19 Eylül 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

SA e.n. er Şimalde Bir Çin Garnizonu! Tamamile Mahvolmak Üzere 'Diktatörlükler Medeniyeti TehlikeyeSokuyor Nevyork, 18 (TAN) — Amerika Birleşik Devletleri Kanunu Esasisinin 150 inci yıldönümü münasebetile Reisicümhur Roose- velt, radyo ile neşredilen bir nutuk söylemiştir. . Çinde . . Harp Vaziyeti Pephesinde: Bir iki gün evvelki Çinliler ie- mi haberler aksine, bütün Şi- “*phelerinde Çin orduları edirler. Iki yerde iki yim çevirme hareketi yapılmış 13100 binden fazla Çin askeri tüy, imak tehlikesine düşmüş- Çinliler, bilhassa Japon harp a karşısında ezilmektedir- Senghay cephesinde: azİyet, havalarm bozuk git- Yüzünden durgundur. Ja- Par burada da bir taarruz ha- i rlar, Sitesi sahada: m Avrupadan silâh ve cep- almıya uğraşmaktadır, A- Merka ambargo koymasmdan | yen şiddetle protesto edilmiş- ” a Âsilere 7000 7000 İtal yan Askeri Gönderilmiş yaa, 18 (TAN) — Bugün banyaya 7000 İtalyanın liz karaya çıkarıldığına Ki bir haber yayılmışsa da Ro- Ne mahafili, böyle bir şeyden leri olmadığını söylemekte- Bn He İngilterenin Ispanya s0 denizden kontrol etmemeleri ma efkâr umumiyesi çok fena ır, Alman siyasi mehafili- ve bu deniz kontrolü esasen İna- bir şey değildi, Gazeteler da- vi bir surette fikirlerini söyle- a ve İngilterenin bilhassa Italya- Şimal Cephesinde Çin Orduları Geri Çeki- liyor, Çinliler, Japonların İlerlemesine Engel | Olmak İçin, Cepheleri Su Altında Bıraktılar Nevyork, 18 (TAN) — Japonların Şimali Çinde yaptıkları bü- yük taarruz devam etmektedir. Çinliler tam bir ricat halinde ol- duklarını haber veriyorlar, fakat Cu Cuw'daki Çin garnizonu ya teslim olmak veyahut ta mahvolmak tehlikesine maruz bulunmak- tadır. Japonlara göre burada 100,000 Çinli çevrilmiş ve tehlike- ye düşmüş bulunmaktadır. Çinliler ise bu kuvvetin ancak 50,000 raddesinde olduğunu bildirmektedirler. Vaziyet bugün daha ileri gitmemiş bulunuyor. Çinliler vaziyetlerini kur- tarmak için muamnidane mukavemet göstermekteğirler. Fakat bu mukave- metin bir netice verip vermiyeceği bel W değildir. Çinde ilk Japon hükümeti Şanghayda vaziyet mevsimin değiş mesi ye müthiş yağmurlarm yağması yüzünden tebeddüle uğramamıştır. Yalnız Çinliler Lotien'i istirdat etmiş olduklarmı resmen bildirmektedirler. Japonlar Şanghay'da ilk idarelerini Paocan'da tesis etmiş ve buna suihün |, Muhafazası komisyonu İsmini vermiş lerdir. Japonlar hava vaziyetinin dii- zelmesini bekliyerek yeni bir taarru- xa hazır ırlar, Cepheleri su bastı Çinliler Japonların ileri hareketle- rine mâni olmak ve çevrilmiş olan 50,000 Çin askerini kurtarmak için Pekinin cenubu garbisindeki kanal ve nehirlerin setlerini yıkmışlar ve ortalığı suya boğmuşlardır. Japonların kayıpları 'Tokyodan raber verildiğine göre bu aym 16 sma kadar Çinde telef o lan Japon (o bahriyelilerin Oo mikdarı 4014'e varmaktadır. Japon