha- Hihazır vaziyeti, 1920 de, mütareke nin imzasından İki gün sonra Polon| yalılar tarafından Vilna işgali sıra- larına benzetiyorlar. O Ültimatomun kabulü dahilde bir çok tehlikeli neti- eceler doğurabilecek ve belki de bu yüzden hükümet istifa edecektir. Bir çok mahfiller de bunun; Polon ya-ile diplomatik o müansebetlerin ladesi ve Vilna istilâsını kabul ma- nasına geleceği ve bundan sonra da Polonyanın mütemadiyen Litvanya dahili işlerine karışacağı söylenmek tedir, Birçok heyetler, Litvanya ma- kamılarına ağır ve tehditkâr bir lisan la yazılmış karar suretleri tevdi ede- rek ültimatomun kabulü aleyhinde bir Usan kullanmaktadırlar. Varşovada tezahürat Varşova, 19 (A.A) — Polonya — Litvanya uzlaşmasını kutlamak Üze- re tertip edilen büyük bir tezahü- rat esnasında milli birlik cephesi şe fi general Skavarzinski “Litvanyaya kuvvetli ve dost elimizi uzatıyoruz,, demiştir. Nevyork, 19 (A.A.) — Litvavnya- nın Polonya ültimatomunu kabulü, borsada çok “İyi bir tesir yapmış ve müuamelelerde büyük ve umumi bir faaliyet başlamıştır. Birçok endüs- tri tahvilleri, dünkü asgari fiyatlara nazaran bir ilâ dört yükselmiştir. Gerginlik hafifledi Londra, 19 (A.A) — Dahili vazi- yetteki gerginlik hafiflemiştir. Par- lâmento mahafilinden alnan bu in- tiba Avrupa vaziyetinde hafta başı- na nisbetle hasıl olan sükünete ve si- yasi mahafile düşünmek imkânını! vermesine atfolunmaktadır. Diğer taraftan kabinenin önümüz deki toplantısından sonra sarih bir vaziyet alacağına dair çıkan haberler | de sinirleri yatıştırmışlır. Alman gazeteleri Berlin, 19 (A.A.) — Akşam gaze- teleri, Litvanya - Polonya analşmaz lığının halli dolayısile memnuniyet- lerini bildirmektedirler. Nahtausgabe, diyor ki: Bu suretle, 18 senedenberi Avru- panın şarkında mevcut bülunan tehi- Vikeli bir vaziyet ortadan kaldırılmış ve sulh, Avrupanın bu kısmında tah- kim edilmitir. Lokal Anzeiger, bazı ihtiraz ka- yıtları koymakla beraber, diyor ki: Diplomatik sünasebetlerin hor- malleştirilmesi, bundan böyle çıkabi- lecek herhangi yeni bir hâdisenin kolayca ve sulhçu bir surette, halli için lüzumlu şartları ortaya koy- İ dim tuttu. (Başı 1 incide) yerde halka heyecanlı nutuklar söy lemektedirler. Hükümetçiler, zaferden emin Hükümet makamları, asilere ve ecnebi kuvvetlerine karşı giriştikleri kurtuluş mücadelesine sonuna kadar devam edeceklerini ve kat'i netico- nin lehlerinde olacağından katiyyen emin olduklarını beyan ediyorlar. Madrit müdafii, General Miaja, son vaziyet hakkında şuhları söyle miştir: “Her muharebede tali oyunları olur. Mühim olan kat'i neticedir. Biz bu neticenin lehimizde olacağından eminiz. Tek bir cümhüriyet askeri mevcut oldukça harbi kazanacağız, kat'i zafer bizde olacaktır, ,, Diğer taraftan, asl general Fraö- ko, Havas ajansı muhabirine beya- natta bulunarak hariçten yeniden ecnebi kuvvetleri gönderileceğine da- ir ortada dolaşan haberleri yalanla- mıştır. Daha sonra Franko, İngiltere ve Fransanın kendilerile samimi şe- kilde teşriki mesai edeceklerinden emin olduğunu ilâve etmiştir. Paris, 19 (Hususi) — Alman elçi- liği neşrettiği bir tebliğde; 30 - 40 bin kişilik bir Alman askeri kuvveti- nin Frankist Ispanyaya gönderildi- ği ve Alman tahtelbahirlerinin Akde- nizde manevra yaptıkları hakkında- ki haberleri yalanlamaktadır. Cephane yüklü bir Alman vapuru battı Kopenhag, 19 (Hususi) — Silâh ve cophane yüklü olduğu halde Ispanya- da Huclva limanına gitmekte olan İbir Alman vapuru Şimal denizinde bir mayına çarpmış ve ambarların. da vukubulan bir infilâk neticesinde 10 dakika içinde batmıştır. Svere a- dındaki İsveç vapuru kaza mahalli De yetişerek, kaptan hariç omak üze- re 21 taylasını kurtarmıştır. * Nevyork Taymis gazetesi diyor ki: “Barselonalılara karşı asi tayya reciler tarafından yapılan cinayet Ispanya dahili