29 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: Ali Haydar Mithat (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur.) Çok Küçük Olan M.sşhur Büyük Kabine No, 60 Ben Harbi bir taraftan fe lâketli neticeler verirken, Hürriyet ve İtilâf Fırkasının mem leketin idaresine sit hataları bit mek tükenmek bilmiyordu. Devle- tin şeref ve haysiyeti her gün bi rer suretle ayaklar altına âlınıyor- du. Abdülâziz Çavişin Mısu metine teslim olunması tahammi e katte çok küçük olan kabineye 22 ağustos 328 te (1912) şu telgrafı çektim: Sadrâzam Muhtar Paşa Hazretlerine “Bir aydır hükümetin biribi- rini takip eden hataları, vatan evlâtlarımı ağlatacak kadar acr dır. Bunlardan sizin de teessür duyduğunuzu farrediyorum. Ne çare ki, kabineniz âzalarından bazıları şahsi hislere mağlâp olarak devlet işlerini intizam şirazesinden çıkarıyorlar. Bu yolda en son hareketleri olan Abdülâziz Çaviş meselesi; dev- letin altı yüz senelik namasnu berbat etmiştir.. Bu hallere kar- şı cetlerimizin ruhları bile is- yan ediyor? Bu devlet kuruldu kurulalı bize i eden hangi ferdi düşmanlarına teslim ettik? Abdülhamit hükümeti bile bunu yapmadı. Bunun için bu hareke- te sebep olanları: vatandaşlık hakkım ve memlekete bağlılı ğwm dolayisile şiddetle tenkit e- der ve buna karşı bütün varlı- ğımla protestoda bulunurum.,, Ali Haydar Mithat âzım Paşa telgrafımı şu derkenarla o Divanıharbe bavale etmiştir; “Mısırın kanuni müracaatını reddetmek ve Mısır mahkemeleri- nin kanuni bir isteğini yerine getir memek, Mısırı, devletin oczasın- dan saymamak demek olurdu. Hü kümet bunu yapamazdı. Hiçbir sı- fatı ve resmi salâhiyeti olmadığı halde hükümeti tahkire cüret etti- ğinden dolayı celbile hakkında ka- nuni muamele yapılmak üzere bi- rinci kolordu kumandanlığına,, 27 Ağustos Nüzim Birinci kolordu kumandanı Ö- mer Yaver Paşa bunu Divanıharp reisine etti. Divanıharp müddelumumisi “Hulüsi,, İmzasi- le yazılan derkenarda telgrafın divanıbarple alâkası görülemediği yazıldı. Telgraf döne dolaşa 4 Ey- Tülde Beyoğlu bidayet müddeiumu pisine gitti yük kabine burada bana karşı dava açtı. Hapis ola- cağım âşikârdı. Kaçmaktan başka çarem yoktu. O zaman seyahat as- keri kayıtlara tâbi olduğundan Ko lordu kumandanı ÖmerYaver Pa saya başvurdum ve aileye alt se- bepler dolayısile hemen İzmire hareketim lâzım olduğunu anlat- tım. Hiç itiraz etmeden müsaadeyi verdi. Beni uğurlarken dedi ki; — Müşkül bir zamanda size yar dım ediyorum. Ümit ederim ki, icabında siz de bunu mukabelesiz birakmazsınız. Kumandanlıktan çikinca İran sefareti önünde Talât Beyle karşı- laştım. Hayretle bana bakarak ku- mandanlıkta ne işim olduğunu sor du. Hikâyeyi anlattım ve seyahat müsaadesini gösterdim. Dimağı ça buk işliyen Talât Bey derhal hük- münü verdi: — Görüyorum ki, ellerinde kuv vet ve iktidar kalmamış Şire Hürriyet ve İtilâf. çılar hiç yakamı bırakmadı lar. Fakat gün geçtikçe hâdiseler kendi aleyhlerine dönüyordu. Muh tar Paşa istiskale uğrıyarık Sada- retten çekilmiş, yerine Kâmil Pa- şa geçmişti. İstanbula dönmekte tereddüt etmedim. Fakat avdetim- ten birkaç