14 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 9
411. 938 DD Kİ Nasıl doğdu? - Nasıl yaşadı? - Nasıl battı? No, 13 İz alem pi — İKİNCİ KISIM — Yazan : Ziya Şakir Fırkanın Ihyasını Israr Edenlerin Teklifleri nek mecburiyetini hissetmiş- uy İşte; bu hületi ruhiye içinde bu- bir Nazır ile, ayni hâleti ru- gösterenlerden memleketin Milletin hayatını tehdit eden etler karşısında ne şecaat bek Debilirdi, N itekim, aradan kısa bir za man geçer geçmez, bu â&- mların ruhundaki (fırkacılık) galeyana gelmişti. (Hürri- İ)* ve İtilâf fırkası) nın döküntü- İle başbaşa vererek fırkanın 8s için müzakerata girişmişler- in | Paket: altı sete vevel İttihatçı dan kahir bir darbe yiyen, ve ) “hatçıları okduz başlı bir ejder ci ederek artık onların işten tiklerine bir türlü kanaat ge- Semiyen eski (İtilâfçılar), henüz h t içindelerdi. Bunlar; İtti- m ortadan silinmelerini, İk lk bir deniz dalgasının geri çe- İn, Sİ şeklinde telâkki ediyorlar. dalganın tekrar hücum ede- bu sefer bütün varlık ve ha- | mı silip süpüzeceğini düşline ö korkularından tiril tiril titri- dv rek niğ Bu tehlikeyi ortadan kaldırmak #İ AP ediyordu. Bu da; zaten onla” >” kalbini yakıp kavuran intikam ine çok uygun geliyordu. Padişah Vahdettin de ayni fikir bulunuyordu. O da, her gün bir ve Al korkusu ile sarayında rahat büzur bulamıyor. Hattâ, Dol sarayını emniyetli göre için Yıldız sârayına naklet istiyordu. Pöüsan Vahdettin, kendisini dey, 391 görüyordu. stinat e- lik k bir kuvvet arıyordu. Bu kuv “İsa olsa, bir fırka olabilirdi. ki bu fırkayı, kim teşkil ede Vahdettin zihnen bu mesele ile MS9gul iken bir gün Damat Ferit aş le Hazinci hassa Nazırı Refik ortaya bir fikir atmışlar: — Yeni bir fırka teşkiline hiç Müzum yok. Hürriyet ve İtilâf fir anı tekrar diriltelim. Hazır Programı var, Teşkilât var. Taraf tan var... İtihatçılardan hoşlanmı hag, deri fırka inde ri rdır, Artık fırka i çedeleye girişecek unsurlar da or tadan kalktığı için, fırka kısa bir Anda memlekette mühim bir Vet olacaktır. v. işlerdi. ahdettin bu tektife derhal ce SP Vermiş: Bu, benim hatırıma gelmedi Fakat; fırkanın müessisle bo Goğu, henüz İstanbula av VE Tx SN NO PO — SERE, Yula bir iştiha eseri görülmü Viz Acaba, böyle bir şeye teşeb *dilirse muvaffakıyet hâsıl © mi? EE Ef ei i : a I i E i ğ Fındıklıda Mebusan Meclisi binası bir adamın fırka (kâtibi umumi) liğini kabul etmesi, büyük muvaf fakıyotlerin başlangıcı addedilebi Hirdi. Böyle olmakla beraber, Ittihatçı lar tarafından hissedilen korku da ha hâlâ devem etmekteydi. (Babrâli) ve (saray) başlıca iki şeyden korkuyorlardı. Bunlardan biri; (yüksek rütbeli zabitlerden ve bilhassa erkânı harp lerden mlirekkep çok gizli bir ko mite) nin teşkil edildiğine dair kuv vetlenen rivayetlerdi. Diğeri de; büyük bir ekseriyeti, henüz eski ittihatçılardan mürek kep olan Mebusan Meclisi idi. B u iki korku karı riyet ve İilâf £ niden ihya edilecek olursa, acaba fevkalâde bir takım hâdisata sebe biyet vermiyecek miydi?. Yüksek - rütbeli zabitlerden ve erkân: harplerden mürekkep oldu ğu rivayet edilen gizli komitenin aranıp bulunması için saray ve hü kümet tarafmdan her vasıtaya beş vurulduğu halde, müsbet bir neti ee elde edilememişti. Vâkıa, birçok isimler Üzerinde durulmuş, şüphe Üzerine birçok kimseler takip ve ta rassut edilmiş ise de, bütün tahmin ler boşa gitmişti. 