harbinin bir ayıbıdır. Bu kıtallerin askeri hiçbir hedefi yoktur. Yapılan şey insaniyete karşı çocuklara ve hastalara karşı bir harpten başka bir şey değildir. Büyük Sanatkâr Naşit, 35 Yıllık Sahne Hâtıralarını Anlatıyor (Başı 7 ncide) İ evimli sanatkâr bu esprisini yaparken, sanki, sadet ha- ricine çıkmış gibi, sıkıldı: — Af buyurunuz. dedi. zevzekli- — Çok mesut musunüz, üstat, de dim.. Sahnenin beyazlattığı saçlarını göstererek: — Bu uğurda hayatımı verdim, dedi.. Şimdiye kadar yalnız sanat aşkı için çalıştım. Takdir, teşvik miikâfat beklemiyordum. Şimdi, hiç umulmadık bir iş oluyor.. Mem leket beni hatırlıyor.. Bundan bü- yük saadet olur mu?. Biz artık geldik, gidiyoruz. Şurada kaç sene daha sahnede durabiliriz.. Bu ka- dirşinaslık, yeni yetişecekler için bir teşvik olur.. Naşit, çok terbiyeli bir insan, eşsiz bir sahne artisti, 35 yıl halk kültürüne hizmet etmiş bir sanat- kâr.. Ondan ayrılırken, içimde bu his- lerle karışık bir hürmet vardı... —— —— Yeni Motör Denize İndiriliyor Deniz Ticaret müdürlüğünün fab- rika ve havuzlar idaresine ısmarladı- fi motörlerden ikincisi de bitirilmiş- tir. Pazartesi günü merasimle deni- ze indirilecektir. Bu motör de, ma- zotla işliyecektir. Idare, bu suretle sekiz motöre sahip olacaktır. Diğer. leri benzinle çalıştığı için, yeni mo- tör indikten sonra benzin masrafı TAN Hükümetçiler Zaferden Emin | Almanyanın Yeni Teşebbüsle Asilere Silâh Taşıyan | Çek - Sovyet Paktının Bir Alman Vapuru Battı Bozulmasına Çalışacal İspanyadaki Harbin Bilânçosu 20-3 -938 > a Başvekil B. Chamberlain, eski Hariciye Nazırı B. Eden'le beraber (Başı 1 incide) Prag, 19 (A.A.) — Nazırlar me€ ehtesgaden köşküne dönmüştür. devlet idarelerinde Alman m İngiltere ve Almanya rının nisbetini yüzde 22 ye Londra, 19 (Hususi) — Avustur. bir emirname kararlaştırmıştır. ya ilhakının uyandırdığı heyecan) Sofya, 19 (A.A) — Bulgar son günlerde biraz yatışmışsa da res-|meti, Viyanadaki elçiliğini lâğv€ mi mahafile mensup kimselerin muh | ye ve Viyanada yalnız bir ko: telif vesilelerle yaptıkları beyanat |luk birakmıya karar vermiştir. ve gazeteler, kâh açık, kâh kapal,| Münih, 19(AA)—A' umumi infiale ayna vazifesini görü- |eski Münih konsolosu Jordan ie yorlar. Henüz hükümetin ileride a |solosluğun diğer üç memuru lacağı vaziyet tamamen belli olma- | edilmiştir. Avusturyada Yeni makla beraber bugün kabine Lordu Delevar'ın söylediği bir nutuk, Ingil- Temizlik Havasi Viyana, 19 (Hususi) — Viy#i terenin Almanyaya karşı takınacağı müstakbel tavrı kısmen izah etmesi bugün hâkim olan sessizlik gün evvelki gürültülü tezahürl bakımından çok şayanı dikkattir. daha manidar görünüyor. Bu Lord Delavar, son aylarda Avrupa- 'da esen kargaşalık ve asayişsizlik nete bazıları temizlik havası lar. Bu öyle bir vaziyettir ki, #8 havasını şiddetle takbih ettikten son- yepyeni bir âlem eskisinin ra, bilhassa demiştir kiz tarak bir istihale devresi açıyor” DENİZ ve LİMAN : Fenerbahçedeki Yeni Mendirek te Bitiyor Deniz Ticaret müdürlüğü tarafın- dan Fenerbahçede yapılan mendire- ğin inşaatı ilerilemiştir. Deniz tica- İret müdürü Müfit Necdet, dün sa- bah Fenerbahçeye giderek mendire- ğin son vaziyetini tetkik etmiştir. Bununla beraber son altı ay içinde kurulan mendirekler üçü bulacak- tır, | — —— 0 — KISA HABERLER: üzikde simbünğ.