18 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

mez 18-10037 TAN Gündelik Gazete Yİ BAŞMUHARRIRI Ahmet Emin YALMAN 'TAN'ın hedefi: Haberde, fi kirde, her şeyde temiz, dü- rüst, samimi olmak, kariin gazetesi olmıya çalışmaktır. i GUNUN MESELELERİ Maarif Vekâleti Harekete Geçti Son haftalar içinde efkâr: umumi- 1 — Mektep kitapları, ? — Universitede dönen talebenin şikâyetleri, 3 — Mekteplerde hocalarıma Ssul- kast yapan çocuklar, Maarif bu üç meseleye de el koy- muştur. Mektep kitaplarının baskasi” nı bir an evvel bitirip talebeye kitap yetiştirebilmek için vekâlet neşriyat müdürü Istanbula gelmiştir. Bu işle doğrudan doğruya meşgul olacaktır. Universite talebesinin şikâyetleri etrafımda vekâlet lâzım gelen tetki- katı yapmış, icap eden tedbirleri de ulmıştar. Hocalarma el kaldırmak küstah - bığnda bulunan çocuklar hakkmda ise hem hükümet, hem millet bük” münü vermiştir, Bu vesile ile vekâletin bu üç derdi de, gelecek seneler bir daha miikset- miyecek surette kökünden halledece- ğine de ştiphemiz yoktur. Belçika - Almanya Anlaşması Son günlerin hâdiseleri içinde zik re şayan beynelmilel meselelerden biri de Almanya ile Belçika arasında imzalanan anlaşmadır. Almanya, diğer Garp devletleri gi- bi Belçikanm bitaraflığına ve tama- miyeti mülkiyesine riayet etmeyi ta- ahhüt etmiştir, Bu taahhüdün mânası şudur: etitiök, ve Avrupddd”bir harp vuku halinde bitaraflığını muhafaza etmek ister. Cihan Harbinde ağza yanmış, halsız bir tecavüze uğrıyarak top- rakları çiğnenmişlir. Yeni bir harp vukuunda bu acı tecrübeye bir dahâ imkân bırakmamak emelindedir. Bu maksatla, İngiltere ve Fransaya Bel- gikanm tamamiyeti mülkiyesine ve bitaraflığına riayet edeceklerine da- ir bir taahhütenme İmzalatmıstar. Şlindi ayni taahhütnameyi Almanya- ya da imzalatmakla bitaraflık vazi- yetini tahkim etmiştir, Yalnız Almanya bu taahhüdünü bir şartla tutacağım bildirmiştir: Belçika Almanyaya karşı alınıcak askeri tedbirlere iştirak etmiyecek- tir. Belçika Milletler Cemiyetinde â- zadır, Almanya herhangi bir komşu- suna karşı tecavüzi bir harekette bu- Vunduğu takdirde, Milletler Cemiyeti, Habeş meselesinde İtalyaya karşı ol- duğu gibi, Almanyaya karşı zecri tedbirler tatbikine karar verebilir. Milletler Cemiyeti âzası sıfatiyle Bel- sika da bu kararı tatbika mecbur ola- bilir, Bu takdirde Almanya Belçika- &m bitaraflığına ve tamamiyeti mil. kiyesine riayet etmiyecektir. Almanyanm bu şartı ileri sirmek- ten maksadı bir taraftan Çekoslovak- yaya taarruz ettiği takdirde Garp hudutlarmı emniyet altına almak, bir taraftan da Belçikanm Milletler Ce- miyetiyle olan bağlarını çözmektir. Bu suretle Milletler Cemiyetine bir darbe daha vurmuş olmaktır. Ademi Müdahale Komitesi Ademi Müdahale Komitesi bir komedi oynamıya başlıyor. Fransa komitenin ilk içtimamda sarih teklifler yapmıştır. İtalya mu- Tahhası da iki taraftan müsavi mik- 4e;d gönüllü askerin çekilmesine I- alyanım