gün sonra Kâmil Paşa kabinesi birçok kabahatsiz adam- ları tevkife başladı. Buna dair En- havale Büyük kabinede Bahriye Nazırı olan Mahmut Muhtar Paşa ver Beye yazdığım mektuba cevabı oldım: şu “Yeni tevkifleri söyledikleri zaman ciddet müteessir oldum. Buzün Nâzım Paşaya rastgelip söyliyemedim. Fakat yarın as- kerin siyasetle uğraşmaması hu- susundaki karırıma rağmen söy liyeceğim. Kendisinin de esasen bu işlerden hoşlanmadığına kal- lim. Bakalım netice me olur? Hürmetler. ? İkincikânun 328 (1913) Muhibbimiz Enver Şa Halim Paşa dahli, Ta- lât, Enver, Cemal ve daha birkaç kişi hariç olmak üzere İt- tihatçıların ileri gelenleri tevkif edilenler arasında idi, Kendilerini Bekirağa bölüğünde ziyarete git- tim. İçlerinde Hüseyin Tosun Bey gibi eski çalışma arkadaşlarım var dı. Kışın şiddeti, Bulgarların aylar- ca Çatalca hattında kalması, Bal- sında gani - met taksiminde çıkan kavgalar bir mütareke aktine yol açmıştı. Bul- gar hükümeti, Çatalca battı hudut olmak ve o zamana kadar düşmer olan Edirneyi teslim etmek şarti le sulh masası başına geçebileceği- ni bildirmişti. 1 bir konferans top- landı, Müzakereler oldu. Neticede Midye » İnoz hattı hudut olmak ve Edirne Bulgarlara veril- mek şartları üzerine Büyük kabi- ne ile muhabereye girişti. Böyle bir kararın tarihi mesuliyetini da- ğıtmak için eski ve yeni veğirler saraya çağırılarak büyük bir top- Jantı yapıldı. .Arkası var) Dün Yunanistandan dönen Üniversitelilerimiz, Atinada BELEDİYEDE ; Ekmek İşi İçin Tetkikler Tamamlanıyor Ekmeğin ucuzlatılması hakkında İktisat Vekâleti tarafından yapılan tetkiklerin bir haftaya kadar bitirile Zi anlaşılmaktadır. Varılan netice- ye göre, şehirde büyük ve modern ekmek fabrikaları kurulacak, fakat, mevcut fırınlar kapatılmıyacaktır. Taksim ve Halkalı Suları Suların ıslah edilmesi ve ucuzlatıl- ması işlerile Sıhhat Vekâleti yakın - dan meşgul olmıya başlamıştır. Vekâlet, hem umumi sularm, hem İde memba sularının ıslahı için iki cep heden çalışmaktadır. Umumi sular - dan Taksim ve Halkalı sulurı da Kirkçeşme suları gibi şehir dışından kesilecektir. Yalnız bu suların, ter. kos şebekesi İstanbulun bütün ihti- yaçlarına cevap verecek bir hale geti rildiği güne kadar akıtılması karar- laşmaştır. 1 Talimatname Değişecek Margarin yağı yapılması için ev- velce hazırlanan talimatnamenin, şe- Ahir meelisinin geçen defaki toplantı- *sında İleri sürülen itirazlara göre de- “Biştirilmesi (icin mütehassıslardan mürekkep bir komisyon kurulmuştur Fırmlarda Gece Çalışılacak Fırınlarda geceleri ekmek yapılma sının yasak edilmesi kararlaştırılmış ta. Bu takdirde şehir halkının sabahla rı öğleye kadar ekmeksiz kalarak şe- hirde yeni bir buhran çıkacağı dü- şüncesile bu usul kabul edilmemiştir. Fırınlarda yine eskisi gibi daha ziya- de geceleri çalışılacaktır. Şoförler İtiraz Ettiler Belediye, otomobillere o kırılmaz cam konulmasını karar altına almış- tır. Bu karar, salıdan itibaren tatbik edilecektir. Fakat, şehrimizde ancak 350 otomobilde bu çeşit cam vardır. Geri kalan 500 tü âdi camlıdır, Araba sahipleri bu işin kendilerine 