14 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

938 kdeniz, İngilterenin Hindiz.. tanı almasından, Uzak Şark ta müstemleke sahibi olmasından Ve büyük Okyanusta iki büyük do Minyon vücuda getirmesindenberi, İkgiltere imparatorluğu için bir tahdamar teşkil etmektedir. Sü - Yeyş kanalmın & açılmasındanberi bu hayati geçidin kıymeti arttı. İngiliz strajisi Ingilterenin Ak- denizde daima kuvvetli olmasını i. <âp ettirdiği halde bu denizde siklet Merkezi, hâğiselere göre değişiyor. Habeş harbi ile Ingiltere - Itat Ya münasebetler'nin gerilemesi yü Zünden Akdenizdeki müvazene ie Elşmiştir. Italya, Habeşistanda ver leştikçe Süveyş kanalma bağlı ığı artmaktadır. Bu şartlar içinde In. Biltere ile Italya arasında bir harp kopmuş olsaydı, Ingiltere, yalnız Süveyş kanalmı kapamakla fal Yayı Şarki Afrika imparatorluğun- da boğabilrdi. Bundan başka In - Biltere, Akdenize hâkim olduğu müddetçe İta'yanm Libya (le muva Balasını da kesmiye muktedirdir. Bu bakımdan Mısır ve kanal şar. » Akdenizin anahtarları sayılır . ir, İtalyanın stratejik vaziyeti son derece müşküldür, Çün kü Italya, gıda maddeleri bulmak Ve iptidal maddeler temin etmek İin deniz yolile gelen ticaretine lıdır. Italyanm siyasi münase - tleri, harp.takdir.nde Fransa ve Ye Yugoslavyadan erzak temin et Mesine' müsait değildir. Onun ka- Tadan bağlı olduğu diğer devlet. iss Avusturya ile Isviçredir. Almanyanın bu hudut yolile ve de Miryo'u vasıtasile Italyaya erzak Böndermesi mümkündür. Fakat Al Maya, kendini idareye çalışmak beraber henliz kendini idare *debilecek vaziyette değildir. Bu Yüzden Italyaya da yardım edemi Yecektir, Ialyan demiryolları, de Bizyollarının kapanması üzerine bütün ticaretin kara yolile nakline kifayet edecek vaziyette değildir. Yüzden Italya, denize bağlı kal Mak mecburiyetindedir. Sonra Italya mühimmat için lâ. Kun olan maddeler bakımından da Sok fena bir vaziyettedir. Talya Vuçuk, plâtin, teneke, nikel, gibi Maddeleri kâm'len ithal etmekte Olduğu gibi kömür, bakır, pamuk, kurşun, Manganez, petrol ve yün İhtiyacın: da hariçten temin et Mektedir, talyaya giren deniz ticareti. nin en büyük kısmı Cebeliit ik boğazı ve Süveyg kanalı yo- My gelir. Bu yolların ikisi de in Ellterenin elindedir. Üçüncü yol Ka *deniz ve Çanakkale boğazıdır. 1. İslyanm Rusya, Romanya ve Tür. eye karşı vaziyeti daima ehem. Adananın Kurtuluş Gününd EEE SİYASET ÂLEMİ ça A, , YAZAN: ; $ İngiliz Generali Temperley CELİ İklimin İngilterenin elinde İtalyaya karşı en kuvvetli silâh: Süveyş Kanalı miyetle takibe değer, Çünkü Ro - manya, Italyaniın petrol tedarik et tiği kaynaktır. Bugünkü ordular, dönanmalar ve hava kuvvetleri pet rolsüz hareket edemez. Rüsya, I- talyaya petrol ve buğday vereb: . Yr. Fakat Türkiye Çanakka'e yo. Yunu kapıyarak Italyayı bütün bun lardan mahrufa edebilecek vaxiyet tedir. Talya erkâniharbiyesi bütün bun lârm farkındadır. Bu yüzden İtal ya, Mısır ve Filistinde İngilterenin da'ma rahatsız olması için uğraş - maktadır, Çünkü vaziyetin anah tarları, demin dediğim gibi buraca dır. Mısırda kuvvetli