hazır bulunduğunu bildir. Mistip, Italyan bu cevabi, komite- deki mlizakerelerin alacağı sekli şim- "den tahmine müsaittir. Hükümet- & tarafmda o beynelmilel taburlar $kil edem birkaç bin yabancı gönül- 25, “dir. Halbuki âsiler tarafımda, “0 bin Italyan askeri, Franconun ikinel l Yo “ap TAST “Semyan rap, soy PUYANH Uesusun .se'nin toprağı olen Kefaloryanın 1. tak sdasmda doğmuştur. İlk tahsi. ini yaptıktan sonra askerliğe gös. terdiği ve ailesininde isteği dolayısile Evalpides askeri mektabi- ne girmiş, burayı bitirip İstihkâm mülâzimi olarak orduya girmiştir. Metaksas Yunan ordusunda bir iki sene içinde temayüz etmiş, (1899 . 1903) yıllarını orduda geçirip Tesalonya erkânı harbiyesine da. hil olmuştur, Nihayet Almanyaya askeri tahsilini ikmele giderek Ber. lin Harp Akademisinden muvaffa. kıyetle diploma almış ve tekrar memleketine döndüğü vakit, Yunan erkânı harp zabitleri için açılan kurslara muallim tayin edümiştir. enizelos Yunanistana geldi. ği zaman, Metaksas, ordu. nun en ileri gelen ve en şöhretli erkânt harplerinden biri idi. Veni. zelos, Harbiye Nazırı olunca, Me. taksası kendine yaver almakta ge- cikmemişti. Bunun d8 faydaları az zamanda görüldü ve Metaksas Sof yaya giderek Bulgaristanla Yuna- nistan arasında bir mukavele yap- mıya muvaffak oldu. Nihayet, Londra muahedesi im- zalandığı zaman, Metaksas da as- keri müşavir olarak konferansa İş- tirak etti, az bir zaman gesince —— telgraf, telefon, teknik işlerinde ça- hşan 10 bin Alman vardır, Iki taraf. tan müsavi miktarda gönüllü çekmek demek, Alman ve Italyan gönüllüle. rini İspanyada demektir. Teklif, mukabil teklifi davet ede- cek, teklifler çoğaldıkça müzakere u- uyacak, ve bu suretle Italya yine maksadını temin etmiş olacaktır. Maamafih bu son bir tecrübedir, Inşallah müspet bir netice vererek, Ispanyol harbinn beynelmilel bir Avrupa harbi haline gelmesine mâ- ni olacaktır. M. Zekeriya 1913 Balkan harbinde Yanya mu- hasarasında bulunmuş ve bu har- bi müteakıp ta murahhas heyet re“ isi olarak Sırplarla müzakerelere girişi Görülüyor ki, Generg) Metaksa- sın Büyük Harp başlangıcma ka - dar hayatı, dolgun bir faaliyet dev“ resinden ibarettir. Balkan Harbini mtteakıp Metak- sas kaymakamlığa kadar terfi e mişti, Aradan az bir zaman geçin” ce Büyük Harp başladı ve Gene rale tekrar mühim vazifeler Ve rildi. Nihayet 1915 te Yunan er- kânı harbiyesi umumi relsi oldu. Birkaç zaman sonra da Venizelo- sun siyasetine İştirak etmemesi Yü” zünden bu vazifeyi terketti. 1 917 ye kadar, harp ve dahili mücadeleler onu o keder yormuştu ki, tekalide sevkedilme- sini İstedi, fakat birkaç ay sonrâ sürgüne gönderildi. 