90 Jira- yu mal olduğunu ileri sürerek kara- rın tehirini istemişlerdir. LLŞ İMAARİFTE Talebe Kampları kmektep talebesi için açılan kamplardan İyi neticeler alındığı i- çin bu sene bunların sayıları çoğal- tılacaktır. Ayni azmanda bu sene ilk defa olmak üzere, Erenköy Kız Lise- sinde erkek ve Kandilli Kız lisesin- de Kız orta mektepp talebeleri için birer kamp açılacaktır. Bu kamp. lar tecrübe mahiyetinde olacak, iyi netice alınırsa gelecek Yıllarda de- İ vam edilecektir. e —— Diş Tabipleri Kongresi Toplandı Diş Tabipleri Cemiyeti kongresi dün akşam saat 18 de Etibba odası salonunda toplandı. Kongre saat 31 e kadar sürdü. Idare heyeti, mü. rakıpler, vezne raporu okundu. Bu raporlar üzerinde bazı dilekler din- | lendi. Idare heyeti, bir yılda yapılan | işler hakkında azaya izahat verdi. Bundan sonra, yeni idare heyeti In- tihabına geçilerek Profesör Kâzım Esat, Ziya Cemal, Ferit Ramiz, Fey. zullah Kadri, Nihat, Halil, Muam- | mer, Cemal seçildi. HÂDİSELERİN RESİMLERİ : Meçhul asker âbidesine çelenk koyarlarker Göz Kliniği Pavyonunun Temeli Atıldı Cerrahpaşa hastanesinde Tıp fakül tesi göz kliniği için kurulacak bina- nın temeli dün sabah atılmıştır. Me rasimde, Üniversite Rektörü, profe- sörler ve talebe bulunmuştur. Rektör Cemil Bilsel, temele harcı koyarken enstitünün tıp tarih mizde bir hususi ehemmiyeti oldu- ğunu tebarüz ettirmiş ve henüz hiç- bir hastanemizde göz için ayrı bir bi- na kurulmamış olduğunu söylemiş- tir. Rektörün Izahatına nazaran, ensti tü 118 bin llraya ihale edilmiştir. Di- Öer eksikleri için harspnacak para ile beraber 160 bin Heaya mal olacaktır. Bu hesaba yatak başına 2500 Vi en sarfedilecek demektir. Bundan ev. vel yapılan tedavi kliniğinde de vasati masraf ayn'dir ve hesapça memleket te kurulan har hasta 2600 1 ya mal elmaktadır. Enstitü, 1 eylüle tamamlanacak ve gelecek dere sinden itibaren çalışmıya başlıyacak» tir, Rektör, temele ilk harcı attıktan sonra, Profesör İgers Heimer de türk çe birkaç söz söyliyerek bu enstitü- nün ehemmiyetinden bahsetmiştir. MÜTEFERRİK Mevsimin İlk Seyyah Kafilesi Geliyor Mevsimin ilk seyyah kafilesi bu- ın öğleden sonra üç yüz Alman, In- giliz ve Amerikan seyyshı taşıyan cektir. Tik defa olmak üzere Kızılay ta- rafından bu gemide seyyahlara mu- vakkat bir sergi açılacaktır. Sergi vapurun pazar akşamı limanımızdan hareketinden iki saat önceye kadar devam edecek, bu usul bundan son- ra limanımıza gelecek bütün seyyah gemilerine tatbik edilecektir. Bundan başka, seyyahların gece. leri şehre çıkmalarına da. zin verile. cektir, Şehrimizde seyyan -.0u..wtuğu müddetçe geceleri Garden Barda Zeybek, Lâz oyunu gibi milli oyun- larımız oynatılacak, milli müsikimiz galdırılacaktır. Bu usul de yine ilk olarak bu gece tatbik edilecektir. Şubatın 24 ünde “Roma” ve 27 sinde “Zitita" vapurları ile de iki seyyah kafilesi daha gelecektir. Hükümet Doktorları Kursu Ankarada açılan hükümet doktor- larına mahsus olan kursun bundan sonraki devrelerinde şehirlerin ima- rında kanalizasyon ve su membaları hakkında da bir ders gösterilecektir. 