ve paralı bir Ira) yan kolonisi vardır. Ve bunlerm sayısı (100,000) e varır. Bunlar 1. talyanm Habeşistanda o kazardığı zaferle Libyaya yerleştirilen bü- yükçe kuvvetleri âzami derecede istismar etmektedirler, Filistinde ve Arap memleketle rinde Arap birliği için geniş propa gandalar yapılmaktadır. Ve Sinyor Musoolini Tunus hududundan Mi. sır hududuna kadar uzanın mü kemmel stratejik yolu açtığı za- man kendis'ni İslâmın hâmisi ola - rak ilân etmişti, ibyadaki Italyan kuvveti bir E kolordudan ibaret iken iki kolorduya çıkarılmış, bu suretle buradaki kuvveti 40 — 50 e LD YY yy LE AE “Ingiltere Akdenizde İtalyaya Karşı Askeri Bir Mihrak Vücude Getiriyor bini Obulmuştur. Burada mo. törlü kıtalar ve mühim bir ha- va kuvveti vardır, Italyanm bura. da bu büyük kuvveti bulundurma, 8ı üç maksada hizmet etmektedir. Bir kere bu kuvvet Mısır için bir tehlikedir. Sonra bu kuvvet, Orta Şark üzerinde tesir eder. Daha sonra bir deniz hareketi yüzünden Italya ile Libya arasmda müvasa . Is kesildiği takd rde bu kuvvet ıh. tyat sigorta teşkil eder, Libyadaki bu kuvvet ayni za. manda Tunus için de bir tehlike . dir. Fransızların da buna göre ted bir aldıkları şüphe götürmez. Tu- nusta bulunan 100,000 İtalyan, tu radaki Fransiz nüfusuna fa'ktir. Fransanın Şimali Afrikadaki aske. ri kuvveti büyüktür, Ve icebmda asıl Fransa ordusu bu kuvvetten is tifade eder. Fakat Şimali Afr'kada bir hayli karışıklık var, Italyanların Lib . yadaki kuvetleri, icabında Fran - sanm Afrikadaki kuvvetinden isti, fade etmesine mâni olur, İtalyanlar on !'ki adadaki Toros ta bir deniz üssü vücuda getirmiş- lerdir, Burası Anadolu sahillerin . den 20 mil mesafededir. Bu da Türk leri bir hayli rahatsız etmiştir. Lo ros Hayfadan 550 mil mesaföde . dir, Iskender'yeden de aşağı yu . karı ayni mesafe ve Kıbristan an- cak 370 mil uzaklıktadır. Fakat nihayet Loros bu yerlerden #yni mesafede bulunduğu için oda ha va hücumuna açık bulur dır. kta İ ngilterede Akdeniz vaziyeti ni söğlamlıyan unsurlar vardır. Malta, Sicilyadan 70 mü mesafededir ve bu yüzden hava ta arruzuna açıktır. Bu sebeple Ja beş harbi esnasında İngiliz hava kuvvetlerinin Üssü olarak kullanıl. mamıştır. Ingilterenin Mısırdaki kuvveti iki piyade alayından, bir motörlü süvari alayından mülteşekk'idir. Sonra İngilterenin Filstinde alt piyade taburu vardır. Hava küv - vetlerine gelince; Ingilterenin O)r. ta Şark ve Fil'stinde 8 hava kulu, Iraktaki Dhiblon hava Üssürden ko'aylıkla tedarik edilecek beğ ha. va kolu daha vardır, Mısırı, Libya tarafından istilâ . ya kalkışmak son derece güç bir iştir. Çünkü iki memleket srasm da 300kilometre uzunluğunda susuz bir çöl vardır. Makinalı kuvvetle - ri dahi bu çölden geçirmek kolay değildir. Çünkü bunları hava tanr ruzlarından korumıya imkân yok - tur. Sonra bu kuvvetler kullana cakları suyu ve petrolü birlikte ta şımak ve müvasalaları daima tehli keli tazyiklere maruz bulunduğu halde döğüşmek mecburiyetinde - dir, kat bütün ihtimaleri mü - lâhaza ettikten sonra Ingil terenin alacağı faydalı bir ders var dır: Akdeniz, muvakkat