1920 de hükümet, Metaksası tek* rar orduya çağırdı. Fakat General, o zamanlar bir entrika yuvası ha” line gelmiş olan Yunan ordusundü kalmak istemiyordu. Tekattlüğün- de wrar etti ve generallikle teks- de sevkedildi. Artık kendini politikaya vermek istiyordu. Geniş siyaset sahasında 1921 den itibaren (Elefthörophro- nes — Serbest mefküre) partisi reisi olarak gayet mühim bir Tol oynamıya başlamıştı. Metaksas, Yunanistanm Ap2d0- lu sergüzeştine girmesine taraftar değildi. Bu yüzden zamenm hikü- metine argr şiddetli bir mücadele açtı. 1022 de Stratos, kabineyi t€$- kile memur edildiği vakit, o 74 - manlar daha mebus olmıyan Me- taksasa kabineye girmesini teklif etti, Lâkin bu iş, Metaksasın kars&- terine uymuyordu. O, Anadolu harbinin aleyhinde idi, Halbuki ye ni kabinenin programmda hn devam da vardı. General, nazıriği TAN General Metaksas'ın siyasi hayatı ve kavgaları Dost ve mütte- fik Yunanistanm, | değerli o hükümet | Şefi General Me- | inksas, şu satırla” | rı okuduğunuz si. | ralarda memleke - | #imize şeref ver | miş bulunuyor. Ge | | neral Metaksas'ın, | komsu devletin si- yasi tarihinde zen İ gin bir hayatıvar dır. Ve bu hayat faaliyetle doludur. © eme kabul etmedi ve bu hükümetle de bütün enerjisile mücadele etti. Ne gare ki, bu mlicadele de generalin yeniden #lirgüne gönderilmesi, hak- kın ve hakikatin örtbas edilmesile neticelendi, Bu sefer, kendisini İt- ham edecek sebep bulamamışlar, Gargalides ihtilâl hareketine siyasi müşavirlik ettiği geklinde bir kulp takmışlardı. Metaksas, yeniden Yu» manistanı terke mecbur oldu. Y unanistanda elimhuriyeti ilân ©den dördüncü Millet Mec- lisi umumi bir af kararnamesi ka- bul etmişti, Metaksas yine Yuna- nistana dönerek kendi partisine mensup 54 mebusun başına geçti ve meclise girdi. General Metaksası m Hukuk mahkemesinde £ hâkimin karşısında İki avukat.. Bunlardan biri davacı kocanın, diğeri de dava o- lunan ve zina eden karmm haklarım müdafaa ediyorlar. Kocanın avukatı: “Bay rels, vaziyet ortada. Karı zina etmiş. Bu hususu birçok şahitlerle İ yüksek mahkemenizde ispat ettik. Binaenaleyh, Türk Kanunu Medeni sinin (129) uncu maddesi mucibince karı kocanın boşanmalarını talep €- diyorum. Madde sarihtir: “Karı ko cadan her biri diğerinin zina etmesi sebebi ile boşanma davasında bulu - mabilir,, Bu sözlerden sonra karmın svuka- tı kalktı. Uzun bir mlidafaa yaptı. Ta bii kanunun sarih ibaresine Mişeme- | di. Fakat zina vuku bulmadığını is - pata çalıştı. Çalıştı, fakat muvaffak olamadı. Reis ve azalar dinlenen $a- KANUN KARŞISINDA Zinâ Sebebile Boşanma Davası hitlerin sözlerine nazaren zinanın vâ- ki olduğuna kanaat getirdiler ve ta- | bundan sonra kabinelerde nazırlık vazifeleri almış olarak görüyoruz. Fakat 1928 intihabatında Ser - best Mefküre Partisi ekseriyeti te- min edememişti. Metaksas, yeniden meelise girebilmek için 1982 inti- habatma kadar bekledi ve bu se- çimde Kefalonyadan mebus çıktı. 