doanmasının kaybetliği tay yarelerin adedi 23 tür. Masaryk'in Cesedi Yas İçinde Bulunan ml Meufant ve nüfuzunu hesaba kat ve Akdenizde Hegemonya te - N *tmek arzısunda olduğunu yaz Harp sahasında alanyanın şimalinde ve Leon cep- diği ,* Franco kuvvetlerinin ilerle- & r verilmektedir. Asturyas'- Sephesinde Franco kıtaatının iler işgal etmekte oldukları Verilmektedir. Bir İngiliz harp gemisi Ti bombalandı ikiyi, 18 (AA) — Dün Gijon “gg bir tayyare, Feerless &- tin, İngiliz torpito muhribi yaki- Gijygsltt ağır bomba attıktan sonra Talep, oğru gitmiştir. ât ve hasarat yoktur. evi Viyanada Büyük Bir Yangın Prag'a Taşındı Prag, 18 (A.A.) — Masaryk'in ee- sedi, dün Lany'den yola çıkarılmıştır. Prag, müteveffa reisin ölüsünü bü. yük bir yas havası içinde beklemek- tedir, Pragın mağazalarınm vitrinle. rine siyah kumaşlar gerilmiştir, So- kaklarda gezen insanların ceketleri- nin iliğinde milli renklerle vücude ge- tirilmiş rozetler vardır, Bu rozetlerin üzeri siyah kreple örtülüdür, Müteveffanm cesedi Lany yolunda sado bir cenaze otomobili İle götürü!- müştür. Alay, saat onda Praga var- mıştır. ———— Chamberlain Döndü Londra, 18 (A-A.) — B. Cham- berlain, yaz tatillerine nihayet vere- rek bu sabah İskoçyadan Londraya dönmüştür. V Maşa 15 (A.A) — Viyananın Ne >€ri biitün sergi ve fuarlarmn binada yangın çıkmış ve ai a Yanmıştır. Ates yakındaki Yaş,» İ& tehdit etmektedir. İnsan “lup olmadığı belli değildir. Feneryolunda Bir Ev Yandı at Feneryolunda bir yangın Saat 21 de Kayışdağı cad- & Wen, Muradiye karakolu karşısın. Yİ ti enli B Hidayetin evinden Pe hapı görülmüş, derhal itfalye | A a verilmiştir. e Pp ve yağlı boya olduğu süratle genişlemiş ve bi- ME tutuşturmuştur, Ateş, baş- e belli değildir. #irayet etmeden söndürül. Çin, Hava Kuvvetleri Kuman- danı Bayan Çang-Kay-Şek'in yeni bir resmi İspanye Akdeniz Kontrolüne İştirak Etmek İstiyor Cenevre, 18 (TAN) — Milletler Cemiyeti asamblesi riyasetini ifa et- mekte olan Bay Negrin bugün bir nu tuk söyliyerek Ispanyanm bugün Ak- denizde korsanlığa karşı mücadele- ye hazır olduğunu ve Akdeniz devlet-” lerile teşriki mesaiye amade bulundu Bunu söylemiştir. Mısır Hariciye Nazırı Vasıf Paşa, Filistin meselesinden bahsetmiş ve Fi Jistinin taksimi aleyhinde şiddetli be- yanatta bulunmuş, Filistin ile İngil- tere arasında diğer Arap memleketle- rile yapılmış muahedelere benzer bir muahede akdi lâzım geldiğini anlata- rak bu muahedenin Yahudilere alt hukuku da muhafaza etmesi Jâzım geleceğini söylemiştir. Norveç Hariciye Nazırı, Ispanyada muharebe etmekte olan tarafların bir mütareke akdine davet olunmasını is- temiş, Ispanya Hariciye Nazırı Bay Negrin İspanyanm harici bir istilâya | uğradığını anlatmış ve İtalyanm bu. gün Ispanyada bulunan kuvvetlerin iki mislini göndermiye hazır olduğu. nu söylemiştir. Fransa Hariciye Na- zırı Delbos, Fransanm şu veya bu dok