olması muhtemel olan Ingütere . Italya gerginliğ nden başka birçok mese lelerin mihrakıdır, Bir kere Ispanyada harp var. Sonra Filistinde karışıklıklar de - vam ediyor. Ve Islâm âleminde de huzursuzluk hâkimdir. Bütün bu sahalarda Ingilterenin ibtiyat kuv veti yok. Misir ve Filstindeki In. giliz kuvvetleri ancak vazifeler'ni yapacak vaziyettedir, Orta Şarkta ciddi bir hâdise vukuu takdir'n- de kullanılacık kuvvetler başka yerlerden getirilecektir, Ing liz donanması, bu çeşit hdi. selerin vukuu sirasmda başka yer lerde vazifeler almışsa Akdenizin en dar noktasından geçmek ışı bir hayli müşkülleşir. Sicilye ile Şıma. Adana, Kurtuluş bayramı büyük merasimle kutlamıştır. Yukarıki re- M Afrikadak: Bon burnu arasında ki mesafe 70 milden ibarettir, Hin. TAN Şu garip dünya: Asaletle Kaçakçılık Bir Arada | Sir Robert Hanri Edvard Abdy ve| Lây Dian Helene Abdy, isimlerinden! de anlaşıldığı gibi Ing'lterenin sene tini temsil eden bir aileye mensuptu” lar. Lady'nin bugünkü kral hanede . nma yaklaşan bir akrabalığı da va dır. Fakat buna rağmen bu asil karı koca geçen hafta Ingilterede hâ.im karşısma suçlu sıfatile çıkmışlayır. Suçun mahiyeti kaçakçılıktır, Sir ve Lady Paristen geçerken bir rüj kalemi ile kol düğmesi alara's bu. nu İngiltereye götürmüşlerdir. Lady hâkimin sorduğu suallere şu yolda cevap vermiştir: — Bu şeyleri ben kaçak suret.'3 Ingiltereye sokmak istem ştim. Yasa ğa ve bu İşin mesuliyeti olduğunu bil diğime rağmen arzumu yenemedim. Bunlarn gümrüğünü vermeden r46m. lekete getirmek istedim. Hâkim kibar kaçakçıları “000 frank ceza) “» mahkeme masrafını ödemiye mahküm etmiş fakat sun . ları söylemekten meninefs edeme . miştir: — Ben bütün meslek hayatımda suçunu bu kadar açık ve ko.kısüz! söyliyen hiçbir suçluya rastıamadım . İlk şal kullanan kadınlar Birçok kadın ve erkeklerin kullan. dığı “şal,, Irandan bütün Jüyaya ys yılmıştır. Şal, Milâttan evvel de mevrutn.u; Avrupada, ilk şal kullananlar, Wran. sız İhtilâli zamanmda (görülmüştür. Nopoleonun karısı Jozefina, .vru. pada şal kullanan ilk kadıniardandır O zaman Parısteki Türk'ye elçiri de Kraliçe Jozefinaya kıymetli bir Ka şimir şalı hediye etmiştir, Ondan son ra Parisin bütün yüksek sosyete ka. dımları,Kraliçeyi takliden, Kaşimir şa kı taşımıya başlamışlar ve şal taşrmak Pariste bir moda olmuştur. Napoleon, zabit kar e fa. kirlerin şal kullanmalarma © kizmış.. gal yüzünden de, karısı Kraliçe Toze fina ile birçok defalar kavga etmiş. Brçok kocalar da, karılarınin sal taştmalarını protesto etmişler ve Na. poleona şikâyette bulumuşlardır. Bu nun üzerine, Napwleon, Jozefinanın şal kullanmasını ve Fransaya sal itha lini menetmiştir. Buna rağmen, Kra- liçe Jozefina, Kasimir şal taşımıya devam etm'ştir. Napoleon, bir gün. Jerefinrnm boynundan şalı alarak ayakları altında çiğnemistir. Bundan sonra, şal Avrupanm ner tarafma vayılmıstır, “wet bu.