1933 te mebus intihap edildiği za- man kendisine yeniden kabinede va- zife teklif edilen General, bunu an- cak Çaldarise ve General Kondili- se, 1935 isyanmı bastırmak husu- sunda yardım için kabul etti. zun bir siyaset hayatı ona Yunanistan politikacılarının | cümhuriyet prensiplerine uyabile - | cek kadar olgun adamlar olduğu hissini vermemiş; tecrübeleri bu- nun temamile aksini isbat etmiş- | ti. İşte bundan sonraki umumi rey | toplanmasında General Metaksas | ekseriyet kazandı ve krallığın | iden tesisinden sonra de hükü- metin basma geçerek bugünkü re- | dimi kurdu. Dost millet Başvekili sadece as- | kor, diplomat ve devlet adamı ola- rak kalmamış, ayni zamanda içti- mai, felsefi ve hi edebi mev- zuları alâkadar eden bir çok eser- ler ve makaleler negretmiştir. General Metaksasm muhtelif za- manlarda yazılmış ve neşredilmiş eserleri gözden geçirilirse bu bü- yük devlet adamın şayanı dikkat bir fikir istikrarına sahip olduğu ve yıllarca evvel yazdıklarını he- men bugün de esasları tamamen uygun ve daha mütekâmil bir şe- kilde düşündüğü görülür. Mecaksasn parti programı, ido- allerini, devlet, millet ve idare hak kındaki fikirlerini hulâsa eder. Bu programa göre, Metaksas geniş bir hürriyet taraftarı ve kuvvetli bir vatanperverdir. Devletin, milli © konomiyi geniş mikyasta himaye etmesine taraftar olmakla bera - ber iktisadi hürriyeti tercih etmek- tedir. Metaksas, devlet foraf kuvvetinin kesifleştirilmesine taraftardır. Ha- rici siyasette &rkı dostluk esas- ların: bütün enerjisile müdafaa et- mekte, mertçe dostluktan ayrılmak istememektedir. Kuvvetli ve disip- linli bir orduya şiddetle taraftar- dır, Nihayet Generalin en kuvvetli fikirlerinden birisi de: Devletin her ne pahasma olursa olsun milliyet- perverliği korumayı istemesi ve ha- | riçten gelecek bütlin propaganda- lara şiddetle aleyhtar bulunması - İ dır. karmın bir sene müddetle evleneme- mesine ve çocukları ufağn ba bada kalmasına ve haftada iki saat ananın çocuğu görebilmesine karar; verdiler, Bu bir sene müddetle evle- nememek karı için bir nevi cezadır. Fakat doğrusu pek mühim bir ceza değil ahkemenin kanun (dairesinde verdiği bü kararı dinledikten sonra, bundan bir müddet evvel bir ingiliz hukukşinasınm idareharemde bana anlattığı bir kararı düşündüm. Bakın İngilterede hâkim nasıl zina 6- den karıyı cozalandırmış: Karı kaca- nm İki yağında ufak bir kız çocukla. rı varmış, Evlendikten bir milddet| sonra kadın yina etmiş, Koca da dava etmiş. Hâkim Kararında çocuğun a- naya her hafta yarım saat mecburi olarak gösterilmesini emretmis, Fa- kat kadınm çocuğuna anası olduğu- rafların boşanmalarına ve kabahatli nu bildirmesini menetmiş, Çocuk böy 5s ——— GÖPÜŞLEİ MÜTECAVİZ KİME DERLER? Mütecaviz kelimesinin lügat mâna. sını biliyoruz. Milletler arasında te cavlize geçecek millete verilecek bu sıfatm mânası da Cemiyet Akvam müzakerelerinde, &li iki mil etin iş- tirakile verilen kararlarda tasrih e dilmiştir. Mütecavizin tarifini yap. mak için bu elli iki millet, belki eli Iki içtima yapmıştır. Nihayet orta. ya koydukları tarife göre, hiçbir ta. arruza uğramadığı halde, hudut be raberliği olan veya olmıyan herhan, gi bir ülkeye silâhlı hücum yapan millete bu