23 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Yazan: 'Ali Haydar Mithat (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur.) Meşrutiyetin Hatası: Yunanla Anlaşmamak No. 54 Ss araydan Perapalas oteline dö nünce herkesin beni me. rakla beklemekte olduğunu gör- düm. Sarayda 3, 4 saat kalmam atlarım: endişeye düşürmüştü. Akşama doğru İngiltere sefiri $ir G. Lowteri ziyaret ettim. Ab- dülhamidin beni Londraya sefir tayin ettiğini, fakat bunu reddet- tiğimi anlattım. Sefir dedi ki: — Bu vazifenin tarafınızdan kabul edilmesini beklerdim. İki hükümet arasındaki dostluğu kuy vetlendirmiye iyi bir âmil olurdu- nuz. Çok sevdiğiniz vatanınıza da bu suretle büyük bir hizmette bu- lunurdunuz, Vazifeyi reddetmeniz beni cidden meyus etti. Sefirin bu sözleri beni birden- bire şaşırttı. Kendisine şu cevabı verdim: — İngilterede senelerce * yaşa- dım, Orada hep Sultan Hamidi zulmünden şikâyet yollu meşri- yatla meşgul oldum. Kral Yedinci Edvard bugün İngiltere tahtında bulunuyor. O da babama dalma büyük bir sevgi göstermiş, Abdül. hamiidin müstebit idaresine karşı olan nefretini saklamamıştır, Şim di ben Sultan Hamidin sefiri ve mümessili sıfatiyle ne yüzle Kral Yedinci Edvardın karşısına çıka- rm? — Siyasi hâdiseler geçlel şey- lerdir. Bugün iki devletin siya. seti, aradaki müşterek menfaatle" re uygun, karşılıklı münasebetler kurmaktır. Bu maksada hizmet etmek, vatanınıza da hizmet ot- mek demektir. Yi sarayına Üçüncü ziya- retimin ertesi günü İzmir - yoluyla Avrupaya hareket ettim. İzmire vardiğumın üçüncü günü o tamah İzmir Velisi bulunan eski Sadrazam Ferit Paşa bulunduğu eve geldi. İşlerin vehamet kesbot- tiğini, İstanbulda ihtilâl çıktığını anlattı. Bu haber üzerine İzmirde fazla durmıya lüzum görmedim. Saksunya adında bir Alman vapu- tuna binerek Pireye hareket et- tim. Vapurda birinci kolordu ku- mandanı Mahmut Muhtar Paşa vardı. 31 Mart hâdisesini bütün tadsilâtiyle anlattı. Vukustı yakın dan takip için Atinada kalmıya Mahmut Muhtar Paşa ile beraber karar verdik. Büyük Britanya ote- line yerleştik. O zaman Türkiyenin Atina se. tiri Nabi Beydi. Her akşam otele gelir, aldığı havadisleri bize bildi- rirdi. Bir akşam Nabi Bey sefaret- hanede bir ziyafet verdi. İstanbul- dan kaçanlardan Baban Zade İs- mail Hakkı Bey de yemekte hazır bulunuyordu. Sofrada Mahmut Muhtar Paşa ile Baban Zade ara- sında şiddetli bir münakaşa kop- tu. Mahmut Muhtar, irticaa İtti- hat ve Terakkinin basiretsiz hare- ketlerinin sebep olduğunu ileri sü- rüyordu. Selânikte hareket ordusu ku- mandanlığından Nabi Beye gelen bir telgrafta hepimizin Selâniğe gitmemiz bildiriliyordu. Mahmut , Muhtar Paşa bu arzuyu seve seve sabul etti. Ben bir siyil sıfatiyle hareket ordusuna iştirakte fayda görmedim. Nabi Beyle Mahmut Muhtar Paşanın ısrarları fikrimi değiştirmedi. Paşa, bir yük vapuruna binerek derhal Seldhiğe hareket etti. Ben de iki gün daha kaldıktan sonra riyeste yoluyla Parise yollandım. K orfuya gelmiş olan Almanya İmparatoruna: «Hoş geldi- niz: demiye Yunan Hariciye Na- gri B, Baltacı memur edilmişti: O da bizim vapurda idi. Kendisiyle Atinada tanışmıştık. Vapurda u. zun uzadıya görüştük. O zamanlar Yunanistanı &den adamların fikirleri hep ayni noktada birleşiyordu: Türkiye ile samimi surette İster o vakit Başvekil olan B. Mavro Mi- hali olsun, ister sonradan Başve- gilliğe geçen B. Skulidis olsun, hepsi Türkiye ile anlaşmıya taraf. tar bulunuyorlardı, Skolidis her iki devl İngilte- renin direktifi altında bir hariei siyaset idare etmek üzere yeni bir yolun yoldaşı olmalarını istiyordu. B. Mavro Mihali daha ileri gidi- yordu: iki devletin Avusturya ile Macaristan arasındaki bağlardan da daha sıkı bir şekilde bir birlik haline gelmesine taraftardı. Panis- Iâvizm tazyikine karşı İki taraf için bundan başka medet olmadığı nı ileri sürüyordu. Yunan diplomatlarının bu ka- naatleri, kendi menfaatleri bakı- mından da, bizim menfaatimiz ba- kımından da düşünülecek bir- şeydi. Cihan Harbinden sonra Poinca- renin neşrettiği vesikalar açık bir suryette gösteriyor ki Meşrutiye- tin ilânından sonra yaptığımız en büyük hata Yunanistanla anlaş- mamaktır. Eğer Yunanistanla baş başa verseydik Balkan harbinin ve diğer bir takım felâketlerin önüne geçmek mümkün olacaktı. Fakat Balkan Harbinden evvel «Girit bi- zim canımız» nekaratını tuttur- muş olan ifratkârlik cereyanları karşısında bu hakikati İttihat ve Terakkiye anlatmıya imkün olma- dı. A ya suretlerini geçirdiğim iki mektup, Yunan devlet adamlarının o sıralarda ne düşün- düklerini ve bizimle anlaşmayı ne kadar alâka beslediklerini göster. miye kifayet eder. Sonradan Baş- vekil olan B. Skulidis mektubunda şöyle diyordu: Pazartesi, Nisan 1909 Aziz beyim, z Hariciye Nazırı, yarın sa- at on bir buçukta Hariciye Nezaretinde sizi benimle beraber beklediğini bildirdi. Şark siyaseti hakkında ta- savvurlarımızı ve İngiltere nin buna dair ne düşündü- günü, ne yapmak istediğini bu mülâkat size anlatacak- tır. İngiltere Sefirini gördü- nüz mü? Sizinle daima beraber S. Skulidiş Başvekil B. Mavro Mihali şöyle diyordu: Persembe Nisan 1909 Azizim Mithat Bey, Birkaç nutuk söylemek ve — ln idare” “Gazi Köprüsü Inşaat Işinde Yeni Bir Ihtilâf Çıktı Gazi köprüsünün inşas edilmektedir. Köprünün £ dan 17 si bütün malremeirile birlikte buraya gelmiştir. Di 3 ü de mar. ta kadar gönderilmiş olacaktır, Küp. rü 24 duba rine kurulacak, diğer ma devam dubasm , nşaa't üzerine firması arasmda ven: (EE MAARİFTE Yoksul Talebeye Yapılacak Yardım İlkokullardaki yoksul (o talebeye yardım için kurulmuş Olan birlik merkezi İdare heyeti yarın Halk Par tisinde Valinin Başkanlığında bir toplantı yapacak, mekteplere yapı- lan yardımın genişletilmesi için ha zırlanan programı tetkik edecektir. İdaresizliği Görülen Müdürler Maarif Vekâleti müallimler ara- sında tesanüt temin edemiyen ida- resizlikleri görülen, sicil ve sair iş- lerde beklenilen faaliyeti göstermi- yen mektep müdürlerini İdarecilik. ten çekmiye karar vermiştir. X