ün de dlinyada şal kullananlar az değil. dir. . Siyah ve kırmızı renkler Yeryüzündeki deniz, nehir, ada ve diğercoğrafya isimler'nin menşei çok gariptir. Alimler, bu coğrafya isimle rinin nereden geldiğini tetkik etmiş lerdir. Bu arada kara ve kızıl denizin menşe'“-i de araştırılmıştır. Rusça “Pasledniya Novosti,, gaze. tesinin yazdığına göre; bu isimler, a. sılları arapça olan kelimelerden yân- iş olarak tercüme edilmesinden doğ muştur. Eski devirlerde şark millet leri, kürrenin şarkını siyah renkle, ve Cenup kısmını da kırmızı renkle boyar larmş, , Karadenizin ismi siyah boya ile bo yanmasndan, kızıldenizin ismi de kır mızı İle boyanmasından ileri gelmiş . tir. Kızıldenizin isminin, buradaki yo . Sunların kırmızı renkte olmasmdan doğduğu şayiası yalandır. . —— ————— distan Basraya, ve çöl yolile Pilis- tine ihtiyat kuvvetler göndörilebi- lir. Fakat bu hareket vem-nis. ter. Kap yolu ile Süveyşe kuvvet görünmek 'se daha batidir. O halde Ingiliz kuvvetlerinin Eruplanmasını değiştirmek Filistin de stratejik ihtiyat vilcuda getir. mek lâzımdır. Bu takdırde Kıhris. tan da ber dak'ka istifade edilir. Buhun en esaslı kısmını ordu teş. kil etmelidir. Çünkü maksat ge - cikmenin tehlikelerine karşı mal - mektir, Sonra bava kuvetleri de en kısa müddette temin edimeli- dir. İSTANBULUN İÇİNDEN: 4 desen saman amam ge bir yılda kaç ki- şi evineiyor?.. Bunun ce- vabını, kendisile konuştuğum alâ- Kalı zat şöyle veriyor : — İstanbul şehri kazalara ayrıl iniştır. Her kazada bir evlenme memurluğu vardır. Bütün İstan. bulda, bir snede evlenenlerin mik- dar vasati beş bin kişidir, denebi- fir. Son senelerde en az 1929 yılm- da evlenme hâdisesi olmuştur. Bu- nun sebebi geçim zorluğudur. O yıl ancak 2944 çiftin nikâhı kı yılmıştır. O seneden itibaren, ev- lenenler gittikçe artmışıtr. Mese- lâ son bir senede evlenenlerin mik- darı beş bini tecavüz eder. Daha evvelki senelere bakarsanız ade- din gittikçe arttığını görürsünüz. Meselâ 1930 yılında 4355 çift, 1931 8 ç d r 1934 Yilinda 5083 çift evlenmiştir. 4 stanbul dağınık bir şehir. Li çok hangi semtlerde ev- lenenler olduğunu öğrenmek iste- mez misiniz?. En fazla evlenme hâdisesi, en kalabalık kaza olan Beyoğlu mıntakasındadır. İzahat veren zat şunları söylüyor: — Meselâ son senelerin birin- de Beyoğlu kazası dahilinde 1468 çift evlenmiştir. Bu, İstanbul için- de bir rekordur. En çok evlenen çiftlerin bulunduğu ikinci mınta- ka Fatihtir. Burada da bir yılda 1199 kişi evlenmiştir. Eminönü ka- zasında bir senede evlenenlerin mikdarı 613 tür. Diğer bütün ka- zalar, bu rakamdan daha küçük sayılar arzeder.. Evlilik bahsinde en yaya olan mıntaka Adalardır. Adalarda bir yılda 55 çift evlen- miştir. Şunuda hatırlayın ki, dört küçük adadan ibaret olan bu kazanın nüfusu azdır. Sariyer, Beykoz, Bakırköy kazaları da en âz evlenme kaydedilen yerlerdir. Adaların en az evlenmiye müsait yer olduğu mânasını çıkarmayınız. E vlenme İşi mevsime, aylara göre de değişiyor. Anadolu- da, harman sonu, hemen her köy- de düğün dernek vardır. İstanbul- da da evlenenlerin çoğu yaz ay- larını tercih ediyorlar. Bütün İs- tanbulda rekor kıran ağustostur. Nedense, ağustos sıcakları İstan- bulluları biribirine çok yaklaştı- nyor. Galiba, yazın, sayfiye