2 Sarayda cereyan eden müzakere lerde, nihayet şu fikir tebellür et migti: Bu gizli askeri komite, hiç şüphesiz ki Ittihatçılardan mürek keptir. Bunlar, biç şüphesiz ki memlekette bir ihtlâl çıkaracak dır, Fakat, İtilâf askerleri Istanbul da iken belki bu hususta b'raz dü şiinceli davranacaklar; birdenbire ortaya atılamıyacaklardır... Onun için bunlar, bütün maksatlarını Meclis vasıtasile yupmıya çalışa caklardır. Meclis, ellerinde mühümı bir kuvvettir. Nitekim eski İttihat çılardan Fethi Bey bazz arkadaşla rile birleşerek Hürriyetperver A vam isminde bir fırka teşkil etmiş tir. Bugün Teceddüt fırkasina geç- miş olanlarla bitaraf görünen İtti. hatçıların hemen hepsi bir anda Fethi Beyin fırkasına iltihek ede cekler; yine eski Tttihatçı ekseriye tini temin edeceklerdir... Binaena Jeyh, en büyük tehlike, bu cihetten dir. Herşeyden evvel, Meclis feshe dilmeli.. İttihatçıların mühim şah siyetleri, bize engel olam:yacak bir yere gönderilmeli. Ondan sonra ar tık rahatça işe igrişmeli, 'Evet.. Vahdettin de aynen bu fi kirdeydi... Fakat düşünceleri etra fında son derecede ketumiyet gös teriyor.. Titihatçılarm, kendinden evvel harekete geçerek Mecliste bir velvele koparmamaları için ; bütün bu yukardaki mütaleaları dinlemekle iktifa ederek tasvip et tiğine dair bir tek kelime söylemi yordu. ahdettinin düşünceleri, üzüm sürmemişti. Nihayet, kara rın; vermişti. Kânunuevvelin 21 in ci günü; Hürriyetperver Avam fir kası reisi Fethi Bey tarafından ve rilmiş olan istizah takriri Üzerine, Hariciye ve Dahiliye Nâzırları Mec lise gidecekler. Bu takrire cevap vereceklerdi. Meclis, muayyen zamanda açıl mıştı. Hararetli bir m'zakero baş lamıştı... Kürsüye evvelâ Hariciye Nazırı Mustafa Reşit Paşa gelmiş; urun uzadıya jazhat vermişti. 0, kürsüden ind'kten sonra; ye rini: Dahiliye Nazırı Mustafa Arif Efendi işgal etmişti. Arkası var) Spor İnsanm vücudüne sağlık verir, gençlerin endamını güzel leştirir ve bunlara, şüphesiz, her- kesin imanı vardır. Kimisi de spor insanın bedeniyle aklı arasında müvazene temin eder, aklın da in kişafına hizmet eder diye iddia e der. Buna da İnanmamıya bir se- bep yoktur. Fakat sporcu olmak için akıl lâ zam mıdır? Bakınız, bunda herkes müttefik değildir. Sporla akıl arasında bir münasebet bulunup bulunmadığı hakkında şüphe edenler olduktan başka, pek ziyade ifrata vararak spor şilerinde yalnız akılsızların yükseldiğini ve aklı başında 2“ damların iyi sporcu olamıyacağı- »ı söyliyenler bile duyulmuştur. Vakıâ, yazın bir genç sporcu- nun Ada iskelesine