4 Şubatta başlıyacak olan ikinci dev- reye Istanbuldan bu defa Sariyer hükümet doktoru Necdet iştirak ede cektir. Talebenin Srhhati Kontrol Edilecek Maarif Vekâleti talebenin sıhbati- ne çok ehemmiyet vermektedir. Git- tikçe sayısı artan talebenin mekiep- j lerde daha sikı bir sıhhi kontrol altın | da bulundurulması kararlaştırılmı tır. Her orta mektebe bir mütehas- $ıs doktor tayin edilmiştir. Mektop- lerin doktor kadrosu tamamlanmış tır. Son olarak Cerrahpaşa hastaha- nesi döktorlarmdan Salih Haşim Sönmez, Davutpaşa ortamektebi ta- bipliğine tayin edilmiştir. Cerrahpaşa hastanı nun temel alma Rellance vapurile limanımıza gele- | amel $ Cinayet Ihbarını Yapan Kadın /Tevkif Edildi | 10 yaşlarında Mandel isminde bir unun, babasının dört sene üğü hakkında bir saf- Dün de kaydettiğimiz gibi, orta | da işlenmiş bir cinayet yoktur. Man- İ delnin, bir müddettenberi yanında bulunduğu Marika ismindeki kadn, | Kızın babası Panayotla metres hayati yaşamaktadır. Fakat, nedense, Pa- nayot, son zamanlarda Marikayı ih- iye başlamıştır. Marika, tek- ayota kavuşmak arzusile, böyle bir cinayet hikâyesi uydurmuş ve küçlik Mandeiyi zabıtaya gönde- rerek bu yalan ihbarı yaptırmıştır. Kadın, bu suretle Panayotu müşkül vaziyette birakmak, bağı imiş. Küçük Mandel, mürettep ihbarın Marika tarafından nasıl kendisine ini itiraf etmiştir. Pa. bırakılmış, bu sefer alanarak Adliyeye veril- U aa ihbar yaptırarak İ zabıtayı işgal eden Marika muhako- me edilecektir. Bir Kız Çocuğu Yandı Halıcıoğlunda, Bayan Atinanmn 6 yaşlarındaki kızı Satenik, mangal- dan sıçrayan kıvılcımlarla vücüdü- nün muhtelif yerlerinden yanmış ve ağır surette yaralanmıştır. Küçük kız tedavi altına alınmıştır. * Vatman Mustafanın idaresin. deki tramvay Eminönünde 60 yaş- larında Nuriye isminde bir kadına çarpmış, sağ ayağının yaralanması- na sebep olmuştur. dolayısile eve masını temin etmek emelinde ÜNİVERSİTEDE z Yunanistana Giden Talehalar Döndüler Atina ve Pirede bir tetkik seyaha- tine çıkan İktısat ve Hukuk Fakülte- *i talebeleri Rogele Karol vapuru ie dün şehrimize dönmüşlerdir. Genç lerin Atina seyahati çok istifadeli ol- muş, Türk - Yunan gençliği arasında muhtelif dostluk otzahürlerine vesile vermiştir. Talebelerimiz şerefine Ü- niversite klübünde, sefarette birer çay ziyafeti verilmiştir. Talebeler Akropolu, stadyomu gez mişler, konservatuvar tarafından ve- rilen bir konserde bulunmuşlardır. Gençler, Yunanistanda bulunduk. İları müddet zarfında bazı fabrikaları, iktisadi müesseseleri, Pire limanı te- #isatını da tetkik etmişlerdir. Atina valisi de talebemiz şerefine bir ziya- fet vermiştir. Ziyafette samimi ve he yecanlı nutuklar söylenmiştir. Atina üniversitesi, kütüphanesi de gezilmiş talebeye izahat verilmiştir. Gençler, Falerde bir gezinti yapmışlardır. Mil li Yunan tiyatrosunda bir piyes sey- İ redilmiştir. Talebelerimizin gezdikleri yerler- de Yunanlı dest ve müttefiklerimiz çok büyük misafirperverlik göster - mişler, Türk talebesi şerefine müte- addit toplantı ve eğlenceler tertip et mişlerdir. e ilâve edilecek olan göz kliniği pavyonu- merasimi yapılıyor. 