Muallimlerin birikmiş kıdem zamları için pazartesi günü Maarif mildüru ile Vali arasmda bir görüşme yapılacaktır. © Otobüs Tahkikatı Mülkiye müfettişleri, dün Cumar- tesi olmasına rağmen sa ak- ette Kalmışlar ve 0- ahtan şama kadar v dır. Otobüs tahk lan süratle bitirilmesi icap ettiğin- den müfettişler bugün de çalışacak- lardır. ————— fırkamın programını anlat- mak üzere Peleyonezi do- laştım. Size evvelce söyle- diğim gibi, gerek Lârise şi- mendiferi meselesi ve gerek Türkiye ile münasebetleri- miz halkımızın zihnini son derecede işgal etmektedir. Bu meselelere dair evvelce neşrettiğim kitaptan da size bir nüsha gönderiyorum. Türkiyeye ait kısımların ter. cümesini damadım seve se- ve yapmıştır. Maksat, bu meseleler hakkında dikkatinizi ve alâkanızı u- yandırmaktır. Samimi say- * gılarım. Mavro Mihali (Arkası var; tobüs meselesiyle meşgul olmuşlar. | ikatının mümkün o-| mir o kon dan doğan bu yan bazı kesımları acak demirin nispet v8 £ burs Tastna rm sllolu, Köyvü'ee müdü, rü Galip, bu me Vekile! ya | anm ceği mda Nafıa 8 temas etme Üzere Ank tir, Maamafih ihtiiâfın N uhalesile yakında halledile nnediliyor, BELEDİYEDE : Et İşi İçin Bir Komisyon Kuruluyor Etin ucuzla! da mezbaha resimisin ha; ası ve ayni zaman. daki çalışm Şimdilik bu çalışma #- her iki kasım. da da kA üzerinde münhâsır kal ha resminin kilo; rakamlara a Mez me işinin i idare tarzile bu şeklin tatbikinden hu ! ek vaziyetleri tetkik ve tes k Üzere bir komisyon kurula ve süle ge pit etm caktır. Diğer taraftan et bir marttan iti. baren ucu: sa da belsiliyanin #iyanmı kapatmak üzere Cerralpaşa ve Haseki hastaneleri ax i başı olan bir tir, Halbuki belediy ak ms ezbaha resmi Ri bir martta tahsil edeceği #onra noksan olarak | cak ti belediye relsi Ankarada iken alâka ara bildirmiş belediyenin bu İsteği yerinde görülmüştür. Alâka dür makamlar bu hisusta bir formül | tesp üğramıktndınar” Ba iş t İ şubatın ortalarına ar bitirilecek lediyenin et meselesinde kati hareke. te göçmesi için bu formülün de bele- diyeyo tebliği lâzmgelmekledir. İ Asfalta "Çevrilecek Yollar İ Şehrimizde asfalta çevrilecek yolla ra &it proje ikmal edilmiştir. Bu pro je biri 987 ve diğeri 923 tçelerile yapılmak © (ere Oki Hsm - dan omllrekkeptir. 937 bütçesile İ yapılacak olan yollar bugünlerde a) rlacak ve nisan beşmda yapılmıya başlanacaktır. BİRKAÇ SATIRLA eediye yeni yıl bütçesile rumlarıma esaslı şekilde bulunacaktır, spor ku yardımda | vasturya hüküseti, pütün merileket ler hakkında malimat ve fotoğrafi leri ihtiva etmek üzere kitap hazırlamakta dır, Bu arada şehrimiz için de resim ve ma | Jamat istenmetir, . Ü niversite rektörü Cemil Bilsel, bir Ay sonra İsviçreye gidecek, beynel önilel, devletler umumi hukuku Bongresin ve netice belediyeyt bildirilecektir, Be | DENİZ VE LİMAN : , Müsteşarlık İşlerini Deniz- bank Görecek Denizbank teşkilât kan , buğün Iktisat Ve arlığı tarafından görülen bütün iş leri Den'zbankta, toplamıştır. Yeni şekle göre, milstegarlığın