2 Şubat 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

TA A PAŞANIN Yazan: Ali Haydar Mithat NEN (Tercüme ve iktibas hakkı mabfuzdar,) Divaniye Mebusu Oluyorum Mahmut Şevket Paşanın katlinden sonra iktidar mevkiine getirilen Sait Halim Paşa kabinesi.. No. 64 emleketin çok müşkül da- kikalarında $a sadarete geçmişti Paşa, Mehmet Ali dan doğruya torunuydu. Ömrü bü- yük bir servet ve debdebe içinde geçmişti. Sıkıntı yüzü görmemişti. Epeyce okumuş, geniş bir görüş sa hibi olmuştu. Ruhan dürüsttü. İs- tibdat günlerinde, Avrupada ve Mısırda kendisile defalarla konuş- muştüm, Hür fikirli bir adam ol duğuna kansat getirmiştim. Mu- hakemesinin kuvveti, her hakikati olduğu gibi görmesine kifayet edi- yordu. Fakat iradesi zayıftı, hele Sadaret makamının cazibesine da- yanamıyordu. Sait Halim Paşa sadarete geçti ği sırada Enver Paşa, hem Harbi- ya Nazırı, hem de Saltanat Hâne- danına damat olmuştu. Dahiliyeye Talât Bey, Adliyeye İbrahim Bey, Bahriyeye Cemal Paşa, Maari Şükrü Bey, Maliyeye Cavit Bey, Nafiaya Çürüksulu Mahmut Paşa, Orman ve Maadine Bostani Efen- di, Postaya Oskan Efendi geçmişti. Hariciye bir müddet Sadrâzamda kalmış, sonra Ahmet Nesimi Bey tayin edilmişti. Mebusan reisliğini Halil Bey, âyan reisliğini Sait Pa- şa işgal ediyordu. u sıralarda ben de mebuslu ğumu ileri sürdüm. İzmir. den namzetliğimi ilân ettim. İtti- hat ve Terakki umumi kâtibi Mit hat Şükrü Bey beni cemiyet mer- kezine çağırdı: — Namzetliğinizi Bağdada nak- lediniz, dedi. Oradan intihabınız daha bayırlı olur. Mithat Şükrü Beyin fikri doğru idi. Zira Bağdat ve İrakta babama karşı derin bir sevgi vardı, Bura- larının iyiliği için Mithat Paşanın yaptığı işler, zihinlerde iz bırak- mıştı. Divaniyeden mebus seçil- dim, İraklılar arasında memnuni- yet uyandırdı. Bu hissi ifade eder yolda pek çok telgraf aldım. Fırkacılığa karışmak veya ken- dimi şahsen göstermek gibi bir maksadım yoktu, Müstakil kala- caktım. İyi hareketlerinde hükü- metle beraber yürüyecektim. Yol- suzluk görürsem tenkit edecek- tim. Fakat bu yolda harekete im- kân olmadı. İki ay sonra Halil Bey bizi bir araya topladı. Harbin deh- şeti, tehlikenin hudutlarımızda bu lunduğu hakkında bir nutuk söy- ledi. Hepimizin şahsi fikirlerimizi ve emellerimizi bir tarafa bırake- rak milli gaye etrafında toplanma mızı ve birlikle hareket etmemizi istedi. Bu sırada aleni tenkit, mem leket menfaatlerine aykırı olabilir di. Beklemekten başka çare yok- tu. hat ve Terakkiyi İlder sı- fatile temsil eden Talât B. bazı meselelerde geniş görüşlü, pratik bir adam sıfatile hareket e- derdi. Fakat dar görüşle hareket ettiği bir nokta vardı ki Araplara emniyetsizlik beslediğini hiç sak- lamıya lüzum görmemesi ve ba- zan Arapları fuzuli yere kirmasıy- dı. Buna bir misal anlatayım: Kü- veyt Emiri Mübareküssabah İstan- bula bir heyet gönderdi. Bu heye- te verdiği mektuplardan biride bana hitap edilmişti. 