trinin değil, sulhü lehinde hareket ettiğini anlatmıştır. Roosevelt Bir Nutuk Söyledi Roosevelt, nutkunun mühim bir kısmını demokrasilerin istikbaline o lan itimat ve emniyetine hasretmiş, diktatörlüklerin, işsizlik ve intizam sahasında, bütün mesailerine rağmen bir hiç, elde etmiş olduklarını tebariz ettirerek. diktatörlük o rejimlerinde çılgımcasma silâh yapılmasının, hirri yetin zararma takip olunan bir kor- kutma siyasetinden başka bir şey ol- madığını ve diktatörlüklerin sadece terör rejimi olarak ad alabilecekle- rini söylemiştir. Medeniyet tehlikede Roosevelt, demokrasilerin sonu gelmiş olduğunu söyllyenlere şiddet- le hücum ederek diktatörlüklerin, dünya işlerini, medeniyeti tehlikeye sokacak bir hale getirdiklerinden bah setmiştir. Relsicümhur bir hüküme - tin dünya vazifelerini şöyle hulâsa etmiştir: “Büyük halk kütlesinin isteklerini tatmin etmek, vaziyeti ıslah ve ona memleketin kaynak vasıtalarının hak lı gösterebileceği ekonomik bir emni- yeti temin etmek.,, Roosevelt, sözlerini Amerika de - mokrasisinde elde edilen neticelere i- garet ederek bitirmiştir. Roosevelt, eğer mühim bir hâdise çıkmazsa Seattle'ye giderek, orada kızmın yanmda istirahat edecektir. “Boluda “Büyük Bır Orman Yangını Bolu, 18 (TAN) — Bolunun Kör oğlu dağı eteklerinde 2000 dönümlük bir saha üzerinde büyük bir orman yangını çıkmış, fakat köylerden ve şehirden gelen amele ve itfaiyenin, yangın sahasınm etrafmı budayarak tecrit etmesi sayesinde yayılmasının önline geçilmiştir. ——— Atina, Elen Atletlerini Törenle Karşıladı Atina, 18 (A.A.) — Bükreş Balkan atletizm müsabakalarından muzaffer olarak dönen Elen takımı, dün Ati- naya varmiş ve halkın heyecanlı te- zahürleri ile karşılanmıştır, İstasyon- dan atletizm federasyonu binasına ka dar bütün yollar, zengin bir surette slislenmiş bulunuyordu, Atletler şe- refine belediye binasında hararetli bir kabul resmi yapılmıştır, Bundan son. ra atletler Hariciye Nezaretine git- mişler ve Başvekil Metüksas tarafın- dan kabul olunmuşlardır. el pa İ Amerika Reisicümhuru B. Roosevelt - İ Fransada Halkçı yi Cephe Düşmanları Taiiaş 40 Çi) — ioenkmime yar tisi genel sekreteri Thorez radikal yi partisi reisi Daladier ve Cümhuriyetçiler Birliği reisi Paul Boncour ile sosyalist partisi genel sekreteri Paul For'a birer a ELEK Şehremini B. Haydar Ölmüş Olüm nekadar Hakkın emri ve fa- ailerin içtinap edilmez müşterek akı. beti olursa olsun üzerimizde daima e- lem ve teesstir bırakmadan gelip ge- gemez, Dün Istanbul Şehremini Bay Hay- darın ölümünü işitince bundan 13 se- ne evvel Marsilyadan Istanbula gelir- ken operatör Cemil (paşa) İle olan bir görüşmemi hatırladım. Daha ziyade Istanbul Şehreminliği zamanındaki icraatiyle tanmmış olan operatör haleflerinden bahsederken merhum için: “— Şimdiye kadar gelen Şehremin, leri içinde en müspet İş görmüş bir a- damdır.,, Demişti, Ben bu sözü