üiü dmmkize ilini dah. ia. Yardan Vergi kesilmemesi istenmektedir. İdille yazılmış yazılar neşretmekte- Ankara, 19 (TAN) — Devlet Demir. yolları tekaüt ve tenvün sandığı kanunun- da bazı değişiklikler yapılmasına dalr ye- hi bir lâyiha hazırlanmış ve Başvekâlete verilmiştir. Lâyihada, sandığa alınan para- “Avusturya hâdisesinden sonra Her sahada başlıyacak umursi! hiç kimse bizden, Almanya İle müza- kere siyasetine devam etmemizi is- fiye evvelâ ırk meselesinde ke? gösteriyor. Artık ne bir tiyemez. Bugün, en basit ahlâk kai- hâkim ne de yahudi avukat... deleri, kuvvetten başka hiçbir şeyi tanımıyan bir rejimin çizmeleri al- tında çiğnenmiş bulunuyor... Böyle | biz rejimle tenti edilecek imzaların |nın iki meşhr doktoru kayıplsft rışmıştır. O kadar artist işinde” karılmıştır ki, bazı tiyattölar P lerini ebediyyen indirmeğe m istikbalinden nasıl emin olmalı?,, Diğer taraftan, 13 senedenberi kalıyorlar. Orkestra şefleri bü rolden azat edilmiş deği Deyli Telgraf gazetesinin Viyana mu- habirliğini yapmakta olan bir Ingiliz azetecisinin bugün, sebebi izah edil- mi alalim Alinin çi polis teşkilâtı | Bundan böyle musikiye taallük © işler bile nasyonal sösyslistlerin de bulunacak. Bu vaziyetten istifade eden “4 Gestapo tarafından hudut haricine değildir. Vaziyeti kavramakta 8 çıkarılmış bulunması, hiddet uyan- dırmıştır, Bugünkü akşam gazetele- miyen tüccar zihinli adamlar, retlerinin inkişafı için hemen ; ri, bu hususta oldukça şiddetli bir aldılar. Evvelce Yahudi m dolup boşalan Splandid kahvesi mini Kafe - Berlin yaptı. Birçok ler de (Berlin) li isimler aldı. Avusturya ordusu südakat Bi etti, Fakat bu yemin Alma karşı olmaktan çok onun şefin© pılmış gibi bir şey. Taharriy$i tevkifat gündüzden fazla ge devam ediyor. | dirler. Daily Telegraph gazetesinin ver -| diği bir habere göre, Chamberlain ile hariciye nezareti erkânı arasında gö rüşmelere devam edilmiş ve Avus - turyanın Almanya ile birleşmesi üze rine hasıl olan vaziyet tetkik olun - muştur. İngiliz nazırları, orta Avru- pada Almanyanın yeni bir hareketi- ne mâni olmak üzere Çekoslovakya ya ekalliyetlere dair olan Alman me talibatını kabul ettirmek gayesini ta kip ediyorl Küçük devletler İngilterenin son hâdiseler karşısın- da takındığı vaziyet, Avrupanın kü- çük devletlerini şiddetle alâkadar et mektedir. Chamberlain'in Avam ka- marasındaki söylediği nutkun, umu- mi bir memnuniyetsizlik uyandırdı. ği anlaşılmaktadır. Maamafih, küçük Avrupa devletleri matbuatı hayli çekingen davranmakta devam ediyor lar. Romanyada intişar eden Üni- versul'ün yazdığı bir makalede de - niyor ki: “Tuna havzası devletleri, bugün her günden ziyade İngiliz ve Fransız siyasetine bağlı bulunmaktadır. U- malım ki Chamberlain'in Avam Ka- marasındaki son beyanatı, İngiltere nin son sözü olmasın.,, Jorj Bratiano, Timpul garetesinde “siyasetimizin yolları, başlığı altında yazdığı bir makâlede diyor ki: “Baltıktân Karadenize, Adriyatik ten Egeye kadar uzanan devletler blo ku muazzam gir rüfuz kütlesi ve Ay. rupanın inkişaf gösteren milletlerini temsil etmektedir Bu blok bugün her zamandan ziyade umumi sulh için)da dahili iğtişaş ve mücadö' şi bir zarurettir. Bizim siyasetimizin yol | korkarak zahire biriktirmek ları bu anda bir taraftan Ankara, A. | kârlığımı gösteriyor. tina ve Sofyaya teveccüh ederken di-| o Avusturya hudutları her ğer taraftan da Varşova, Belgrat ve | kapalı olduğu halde bi Praga doğru gitmektedir. Müşterek | yoğunu birakarak aziz canlar intikabatı kontrol etmekten de nu bulunuyorlar. Sar'ın işgali sırasında görünmüş olan meşhur Dr. teşkilât ve tanzimatla me; le zannediliyor ki, Plebisite “4 düm eden günlerde Her Hi Çünkü şerefli bir istiklâl ve maziye malik olan Avusturys ti halihazırda Almanyanın bil yetinden başka bir şey değildi Bu aralık, Iktisadi teşkilât GL tulmamıştır. Doktor Şaht bi iyanaya gelmiş ve Avusturya ” di membalarını Almanyaya mak işini üzerine almış bul fi ettirilmiştir. Bununla beraPigj vaddi gıdaiye fiyatları'da t© miştir. Çünkü işgal ordusunu, lenmesi için - pazarlarda BÜ bir talep vukubulmaktadır. ? Ankara, 19 (TAN) — Daday kayma mühim miktarla azalmış olacaktır. a gan nizi od alınmıştır. İ müm sulhü korumak kaygusudur. — İediyorlar hedef bizzat kendi sulhumüzü ve u-|tarmak kaygusile memleke i i #