2 Reriyülev- vel 1332 tarihli olan bu mektup çok samimi bir lisanla yazılmıştı. Şunları diyordu: Evvelâ selâm hediye eder, ha- tırınızı sorarım. Merhum baba- nızı dalma hürmetle yâdederim. O büyük adamın oğlu olduğu- nuz için size de büylik hürme- tim vardır, Benim emelim Os- manlı bayrağının gölgesinde ya şamaktır. Osmanl bayrâğının kıyamete kadar ; dünyaya “nur heşretmesini Allahtan dilerim. Merhum babanızın siyasi hü- tıralarında Âli Sabah ailesi hak- kında daima teveccüh ve sevgi gösterilmiş, şerefimiz, hakları- mız müdafan edilmiştir. Bunun için Mithat Paşanın münevver merkadine fatihalar hediye ede- rim. Merhumun ruhunun bu- gün yaşıyan Osmanlılara fazi- let telkin etmesini, Osmanlıları birleştirmeye ve unsurlar ara- sında barış ve sevgi kurulması- na âmil olmasını dilerim. Hür- metlerimi kabul ediniz ve dai- ma muvaffak oluunz. Mübareküssabah Miprsimisim babası, memleket aleyhinde hare- ket etmiyeceğini Mithat Paşaya Söz vermiş ve sözünü tutmuştu. Oğ lunun da yüzüne gülünseydi her- balde faydası olurdu. İstediği şey, Beşinci Mehmedin büyük bir res- minden ibaretti. İngiltere Krah Beşinci Corcun gönderdiği resmi, yazıhanesinin karşısına asmiş, 0- turduğu yerin baş tarafını Beşinci Mehmedin resmi için açik bırak- maşta. Heyetin padişah tarafından ka- bulünü ve bir resim hediye edilme sini Talât Beye ısrar ile tâvsiye et- tim..Aldırmadı. Heyete kimse baş çevirmedi. Birkaç gün sonra tees- sür içinde memleketlerine döndü- ler. Mübareküssabahın Basra kör- feri üzerinde hâkim olduğu saha- nın mesahası yüz bin kilometre mu rabbaıa yakın ve nüfusu iki yüz binden fazla'idi. İngiltere orada nüfuz kurmak için her çareye baş vuruyordu. Mübareküssabahın or- taya koyduğu iyi hisleri beslesey- dik, gönderdiği heyete alâka gös- terseydik ne kaybederdik? Bunu yapsaydık harpte Küveytin düş- man iâfafına geçmesine mâni olur muyduk? Bunu bilmem, fakat sö- zümüzün geçmesine herhalde da- ha fazla bir derecede ihtimal bulu- (Arkası var) YERL Şehir Meclisi, dün saat 14,30 da Şubat içtima devresine başlamıştır. İlk sözü vali almış ve bilhassa şun- ları söylemiştir; “— Şubat devresi, bütçeyi is- tihdaf eder. Her sene Vilâyet ve Belediye bütçelerini bu devrede meelislere vermemiz vazifemiz ik- tizasıdır. Fakat, hükümetçe “bazı kararlar alınmıştır. Bu kararlara göre, gelir ve masrafların değiy- tavazzuh etmemiştir. Onun için şimdilik meelisinize yalnız Vilâyet bütçesini veriyoruz. Belediye büt- çesi biraz daha gecikecektir.” Valinin bu sözü Üzerine, Vilâyetin 1938 bütçesi Bütçe Encümenine gön derilmiştir. Bu bütçeye göre, 1988 varidat bütçesi 4474853 lira olarak tesbit edilmiştir. Bu yekünün 344500 lirası bina, 100 bin Kirası arazi vergilerinden, 358500 lirası forağ ve intikal harçlarından, 361709 İlrası, ispir. İtelu içkiler inhizarı vilâyet büroundan, 740000 lirasi yol