sıfatı vermeyi muvafık gördüler, Imza sahibi milletler, mit. tecavise karşı sulhü korumayı bera- berce tekeffül edeceklerini ilân etti. ler, Dünya sulhünü bozan ilk tecaviz Japonların o Mançukuyu | istilâsiyle başladı. Ikinci tecavüz, İtalyanın Ha- beşistana hücumu ile, üçüncüsü Ak mun ve İtalyanların Ispanyaya asker çıkarmasiyle, dördüncüsü yine Ja- ponların Çine saldırmas'yle meydana çeldi. Tecavüze geçen her millet ev- velâ Cemiyeti Akvamdan çekildi, Milletlerarası muahedeleri yırttılar, Bu dört tecavüz hâdisesinde de, mü- tecavizlerden hiçbirisi tecavüze uğra- mış değildir. Mütecaviz sıfatmın kime verilece- ği meydanda bir hakikat iken, Japon- yanm, Amerikanın davetiyle Brik- selde toplanacak olan Dokuzlar kom- | gresine, ancak kendisine mütecaviz | sıfatı verilmediği takdirde iştirak © deceği söyleniyor. Milliyeti malüm olduğu halde te- cavüze geçen tahtelbahirlere “meç- hul,, demek, harp ilân etmeden harp yapana “muharip, ismini vermemek, kanl: hir tecavüzle yüz binlerle Çin- liyi, mazlâmu yerlere serene “müte- caviz,, dememek, muhakkak faşizm lügatindeki stılahlardandır. Biz de. mokrasiler, faşist lisaniyle konuşmu- yoruz, Ve Bizim lügatimizde mite cavizin mânası, Cemiyeti Akvamm yaptığı tariftir, bütün dünyayı har. be sürükliyen milletlere verilir, Müteeavize karşı hâli müdafaaya geçmiyen, bütün dünyaya, sulhü ko- rumayı beraberce tekeffül ettikle- ri halde ses çıkarmıyan siyasetlerin demokratik mânası, tehlikeli bir ba siret değilse, mütecavize cesaret ve. ren tehlikeli bir ihtiyattır. Galiba işin sonunda hiçbir mütecaviz, hiçbir muharip yokken, ülkeler yerle yek. san, medeniyetler kül olup uçacak, sulhü barut yapıp demokrasilerin ba şina sıkacaklar, ve ortada yine ne te. cavliz, ne de mütecaviz Obuluna. cak... Bu da harplerin yeni bir şekli, vahşete doğru bir tekâmülü... y Sabiha Zekeriya Yunan Güreşçisi Atinada Evlenecek Bir Amerikan artisti İle evlenmiya karar veren dünya serbest güreş sa. bik şampiyonu Yunanlı Cim Londos'. un düğünü Atinada çok zengin bir şekilde yapılacakmış. Mevsuk bir yerden haber aldığımıza göre, Yu. nank güreşçi İstanbula geldiği za. man tanıdığı birkaç kiçiyi düğününe husus! kartlarla davet etmiştir. Cim Londostan davetiye alanlar a- rasında, Mülâyim pehlivan ve serbest güreş hakemlerinden Cemal vardır, lece büyüyecek, ana ohun İnkişafını yakından görecek, fakat “Yavrum, diyemiyecek, Bir ana İçin ne büyük sturap! Ne büyük Ceza! Yakından yavrusunu sevmemesi, büyüyünciya kadar önü kucaklıyamaması,.. Haki. katen bir ananm her an kalbini pars çalıyacak bir azaptır. Dostum, Ingiliz hukukşinasınm ba- na anlattığı bu hikâyenin aslı olup olmadığını tetkik etmedim, Fakat muhakkak olan bir sey varsa o da, zina sebebi ile bir aile yuvasını bo. zan, böylece bir masumu bir nevi ök. siz bırakan karı veya kocaya her halde ciddi bir ceza vermek cemiyet Için faydalıdır zanmımdayım, İsmail Kemal Elbir Istanbul Barosunda Avukat