yer- leri, plâjlar, gezintiler evlenme me murluklarının işlerini teshil eden unsurlar oluyor.. Ağustos ayında bütün İstanbulda 465 çift evlen- miştir. Temmuz, eylül ayları da bu bakımdan çok verimlidir. En az evlenme hödisesinin kaydedil. diği ay Şubattır.. Şubatın şiddet- MW soğuğu Insanın hatırına evlen- meyi nedense getirmiyor, Mart ta öyle. Bu ayda da evlenenler az oluyor. ayanlar gücenmesinler am- ma, pek kolay kolay koca bulabildiklerini iddla edemiyece- ğim. Bunu, ben söylemiyorum. Ne yapalım ki, istatistikler söy- lüyor... YE RE İY Bir Sene İçinde Beş Bin Çift Başgöz Oluyor i ; i YAZAN: REŞAT FEYZİ .——... — On beş yaşında ayın on dör dü gibi kız... — 16 sının içinde taze kız. Tabirleri tarihe karıştı. İstan- bulda evlenen bayanların ekserisi, kocaya ancak 18 ile 24 yaş arasın- da kavuşuyorlar. Son bir yıl için- de bu yaşlarda evlenen bayanların sayısı 1879 dur. Daha yaşlı evle- nen kızlar da var... 25 ile 29 yaş arasında evlenen kızların mikda- rını vasati beş bin olarak kabul ediniz... 18 yaşında evlenen bayan- ların sayısı ancak 500 ü buluyor. aşlanmış, ununu elemiş, e- leğini asmış bayanların da evlendiğini biliyor musunuz?. İs tatistiklere bakarken gözüme iliş. ti, son senelerin birinde, 65 yaşın- ik akin, emma, MAY evine girmek saadetine erişmiş. Şık değil mi?. Erkekler ekseriya 25 ile 29 yaş arasında, yani tam zamanında &v- leniyorlar.. j stanbulda evlenenlerin. ilk İ deta dünya evine girdiği zehabına kapılmayınız.. Verilen izahata göre, bir yılda evlenenle- rin hemen yarısı ilk defa evleni- yorlar.. Diğer yarısı ikinci, hattâ üçüncü defe.. Altıncı defa evle- nen kadın ve erkekler var.. Demek ki, bunlara bir, iki evlilik dersi ib- ret olmamış. Bekâr erkekler için- de dul kadın alanlar da a2 değil. Bir yılda. vasati 200 dul kadın be- kâr erkek bulabiliyor. Koza, bu mikdar bakire kız da, dul kalmış erkekle evleniyor. Karısını boşa- mış erkeklerle, kocasından boşan- mış kadınların da evlendiği vâki- dir. Fakat, bunlar az.. Evlenenlerin mesleği de, başlı başına bir mevzu teşkil edyior. İs- tanbulda evlenen erkeklerin ekse- riyeti ticaretle iştigal eden kim- selerdir. Sanat sahibi olanlar da mühim bir yekün tutuyor. Memur- lar arasında evlenmelere çok tesa- düf edilmiyor. İş güç sahibi, yani hayatını kazanan kadınlar arasın- da da evlenenler çok azdır. Gali- ba, bu bayanlar, bir de koca derdi çekmek istemiyorlar.. Evlenen ba- yanların dörtte üçü evinde oturan kızlardır. E vlenme mevzuunu tetkik 45 derken, ne kadar çiftin aşk izdivacı yaptıklarını tesbit etmek mümkün olmadı. Tabii, müsaade nizle, resmi İstatistiklerde bunun kaydı yok.. Belki, garip Ameri- ka memleketlerindeki evlenme me murları, böyle bir istatistik te tu- tarlar.. Bu işin hâleti ruhiye tara» fını en iyi bilenler evlendirme me- murlarıdır. Onlar, önlerine oturan çiftin gözlerine bakarak nasıl bir izdivaç yaptıklarını anlıyorlar. He yecanla imza eden bir el. titreyen parmaklar, gözlerin içindeki par. laklık, konuşma, herşeyi İfade & diyor. Biribirlerini sevenler, der. hal belli oluyor.