nden, geri kalanı da muhtelif ve müteferrik maddelerden temin edilmektesir. Vilâyet bütçesi, geçen seneden Hira fazladır. Masraf faslına konan tahsisat Maarif kısmına gelince, 79252 lira Na- fa işlerine, 1919167 lira Maarif işlerine, 115887 Şehir Meclisi, Şubat Toplantılarına Bütçe Müzakeresi Ile Başladı mesi zaruridir. Bu itibarla bütçe)” İ HABERLER MÜTEFERRİK : Daireler Liman Hanında Toplanıyor İktisat Vekâletine bağlı dalrelerin bir araya toplanması kararı üzerine müsait bina araştırmalarına devam ediliyor. Bir araya getirilecek daire- ler arasına, Denizbanka geçen denizci lik şubeleri ile deniz ticaret müdür- Tüğü dahil değildir. Dairelerin şimdiki halde uyuştu - rucu maddeler inhisarı ile iş datre- sinin bulunduğu liman hanına top- e el ge OE amaa Gn ni ihtimal olarak Bnudan sonra Tuznameye geçil. görülmektedir. Dördüncü vakıf ha- tir. Francala ve ekmek nümune- | Binin, maksada elverişli olmadığı an sile beraber unlardan da nilmune a. | aşılmıştır. lınması ve bozuk ekmek veya fran-| (o Yakında Mısırda Bir Resim calaya rastlandığı zaman ekmekçi, | Serigisi Açıyoruz kırmacı, uncu ve değirmencilerin de | Güzel Sanatler birliği resim şube- müteselsilen cezalandırılması hakkın | sinin yıllık kongresi, dün Alay köş daki teklif, nümunelerin tahsil müd. | künde toplanmıştır. Yıllık çalışma deti için konulan 24 Sante yapılan iti- |raporu okunarak kabul edilmiş, ye- raz üzerine bu müddetin 48 saate çı- İni idare heyeti seçimi yapılmıştır. karılması için makama iade edil Reisliğe Konya saylavı Ressam Şev- miştir, İket, azalıklara da Akademi muallim- Geçen devrede afişaj talimatname | lerinden Feyhaman, İsmet, Hayretul $i itirazlarla karşılandığı için tali.İlah, ressam Sami, Ali ve Vecih seçil 92038 lira ziraat işlerine, 34502 lira bay- tarlığa, 131203 Kra Sıhhat müdürlüğüne, 411966 lira muhtelif masrafları, 177251 Ura muhtelif müessese ve teşekküllere yardıma ayrılmıştır. Fevkalâde masraf bütçesi de 404500 1 rası yol işlerine, 180 bin lirası Maarif, 14281 lirası ziraat, $ bin lirası baytar, 80 bin lirası Floryaya, 25 bin lirası hava tel Uikesinden korunma işlerine, 159 bin 1 matnamenin bu esaslara göre değişti | rilmesi maksadile talimatname Be- lediye Reisliği tarafından Meclisten geri alınmıştır. | Diğer birçok tezkereler ait olduk.| ları encümenlere gönderildikten son ra cumaya toplanılmak üzere toplan tıya nihayet verilmiştir. DENİZ vE LİMAN z İstinye Dokları İçin Yeni Bir İdare Dünden itibaren Denizbanka ge. çen İstinye dokunun ayrı bir idare halinde çalışması, umumi müdürlük tarafından daha faydalı görülmüştür Dok, tesisatı için yeni bir idare ku rulmuştur. Şiddetli Lodos Fırtinası Evvelki gece Ege denizinde olduk- ça şiddetli bir lodos fırtınası kop - muştur. Fırtınanın sahillerde ulak tefek tahribatı olmuştur. Limana hiç bir kaza haberi gelmemiştir. Yeni Yolcu Salonu Sirkecide