itfaiye teşki. Iâtıma hamlettim. Fakat o tashih etti, “. - Hayır! Itfaiye işi birşey değil Mezbaha yaptırdı ve mezbahadan bir kaç milyonluk varidat temin etti. De- di. Bay Haydar ölümüyle müteessir görünen birçokları onun İstanbula yaptığı en büyük hizmeti itfalyede | bulurken, iş başımda Istanbul beledi. yesinin paraya olan ihtiyacmı duy» muş olan operatörün merhum hak- kındaki sözlerini en salâhiyettar bir şehadet saymak zarüretinde bulunu- yorum. Ben rahmetliyi ilkönce 924 te Is- tanbula gelmiş olan Romanya (milli takımına Tokatlıyanda verilmiş bir ziyafete riyaset ederken görmüştüm. Valilikten infikâkine kadar bir daha görüşmedim. Amma bu bir defalık temas bana onun samimi, demokrat ve selim tabi- atli bir adam olduğu intibamı verdi. Zaman geçti, O valilikten çekildi. Gel- di geçti. Bir daha ondan bahsedilir. ken işitmedim, Yalnız bir kere —bel- ki bundan dört beş sene evvel — bizim matbaanın önündeki parke taşlarmız arasına katran akıtan bir ameleye ne- zaret ederken gördüm ve o mümase- betle geçinmek için müteahhitlik etti- Bini öğrendim. Simdi de bu mütevazi ve realizatör adamın sessizce söndüğünü İşitiyo- rum, İstanbula hizmeti vardır, kadir. şinas İstanbullular adma ölümlne ha tup göndererek halkçı cepbe düşman larmm günden güne artan faaliyet- lerini kaydetmiş ve ba caphede bu- lunan partiler arasında daha sıkı bir el birliği istemiştir. Bir Macar Gazetesi Almanya Aleyhinde Yazdığı İçin Kapatıldı Peşte, 18 (A.A.) — Pek mühim bir akşam gazetesi, olan “Magyâr Ors zag” son zamanlarda Almanya &- leyhinde şiddetli bir makale bastığı için dört gün kapatılmıştır. Nazilli Fabrikamız Gelecek Ay Açılıyor Aydın, 18 (A.A.) — Nazilli bas- ma fabrikasınm açılma resmi 10 bi- rinciteşrinde yapılacaktır. Fabrika, yedi milyon metre sipariş almıştır. Alman Sisteminin Tuttuğu Yol D evrimizin en geniş propagan- dalarından biri faşistlik ile komünistlik arasında. vuku bulmak- tadır. Bu propaganda, bir harpten farksızdır. Bu İki sistem biribirine karşı en ağır hakaretleri savurur, ve en müthiş düşmanlığı gösterir. Bu karşılıklı düşmanlığa bakanlar, İki sistemin biribirine zıt olduğuna inanırlar ve aralarında muhakkak bir çarpışma beklerler. Halbuki en son irkişaflar bu iki sistem arasında netice bülumundan bir takım benzeyişler tesisine baş- lamış görünmektedir. Meselâ Alman hükümeti şefinin Nüremberg'te söylediği son nutuk- lardan anlaşılan bir nokta, Almao- yanın devlet sosyalizmini, bütün istihsal kaynaklarını kucaklıyacak tarzda ileri götürmek üzere bulun- duğudur. Her Hitler, dört yıllık Ik- tısadi plân temposuna uygun hare- ; : YAZAN: ÖMER ket etmediği takdirde, şahsi mesa- inin semeresi olan başlıca istihsal vasıtalarmı devletin ele alacağım anlatmış bulunuyor. Her Hitlerin bu yolda söylediği sözler, Alman sermayedarlığının sona ermek Üze- re olduğunun, ve Almanyada 505- yalist bir devlet teşekkül