işleri De -| İ nizbunka devredilecektir, tam teşkilâtı ile çalışmıya bi arlık Miğvolunacaktır, mumf müdürlük, banka ile | irtibatını temin edecektir. İ Deniz müşteşarı Sadullah Güneyin Denizbank idare meclisi reisliğine ge. | tirlimesi katileşmiş gibidir. Şimdiki) | halde deniz müsteşarlığına bağlı bu. İlunan den'z ticareti müdürlüğü de doğrudan doğruya vekâlete bağl: bir umumi müdürlük heline getirilecek tir, te Denizbank teşkilâtınm alacağı şekli tespit edecek esaslar, umumi müdür tarafından esas itibarile hazırlan « miş O gibidir. o Umum müdür | Yusuf Ziya Önlişin bu iş için hafta &. çinde Ankaraya gitmesi muhtemeldir. Teşkilâtm getireceği en mühim ye! nilik, bankaya bağlanan idarelerin muhasebe İşlerinin bir elde toplanma sı ve bütün gelir ve tediye münasebet lerinin mlişterek banka (muhasebesi tarafından görülmesi olacaktır. Umumi idarede, bankaya bağla - nan müesseseler bugünkü şeklilerini az çok değişikliklerle muhafaza ede. ceklerdir. Yalnız, bugün ayrı ayrı ça Izmir ve Mer in limanları için, Ankarada Dem'z İ bank merkezinde birleşt'rilmiş tekbir dare kurulacaktır. mdiki halde, de İ lüğü tarafndan çev rilen klavuzluk idaresi deDenizbanka bağlanmıştır. Bunüm için de Deniz - bankta ayrı bir servis kurulacaktır. alimin MÜTEFERRİK : | Esnaf Cemiyetlerinin Bütçeleri Hazır Esnaf Cemiyetleri umumi heyetleri şu battan itibaren 9 senesinin hesaplar'le İ i yardan bütçeleri etrafında görüş mek ere toplanıcıklardır, Eminönü bal kevinde şubatm birinci günü toplansesk Ju nlardır: Bakkallar, Kahveciler, Se Dokumacılar, 2 şubarta: Wokantacılar, sütçüler, | Dört şubatta; Ayakkabıcılar, arabacılar, Bahçmanlar, Balıkçılar, Fırıncılar, Beş gu botta: Kasaplar, Teblebiciler, Denir ve kü sük, nakliye esnafı, Yedi gul lar, Otelciler, Şoförler, Saraçlar, Sıvacdar, $ şubatta: Hamamcılar, Yorgancılar, Yapı yapıcılar, oduncu ve kömürcüler, Beyoğla halkevinde de yubatın birinde: . Terziler, Uçünde: Garson ve müskiratçilar, Sekirin de: Musiki sanatkürlarile çiçekçiler, Balkan Tütün Ofisi Tütün konferansı, son toplantısı- ni yarın yapacak ve dağılacaktır. Konferansın yarınki içtimamda üç devlet arasında müşterek bir tütün ofisi kurulması için karar verileceği rilmektedir. de Universitemizi temsil edecektir, . Bir corap fabrikasında çalışan maki mist Keşal, sol kolunu makineye kaptırarak yaralanmıştır, HADİSELERİN RESİMLERİ Dünkü Katırcıoğlu hanı yangınından bir görünü, Ates, inanın ahşap olan altıncı katını tamamen sarmış vaziyetle. Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri B. Şükrü Kayanın kızı Bayan Bisan Kaya ile B. İlhan Savut'un Ankarada yapılan nikâh merasiminde Ankaradan Telefon ve Telgrafla TUE Çocuklu Hâkimlere Yardım Ankara, 22 (TAN Muhabirin. den) — Çok çocuklu hâkimlere yardım hakkındaki kanunun tatbi- katına geğilmiştir. Hâkimler bir Künunusanideki yaş ve çocuk ade- di hakkındaki malümatı Adliye Vekiâletine göndermişlerdir. Vekâ- let te çocuk nisbetine göre bunle- tın göreceği yardımları tespit et- miş