yaptırılan yolcu salonu, inşaatı bitmiştir. Salon, pazartesi gü nü açılacaktır. Salonun bir dairesini işgal eden asliye beşinci ceza mah- kemesi yine ayni yerde kalacaktır. POLİSTE : Eski Nişanlısı Ters Cevap Verince Kızmış Taksimde oturan Tatyos, evvelki akşam arkadaşı Artamille beraber| Kurtuluşta Tuğla apartmanında o- turan eski nişanlısı Fransuvanın evi- ne gitmiştir. Rakı sofrasında kafa- ları adamakıllı dumanladıktan son- ra Tstyos, Fransuvaya, nişanı taze- lemeyi teklif etmiş, ret cevabi alın- ca tabancasına sarılarak hücum et- miştir. Tatyos, yetişen memurlar ta- rafından yakalanarak mahkemeye verilmiştir. Kaza Yerlerine Mühendis Gönderilecek Bundan sonra şehrin herhangi ye- rinde bir kaza olursa, nöbetçi mühen dis veya fen memuru da derhal hâ- dise yerine gönderilecektir. Binecek- leri taksi arabalarının parasını, ş0- förler, belediye hesap işleri müdür- lüğünden alacaklardır. ” Akbıyıkta Saraçane çıkmazında İoturan posta müvezzii Süleyman, ge ce evine giderken sarası tutarak ye- re yuvarlanmış, başından ve muhte- lif yerlerinden ağırca yatalanmıştır. * Sadullah isminde biri Kasımpa- şada Bahriye caddesinden geçerken Ayşe ile damadı İhsana rastlamış, hınç almak için her ikisini de ustura ile yaralamıştır. Zabıta korsan Maksut isminde bir sahıkalıyı, birçok elbise ve eşya hırsızlıklarının faili olarak yakalan. BELEDİYEDE : ve) Yeni Yapı ve Yollar Kanunu Projesi | Yapı ve yollar kanununda yapılacak değişikliği tetkik etmekte olan ko -| misyon, işini bitirmiştir. Komisyona | belediye adına iştirak eden hukuk iş- | leri müdürü: Muhlis, imar: müdürü Ziya, harita müdürü Galip cumaya şehrimize döneceklerdir, Komisyon, Prostun bu husustaki | bütün tekliflerini kabul etmiştir. Ye ni lâyiha, yakında Vekiller Heyetine verilecektir. Tramvay Durakları Azalıyor » Son günlerde birçok dairelerin is- tekleri üzerine şehrin muhtelif yer- lerinde birçok tramvay durak yer- leri yapılmıştır. Belediye, bu vaziye- ti seyrüsefer bakımından mahzurlu görmüş olduğundan mevcut istesyon lar azaltılacaktır, Halkevi İnşaatı İçin Eminönü halkevinin yapılması f- çni yüz bin liraya ihtiyaç olduğu hal de elde mevcut para ancak 57 bin liradır. Üst tarafının temini için hü- kümete müracaat edilecektir. ÜNİVERSİTEDE ; Seyahatten Döndüler Sömestr tatilinden istifade ederek doçent Muhlis Etenin başkanlığında Bükreş, Peşte ve Viyanaya bir tetkik gezisine çıkmış olan üniversiteliler, dün Daçya vapurile şehrimize dön müşlerdir. Gençlerimiz, gittikleri yerlerde çok yüksek misafirperverlik görmüşler ve tam mânasile ağırlan- muşlardır. MEMLEKETTE: İzmit Vilâyet Meclisi Açıldı İzmit, 1 (Tan muhabirinden) Vilâyet merlisi vali Hâmit Oskayın başkanlığında toplandı. Büyüklere tazimlerini telgrafla sundu. Mutlu Bir Yıldönümü Zonguldak, 1 (TAN) — Atatürkün iradelerile Bolu Saylavı Cevat Gürer tarafından ulusal tarihimizin sna het