29.1.938 Ankaradan Telefon ve Telgrafla “Bin Mahküm İş Yerlerine Gönderilecek Ankara, 28 (TAN muhabirin. den) — Imrali ve Edirnede bulunan yeni hapishanelere bü sene gönderi- lecek mahkümların seçilmesine baş- lanmıştır. Adliye Vekâleti bu iş için yseri Müddelumümisi Abdülka- diri Karadeniz bavalisine, Zongul- dak Müddelumumi muavini Fahriyi Gaziantep ve Adana havalisine, Bur- sa Müğdelumumi muavini Edibi de Garbi Anadolu mıntakasına gönder- mek üzere tefrik memuru olarak merkeze çağırmıştır. Memurlar mun- takalarına hareket etmişlerdir. Git- tikleri yerlerde bütün hapishaneleri dolaşarak güçlü vatandaşları seçecek ve isimlerini Vekâlete bildirecekler- dir. Bu sene bin kadar mahkümun iş yerlerine götürüleceği arılaşılmak- tadır. Memlekette Kış Ankara, 28 (Tan muhabirinden) — Meteoroloji umum müdürlüğünün al- dığı malimata göre, yurdumuz kışın en soğuk günlerini geçirmektedir. Orta ve Şarki Anadoluda çok şiddet- li soğuklar hüküm sürmekte ve bir- çok yerlerde sürekli kar yağmakta- dır. Erzurum ve Karsta karın irtifa yarım metreden aşağı düşmemekte- dir. Bugün Karsta sühünet sıfırın al tında 29 dereceye inmiştir. Erzurum, Konya, Ankara ve diğer bir çok vi- lâyetlerde derece nakıs ondan aşağı» dadır. Bir Kayıp Ankara, 28 (Tan muhabirinden) Senelerdenberi Ankara emniyet mü- dürlüğünde birinci komiser olarak va zife gören Bay Hasip dün Nümune hastanesinde vefat etmiştir. Bütün Ankaranın tamdığı ve sevdiği bu za- bıta memurunun ölümü büyük bir teessür uyandırmıştır. Yakalanan Kaçakçılar AhKafâ/ 28 (CA) — Geçen bir haf seksöh beğ Kağakçı”yedi yüz KİL di kilo gümrük kaçağı, yetmiş dört ki lo inhisar kaçağı, iki yüz seksen beş Türk lirası, bir tabanca ile on kaçak- çı hayvanı ele geçirmiştir. YALOVA: Banka Müdürleri Yalova, 28 (Hususi) — Dün buraya gelen ve Başvekil tarafından kabul edilen milli bankalar umum müdürle ri İstanbula döndüler. Yalnız İş Ban- kası umum müdürü Muammer Eriş Bursaya gitti. ————————————> BİRKAÇ SATIRLA | ikiye tnüfettişleri otobüs meselesi haklandaki tahkikata dün de des vam etmişler, Iki otobüsçüyü dinlemişlere İdir. . Köz ebesi yetiştirmek üzere her vii yetie bir kurs açılacaktır. . ilen röünllimlere yardım cemiyetinin yıllık kongresi, bugün seat 14 te Üniversite konferans salonunda toplana- caktır. TAKVİM ve HAVA 29 İkincikânun 1938 CUMARTESİ 1 imei ay o Gün: ği | Arabi 1307 İ Ziendet 27 | Güneş: 7.18 — Öğle Rumi 1356 İkincikânun: 16 1227 1720 İ 532 İnam maal YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdun Ege ve Orta Anadolu mintaka- ları fazla, Trakya, Kocaeli, Karadeniz ki- yıları kısmen bulutlu geçmiş, diğer yerler az bulutlu, Konya, Sıvas ve Erzincan ha» valisi eleli geçmiştir tar, Cenubi Anadoludan şimaldan hafif, Trakye, Keca eli ve Egede cenuptan orta, Karadeniz kı- yılarında ayni istikametlen kuvvetlice ©8- miştir. İstanbulda hava, söbahleyin &z bulutlu, öğleyin kismen kapanmış buhmus Rüzgür, cenubu garbiden #sniyede 4 metre hizla emişi; BBilimetre 760,1 milimetre'idi. Hararelen çek 12,8 ve en öz 21 santigrat olarale Kaydediimiştir.