bağlı vapurun direğinin tâ tepesine çıkarak ora- dan kendini denize attığını gördü- ğünüz vakit, yahut bu kış kıya- mette ski sporunun hatırı için, mah sus pasapori çıkararak karlı dağ- ları olan yabancı memleketlere gidenler bulunduğunu gazeleler- de okuduğunuz vakit, sizin de, o ifrat fikirli adamlara hak verece- ğiniz gelir. İyi sporeu olmak için aklın hiç lüzumu olmadığına Okanast geti- renlerin elinde daha kuvvetli bir delili de vardır: En zorlu sporlar- da şampiyon olan meşhur sporeu- lardan birçoğunun adeta budala adamlar olmaları, Avrupada boks sporunda şampiyon olan meşhur bir adamın ömründe yazmak ve o- kumak öğrenemediğini belki duy- muşsunuzdur... Boks sporunda meşhur bir şam- piyon olan bu akılsızı misal tuta- rak bunu başka sporlara da yay- mak ve aklın iyi sporculuğa mâ- ni olacağını iddia etmek elbette mübalâğadır. LOKMAN&: HEKİ <5 CŞUY TLERİ Sporculara Akıl Lâzım mıdır ? EKONOMİ MERAL NET NER, bonsai İsterlin Yükseldi Frank Düşüyor Londra piyasasında sterlin biraz yükseldiği için Merkez Bankası bir isterlin karşılığını 626-629 kuruş ola rak tesbit etmiştir. Fransiz frangı da dün 60-70 #ântim kadar yeniden düşüklük göstermiştir. Evvelki gün Londrada 147,67 olarak kapanan Fransız frangı dün 148,56 frank ola rak kapanmıştır. Londrada bir ster- Bin 4,9973 dolardır. Pariste Unitürk 215 franktan muamele görmüştür Türkborcu, 18,75 lira Dün borsamızda hareketli muame leler olmamıştır. Sabah vnitiirk 18,65 Hradan açılmış ve akşam 18,75 lira da kapanmıştır. Anadolu tahvilleri 40,75, mümessiller 40,30, Sıvas- Erzbu İ rum tahvilleri 95, Ergani tahvilleri 98,5, Merkez Bankası hisseleri 98,5, ve Aslan çimentosu 9,90 liradır. Gay rimübadil bonoları 18 liraya kadar düşmüş ve akşam 18 lira on beş pa- radan &lıcı olmuştur. Az Zahire Satıldı Dün piyasam;ıza buğday gelmemiş tir. Ziraat Bankası mallarmdan sert, beyaz, yumuşak, kızılca ve dönerli cinslerden piyasaya çıkarılarak sa- tılmıya devam edilmektedir. Bu yüz den piyasa gevşek kapanmış ve az mal satılmıştır. Arpa fiyatlarmda 2-25 para düşüklük olmuştur. 4,125 kuruştan arpa satılmıştır. Çavdar beş kuruştur, Bir Günde Kesilen Hayvanlar Dün hayvan borsasında 192 beyaz karaman, 759 kızıl karaman, 345 dağ ıç, 40 kıvrcık, 340 kara yaka süt kuzusu 387, keçi 111, 100 öküz, 8 i- nek, bir dana, bir boğa, 18 manda, 33 malak satılmış ve mezbahüda kesil miştir N MİN Okuma ve yazma öğrenememiş bir adamın boksta şampiyon ola- bilmesi yalnız bu sporun akılla münasebeti olmadığını ispat eder. Zaten bu sporun, İnsan mümare- seleri arasına nasıl girmiş olduğu- na şaşmak llzımdır. Boks yapan her sporcunun mutlaka akılsız ol- duğu iddia edilemezse de, bu kar dar acılı ve acıklı bir sporu kendi- lerine iş edinenlere pek te akıllı adam denilemez. Ancak öteki sporların o hepsi boks sporu ile mukayese edilme- melidir. Spor sadece kuvvet gös- termek, karşısındakini mutlaka yenmek değildir. Sporda zarafet te lâzımdır. Zarafet