etmekte bulunduğunun alâmeti sayılmakta. dır. ir Alman Iktısatçısı “Harici işler,, adını taşıyan “Hore- ign Affalrs,, mecmuasında Alman- yada vaziyeti anlatırken diyor ki: öemireemaaaaaaamansananazaaa RIZA DOĞRUL istihsalin vesaitine ve semeresine hiçbir veçhile hâkim olmadığı gibi bu hususta yaptığı işin şeraitine boyun eğmekten başka birşey yap- mıyan Alman işçisinden, veya top- rağımın mahsulüne hâkim olmıyan Alman köylüsünden, alıp sattığı şeylerle alâkası pek mahdut olan Alman esnafından, yakut kredi tevzii hususunda Alman bankerin- den farksızdır. Hepsi de devletin tamam idaresi ve kontrolü altında- dır, Devletin siyasetine hâkim olan Amil ise, siyasi ve içtimai hedef- ler ve bilhassa dört yıllık plân- dır.,, Iman iktısatçısı unları anlat- tıktan sonra harici ticare- tin, fiyatların, sermaye mevduatı- om, istihsal ve tevziin kontrolları ba kımından sovyet Rusya İle Alman- Yayı mukayese ettikten sonra şu neticeye varıyor: “Yıllardanberi faşist propagan- dası faşizmin komünizme karşı bir set teşkil ettiğini, komünizm ise faşizmin en bellibaşlı ve en kati düşmanı olduğunu söylemektedir. Hakikatte, dünya hiçbir vakit bu derece biribirine benziyen, fakat biribirine düşman olduğunu iddia e- den iki Iktısadi ve içtimai sistem görmemiştir.,, Bu böyle olduğuna göre zıddiye- ti sistemde değil, fakat daha başka âmillerde aramak gerektir. Çünkü faşizmin netice itibarile ayni hede- fe ilerlediği göze apaşikâr çarp- maktadır. me süz ini iz öld öd ll yıflandım ve acıdım. Hizmetini umut” madığımızı tabutu ardından söylüyo- ruz. Hak rahmet eyliye. B. FELEK Lübnanda 250 Tethişçi Faşist Tutuldu Gizli Teşkilâtın Elebaşıları Yakalanıyor Adana, 18 (TAN Muhabirinden) — Imanıhır ve sağlam Suriye kaynakla» rından gelen haberler, son günlerde Suriye ve Lübnanda faşist propagan- dasının bütün hızıyla alıp yürüdüğü. nü gösteriyor. Tahkikat, bu hareket» Yerin ancak dışarıdan ve faşist ağan- ları vasıtasiyle yapılan propaganda» Jar neticesi olduğunu göstermektedir. Dün Lübnanda, 252 kişilik gisli fa. şist grubu, konuşmak ve tethiş plân- ları hazırlamak üzere bir evde gizli 9- larak toplanmışlar, fakat toplantıyı önceden haber almış olan Lübnan po Tisi ansızın bir baskın vererek faşist lerin hepsini yakalamış ve tevkif ede» rek kafileler halinde sevketmiştir. Yakalanan faşistlerden 242 si kefa. letle tahliye edilmişler, fakat 10 ele. başı bütün kefslet İsteklerine rağmen serbest bırakılmamışlardır. Lübnan faşist teşkilâtı merkez ref sinin Antun Saadi olduğu anlaşılmak» tadır. Tethişçilerin Suriye şubelerinin ele» başısı ise, Boytuladim'dir. Beytula- dimin cebinde, Italyanın Misir Stefani Ajansı muhabirinin, kendisine yazdığı şifreli, karışık ve anlaşılması güç bir mektup bulunmuştur. Polis, bu mektubun şifresini açmak için uğraşmakta ve faşist elebaşısma verilen talimatın nelerden ibaret ok duğunu anlamıya çalışmaktadır.