ları üzerine ilk konferansm verildiği mutlu günün 7 inci yıldönümü Ata. Hirk tarih günü olarak her yıl oldu. Zu gibi halkevizde törenle kutlanmış- mıştır. tr, mişlerdir. Toplantıda konuşulan en mühim mesele, güzel sanatler birliği adına Mısırda bir resim sergisi açılmasıdır. Buna esss itibarile karar verilmiştir. Reis Ressam Şevket, bu iş için tet- kiklerde bulunmak üzere bu hafta Kahireye gidecektir. Brüksel Sefirimiz Gidiyor Brüksel sefirliğine tayin edilen B. Cemal Hüsnü, Yalovadan şehrimize gelmiştir. B. Cemal Hüsnü dün ken- disini gören bir muharririmize kısa- ca şunları söylemiştir: — Üş gün sonra Ankaraya gideceğim. Orada işlerimi tanzim ettikten sonra tak- riben 15 » 20 güne kadar vazifem başına hareket edeceğim. Beş Milyonluk Gelir Yeni senenin ilk ayında İstanbul gümrüklerinin temin ettiği gelir, 5 milyon lirayı geşmişitr. Bu yekün, kinunusani nihayetine kadar temin edilen rakamı göstermektedir. Yugoslavya Matbuat Ataşesi Yugoslav matbuat idaresi, matbuat memurlarından B. Lukaçoviç'i mem leketimize matbuat ataşesi olarak göndermiştir. B, Lukaçoviç, gehrimi ze gelmiştir. Bu akşam Ankaraya ha reket edecektir. MAARİFTE Muallimlere Aile Bilgisi Kursları Muallimlerin mesleki bilgilerini arttırmak için tertip edilen konfe- ranslara devam ediliyor. Bu arada aile bilgisi için de bir kurs açılmış- tır. Bu kursun ders yerleri ile saatle- rini aynen yazıyoruz: 9 ve 23 Şubatta Edirnekapı Sağlık mer 3, 9, 18, 23 ve 30 Martta İstanbul birinci okulda, 6, 13 ve 20 Nisanda yine İs tanbul Birinei okulda, 27 Nisan ve 4 Ma- yısta Fındıklı 18 ünsü ilokulda bütün dera- ler 14,30 da başlıyacaktır. OSMANİYEDE: Hayat Çok Ucuz Osmaniye (TAN) — Adananın 92 kilometre doğusunda kurulu ve dört mevsimde portakal kokularile dolu olan sekiz bin nüfuslu kasabamızda hayat pek”ucuzdur, Mevsimin kış ol. masına rağmen on yumurta beş ku- Tuş, en iyi yoğurdun kilosu yedi bu- çuk kuruştur. Zahire ve dğier yiye- cek maddelerinin fylatları da bunlar gibi ehvendir. Osmaniyede portakaldan başka li- mon ve turunç ta yetiştiriliyor. Ke- reste ve yer fıstığı da kasabahızın başlıca kıymetli hazinelerindendir. | BİRKAÇ SATIRLA | Mükiye müfettş heyeti dün de oto büs meselesile meşgul olmuş, bir kişiyi dinlemiştir, Tahikikatın bir an evvel bitirilmesine çalışılmaktadır, * (Dört eündenberi kapalı bulunan Sam sun — Sivas tren hattı, dün açılmış ve seferlere tekrar başlamıştır * Av müdürü Cemil, dün Yaloradan dönmüştür, 2.2.0938 Arikeraden Telefon ve Telgrafla Göçmenlik İçin Bir Rapor Hazırlandı Ankara, 1 (TAN Mubabirinden)— Vekâletlerden seçilen birer mümes- silin iştirakile iskân umum müdür- lüğünde bugün son bir toplantı ya- pılmıştır. Yurda gelen ve gelecek ©- lan göçmenler hakkında komisyon uzun birrâpor hazırlamış ve Vekâ lete vermiştir. Anlaşıldığına göre, esaslı bir tetkik mahsulü olan bu ra- porla önümüzdeki seneden