deyince de aklın işe karışmasına lüzum var demektir, Hekimlik bakımından, akıl her sporcuya, en ziyade itidal derece- sinden çıkmamak için lüzumlu. dur. Spor mutedil derecede kal- dıkça iyi, yerine göre en İyi, sağ- lık vasıtası olur. Mutedil olma- yınca, ifratn varınca da sağlığı ho- zan en kötü sebeplerden biridir. İfrat derecede sporla yüreklerini hasta eden, akciğerlerini yoran, a- dalelerini koparıncıya kadar spor yapan gençleri gördükçe, her he- kimin böyle yanlış anlaşılan spo- ra ölkelenmesi tabildir. Sporu ondan sağlığı için fayda bulmak üzere yapan genç, spora başlamadan önce kendini hekimi- De muayene ettirmeli, spor yap- tıkça hiçbir vakit ifrata gitmeme- Wi ve sık sık yine hekimin muâye- nesine tâbi olmalıdır. Bunun için de sporcuya herşeyden önce akıl lâzımdır. Spor yalnız ve mutlaka şampi- yon olmak için yapılırsa, o vakit PIYASA | Piyasamıza yalnız bir vagon Anadolu arpası gelmiş ve kilo- su 4,125 kuruştan satılmıştır. Çekoslovakya için ( piyasaları. muzdan 1500 — 2000 ton arpa angaje edilmiştir. . Çavdar için yapılan angaj- mandan sonra piyasada kilosu- na 4,34,5 kuruştan talip çıkmış- tır. Çekoslovakya için 20 bin ton açıktan satış olmuştur. . Yeni mahsul yemeklik zey. tinyağları bol miktarda gelmi- ye başladığından nevilerine ve asit miktarına © göre toptan 33,30 — 42 kuruş arasında satıl- mıştır. . Kuşyemi ve yulaf piyasala- rında az iş olmuş kuşyemi 7.28 kuruştan ve yulaflar 4,07 kuruş tan müşteri bulmuştur. İHRACAT: Ayın İlk Haftasında Neler Sattık ? İkinci kânunnun ilk haftası içinde İstanbul gümrüklerinden ihraç olu- nan malların kıymeti 380 bin Hrayı kütüğü, 21817 lira susam, 1785 ira fındık, 31207 liralık ham afyon, 5717 lira razmol, 13656 kitre, 1550 lira si gara, 19239 lira koyun derisi, 21440 lira barsak, 13262 iç badem, 2353 li| ta keçi derisi, 7049 balık, 4376 lira yaprak tütün, 44660 lira tiftik, 2809 iç fimdık, 1328 lira kestane, 1050 1i- ra lüle taşı, 38110 maden kömürü, 125150 yapağı, 2016 lira kösele, 1053 lira havyar, 4877 lira yumurta, 11200 yün paçavra, 8617 liralık balmumu. Ceviz, Findik İhracatı Son hafua içimde" piyasamıza Ke” buklu ceviz 16862 kilo, 9716 iç ceviz, 3116 kilo kabuklu fndık, 48840 kilo iç fındık gelmiştir. İç ceviz 28-32 kuruştan iç fındık 33-34 kuruştan, satılmıştır. 2600 kilo kabuklu fmdık Polonyaya, 7120 kilo iç fındık Danimarkaya, 6100 kilo A- merikaya, 4060 kilo Çekoslovakyaya 2000 kilo Yunanistana, 15520 kilo Po Jonyaya, kabuklu cevizlerden 10600 Kilo Viyanaya, iç cevizlerden 6240 ki- lo Hamburga ihraç olunmuştur. BORSA 14—1—938 PABALAR 123,— 126,— ÇEKLER Acım Kanann 235675 236175 0.1957 0,7930 151194 ( 15,99$ 4,6066 46912 870225 864840 3m 3,4384 63,5942 14295 2257 42134 136042 19745 4,1942 4— 3904 10621 1060413 34358 3430 2736 © 37312 3,0890 3,0840 BI BY 206975 23,135 63.5030 14270 220343 42066 136725 1,9714 4,1875 DIŞ TİCARET: Fransa, 3 Aylık .Kontenjan Verdi Fransa hükümeti Türk