ve Şubat maaşlarından birer lira kesmek suretiyle ilk adımı at- mış bulunmaktadır. Maliye Vekâleti bu hususta def- terdarlıklara ve mal müdürlükle- rine emir vermiştir. Ankarada Borsa Binası Ankara, 22 (TAN Muhabirinden) — Bir kaç çündenberi şehrimizde bulunmakla olan borsa acenteleri birliği genel sekre teri Nedim Akçer, bu akşamki trenle İs tanbula hareket etti, Nedim Akçer, şehri mizde Başvekil ve Maliye Vekili tarafın dan kabul edilmiştir, Bay Celâl Bayar, Nedim Akçer'e çok memnan olduklarını ve selâmlarınm bütün borsacı arkadaşlara bildirilmesini emretmiş tir, Başvekilin selâm: telgrafla Istanbula bildirilmiştir, Başvehilimiz, ayni zamanda Ankarada Bankalar caddesinde yeni bir borsa bna s1 yapılması İçin alâkadarlara emir vermiş tir, Nedim Akçer Istanbulda arkadaşlarile görüştükten sonra, haltaya kadar tekrar Anksraya gelerek yeni açacak borsanm teknik İşlerile meşgul olacaktır, anlaşıldı ima göre, acehtelerden hemen bepsi At karaya gelecek ve borsa işleri burada & ba geniş ve muntazam bir suretle idam edilecektir, B. Fuat Bulca Mezuniyet Aldı Ankara, 22 (TAN Muhabirinden)— 'ürk Hava Kuruma Başkanı Çoruh Mebusu Bay Fuat Bulca istifa hak- kındaki kararından dönmüş ve sıh- hi sebepler ileri sürerek mezuniyet istemiştir. Kendisine bir buçuk ay mezuniyet verilmiştir. Bu müddet zarfında Parlşo gidecek. ve mezuniyetini Pariste tedavi ile geçirecektir. Hava Kurumu işlerine | Erzurum Mebusu ve İkinci Reis Bay Ştkrü Koçak bakacaktır. Kömür Alacak Gemiler Ankara, 22 (TAN Muhabirinden)— İstanbul Elektrik Şirketinin kömür ihtiyacı hakkında Nafıa ve İktımat Vekâletlerince müştereken hazırla- İnan nizamname Vekiller Heyetin den çıkmıştır. Bu nizamnameye gö- re, Devlet Demiryolları, Denizbank, İİstanbul Elektrik Şirketi, Mono Kar bo, Franko irk ve Ereğli Şirketi namına Zonguldaktan kömür alacak gemiler Martın on beşine kadar nö- betten istisna edileceklerdir. Ankara, 22 (TAN) — Ankara Şehir Tiystrosu Ali Sühanın Alev adlı eserinin ilk temsilini bugün yap- İmaıştır. Temsil muvâffakıyet kazan- maştır. İ # Ankara, 22 (TAN) — Ankarada yeni açilan İmren lokantası bu gece Ankaradeki gazeteciler ve diğer mat İbuat mensupları için bir suvare ter- İtip etmiştir. Gi «sel Abbas Hilmi Paşa, Geldi Sabık Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa, dün sabahki ekspresle Avru- padan şehrimize gelmiş ve Perapalas oteline inmiştir. Hidiv Abbas Hilmi Paşa, memleketimizde bir müddet kalacaktır. i i TAKVİM ve HAVA 23 Birincikânun 1938 PAZAR Gün: 3 o Kasım: 777 Rumi: Tkincikâmen: 10 1225 1713 S6 1 ind ay YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdumuzda hava umumiye ba lutlu, Sivas Eskişehir havalisi sisli gecmiş tir, Rüzgürlar Egede, şimalden Karadeniz kıyılarında garpten orta kuvvette esmiytr, Dün İstanbulda hava az bulutlu geçmiş rüzgâr şimali şarki istikametinden saniye de 2 metre hızla esmiştir, Saat 14 de barometre 7674 milimetre idi, Hararet en çok 9,5 ve en ar sifir san tigrat olarak kaydedilmintir.