itibaren memleketimize daha geniş miktarda göçmen getirilmesi imkânları derpiş edilmiş bulunmaktadır. Hükümet bil hassa Bulgaristandaki vatandaşları" mızın ıztırabını dindirmek ve bün- lürı bir an evvel anayurda kavuştur mak kararndadır. Kaymakamlar Arasında Ankara, 1 (TAN muhabirinden & Terme kaymakamlığına Bingöl kay» makamı Necati, Boğazlıyan kayma- kamlığına Ankara malyet memuru Hulüsi, Eğil kaymakamlığına İslahi- yeden Vahit, İmroza Kadıköyden İh- san, Kadıköye Aksaraydan Cenap, Sökeye Vakfıkebirden Zeki, Nazımi- yeye Besniden Nesip, Şarki Karaağa ca Zaradan Bedii, Binana Ankara De lice nahiyesi müdürü Kâzım, Sürme neye Trabzon maiyet memuru Salt, Ezineye Kırklareli malyet memuru Tevfik, Sivriceye Kebandan Vasfi, Çiçekdağına Güründen Fahri, Vakfı kebire Koyulhisardan Hüseyin, Sa- rayköye mahalli idareler umüm mü- dürlüğünden Mehmet Ali, Pazara es- ki Cihanbeyli kaymakamı Rasim ta- yin edilmişlerdir. Ayancık kaymaka mı Kemal, Vekâlet emrine alınmıştır, Hariciye ve Nafıada Ankara, 1 (Tan muhabiirnden) — Vaşington büyük elçiliği başkâtibi 'Tahsin, Rio de Janeiro başkâtipliği- ne, Tekirdağ nafıa müdürü Adli Elâ- ziz nafın müdürlüğüne, Elâziz başmü hehdisi Behçet te Nafın müdürlüğü ne'tayin olunmuşlardır. Bir Teknikum, Yapılıyor Ankara, 1 (Tan muhabirinden) — Maarif Vekâleti Ankarada Gazi ens- ütüsü yakınında bir yüksek teknik mektebi (Teknikum) yaptırmıya ka rar vermiştir, Bu mektebe sanat mek tepleri mezunları almacaktır. Bir Ziraat Raporu | Ankara, | (Tan muhabirinden) — İktısat Vektleti, ziraat kongresine ve rilmek üzere zirai iktısat ve ticaret mevzuları etrafında etraflı bir rapor hazırlamıya başlamıştır. Fedakâr Bir Polisimiz İçin Ankara, 1 (Tan muhabirinden) — Bugün belediye meclisi toplantısında vazife esnasında hastalanarak ölen başkomiser Hasibin eşine ikramiye verilmesi hususunda reisliğin teklifi alkışlarla kabul edilmiştir. Bir İmtiyaz Feshedildi Ankara, 1 (Tan muhabirinden) — Balıkesirin Demirkapı mevkiinde bir yabancı şirket elinde bulunan anti muvan imtiyazı hükümet tarafından fesholunmuştur. Ankara Hukuk Talebesi Avrupaya Gidiyor Ankara, 1 (Tan muhabirinden) Ankata hukuk fakültesinden orta AY rupada bir tetkik seyahatine çıkacak olan kırk kişilik kafile, cuma günü şehrimizden ayrılacaktır. 2 Şubat 1938 ÇARŞAMBA 5,00 — Akşamı Yatsı: 1858 — Imsök: YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdun doğu Anadolu mmtakasında ba va kapalı ve sisli diğer yerlerde kapalı ve yer yer yağışlı geçmiştir, Rüzyürlar Trak ya, Koceli, Ege ve Karadenizin garp kıyı larında kuvvetli. esmiştir. Dün, Istanbulda havs kapalı ve yağışlı geçmiş, rüzgâr şimali istikametten, saniye de 15 metre hızla esriişlir, 24 saat zartında yağan yağmurun metre murabbama bırak tığı su miktarı 15 kilogramdır. Seat 14 te barometre 797,4 milimetre idi, hararet en çok 0,6 ve en az 6,5 santizrat olarak kay-