malları için üç aylık yeni bir kontenjan mü için Üç aylık yen bir kontenjan mü- süadesi vermiştir. Türk mellarınlan kabuklu yumurta 650 kental, yumur ta akı 250, şekersiz yumurta sarisi 250 şekerli yumurta sarısı 50 ken- tal olarak ithal edilecektir. Bun- lardan başka, 10500 kental bira- hik arpa, beş bin kental misir tanesi, 20 bin kental bakla ve envat bakliye elr, 750 kental kurufasulye 175 kente kabuklu ceviz ve 250 kental iç cevir Fransaya sokulacaktır. Sanayi mad- deleri kontenjanı da evvelki üç aylık ticaret anlaşması ile tesbit olunan miktarda ayrılmıştır. . Danimarka İle Ticaretimiz Denimurka ile bükümetimiz arasm da yapılan yeni bir protokola göre, Merkez Bankasında bloke parası mu kabilinde Danimarkaya Türk şarap ve halıları hraç edilecektir. Protoko iun imzasından evvel yapılmış olan takas muameleleri, muamele yapıdı ğı zaman meriyette bulunan hüküm lere göre neticelendirilecektir. Dani- marka ile ticaret ve kliring müzakere leri de ilerlemiştir. Yunanistanda bu lunan maslahatgüzar döndükten son ra anlaşma bitirilecektir. İsveç İle Anlaşma Hükümetimizle İsveç arasında im zalanan bir senelik ticaret ve kliring anlaşması mucibince, kliring meka- nizmasına yeni bir suples vermek Ü- zere hususi takas suretile de ithalğt yapılacaktır. Filistine Patates Göndermiyoruz Filistin hükümeti, Hollanda ve Kıb rıstan patates ithaline başlamıştır. Birkaç senedenberi Türkiyeden pata tes ithali için yapılan teşebbüsler bir netice verememiştir. Bunun sebebi, ün pelakeekenini. mermi mesine kadar yetişmesi ve ihracat için veri- len fiyatın piyasalarımızdaki fiyatlar dan çok aşağı olmasıdır. Muğlada Balık İstihlâki Muğla, 13 (A.A.) — 1987 yık için de Muğlaya 16 bin kilo balık gelmiş ve istihlâk edilmiştir. Balıklar Köy- ceğiz dalyanile civarından gelmiştir, ZİRAAT: Köylüye Kalbur Makinesi Veriliyor İstanbul Ziraat Odası köylere kal bur makinesi dağıtmıya karar vermiş tir. Oda on yedi tane Maro çift par gali on yedi köye “parasız ola rak verecek ve bu köylerde tohum- larm bundan böyle temizlenmiş bir hele getirilmesine yardım etmiş ola- caktır, Pirinç Mahsulü Az Geçen seneki pirinç marsulümüzün ancak ihtiyaçlarımıza yetişecek mik tarda olması ve bazı pirinç mıntaka larında mahsulün az yetişmesi yü- ründen tüccarlar, bu sene pirinç ih- racını mümkün görmüyorlar. Nitekim son günlerde, pirinç piyasası küode bir kuruş yüksemilştir. Ekim İşleri İyi Gidiyor Yeni senenin başlangıcına kadar Is tanbul vilâyeti mntakasında ziraat işleri yolunda gitmiş, geçen seneye nazaran daha fazla ekim olmuştur. Zamanında yağan yağmurlardan fay dalanan ekinler, şimdilik iyi görüm mektedir. Muğlada Zeytincilik İşleri Muğla, 13 (A.A.) — Bodrumdu zey tin mütehassısınm idaresi nitmda 3- gılan zeytin budama kurslarını hizin cisi beş gün devam ettikten sonra bit miştir. Bu kursa bodrum ve mülhata ından 92 kişi iştirak etmiştir. Murat fak olanlara zeytin budama ehliyet - namasi varilmisiiz
